News @ M-Media

Tag: special report

  • ဘာသာေရးအသြင္ေဆာင္ ပဋိပကၡမ်ားသည္ ယခင္စစ္အစိုးရ အဖြဲ႔၀င္မ်ား လက္ခ်က္ဟု Justice Trust အဖြဲ႕ထုတ္ျပန္

    ဘာသာေရးအသြင္ေဆာင္ ပဋိပကၡမ်ားသည္ ယခင္စစ္အစိုးရ အဖြဲ႔၀င္မ်ား လက္ခ်က္ဟု Justice Trust အဖြဲ႕ထုတ္ျပန္

    ဧရာဝတီမွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။
    10464354_1491339591083252_5668154329372377568_n
    ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ျဖစ္ပြားသည့္ ဘာသာေရး အသြင္ေဆာင္ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ အရပ္၀တ္ အင္အားစုမ်ား၏ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားသည္ ယခင္ စစ္အစိုးရ အဖြဲ႔၀င္မ်ားက လုပ္ေဆာင္ေနျခင္း ျဖစ္သည္ဟု အေမရိကန္ အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ တဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ Justice Trust က ေျပာဆိုလိုက္သည္။

    မတ္လ ၂၃ ရက္က ထုတ္ျပန္လိုက္သည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အဓိက႐ုဏ္မ်ား အေၾကာင္း ဆန္းစစ္ခ်က္မ်ား အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထား ျခင္း ျဖစ္သည္။

    “၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္ကေန ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ မႏၱေလး ျဖစ္ရပ္အထိ ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို လံႈ႔ေဆာ္ေနတာက အရင္ စစ္အစုိးရေဟာင္းက ေခါင္းမာဂိုဏ္းသားေတြရဲ႕ အာဏာတည္ၿမဲဖို႔၊ သူတုိ႔က ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးအသြင္ေျပာင္းမႈအေပၚ ခ်ဳပ္ ကိုင္ ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းတာေတြကို ေဖာ္ျပေနပါတယ္”ဟု Justice Trust ၏ အမႈေဆာင္ ဒါ႐ိုက္တာ Mr.Roger Normand က ေျပာသည္။

    ထိုင္းႏုိင္ငံ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ရွိ ႏုိင္ငံျခား သတင္းစာဆရာမ်ား ကလပ္(FCCT- Foreign Correspondents Club of Thailand) ၌ မတ္လ ၂၃ ရက္တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ အစီရင္ခံစာႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပဲြတြင္ Mr.Roger Normand က ေျပာဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။

    ထိုအစီရင္ခံစာကို အစုိးရသစ္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ တာ၀န္ယူၿပီး ေနာက္ပိုင္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ရခိုင္ျပည္ နယ္ ပဋိပကၡ၊ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အစၥလမ္ ဘာသာ၀င္မ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား အၾကား ဘာသာေရး အသြင္ေဆာင္သည့္ ပဋိပကၡမ်ား၏ ျဖစ္စဥ္ အေပၚတြင္ စစ္တမ္းေကာက္ယူ၍ အစီရင္ခံစာ ေရးသားထားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရ သည္။

    သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ မိထၳီလာၿမိဳ႕ႏွင့္ မႏၲေလးၿမိဳ႕တို႔တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ဘာသာ ေရး ပဋိပကၡ အသြင္ေဆာင္သည့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားတြင္ ေဒသခံတို႔၏ အိုးအိမ္မ်ား၊ အစၥလမ္ ဘာသာ၀င္တို႔၏ ေနအိမ္မ်ားကို ၀င္ေရာက္ ဖ်က္ဆီးသူတို႔သည္ ေဒသခံမ်ား မဟုတ္ဘဲ အၾကမ္းဖက္ဂိုဏ္းမ်ားမွ ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ေဒသခံ အခ်င္းခ်င္း ကို ဘာသာေရးအရ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားသည့္အသြင္ ေဖာ္ေဆာင္ခံရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ထိုအစီရင္ခံစာတြင္ ေရးသားထားသည္။

    လက္ရွိအစုိးရ အဖြဲ႔အေနျဖင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အမွန္တကယ္ လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္းႏွင့္ ျပည္သူမ်ားအေပၚ အစုိးရက ကာကြယ္ ေပးမႈရွိေၾကာင္း ျပသရန္ အတြက္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားေစရန္ ဖန္တီးေနသည့္ လူတစုကို ေဖာ္ထုတ္အေရးယူရန္ လိုအပ္သည္ဟုလည္း Mr. Roger Normand က ေျပာဆိုသည္။

