Tag: South Sudan

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၊ ၂၀၂၀
M-Media

-အရှေ့အာဖရိကနိုင်ငံတစ်ချို့မှာ ကျရောက်နေတဲ့ ကျိုင်းကောင်ကပ်ဘေးဟာ တောင်ဆူဒန်ကို ရောက်ရှိလာပြီး အခက်အခဲမျိုးစုံနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့တိုင်းပြည်အခြေအနေကို ပိုမိုဆိုးရွားစေတယ်လို့ အာဏာပိုင်တွေက ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

ကျိုင်းကောင်အုပ်ဟာ ယူဂန်ဒါနိုင်ငံကို ကျော်ဖြတ်ပြီး နိုင်ငံတောင်ပိုင်း မဂ်ဝီဒေသကို ရောက်လာတယ်လို့ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီး အန်ယိုတီ အဒီဂို ‌ညစ်ဝက်ချ်က ဆိုပါတယ်။ တောင်ဆူဒန်နိုင်ငံဟာ ပြည်တွင်းစစ်နဲ့ စစ်နောက်ဆက်တွဲ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုကြောင့် အတိဒုက္ခရောက်နေတဲ့နိုင်ငံတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

အာဖရိကမှာ ကင်ညာ၊ ဆိုမာလီယာ၊ အီသီယိုးပီးယား၊ အီရစ်ထရီယာ၊ ဒီဘောက်တီတို့ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၀ စုနှစ်တွေအတွင်း ကျိုင်းကောင်ကပ်ဘေးကို ခါးစည်းခံခဲ့ရပြီး အခုအချိန်မှာတော့ တန်ဇန်းနီးယား၊ ယူဂန်ဒါနဲ့ တောင်ဆူဒန်တို့ကိုပါ ဒီကပ်ဘေး ကျရောက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။

သဲကန္တာရ ကျိုင်းကောင်တွေဟာ တစ်နေ့ကို ၉၅ မိုင်လောက် သွားရောက်နိုင်ပြီး ကောက်ပဲသီးနှံတွေကို စားသောက်လေ့ရှိပါတယ်။ တစ်စကွဲယားကီလိုမီတာ အကျယ်ရှိတဲ့ ကျိုင်းကောင်အုပ်ဟာ တစ်ရက်ကို လူ ၃၅၀၀၀ လောက်စားသုံးတဲ့ ပမာဏလောက်ကို စားကြတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ၃ နှစ်ဆက်တိုက် မိုးခေါင်တာ၊ ရေကြီးရေလျှံတာတွေကြောင့် အရှေ့အာဖရိကမှာ လူပေါင်း ၂၅ သန်းလောက်ဟာ စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်မှုနဲ့ ကြုံတွေ့နေရတာဖြစ်ပါတယ်။

ကုလရဲ့ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးအဖွဲ့ FAO ဆိုင်ရာ တောင်ဆူဒန်သံအမတ် မီရှက် မာလိုက ကျိုင်းကောင်တွေဟာ သားပေါက်ဖို့ နေရာရှာတဲ့အနေအထားဖြစ်တာကြောင့် နောက်ထပ် ကျိုင်းကောင်ကပ်ဘေးတစ်ခု ဖြစ်ပွားမယ့်အနေအထား ရှိနေတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

Ref: Aljazeera

ဇြန္ ၁၅၊ ၂၀၁၉
M-Media

-ကမ႓ၻာ့ သက္တမ္းအႏုဆံုး တိုင္းျပည္ျဖစ္တဲ့ ေတာင္ဆူဒန္ႏိုင္ငံမွာ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ ႏိုင္ငံလူဦးေရရဲ႕ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတယ္လို႔ ကုလသမဂၢလက္ေအာက္မွာရွိတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း ၃ ခုနဲ႔ ေတာင္ဆူဒန္ အစိုးရတို႔က ထုတ္ျပန္ေၾကျငာလိုက္ၿပီး ဒါဟာ ႏိုင္ငံသမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ စံခ်ိန္တင္ ပမာဏလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဆူဒန္ႏိုင္ငံကေန ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ လြတ္လပ္ေရးယူခဲ့တဲ့ ေတာင္ဆူဒန္ဟာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ စျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယသမၼတ ရလက္ မန္ခ်ာက အာဏာသိမ္းဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္လို႔ သမၼတ ဆာလ္ဗာ ကီရ္က စြပ္စြဲခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ သူတို႔ႏွစ္ဦးကို သစၥာခံတဲ့ အဖြဲ႕ေတြအၾကား တိုက္ခိုက္ရာကေန ျပည္တြင္းစစ္ စတင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျပည္တြင္းစစ္ ၅ ႏွစ္ေက်ာ္အတြင္း ႏွစ္ဖက္ အပစ္ရပ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ေတြ ရခဲ့ေပမယ့္ ၾကာၾကာမခံပါဘူး။ ေနာက္ဆံုး သေဘာတူညီခ်က္ဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၉ လအရင္က ပ်က္ျပယ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနပါတယ္။

