Tag: Rohingya

ၾသဂုတ္ ၂၅၊ ၂၀၁၇
M-Media

– ဒီေန႔မနက္ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ရဲစခန္းေတြ၊ ရဲကင္းေတြ တစ္ၿပိဳင္နက္ တုိက္ခုိက္ခံရမႈကုိ ႐ႈတ္ခ်ေၾကာင္း ကုလသမဂၢက ေျပာၾကားလုိက္ၿပီး ဒီကိစၥမွာ ပါ၀င္သူေတြအားလံုး အၾကမ္းဖက္မႈကုိ ေရွာင္ရွားၾကဖုိ႔လည္း တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။

ကင္းစခန္းေပါင္း ၃၀ ကို တုိက္ခုိက္ခဲ့ၿပီး တမ္ေတာ္သားတစ္ဦးနဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ ၁၀ ဦး၊ ဒုလ၀ကမွဴး ၁ ဦး က်ဆံုးခဲ့ၿပီး ဒဏ္ရာရွိသူ ၁၁ ဦးရွိကာ ၃ ဦးမွာ စုိးရိမ္ရေၾကာင္း၊ အစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္သမားအေလာင္း ၅၉ ေလာင္းရၿပီး၊ ၁ ဦးအရွင္ဖမ္းမိေၾကာင္း၊ ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းက ခ်ိန္ခါလီနဲ႔ ေစတီျပင္မွာ ေနထုိင္ၾကတဲ့ သူေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ အိမ္ေတြကုိ မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးၿပီး ထြက္ေျပးသြားေၾကာင္း ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံ႐ံုး ျပန္ၾကားေရးေကာ္မတီရဲ႕ Facebook စာမ်က္ႏွာမွာ ေန႔လည္ ၃ နာရီ ခြဲ၀န္းက်င္က သတင္းထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလဌာေနကုိယ္စားလွယ္ ရီနာတာ ေလာ့-ဆက္ဆဲလ္လီယန္က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကျငာခ်က္မွာ “သက္ဆုိင္သူေတြအားလံုး အၾကမ္းဖက္မႈကုိ ေရွာင္ၾကားဖုိ႔၊ အရပ္သားေတြကုိ ကာကြယ္ဖုိ႔၊ တရားဥပေဒစုိးမုိးေရးကို ထိန္းသိမ္းဖုိ႔” တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

“ရခုိင္ျပည္နယ္က လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ အေျခအေနေတြအတြက္ ကၽြန္မတုိ႔ အလြန္အမင္း စုိးရိမ္မိပါတယ္” လုိ႔ ဌာေနကုိယ္စားလွယ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

Ref: Reuters

ၾသဂုတ္ ၂၅၊ ၂၀၁၇
M-Media

– ဒီေန႔မနက္ အေစာပုိင္းမွာ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ တုိက္ခုိက္မႈေတြကုိ ႐ႈတ္ခ်ၿပီး လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြ ေသဆံုးရတဲ့အတြက္ ၀မ္းနည္းရတယ္လုိ႔ ရခုိင္အႀကံေပးေကာ္မရွင္ဥကၠဌ ကုိဖီအန္နန္က ေၾကျငာခ်က္ ထုတ္ျပန္လုိက္ပါတယ္။

“ဒီတုိက္ခုိက္မႈေတြရဲ႕ အေနအထားနဲ႔ အတိမ္အနက္ေတြက အၾကမ္းဖက္မႈ စုိးရိမ္စရာ ျမင့္တက္လာတာကုိ ျပသေနပါတယ္။ ဒီလုိ ၾကမ္းၾကဳတ္မႈ၊ အဓိပၸါယ္မဲ့တဲ့ သတ္ျဖတ္မႈအတြက္ ဘယ္လုိ ဆင္ေျခမ်ိဳးမွ ေပးလုိ႔ မရပါဘူး။ ႀကိဳးကုိင္သူေတြကုိ အေရးယူရမွာျဖစ္ၿပီး၊ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႔ အေျခအေနကုိ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း ကုိင္တြယ္သြားဖုိ႔၊ အျပစ္မဲ့အရပ္သားေတြကုိ မထိခုိက္ေစေရး ေရွး႐ႈဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္” လုိ႔ မစၥတာကုိဖီအန္နန္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ တင္းမာမႈေတြ ေလ်ာ့က်ေရးနဲ႔ ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအတြက္ မစၥတာကုိဖီအန္နန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အႀကံေပးေကာ္မရွင္ဟာ တစ္ႏွစ္ၾကာေလ့လာမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး မေန႔က အၿပီးသတ္အစီရင္ခံစာကုိ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း တစ္ရက္အၾကာမွာပဲ ဒီလုိ တုိက္ခုိက္မႈေတြ ျဖစ္လာတာျဖစ္ပါတယ္။