    ဘာသာေရး အသြင္ေဆာင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ Justice Trust မွ စစ္တမ္း ေကာက္ယူရာတြင္ သက္ဆိုင္ရာ အာဏာ ပိုင္မ်ားက မည္သူလုပ္ေဆာင္သည္ကို အတည္ျပဳေပးျခင္းမရွိဘဲ ျပင္ပမွလူမ်ားဟု စြပ္စြဲေျပာဆိုျခင္း၊ အစၥလမ္ ဘာသာ ၀င္မ်ားဟု စြပ္စြဲ၍ အစၥလမ္ ဘာသာ၀င္မ်ားကို လက္စားေခ်ရန္ လူမႈကြန္ရက္(Facebook) မွ တဆင့္ ေဒသခံမ်ားကုိ တိုက္တြန္းျခင္း၊ ရဲအေျမာက္အျမားကို အဓိက႐ုဏ္း ျဖစ္ပြားသည့္ ေနရာမ်ား၌ အဓိက႐ုဏ္း မျဖစ္မီ ေနရာခ် ေပးထားေသာ္လည္း အခ်ိန္မီ ဥပေဒအရ ကာကြယ္ႏိုင္ျခင္း ပ်က္ကြက္ခဲ့သည့္ အခ်က္တို႔ကို ပဋိပကၡတိုင္း၌ တူညီစြာ ေတြ႔ရွိခဲ့ရသည္ဟုလည္း အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

    သမၼတ အႀကံေပးလည္း ျဖစ္သည့္ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္ကမူ Justice Trust အစီရင္ခံစာပါ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားကို လက္မခံေၾကာင္း၊ လက္ရွိတာ၀န္ယူေနေသာ အစိုးရအဖြဲ႕အေနျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒက ေပးအပ္ထားသည့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားအရ တည္ ဆဲ ဥပေဒပါ ျပ ဌာန္းခ်က္မ်ား အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။

    “တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို ေဆာင္ရြက္ရတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း တခုလံုးအေနနဲ႔ ဥပေဒအတိုင္း ေဆာင္ရြက္ေပမယ့္ အဖြဲ႔၀င္ တဦးခ်င္းမွာေတာ့ မွားယြင္းမႈရွိေကာင္း ရွိႏိုင္တာေပါ့၊ အဲ့ဒါမ်ိဴးေတြကိုု အဖြဲ႔အစည္းက ျပန္သံုးသပ္ ျပင္ဆင္သြားမွာပါ”ဟုလည္း ၎က ေျပာဆို သည္။

    အဆိုပါ အစီရင္ခံစာကို Hidden Hands Behinds Communal Violence in Myanmar : Case Study of the Mandalay Riots ဟု အမည္ေပးထားၿပီး Justice Trust မွ ႏုိင္ငံတကာ ေရွ႕ေနမ်ား အပါအ၀င္ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ေရွ႕ေနမ်ား ကြန္ရက္မွ ေရွ႕ေနမ်ား၊ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားရာေဒသမွ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ၆ လခန္႔ မွတ္တမ္းမ်ား ေကာက္ယူျပဳစုထားျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။

    အစီရင္ခံစာတြင္ ပါ၀င္ကူညီခဲ့သည့္ ေရွ႕ေနမ်ား ကြန္ရက္မွ ေရွ႕ေန ဦးသိန္းသန္းဦးက“ယူနီေဖာင္း၀တ္ စစ္သားေတြအစား အရပ္ ၀တ္ အင္အားစုေတြကို အသံုးခ်ၿပီး ႏုိင္ငံနဲ႔တ၀န္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို လုပ္ေနတဲ့ ကိစၥပါ၊ ႏုိင္ငံမွာ လိုအပ္ေနတဲ့ အမွန္တကယ္ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို အာ႐ုံလႊဲႏုိင္ဖို႔ လူနည္းစုေတြကို ဓားစာခံလုပ္ အသံုးခ်ေနတဲ့ ကိစၥပါ”ဟု ေျပာသည္။

    ထိုေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားသည္ အာဏာတည္ၿမဲေရး ႀကိဳးပမ္းလိုသည့္ အင္အားစုတစုက ေနာက္ကြယ္မွ လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ သက္ေသမ်ားရွိေနၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈကို လံႈ႔ေဆာ္ရာတြင္ ရဟန္းျဖစ္သည့္ အရွင္၀ီရသူကလည္း တိုက္႐ိုက္ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ခ့ဲသည္ဟု အစီရင္ ခံစာတြင္ ေရးသားထားသည္။

    အဓိက႐ုဏ္းတြင္ က်ဴးလြန္ခဲ့သူမ်ားကို ဥပေဒေၾကာင္းအရ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္မႈ အစိုးရက ပ်က္ကြက္ခဲ့သည့္ အျပင္ အဓိက႐ုဏ္းမ်ား ျဖစ္ပြားခ်ိန္မွာ လူထုက တရားမွ်တမႈ၊ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရးမ်ား အရွိန္ျမႇင့္ ေတာင္းဆိုေနသည့္ အခ်ိန္ႏွင့္ အခ်ိန္ကိုက္ ျဖစ္ေနသျဖင့္ အစိုးရက ဒီမိုကေရစီ ေတာင္းဆိုမႈမ်ားကို အာ႐ုံလႊဲလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟုလည္း ထိုအစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။

