စက္တင္ဘာ ၄၊ ၂၀၁၇
– ရခုိင္ျပည္နယ္က ျပႆနာမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္ခံရမႈကုိ ဆန္႔က်င္တဲ့ ဆႏၵျပမႈေတြ၊ ႐ႈတ္ခ်မႈေတြဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပုိင္းအတြင္း ကမၻာတစ္၀ွမ္းမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ႏုိဘယ္ဆုရွင္ မာလာလာ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လူ႕အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကုလ အထူးကုိယ္စားလွယ္တုိ႔ရဲ႕ ေ၀ဖန္မႈေတြ ထြက္လာသလုိ၊ ေဘာလံုးၿပိဳင္ပြဲအထိလည္း ဒီဂယက္က သက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။
ႏုိဘယ္ဆုရွင္ မာလာလာ
မာလာလာ၏ ေၾကျငာခ်က္ ပါကစၥတန္က ႏုိဘယ္ဆုရွင္မာလာလာဟာ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခံေနရမႈအတြက္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရတယ္လုိ႔ Twitter စာမ်က္ႏွာမွာ ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခံေနရသူေတြဖက္က ရပ္တည္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
“အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ရပ္တန္႔ၾကပါ။ ျမန္မာလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြက သတ္ျဖတ္ထားတဲ့ ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ပံုေတြကုိ ကၽြန္မတုိ႔ ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ဒီကေလးေတြက ဘယ္သူ႕ကုိမွ တုိက္ခုိက္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ရဲ႕ ေနအိမ္ေတြကေတာ့ မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္” လုိ႔ ေၾကျငာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ ေမြးရပ္မဟုတ္ရင္ သူတုိ႔ေတြဟာ မ်ိဳးဆက္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘယ္ေနရာမွာ ေနခဲ့တာလဲဆုိတာကုိ မာလာလာက ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ၿပီး၊ သူတုိ႔ေမြးဖြားတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကသာ ႏုိင္ငံသားေပးရမွာျဖစ္ေၾကာင္း သူမက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ ထြက္ေျပးလာရတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာမိသားစုေတြကုိ ခုိလႈံခြင့္၊ အစားအေသာက္အေတြေပးကာ ပညာသင္ၾကားခြင့္ေပးတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရဲ႕ အျပဳအမူကုိ ပါကစၥတန္အပါအ၀င္ အျခားႏုိင္ငံေတြက အတုယူဖုိ႔လည္း မာလာလာက တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
“ဒီလုိ ဆုိးရြားၿပီး စက္ဆုပ္စရာေကာင္းတဲ့ ဆက္ဆံမႈမ်ိဳးကုိ ကၽြန္မဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကတည္းက အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈတ္ခ်ထားၿပီးသားပါ။ ႏုိဘယ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ဒီလုိလုပ္ဖုိ႔အတြက္ ကၽြန္မ ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနပါတယ္။ ကမၻာႀကီးနဲ႔ ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြကလည္း ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနၾကပါတယ္” လုိ႔ ေၾကျငာခ်က္ကုိ မာလာလာက အဆံုးသတ္ထားပါတယ္။
ယန္းဟီးလီ
ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကုလ အထူးကုိယ္စားလွယ္ ယန္ဟီးလီက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္က ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြကုိ ကာကြယ္မေပးႏုိင္ဘူးလုိ႔ ဒီေန႔မွာ ေ၀ဖန္ခဲ့ၿပီး သူမအေနနဲ႔ မျဖစ္မေန ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္ရမယ္လုိ႔ ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ကုိယ္ရဲ႕ တရားစီရင္ပုိင္ခြင့္ရွိတဲ့ နယ္နမိတ္အတြင္းမွာ ဘယ္သူ႕ကုိမဆုိ ကာကြယ္ေပးဖုိ႔ဆုိတာ ဘယ္အစုိးရမွာမဆုိ ကၽြန္မတုိ႔ေမွ်ာ္လင့္တဲ့ ကိစၥပါပဲ” လုိ႔ ယန္းဟီလီက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ‘ဆုပ္လည္းဆူး၊ စားလည္း႐ူမယ့္ အေျခအေနမ်ိဳး’ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ သူသိေပမယ့္ ‘အဲဒီအေနအထားကေန ႐ုန္းထြက္ဖုိ႔အတြက္ အခ်ိန္က်ၿပီ’ လုိ႔ လည္း သူမက ထပ္ေလာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ေခ်ခ်င္းညာ
ေျခခ်င္းညာ ဆႏၵျပမႈ ႐ုရွားႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္း ေခ်ခ်င္းညာေဒသမွာ လူေပါင္း ေသာင္းခ်ီပါ၀င္တဲ့ ဆႏၵျပမႈတစ္ခုကုိ ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ Grozny ၿမိဳ႕လယ္ေကာင္မွာ ဒီေန႔ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈကုိ ဆန္႔က်င္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဆႏၵျပပြဲမွာ ေခ်ခ်င္းညာေခါင္းေဆာင္ ရမ္ဇန္ ကာဒီေရာ့ဗ္၊ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ မာဂုိမဒ္ ဒူေဒါ့ဗ္နဲ႔ အျခားေသာ အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြ၊ ပညာရွင္ေတြ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ကုိဒီေရာ့ဗ္က ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ‘လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ’ က်ဴးလြန္ေနတယ္လုိ႔ စြပ္စြဲေျပာၾကားခဲ့ၿပီး နာဇီေတြက ဂ်ဴးေတြကုိ သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ Holocaust နဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ႐ုရွားအေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ကုိ ေထာက္ခံမယ္ဆုိရင္ မိမိအေနနဲ႔ ႐ုရွားသေဘာထားအတုိင္း လုိက္မွာမဟုတ္ဘူးလုိ႔လည္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၂ နာရီနီးပါးၾကာတဲ့ ဒီဆႏၵျပမႈမွာ ကုိဒီေရာ့ဗ္အပါအ၀င္ ျပည္နယ္အစုိးရ တာ၀န္ရွိသူေတြ၊ ပညာရွင္ေတြ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ေဒသတြင္း ႐ုပ္သံေတြက တုိက္႐ုိက္ ထုတ္လႊင္ျပသခဲ့ပါတယ္။