ဘဂၤလီအၾကမ္းဖက္သမားေတြဟာ ကင္းစခန္းေပါင္း ၃၀ ကို တုိက္ခုိက္ခဲ့ၿပီး တမ္ေတာ္သားတစ္ဦးနဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ ၁၀ ဦး၊ ဒုလ၀ကမွဴး ၁ ဦး က်ဆံုးခဲ့ၿပီး ဒဏ္ရာရွိသူ ၁၁ ဦးရွိကာ ၃ ဦးမွာ စုိးရိမ္ရေၾကာင္း၊ အစြန္းေရာက္ ဘဂၤလီအၾကမ္းဖက္သမားအေလာင္း ၅၉ ေလာင္းရၿပီး၊ ၁ ဦးအရွင္ဖမ္းမိေၾကာင္း၊ ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းက ခ်ိန္ခါလီနဲ႔ ေစတီျပင္မွာ ေနထုိင္ၾကတဲ့ ဘဂၤလီေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ အိမ္ေတြကုိ မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးၿပီး ထြက္ေျပးသြားေၾကာင္း ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံ႐ံုး ျပန္ၾကားေရးေကာ္မတီရဲ႕ Facebook စာမ်က္ႏွာမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁ နာရီအတြင္း(ေန႔လည္ ၃ နာရီ ခြဲ၀န္းက်င္) က သတင္းထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။

မစၥတာ ကုိဖီအန္နန္ကေတာ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအားလံုးအေနနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈကုိ လက္မခံဖုိ႔ ေတာင္းဆုိေၾကာင္း၊ ႏွစ္မ်ားစြာ မလံုၿခံဳမႈ၊ မတည္ၿငိမ္မႈေတြ ျဖစ္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ပုိင္း အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္မႈဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကုိ ေျဖရွင္းဖုိ႔ အေျဖမဟုတ္ဘူးဆုိတာ ထင္ရွားလာေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

Ref: rakhinecommission.org,State Counsellor Office Information Committee

ၾသဂုတ္ ၂၅၊ ၂၀၁၇
M-Media

– မနေန႔ကညပိုင္းမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာသူပုန္ေတြဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္က ရဲစခန္းနဲ႔ ရဲကင္း ၂၄ ခုကုိ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္းတုိက္ခုိက္ၿပီး စစ္စခန္းတစ္ခုကုိ ၀င္ေရာက္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားမႈအတြင္း အနည္းဆံုး ရဲတပ္ဖြဲ႕ ၅ ဦးနဲ႔ သူပုန္ ၇ ဦး ေသဆံုးခဲ့တယ္လုိ႔ ျမန္မာအစုိးရက ဒီေန႔မနက္မွာ သတင္းထုတ္ျပန္ပါတယ္။

“လက္ရွိအခ်ိန္အထိ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ ၅ ဦး က်ဆုံးခဲ့ရၿပီး ေသနတ္ ၂ လက္ပါသြားခဲ့ရကာ၊ အစြန္းေရာက္ ဘဂၤလီ အၾကမ္းဖက္သမား ၇ ဦး အေလာင္းမ်ား ရရွိထားေၾကာင္း ကနဦးသတင္းမ်ားအရ သိရွိရသည္” လုိ႔ ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံ႐ံုး ျပန္ၾကားေရးေကာ္မတီရဲ႕ Facebook စာမ်က္ႏွာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