    Justice Trust သည္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ တဖြဲ႕ျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ေရွ႕ေနမ်ား ကြန္ရက္၊ သတင္းသမားမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္၍ ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကို မွတ္တမ္းျပဳစုျခင္း၊ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရသည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ားတြင္ အကူအညီေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိေနသည့္အဖြဲ႔ ျဖစ္သည္။

    http://burma.irrawaddy.org/news/2015/03/25/73078.html

  • မႏၱေလးအဓိကရုဏ္း အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္

    မႏၱေလးအဓိကရုဏ္း အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္

    DVB မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။
    10505488_290062617833072_4129075403937789488_n
    မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာ မႏွစ္ႏွစ္လည္ပိုင္းက  ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အဓိကရုဏ္းဟာ မျမင္ရတဲ့ လွ်ဳိ႕၀ွက္ႀကံစည္သူလက္ေတြက ႏိုင္ငံေရးရည္ရြယ္ခ်က္အတြက္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ထားတဲ့ ဇာတ္လမ္း အတိုင္း က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္တယ္လို႔   တရားမွ်တမႈအဖြဲ႔ (Justice Trust)က ထုတ္ျပန္ ပါတယ္။

    “ျမန္မာႏိုင္ငံ မြတ္စလင္ဆန္႔က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈမ်ားေနာက္ကြယ္မွ မျမင္ရေသာလက္၊ မႏၱေလးအဓိကရုဏ္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ေလ့လာခ်က္ အစီရင္ခံစာ” အမည္နဲ႔ ဒီႏွစ္ မတ္လထုတ္ မူ၀ါဒဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။

    ဒီအစီရင္ခံစာကို တည္းျဖတ္သူ၊ တရားမွ်တမႈအဖြဲ႔ (Justice Trust)ရဲ႕ ဦးေဆာင္ေကာ္မတီ၀င္ မႏၱေလးၿမိဳ႕က ေရွ႕ေနဦးသိန္းသိန္းဦးက “တႏိုင္ငံလုံးမွာရခဲ့တဲ့ သက္ေသအေထာက္အထား ေတြ၊ ျဖစ္စဥ္ေတြက ပုံစံတူေတြျဖစ္တယ္။ ဒီ ဘာသာေရးအေရးအခင္း၊ အစၥလာမ္ဘာသာ ဆန္႔က်င္ေရး ျဖစ္တဲ့အေနအထားေတြက တပုံစံတည္း ျဖစ္တယ္။ အဲဒါေတြက မႏၱေလးမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ကိစၥကလည္း တကယ္ကေတာ့ သတင္းဌာန သစ္ထူးလြင္ဆိုတဲ့သတင္းဌာနက မမွန္သတင္း ထုတ္လႊင့္လႈံ႔ေဆာ္တာေတြနဲ႔ အတူတူေပါ့ေနာ္ ပူးေပါင္းၾကံစည္တဲ့သူေတြ ပါ၀င္တယ္။ ပူးေပါင္းပါ၀င္တဲ့သူေတြ ပါ၀င္တာမွ ေနာက္ကြယ္က အကြက္ခ်ၿပီးေတာ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြ ေရာယွက္ၿပီးေတာ့ ဇာတ္လမ္းကို မႀကီးႀကီးေအာင္လုပ္တာျဖစ္တယ္။ ဒါကို ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရဘက္ကလည္း သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြ လုပ္ထားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြက ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္ျဖစ္စဥ္ေတြမွာ ပါ၀င္လာခဲ့တဲ့လူေတြက ထုံးစံအတိုင္းပါပဲ မႏၱေလးၿမိဳ႕သားေတြ မဟုတ္ဘူး။ ျဖစ္စဥ္တိုင္း ျဖစ္စဥ္တို္င္းမွာ ပါ၀င္က်ဴးလြန္သူေတြဟာ သူစိမ္းေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ မႏၱေလးတိုင္းလႊြတ္ေတာ္ဥကၠ႒လည္း ဒီအခ်က္ကို ၀န္ခံရပါတယ္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ႀကီး သူရဦးေရႊမန္းလည္း ဒီအခ်က္ကို ေထာက္ျပတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြက က်ေနာ္တို႔ ရရွိတဲ့ အေသးစိတ္အခ်က္အလက္ေတြ ဒီျပင္ ဗမာျပည္ထဲမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ပုံစံတူကိစၥေတြအားလုံးကို ခ်ဳပ္လိုက္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရခဲ့တဲ့ ဓာတ္ပုံအေထာက္အထားအပါအ၀င္ အခ်က္အလက္ေတြက အဲဒီကိစၥကို လံႈ႔ေဆာ္သြားတာဟာ မႏၱေလးကလူေတြ မဟုတ္ဘူး။ သာမန္ကိစၥမဟုတ္ဘူး။ အကြက္က်က် အစီအစဥ္တက် စီစဥ္သြားတာလို႔ ထုတ္ေျပာရင္ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်။ ” လို႔ ေျပာပါတယ္။