ေမာ္လ္ဒုိက္
ေမာ္လ္ဒုိက္အစုိးရ ေၾကျငာခ်က္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြကုိ ႐ႈတ္ခ်ၿပီး လတ္တေလာ အၾကမ္းဖက္မႈအတြင္းမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြ အမ်ားအျပားေသဆံုးကာ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရတဲ့အတြက္ အလြန္အမင္း စုိးရိမ္ပူပန္မိတယ္လုိ႔ ေမာ္လ္ဒုိက္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာန မေန႔မွာ ေၾကျငာခ်က္ ထုတ္ျပန္လုိက္ပါတယ္။
“႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြ ရပ္တန္႔ေရး ျမန္မာအစုိးရက မေဆာင္ရြက္မခ်င္း ျမန္မာနဲ႔ ကုန္သြယ္မႈကုိ ေမာ္လ္ဒုိက္အစုိးရက ရပ္တန္႔လုိက္ပါတယ္” လုိ႔ ေၾကျငာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအ၀ုိင္းအေနနဲ႔ ေသြးထြက္သံယိုမႈေတြအတြက္ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ ေဆာင္ရြက္သြားမယ္လုိ႔ ေမာ္လ္ဒုိက္က ယံုၾကည္ေၾကာင္း၊ ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအေပၚ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါး ရွိေနတဲ့အေပၚ ဆန္းစစ္ေပးဖုိ႔ ကုလအတြင္းေရးမွဴးနဲ႔ ကုလ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီကုိ ေတာင္းဆုိပါေၾကာင္း ေမာ္လ္ဒုိက္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
မေလးရွား၀န္ႀကီးခ်ဳပ္
မေလးရွား၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ နာဂ်စ္ရာဇတ္ ႐ုိဟင္ဂ်ာကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ခဲ့ဖူးတဲ့ မေလးရွား၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ နာဂ်စ္ရာဇတ္က ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ေဒသတြင္းမွာ အေျခအေနေကာင္းဖုိ႔အတြက္ ႐ုိဟင္ဂ်ာတြ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ဆုိးရြားတဲ့အေျခအေနေတြကို ေလ်ာ့ပါးေအာင္ လုပ္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ တည္ၿငိမ္ဖုိ႔နဲ႔ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းလုပ္ဖုိ႔ မိမိတုိ႔အေနနဲ႔ တုိက္တြန္းေၾကာင္း မေန႔က Twitter စာမ်က္ႏွာမွာ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
ရခုိင္အေရးကုိ ေျဖရွင္းရာမွာ အားလံုးကုိ ၿခံဳငံုေစတဲ့ နည္းလမ္းေတြ ရွာေဖြသင့္တယ္လုိ႔ ျမန္မာလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြကုိ ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရဲ႕ တုိက္တြန္းမႈကို ေထာက္ခံေၾကာင္းလည္း နာဂ်စ္က စက္တင္ဘာ ၂ ရက္ေန႔မွာ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာေဘာလံုးပြဲ ေရႊ႕ဆုိင္း
၂၀၁၉ အာရွဖလား ေျခစစ္ပြဲအျဖစ္ စက္တင္ဘာ ၅ ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာအသင္းကုိ ဧည့္ခံကစားဖုိ႔ရွိေနတဲ့ အလယ္အာရွက ကာဂ်စ္တန္ႏုိင္ငံဟာ လံုၿခံဳေရးစုိးရိမ္မႈေတြေၾကာင့္ အာရွေဘာလံုးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္နဲ႔ တုိင္ပင္ၿပီး ပြဲကုိ ေရႊ႕ဆုိင္းခဲ့ပါတယ္။
ကာဂ်စၥတန္အစုိးရက ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကျငာခ်က္မွာ “ျမန္မာႏုိင္ငံက လက္ရွိအေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူေတြက ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္ခံစားမႈ ျမင့္တက္ေနကာ၊ ဘာသာေရးရန္လုိမႈကုိ အေျခခံတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ၊ လူအုပ္စုလုိက္ ဆႏၵျပမႈေတြကုိ တားဆီးႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ပြဲကုိ ဒီလုိ ေရႊ႕ဆုိင္းလုိက္တာ ျဖစ္တယ္” လုိ႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ကာဂ်စၥတန္ျပည္သူေတြဟာ မနက္ျဖန္ကစားမယ့္ ျမန္မာနဲ႔ပြဲမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္မႈရပ္တန္႔ေရး ဆႏၵျပမႈေတြ လုပ္ဖုိ႔လည္း စီစဥ္ထားပါတယ္။
ကာဂ်စၥတန္ေဘာလံုးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကေတာ့ ပြဲေရႊ႕ဆုိင္းလုိက္တဲ့ အစုိးရရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကုိ ေထာက္ခံတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ၿပိဳင္ပြဲ ျပန္လည္က်င္းပမယ့္ရက္ကုိေတာ့ ျမန္မာေဘာလံုးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္နဲ႔ ေဆြးေႏြးေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
Ref: BBC, foreign.gov.mv, rferl.org, fergananews