“အစြန္းေရာက္ ဘဂၤလီ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားသည္ ည ၁ နာရီမွ စတင္၍ နတ္ေခ်ာင္း၊ တမန္းသား၊ ကြမ္းသီးပင္ေခ်ာင္းဝ၊ နံ႕သာေတာင္၊ နံ႕သာေတာင္ေခ်ာင္းဝ၊ မီးတိုက္ေခ်ာင္းဝ၊ က်ီးကၽြန္း၊ ဇီးပင္ေခ်ာင္းဝ၊ ေလာင္းဒုံ၊ သီဟိုဠ္ကၽြန္း၊ ဇင္ပိုင္ညာ၊ သေရကုန္းေဘာင္၊ ပေညာင္ပင္ႀကီး၊ ေရႊရင္ေအး၊ ျမင္းလြတ္၊ အလယ္သံေက်ာ္၊ ဥေဒါင္း(နတလ)၊ သေဘၤာေကြ႕၊ ခ်ိန္ခါလီ၊ ကိုးတန္ေကာက္၊ သဝန္ေခ်ာင္း၊ ေတာင္ဘဇာ၊ ေဖာင္ေတာျပင္၊ ေမာင္ေတာ (နတလ) စသည္တို႔ရွိ ရဲကင္းမ်ား၊ ရဲစခန္းမ်ားကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားက ျပန္လည္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၿပီး ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္အခ်ဳိ႕ က်ဆုံးမႈ၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရရွိမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္”

“အလားတူ ယေန႔ နံနက္ ၃ နာရီခန္႔တြင္ အစြန္းေရာက္ ဘဂၤလီ အၾကမ္းဖက္သမား ၁၅၀ ခန္႔သည္ ခမရ(၅၅၂) ဂိတ္သို႔ ႏွစ္ဖြဲ႕ခြဲ၍ ဝင္ေရာက္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ရာ တပ္မေတာ္သားမ်ားက ျပန္လည္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္” လုိ႔လည္း ေကာ္မတီက သတင္းထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။

ဒီတုိက္ခုိက္မႈဟာ ရခုိျပည္နယ္အတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရးအတြက္ အႀကံျပဳႏုိင္ဖုိ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကုိဖီအန္နန္ရဲ႕ အၿပီးသတ္အစီရင္ခံစာ ထြက္လာၿပီး တစ္ရက္အၾကာမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အစီရင္ခံစာမွာ ရခုိင္ျပည္နယ္က ကိစၥေတြကုိ အလ်င္အျမန္ေျဖရွင္းမႈ မရွိဘူးဆုိရင္ အဲဒီက လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြ အစြန္းေရာက္ႏုိင္တဲ့ အႏၱရာယ္မ်ိဳး ရွိေနတယ္လုိ႔ သတိေပးခဲ့ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလမွာ ရခုိင္ျပည္နယ္က နယ္ျခားေစာင့္စခန္းတစ္ခ်ိဳ႕ဟာ ဒီလုိ တုိက္ခုိက္ခံခဲ့ရၿပီး ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ ၉ ဦး က်ဆံုးခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ပုိင္း စစ္တပ္က ျပဳလုပ္တဲ့ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးလုပ္ငန္းမွာ တရားလက္လြတ္သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ အုပ္စုဖြဲ႕ အဓမၼက်င့္မႈေတြ၊ ေနအိမ္ မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးမႈေတြ ရွိတယ္လုိ႔ သတင္းေတြထြက္ခဲ့ၿပီး စစ္တပ္နဲ႔ အစုိးရကေတာ့ ျငင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီစစ္ဆင္ေရးေၾကာင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ၈၇၀၀၀ ေလာက္ဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကုိ ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။

Ref: Reuters, State Counsellor Office Information Committee

ၾသဂုတ္ ၂၄၊ ၂၀၁၇

M-Media

– (ရန္ကုန္၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ႀသဂုတ္လ ၂၄ ရက္-) ျမန္မာအစိုးရ အေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္နဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ အၾကံေပး ေကာ္မရွင္ ကေန ေပးပို႔တဲ့ က႑စံု အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို အျမန္ဆံုး လိုက္နာေဆာင္ရြက္သင့္တဲ့အေၾကာင္း လူ႔အခြင့္ေရးအဖြဲ႕  Fortify Rights  က ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။

ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကိုဖီအာနန္ဦးေဆာင္တဲ့ ေကာ္မရွင္က ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွာ ဒီကေန႔ပဲ အျပီးသတ္အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္လိုက္ပါတယ္။

ရခိုင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအၾကား အတင္းအၾကပ္ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ခြဲျခားမႈေတြကို အဆံုးသတ္ဖို႔၊ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အကူအညီေတြကို အျပည့္အ၀နဲ႔ အေႏွာင္အဖြဲ႔မရွိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ကူညီခြင့္ေပးဖို႔၊ ႏိုင္ငံမဲ့ျဖစ္ေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖို႔နဲ႔ ၁၉၈၂- ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေပးဖို႔ အၾကံျပဳစာမွာ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔နဲ႔ ျပစ္မႈ႔က်ဴးလြန္တဲ့သူေတြကိုလည္း အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔နဲ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလာခြင့္ေတြကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ျခယ္ထားတဲ့ တားျမစ္ခ်က္ေတြကို ရပ္ဆိုင္းဖို႔ကုိလည္း အျခားေသာအၾကံျပဳခ်က္ေတြနဲ႔အတူ ဒီအစီရင္ခံစာမွာ ေရးသားေဖာ္ျပထားပါတယ္။

“ဆက္လက္ျငႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္ေနတာေတြကို အစိုးရက ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေပးရမယ့္အစား၊ အၾကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ ေလ့လာ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို ဖံုးကြယ္ပစ္ဖို႔သာ ၾကိဳးစားေနတယ္” လို႔ Fortify Rights အၾကီးအကဲျဖစ္သူ မက္သယူးစမစ္က ေျပာပါတယ္။

“ေကာ္မရွင္က အၾကမ္းဖက္မႈ႔ေတြကို အဆံုးသတ္သြားဖို႔ ခိုင္လံုတိက်တဲ့ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို ထုတ္ျပန္လိုက္တယ္။ ဒါကို အစိုးရတစ္ရပ္အေနနဲ႔ အခ်ိန္မဆိုင္းပဲ အဲဒီအၾကံျပဳခ်က္ေတြအတိုင္း လိုက္နာေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ လိုပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ပကတိအေျခေနမွန္ေတြကို အျမန္ဆံုးထုတ္ျပန္ေျပာၾကားဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။”

ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က “ရခိုင္ျပည္နယ္၏ လူသားခ်င္းဆိုင္ရာ စာနာေထာက္ထားမႈ႔ႏွင့္ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ကိစၥရပ္မ်ား၊ အေျခခံ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား ေရာက္ရွိေရး၊ အေျခခံလူ႔အခြင့္ေရး အာမခံခ်က္မ်ားႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ လူသားအားလံုး၏ လံုျခံဳေရးကိစၥရပ္မ်ားကို အၾကံျပဳရန္” အဖြဲ႔၀င္ ကိုးဦးပါ ရခိုင္ျပည္နယ္ အၾကံ ေပးေကာ္မရွင္တစ္ရပ္ကို ၾသဂုတ္လ ၂၃၊ ၂၀၁၆-ခုႏွစ္မွာ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီ အဖြဲ႔မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ၆ ဦးနဲ႔ မစၥတာအာနန္ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံျခားသား သံုးဦး ပါ၀င္ပါတယ္။ အစိုးရကေတာ့ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၾကံျပဳေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအေပၚမွာ အျပည့္အ၀အေကာင္ထည္ေဖာ္သြားမယ္လို႔ ယခင္တုန္းက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အစိုးရက ေကာ္မရွင္ကို ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့ၿပီး တစ္လေက်ာ္ အၾကာမွာ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ နယ္ျခားေစာင့္ ရဲစခန္း သံုးခုကို ေအာက္တိုဘာလ ၉- ရက္ေန႔၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ စစ္ေသြးၾကြပူးေပါင္းအဖြဲ႔က ၀င္စီးခဲ့ျပီး ရဲအရာရွိ ကိုး ေယာက္ကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္က ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း လက္တုန္႔ျပန္တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရ စစ္သားေတြက အရပ္သားေတြကို သတ္ျဖတ္၊ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ မိန္းကေလးေတြကို အဓမၼက်င့္ခဲ့ျပီး ရြာလံုးကၽြတ္မီးရိႈ႔ခဲ့လို႔ အရပ္သားေပါင္း ကိုးေသာင္းေက်ာ္ထက္မနည္းဟာ အိုးပစ္အိမ္ပစ္ စြန္႔ခြာထြက္ေျပးခဲ့ၾကရပါတယ္လို႔ Fortify Rights နဲ႔ အျခားေသာ လူ႔အခြင့္ေရးအဖြဲ႔ေတြက ေျပာၾကားထားပါတယ္။

ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ေရးဆုိင္ရာမဟာမင္းၾကီးရံုးကေန ေဖေဖာ္၀ါရီလမွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ေအာက္တိုဘာလကတည္းက ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚမွာ ခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔ေတြဟာ လူသားထုအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ ေျမာက္ေနတယ္လုိ႔ စြပ္စြဲေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ အဲဒီစြပ္စြဲခ်က္ေတြကို ျငင္းဆန္ခဲ့ပါတယ္။

“ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔စည္းေတြက ဘယ္လိုပဲ စြပ္စြဲစြပ္စြဲ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အစိုးရကေတာ့ ကိုဖီအာနန္ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၾကံျပဳ ခ်က္အတိုင္း အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈ႔ေတြ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္” လို႔ ျမန္မာအစိုးရ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဦးေဇာ္ေဌးက ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနကုိ ဇူလိုင္ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ကိုဖီအာနန္ ေကာ္မရွင္ဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔အတြက္ေတာ့ တံတိုင္းတစ္ခု သဖြယ္ပါပဲ” လုိ႔ သူက ဆုိပါတယ္။

အၾကံေပးေကာ္မရွင္ကို အစိုးရက လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔ေတြအတြက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔နဲ႔ အစီရင္ခံစာတင္သြင္းဖို႔ လုပ္ပိုင္ ခြင့္မေပးထားပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာ ၾကားဖို႔ အေရးတၾကီး တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ ခံယူထားတာေၾကာင့္၊ ေကာ္မရွင္က အျပင္းအထန္ လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့တဲ့ အျပစ္က်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြကို အေရးယူဖို႔ ယေန႔မွာ အႀကံျပဳ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ အၾကံေပးေကာ္မရွင္က အစိုးရကို ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ မွီတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံသားအားလံုးကို လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ သြားလာခြင့္ေပးဖို႔ကိုလည္း အၾကံျပဳထားပါေသးတယ္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ က ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ဦးေရ တစ္သန္းနဲ႔အထက္ကို လြတ္လပ္စြာသြားလာခြင့္၊ ကေလးမီးဖြားခြင့္နဲ႔ အျခားေသာ နိစၥဓူ၀ကိစၥရပ္ေတြအေပၚမွာ ျပင္းထန္တဲ့ ကန္႔သတ္တားျမစ္ခ်က္ေတြ ျပဳလုပ္ထားတာကို ထုတ္ေဖာ္ထားတဲ့ ေဒသႏၱရအမိန္႔ေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္အစိုးရရဲ႕ အေထာက္ထား စာရြက္စာတမ္္းေတြကို Fortify Rights ဖြင့္ခ်ခဲ့ပါတယ္။

၂၀၁၂-ခုႏွစ္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ကတည္းက အသက္မေသပဲက်န္ရစ္သူ ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ားစုအပါအ၀င္ လူေပါင္း တစ္သိန္း ႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ကို ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ျမိဳ႕နယ္ရွစ္ခုက ဒုကၡသည္စခန္းေပါင္း ၃၈-ခုမွာ ယခုထက္တိုင္ အစိုးရက ပိတ္ေလွာင္ထားဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒသႏၱရအမိန္႔ေတြနဲ႔ ျပဌာန္းခ်က္ေတြက ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို တစ္ရြာနဲ႔တစ္ရြာ၊ တစ္ျမိဳ႕ နယ္နဲ႔တစ္ျမိဳ႕နယ္ ကိုယ္ေနတဲ့ ေဒသေက်ာ္လြန္ျပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ခရီးသြားလာခြင့္ကို တားျမစ္ထားပါတယ္။