လက္ရွိမွာ ႏိုင္ငံလူဦးေရရဲ႕ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ၇ သန္းေလာက္ဟာ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရၿပီး ၂ သန္းေလာက္ေတာ့ အငတ္ေဘးက်ေရာက္လုဆဲဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကာလရွည္၊ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြ၊ စီးပြားေရးအၾကပ္အတည္း၊ မိုးေခါင္ေရရွားမႈေတြေၾကာင့္ အေျခအေနဟာ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ ပိုပိုဆိုးဝါးလာတယ္လို႔ ကမ႓ၻာ့ စားနပ္ရိကၡာအစီအစဥ္ WFP ရဲ႕ တာ၀န္ရွိသူ ေရွာင္ေ၀လီက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အဆင့္ ၅ ဆင့္ ပါ၀င္တဲ့ ကုလရဲ႕ စားနပ္ရိကၡာ ဖူလႈံမႈသတ္မွတ္ခ်က္ IPC မွာ ေတာင္ဆူဒန္ႏိုင္ငံက ၁.၈ သန္းေသာ ျပည္သူေတြဟာ အဆိုးဆံုးအဆင့္ရဲ႕ေအာက္ အဆင့္ ၄ ကို ေရာက္ေနတယ္လို႔ WFP၊ FAO နဲ႔ UNICEF တို႔ရဲ႕ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဆင့္ ၄ ဟာ အေရးေပၚအေျခအေနျဖစ္ၿပီး ထမင္း မွန္မွန္မစားရတာ၊ အဟာရခ်ိဳ႕တဲ့တာနဲ႔ ငတ္မြတ္ၿပီး ေသဆံုးမႈျဖစ္တဲ့ အဆင့္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။

ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈ အေရအတြက္ဟာ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းက ၆.၁ သန္း ရွိရာကေန ယခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ၆.၉ သန္းအထိ ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ ေတာင္ဆူဒန္က ႏိုင္ငံမွာ လူသားေတြေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈကို ရင္ဆိုင္ေနရတယ္လို႔ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။

စာရင္းအတိအက် ေကာက္လို႔မရေပမယ့္ စားနပ္ရိကၡာအကူအညီ လိုအပ္ေနတဲ့ ပမာဏက ၂ သန္းအထိ ရွိေနၿပီး ဒီအေျခအေနတိုင္း ဆက္သြားမယ္ဆိုရင္ လူ ၂၁၀၀၀ ေလာက္ဟာ အငတ္ေဘး ဆိုက္ႏိုင္တယ္လို႔ FAO ရဲ႕ ေတာင္ဆူဒန္ဆိုင္ရာ ဌာနကိုယ္စားလွယ္ ပီယာရီ ဗူသီယာက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

Ref: Aljazeera

ၾသဂုတ္ ၆၊ ၂၀၁၈
M-Media

– လူေသာင္းခ်ီေသဆံုးခဲ့ၿပီး သန္းနဲ႔ခ်ီ ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ကုိ ရပ္တန္႔ဖုိ႔အတြက္ ေတာင္ဆူဒန္သမၼတနဲ႔ သူပုန္ေခါင္းေဆာင္တုိ႔ဟာ အာဏာခြဲေ၀ေရးကိစၥကုိ သေဘာတူခဲ့ၾကပါတယ္။

သမၼတ ဆာလ္ဗာ ကီအီရ္နဲ႔ သူပုန္ေခါင္းေဆာင္ ရီက္ မာခ်ာတုိ႔ဟာ မေန႔က အိမ္နီးခ်င္း ဆူဒန္ႏုိင္ငံမွာ သေဘာတူညီခ်က္ကုိ ဆူဒန္သမၼတ အုိမာရ္ အလ္-ဘရွီး၊ ကင္ညာ၊ ယူဂန္ဒါနဲ႔ ဒီဘူတီ သမၼတေတြရဲ႕ ေရွ႕ေမွာက္မွာ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ၾကတာပါ။

သေဘာတူညီခ်က္အရ ရီက္မာခ်ာဟာ ညီညြတ္ေသာအစုိးရမွာ ပါ၀င္ကာ ဒုတိယသမၼတ ၅ ေယာက္က ပထမဆံုး ဒုတိယသမၼတအျဖစ္ တာ၀န္းထမ္းေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင့္ အစုိးရအဖြဲ႕မွာလည္း မာခ်ာရဲ႕လူေတြ ပါ၀င္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါဟာ ေနာက္ဆံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္အတြက္ ေျခလွမ္းအစလည္းျဖစ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္ ရရွိၿပီးရင္ ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးေပါင္းက ၃ လအတြင္း ၾကားျဖတ္အစုိးရ ဖြဲ႕စည္းကာ ၃၆ လ အုပ္ခ်ဳပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ ဒီလုိသေဘာတူညီခ်က္မ်ိဳး ရရွိခဲ့ေပမယ့္ ၿမိဳ႕ေတာ္ ဂ်ဴဘာမွာ တုိက္ခုိက္မႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး မာခ်ာလည္း တုိင္းျပည္ကေန ထြက္သြားခဲ့ပါတယ္။

ဆူဒန္ကေန ခြဲထြက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ သမၼတ ကီအီရ္က၊ ဒုတိယသမၼတ မာခ်ာဟာ အာဏာသိမ္းဖုိ႔ ႀကိဳးစားတယ္ဆုိတယ္ဆုိလုိ႔ စြပ္စြဲအၿပီး ျပည္တြင္းစစ္ စခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက အပစ္ရပ္ေရး၊ အာဏာခြဲေ၀ေရး သေဘာတူညီခ်က္ေတြ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ ၾကေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။

မေန႔က သေဘာတူညီခ်က္ဟာ ၁၂ ႀကိမ္ေျမာက္ အပစ္ရပ္ေရးနဲ႔ ၂ ႀကိမ္ေျမာက္ အာဏာခြဲေ၀ေရး သေဘာတူညီခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။

Ref: Aljazeera