ဇူလိုင္-၁၆၊ ၂၀၁၃
M-Media
အာဇာနည္မ်ား အထၳဳပၸတၱိ (အာဇာနည္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္)
၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ (၁၉)ရက္ေန႔ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားက်ဆုံးခဲ့တဲ့ ေန႔ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးဖခင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအပါအ၀င္ ဦးဘ၀င္း၊ မန္းဘခိုင္၊ မႈိင္းပြန္ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္စံထြန္း၊ ဦးရာဇတ္၊ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိ၊ သခင္ျမ၊ ဦးအုန္းေမာင္၊ ရဲေဘာ္ကုိေထြး တုိ႔ဟာ တုိင္းျပည္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရင္း မသမာသူလူတစ္စုရဲ႕ လုပ္ႀကံမႈေၾကာင့္ ေသြးအုိင္ထဲမွာ အသက္ေပးခဲ့ရသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အသက္ေသြးေတြေပးခဲ့ၾကတဲ့ အာဇာနည္(၉)ဦးဟာ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြရဲ႕ စိတ္ႏွလုံးသားမွာ အၿမဲအမွတ္ထင္ထင္႐ွိခဲ့ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ အာဇာနည္မ်ားရဲ႕ အထၳဳပၸတၱိအက်ဥ္းကုိ M-Media မွ စုစည္းတင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
ဦးဘခ်ိဳ (၁၈၉၃ – ၁၉၄၇)
ဒီးဒုတ္ ဦးဘခ်ိဳအား ဖခင္ ျမန္မာ ေဆးဆရာႀကီး ဦးဘိုးစာႏွင့္ မိခင္ ေဒၚျမစ္ တို႕မွ ၁၈၉၃ ခု၊ ဧၿပီလ ၂၄ ရက္ေန႕တြင္ ေျမာင္းျမၿမိဳ႕၌ ဖြားျမင္သည္။ အသက္ ၁၄ ႏွစ္တြင္ ေျမာင္းျမၿမိဳ႕ ဆရာ ဦးေမာင္ေမာင္ ေက်ာင္းမွ သတၲမတန္းကို အထူး ေအာင္၍ စေကာလားရွစ္ ပညာသင္ဆု ရရွိခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ စိန႔္ေပါလ္ေက်ာင္းတြင္ ဆက္လက္ ပညာ သင္ယူရာ ၁၀ တန္းကို အထူးေအာင္ေသာေၾကာင့္ ပညာသင္ဆု ထပ္ရသည္။ ၁၀-တန္းစာေမးပြဲ၊ မက္ထရစ္စာေမးပြဲ၊ စေကာလ္လာ႐ွစ္စာေမးပြဲ ၃-မ်ဳိးလုံး ၀င္ေရာက္ေျဖဆုိရာ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၁၀-ဦးသာရသည့္ ပညာသင္ စေကာလ္လာ႐ွစ္ကုိပါ ကူးတြဲရ႐ွိခဲ့သည္။ အသက္ ၁၆-ႏွစ္အတြင္ ရန္ကုန္ေကာလိပ္သုိ႔ တက္ေရာက္ပညာသင္ၾကားၿပီး အသက္ ၂၀-အရြယ္ ဘီေအအထက္တန္းအေရာက္တြင္ မ်က္စိေ၀ဒနာျဖင့္ ေက်ာင္းထြက္ခဲ့ရသည္။
ထုိ႔ေနာက္ ေပါင္းတည္ႏွင့္ ဟသၤာတ ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ အစိုးရ ေက်ာင္းဆရာ အျဖစ္ အမႈထမ္းခဲ့ၿပီး ပညာအုပ္လည္း လုပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၂၀ တြင္ ေဒၚလွေမႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ အမ်ိဳးသား ေက်ာင္းမ်ား ဖြင့္လာေသာ အခါ အစိုးရ ဝန္ထမ္းမွ ထြက္ၿပီး အမ်ိဳးသား ေကာလိပ္တြင္ ျမန္မာစာ ဆရာ ဝင္လုပ္သည္။ အစိုးရ အေထာက္အပံ့ မယူေသာ အမ်ိဳးသား ေက်ာင္းဆရာလည္း လုပ္ခဲ့ ဖူးသည္။ တပတ္ တႀကိမ္ထုတ္ ‘ျမန္မာ့ ရီဗ်ဴးဂ်ာနယ္’ ကို အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ အျဖစ္ ဦးစီး ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ ‘ဒီးဒုတ္ ဂ်ာနယ္’ ကို ၁၉၂၅ ခုႏွစ္တြင္ ဦးစီး ထုတ္ေဝရာတြင္ ဒီးဒုတ္ ဦးဘခ်ိဳဟု ထင္ရွား လာသည္။
ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိသည္ အဂၤလိပ္ – ျမန္မာႏွင့္ ပါဠိ စာေပမ်ားတြင္ ႏွံ႕စပ္ၿပီး ေဆးက်မ္း၊ ေဗဒင္၊ နကၡတ္ႏွင့္ အဂၢရပ္ ပညာ မ်ားကိုလည္း လိုက္စား ခဲ့သည္။ ျမန္မာ သီခ်င္း ႀကီးကိုလည္း စည္းစနစ္ က်စြာ တတ္ေျမာက္သူ တဦးျဖစ္သည္။ တူရိယာ ကဗ်ာ ဂီတကို ျမတ္ႏိုးၿပီး ေစာင္းေကာက္ကိုလည္း ပိုင္ႏိုင္စြာ တီးတတ္သည္။ ျမန္မာ သီခ်င္းႀကီး သီခ်င္းခန္႕ မ်ားကို မူမွန္ အတိုင္း ျဖစ္ေစရန္ ‘ဂီတဝိေသာ ဓနိ’ က်မ္းကိုလည္း တည္းျဖတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ အတြင္း ဒီးဒုတ္ ေန႕စဥ္ သတင္းစာကို ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ဆရာႀကီးသည္ သတင္းစာ ဆရာ၊ အယ္ဒီတာ၊ စာေရးဆရာ စသည့္ စာေပ သမား တဦး အေနျဖင့္ ျပည္သူလူထု ႏိုင္ငံေရး အသိတရား ႏိုးၾကား ေစသည့္ စာေပမ်ားကိုလည္း ေရးသား ခဲ့သည္။
ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိ၏ ဆရာမ်ားမွာ ဆရာႀကီး သခင္ကုိယ္ေတာ္မႈိင္းႏွင့္ ေျမာင္းျမၿမိဳ႕ ဆရာဦးေမာင္ေမာင္ အပါအ၀င္ ဆရာဦးေမာင္ေမာင္ေက်ာင္းမွ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း ဆရာ ဆရာမမ်ား၊ ရန္ကုန္စိန္႔ေပါလ္ေက်ာင္းမွ ဆရာမ်ား၊ ရန္ကုန္ ေကာလိပ္မွ ဆရာမ်ားျဖစ္သည္။
အဂၤလိပ္တို႕ ေပးေသာ ဒိုင္အာခီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တို႕ကို ဆန္႕က်င္ ခဲ့သည္။ ေဖဘီယန္ (Fabian) ပါတီ ကိုလည္း တည္ေထာင္ ခဲ့ၿပီး ဥကၠ႒ အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ စာေရး ဆရာ အသင္း ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္ခဲ့ ေသးသည္။ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိသည္ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္၊ တကၠသိုလ္ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ား ေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕ဝင္ တစ္ဦးလည္း အျဖစ္လည္း တာဝန္ယူခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ေခတ္ အဓိပတိ ေဒါက္တာ ဘေမာ္ အစိုးရ လက္ထက္တြင္ အတိုင္ပင္ခံ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။
စာေရးဆရာအသင္း နာယကလည္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လံုးဝ လြတ္လပ္ေရး ရရွိ ႀကိဳးပမ္းရန္ အတြက္ ဖဆပလ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဖြဲ႕စည္းေသာ အခါ ဝင္ေရာက္ ေဆာင္႐ြက္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ေခါင္းေဆာင္ေသာ ဖဆပလ ၾကားျဖတ္ အစိုးရ အဖြဲ႕တြင္ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီး အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ တိုင္းျပဳ ျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီ အဖြဲ႕ဝင္ အျဖစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ သခင္ျမ တို႕ႏွင့္အတူ အထူး အပင္ပန္းခံ၍ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ ခ်င္းျပည္နယ္ ထီးလင္း ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ ခ်င္း – ဗမာ ခ်စ္ၾကည္ေရး ေက်ာက္တိုင္ ဖြင့္ပြဲ အခမ္းအနားသို႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ကိုယ္စား အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီး အေနျဖင့္ လည္းေကာင္း တက္ေရာက္ ခဲ့သည္။
ထုိကဲ့သုိ႔ တုိင္းျပည္တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္ ၁၉၄၇၊ ဇူလိုင္ ၁၉ ရက္၊ နံနက္ ၁၀း၃၅ နာရီတြင္ အတြင္း၀န္မ်ား႐ံုး (ယခု ၀န္ႀကီးမ်ား႐ံုး)တြင္ ၀န္ႀကီးမ်ား အစည္းအေ၀းက်င္းပေနစဥ္ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ နန္းရင္း၀န္ေဟာင္း နယ္ခ်ဲ႕ လက္ပါးေစ ဂဠဳန္ဦးေစာ၏ ေနာက္လိုက္ လူသတ္သမားတုိ႔၏ လုပ္ၾကံခံရၿပီး မြန္းလြဲ ၁ နာရီ ၄၅ မိနစ္ အခ်ိန္တြင္ ကြယ္လြန္သည္။ နယ္ခ်ဲ႕လက္ပါးေစတုိ႔၏ သတ္ျဖတ္မႈေၾကာင့္ အျခားေသာ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ တိုင္းျပည္ေခါင္းေဆာင္ အာဇာနည္ႀကီးမ်ားႏွင့္အတူ က်ဆံုးခဲ့ရေသာ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးတစ္ဦးျဖစ္သည္။
– အာဇာနည္မ်ား အထၳဳပၸတၱိ – စာေပဗိမာန္။
– ကိုလိုနီေခတ္ ျမန္မာ့ သမိုင္း အဘိဓာန္ – ျမဟန္၊ ၁၉၉၉ တတိယ အႀကိမ္ထုတ္၊ တကၠသိုလ္မ်ား သမိုင္း သုေတသန ဌာန၊ ဂ်ီအီးစီ (ပညာေရး) သမဝါယမ အသင္း။
အာဇာနည္ေန႔ ႏွင့္ ဆက္လ်ဥ္းသည့္ အျခားပိုစ္မ်ား ဖတ္လိုလွ်င္ Click Here
အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး မန္းဘခိုင္ကုိ ဖခင္ ယုန္သလင္း ႐ြာသူႀကီး မန္းေပကုန္းႏွင့္ မိခင္ ေဒၚပု တုိ႔မွ ၁၉၀၃ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၂၆ ရက္ ေန႔တြင္ ဟသၤာတၿမိဳ႕နယ္ ယုန္သလင္း႐ြာတြင္ ဖြားျမင္ခဲ့ၿပီး ပဥၥမေျမာက္သားသည္။ မန္းဘခိုင္သည္ ကရင္ အမ်ိဳးသားတစ္ဦးလည္းျဖစ္သည္။ ငယ္စဥ္က ဟသၤာတၿမိဳ႕ ေအဘီအမ္ ေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ယူခဲ့ရာ ၁၉၂၀ ျပည့္ ႏွစ္တြင္ သတၲမတန္း ေအာင္သည္။ ကရင္ ဘာသာသင္ေက်ာင္း တေက်ာင္းကို ဦးစီး ဖြင့္လွစ္ခဲ့သူတဦး ျဖစ္သည္။ ၁၉၃၇ ခု တြင္ ပုသိမ္ ေျမာက္ပိုင္းမွ အမတ္ အျဖစ္ အေ႐ြး ခံရသည္။ ၁၉၃၈ ခုတြင္ ပဲခူးသူ ေဒၚခင္နီႏွင့္ အိမ္ေထာင္ျပဳခဲ့သည္။ ၁၉၄၁ ခုတြင္ တရားေရးဌာန အတြင္းဝန္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး တြင္လည္း ပါဝင္ခဲ့႐ံုမက ကရင္ – ဗမာ ခ်စ္ၾကည္ေရးကို အထူး ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သူ တဦးလည္း ျဖစ္သည္။ စစ္ၿပီး ေခတ္တြင္ ဖဆပလ ဗဟိုအမႈေဆာင္ လူႀကီး တစ္ဦး ျဖစ္လာသည္။ ကရင္ လူငယ္မ်ား အစည္းအ႐ံုး ဥကၠ႒ အျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ျခင္း ခံရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္ အစိုးရ အဖြဲ႕တြင္ စက္မႈ လက္မႈႏွင့္ အလုပ္သမား ဝန္ႀကီး ဌာန ဝန္ႀကီးလည္း ျဖစ္သည္။