ခရီးသြားလာခြင့္ တားျမစ္ခ်က္ေတြကို ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ျမန္မာအစိုးရ လံုျခံဳေရးတပ္သားေတြရဲ႕ ရာဇ၀တ္မႈ႔နဲ႔ ဖမ္းဆီးတာ၊ ျခိမ္းေျခာက္ ေငြညွစ္တာ၊ ဒါမွမဟုတ္ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ တုန္႔ျပန္မႈ႔ေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရပါတယ္။

“လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလာခြင့္ေတြကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ျခယ္ထားတာဟာ ဥပေဒနဲ႔ ဆန္႔က်င္ေနယံုသာမက၊ စီးပြားေရး ဆိုးက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြနဲ႔ လူေသဆံုးႏိုင္တဲ့ လံုျခံဳေရး ျခိမ္းေျခာက္မႈ႔ အႏၱရာယ္ေတြလည္း ရွိေနပါတယ္” လို႔ မက္သယူး စမစ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ဒီလို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ျခယ္တာေတြလို လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈစနစ္ဟာ လူ႔အသိုင္း၀ိုင္းေတြရဲ႕ လံုျခံဳေရးစနစ္ကို ပ်က္ဆီး ယိုယြင္းသြားေစျပီး လူ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ေသေစႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ေတြကိုလည္း ျမင့္တက္ေစပါတယ္။ ဒါဟာ မီးပြား တစ္ခုပါပဲ။”

ေအာက္တိုဘာလအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က ျဖိဳခြင္းလို႔အျပီးမွာ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္အပါအ၀င္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔ေတြနဲ႔ ႏွိပ္စက္ညင္းပန္းမႈ႔ေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ရည္ရြယ္တဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ အျပည္အျပည္ဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႔ကို ေစလႊတ္ဖို႔ ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီကေန သမိုင္း၀င္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္ခုကို မတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔မွာ ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္ေရး ေကာင္စီဥကၠဌက ဒီ ေကာ္မရွင္ကို ဦးေဆာင္ဖို႔ ကၽြမ္းက်င္သူ သံုးေယာက္ကို တာ၀န္ေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။

အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး မစ္ရွင္ဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္တို႔မွာရွိတဲ့ အစိုးရနဲ႔ အစိုးရမဟုတ္ တဲ့ အဖြဲ႔စည္းေတြကေန က်ဴးလြန္တဲ့ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔ေတြကို အဓိကထား အာရံုစိုက္ဖို႔ Fortify Rights အဖြဲ႔ၾကီးက အၾကံေပးခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ကုလသမဂၢဆံုးျဖတ္ခ်က္အတြက္ ပူးေပါင္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ျငင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း သူမအစိုးရဟာ အဲဒီ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွာ မဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး မစ္ရွင္ဟာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံထဲကို ေစာလ်င္စြာ ၀င္ေရာက္ႏိုင္ေအာင္ နည္းလမ္းတက် ေမတၱာရပ္ခံထားျပီး လက္ခံဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။

ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အစိုးရဌာနမ်ားကေတာ့ ၂၀၁၆-ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလကတည္းက ရခိုင္ျပည္ နယ္က အဆက္မျပတ္လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔ေတြအတြက္ စြပ္စြဲခ်က္ေတြကို အျမဲတမ္းလိုလို ျငင္းဆန္ေနခဲ့ပါတယ္။ ၾသ ဂုတ္လ ၆ ရက္ေန႔မွာ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဖြဲ႔စည္းေပးထားတဲ့ ဒုသမၼတဦးျမင့္ေဆြ ဦးေဆာင္တဲ့ ေနာက္ထပ္ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္တစ္ရပ္ကလည္း ေအာက္တိုဘာလကတည္းက ေမာင္ေတာျမိဳ႕နယ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖာက္ မႈ႔ တသီတတန္းႀကီး ရွိခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြကုိ ပယ္ခ်ခဲ့ျပန္ပါတယ္။

လူသားမ်ဳိးႏြယ္အေပၚမွာက်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈမႈ မရွိဘူး၊ ကုလသမဂၢက စြပ္စြဲသလို လူမ်ဳိးတုန္းသုတ္သင္မႈ အေထာက္အထားလည္း မေတြ႔ခဲ့ရဘူးလို႔ ဒု-သမၼတ ဦးျမင့္ေဆြက သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဦးျမင့္ေဆြေကာ္မရွင္ရဲ႕ စံုစမ္းတဲ့နည္းပညာနဲ႔ လက္ေတြ႔ေလ့လာမႈ႔ေတြဟာ “အေတာ္ေလးကို ေပ်ာ့ကြက္ဟာကြက္ေတြ” ရွိေနျပီး သူတို႔ရဲ႕ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ေတြဟာ ယံုၾကည္မႈ အသြင္သ႑ာန္ကင္းမဲ့ေနတယ္လို႔ Fortify Rights က ေျပာၾကား ခဲ့ပါတယ္။

“စစ္မွန္တဲ့ တုိးတက္မႈကုိေဆာင္ရြက္ဖုိ႔၊ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြကုိ ကုစားဖုိ႔အတြက္ အာနန္ေကာ္မရွင္ရယ္၊ ကုလရဲ႕ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕နဲ႔ ျမန္မာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအၾကားမွာ အစုိးအေနနဲ႔ အခြင့္အအလမ္းတစ္ရပ္ ရွိေနပါတယ္” လို႔ မတ္သယူးစမစ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“တစ္ခ်ိဳ႕ အာဏာပုိင္ေတြ ရခုိက္ျပည္နယ္ကိစၥကုိ ရင္ဆုိင္မေျဖရွင္းဘဲ ေရွာင္ပုန္းဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ အခ်က္အလက္ေတြကုိ ရွာေဖြဖုိ႔၊ က်ဴးလြန္သူေတြကုိ အေရးယူဖုိ႔အတြက္ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြမွာ စစ္တပ္နဲ႔ အရပ္သားအာဏာပုိင္တြက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ ဒီ့အျပင္ အျခားနည္းလမ္း မရွိပါဘူး”

 

(Myanmar: Implement Recommendations of Kofi Annan-led Commission ကို ရဲသူရိန္မွ ဘာသာျပန္ဆိုထားပါသည္။)

ၾသဂုတ္ ၂၄၊ ၂၀၁၇
M-Media

– လက္ရွိ ရွိေနတဲ့ လူမ်ိဳးေရးတင္းမာမႈေတြကုိ မေျဖရွင္းဘူးဆုိရင္ ရခုိင္ျပည္နယ္က လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြဟာ အစြန္းေရာက္သြားမယ့္ အႏၱရာယ္မ်ိဳးကုိ ႀကံဳေတြ႕ရႏုိင္တယ္လုိ႔ ကုလအတြင္းေရးမွဴးေဟာင္း မစၥတာ ကုိဖီအန္နန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ေကာ္မရွင္က ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။

တစ္ႏွစ္ၾကာ ေလ့လာသုေတသနေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ဒီေန႔မွာျပဳလုပ္တဲ့ ေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္မႈမွာ ေျပာၾကားလုိက္ာတာျဖစ္ၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဆက္လက္ မျဖစ္ပြားဖုိ႔အတြက္ ႏုိင္ငံေရး၊ လုံၿခံဳေရးနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဆိုင္ရာ ေဆာင္ရြက္မႈေတြကုိ တစ္ပါတည္း လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လုိအပ္တယ္လုိ႔လည္း ေကာ္မရွင္က ေျပာပါတယ္။

႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ လူနည္းစုေတြကုိ ကန္႔သတ္မႈေတြ ေျဖေလ်ာ့ေပးဖုိ႔လည္း တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

မစၥတာ ကုိဖီအန္နန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အဲဒီေကာ္မရွင္ကုိ ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ ေမတၱာရပ္ခံမႈနဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္မွာ ဖြဲ႕စည္းခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ရခုိင္ျပည္နယ္က လူမ်ိဳးစုေတြၾကား ရင္ၾကားေစ့ေရ၊ ျပည္နယ္သာယာ၀ေျပာေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ကိစၥေတြကုိ ေဖာ္ထုတ္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေန႔မွာထုတ္ျပန္တဲ့ အၿပီးသတ္အစီရင္ခံစာမွာ ေကာ္မရွင္က ရခုိင္ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြဟာ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ေၾကာက္ရြံ႕ေနၾကၿပီး၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြ သီးျခားျဖစ္ေနတာက အေျခအေနကုိ ပုိဆုိးေစတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

“လက္ရွိႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကုိ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ မေျဖရွင္းဘူးဆုိရင္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းႏွစ္ခုအတြင္း အစြန္းေရာက္မႈေတြ ျဖစ္လာႏုိင္တဲ့ အႏၱရာယ္ ရွိေနပါတယ္။ လုိအပ္ေနတာက အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျမင့္တက္မလာေအာင္၊ လူမ်ိဳးစုခ်င္း ပဋိပကၡေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ေအာင္ ႏုိင္ငံေရး၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး၊ လံုၿခံဳေရး၊ လူ႕အခြင့္အေရး ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ ခ်ဥ္းကပ္မႈတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ အစီရင္ခံစာကဆုိၿပီး အင္အား အလြန္အကၽြံ မသံုးဖုိ႔လည္း သတိေပးခဲ့ပါတယ္။

ဆင္းရဲမြဲေတြမႈ ေလွ်ာ့ခ်ဖုိ႔အတြက္ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ တုိးျမႇင့္လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ ေကာ္မရွင္က တုိက္တြန္းခဲ့ၿပီး လြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားသြားလာမႈ ကန္႔သတ္တာကုိ ဖယ္ရွားေပးဖုိ႔လည္း အႀကံျပဳခဲ့ပါတယ္။

အျငင္းပြားဖြယ္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသားဥပေဒကုိ ျပန္လည္သံုးသပ္ဖုိ႔ အစီရင္ခံစာမွာ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။

လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြက က်ဴးလြန္မႈေတြရွိတယ္ဆုိတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သူတုိ႔ေကာ္မရွင္ဟာ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကုိ စံုစမ္းဖုိ႔ တာ၀န္မရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ကာ၊ ဒီကိစၥေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔နဲ႔ က်ဴးလြန္သူေတြကုိ အေရးယူဖုိ႔အတြက္ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ကုိယ့္ရဲ႕ ပုိင္နက္ကုိ ကာကြယ္ပုိင္ခြင့္ ရွိေနေပမယ့္ စစ္အင္အား အလံုးအရင္းနဲ႔ တုန္႔ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈဟာ ေဒသတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကုိ ေဆာင္က်ဥ္းႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ျပည္သူလူထု မခံစားရေစဖုိ႔၊ သူတုိ႔လုိအပ္ေနတဲ့ ေထာက္ပံ့မႈ၊ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြ ရရွိေစဖုိ႔ လုပ္ေပးရပါမယ္” လုိ႔ အဖြဲ႕၀င္ ၉ ဦးပါတဲ့ ဒီေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၿပီးသတ္အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ေကာ္မရွင္ပါ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ကိစၥကုိ ႀကီးၾကပ္္ဖုိ႔အတြက္ ၀န္ႀကီးအဆင့္ ရာထူးတစ္ခုကုိ ခန္႔အပ္ဖုိ႔လည္း အႀကံျပဳခဲ့ပါတယ္။

“အခ်ိန္ျဖဳန္းလုိ႔ မရေတာ့ပါဘူး။ ရခုိင္ျပည္နယ္က အေျခအေနဟာ စိတ္မခ်ရတဲ့ အေနအထားမ်ိဳး ျဖစ္လာပါတယ္” လုိ႔ ကုိဖီအန္နန္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

Ref: BBC, Reuters