    မႏၱေလးအဓိကရုဏ္းဟာ ေသခ်ာ စုဖြဲ႔ထားတဲ့ လက္နက္ကိုင္ဂိုဏ္းေတြက က်ဴးလြန္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကေၾကာင္းနဲ႔ သူတို႔တေတြကို မႏၱေလးၿမိဳ႕ျပင္ပကေန ေခၚေဆာင္လာခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ၿပီး အလိုအေလ်ာက္ လူအုပ္လူေ၀းနဲ႔ ဆူပူအၾကမ္းဖက္မႈအသြင္ ထင္ျမင္ရေလေအာင္ ေသေသခ်ာခ်ာ စီစဥ္ ဒီဇုိင္းလုပ္ထားတဲ့အဓိကရုဏ္းျဖစ္တယ္လို႔ ဆိိုပါတယ္။

    10525761_290063657832968_6796677837261088722_n

    အပိုင္း ၃ ပိုင္းပါ အစီရင္ခံစာမွာ အရင္စစ္အစိုးရေဟာင္းနဲ႔ ဆက္စပ္မႈ ရွိၾကတဲ့ သေဘာထားတင္းမာသူေတြရဲ႕ လွ်ဳိ႕၀ွက္ၾကံစည္တဲ့လက္ေတြက မႏၱေလးအဓိကရုဏ္းေတြကို ဘယ္လို ဖန္တီး လံႈ႔ေဆာ္သည္ကို ေဖာ္ျပထားၿပီး ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈ ေထာင္ေခ်ာက္ အတြင္း မက်ေရာက္ေအာင္ ျပည္သူေတြကို အၾကံျပဳခ်က္ေတြ ထည့္သြင္း ထားပါတယ္။

    ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒပညာရွင္ေတြပါ ၀င္တဲ့ ေျခာက္လၾကာ ကြင္းဆင္းေမးျမန္းခ်က္ေတြအရ ေျဖၾကားသူေတြက တညီတညြတ္တဲ့ ေျပာဆုိၾကရာမွာ  အဓိကရုဏ္းေတြဟာ စစ္တပ္သေဘာ ထားတင္းမာသူေတြရဲ႕ ျပယုဂ္လုပ္ရပ္တခုျဖစ္ၿပီး အထူးသျဖင့္ စစ္အစိုးရရဲ႕ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္၊ စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္ေရး ကၽြမ္းက်င္သူလို႔ နာမည္ေက်ာင္သူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေရႊရဲ႕ သစၥာရွိ လူယုံမ်ားလုပ္ရပ္လို႔ ဆိုေၾကာင္းနဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ မူဆလင္ေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ဖန္တီးေပးျခင္းအားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစရန္။ ကန္႔လန္႔ကာေနာက္ကြယ္မွေန၍ သူတို႔အာဏာကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ရန္လို႔ ဆိုၾကသည္လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။

    အခန္း ၂ မွာ ေနာက္ခံအေၾကာင္းအရာေတြနဲ႔ သုံးသပ္ခ်က္ေတြကို ေဖာ္ျပၿပီး အရင္စစ္အစိုး လမ္းျပေျမပုံက ႏိုင္ငံေရးအသြင္ကူးေျပာင္းမႈလမ္းေၾကာင္းကို ခ်ေပးခဲ့ေၾကာင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ လူမႈအသိုက္အ၀န္းခ်င္း ပဋိပကၡမ်ားမွသည္ မိတၳီလာ၊ လားရိႈး၊ မႏၱေလးနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ေဒသေတြမွာ မြတ္စလင္ဆန္႔က်င္ေရးအဓိကရုဏ္းေတြ ဘယ္ကို ဦးတည္တယ္ဆိုတာကို ေဖာ္ျပေရးသားပါတယ္။

    အဓိကရုဏ္းေတြရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြဟာ ေခါင္းမာအုပ္စုေတြနဲ႔ ခရိုနီကြန္ယက္ေတြရဲ႕ တရားမ၀င္ အာဏာကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားေရး ျဖစ္ၿပီး လူထုရဲ႕ေဒါသ၊ မေက်နပ္မႈေတြကို လမ္းလႊဲေပးေရး၊ လမ္းေၾကာင္းေျပာင္းေပးေရးျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ ႏိုင္ငံေရးဆႏၵ မရွိၾကတဲ့အေျခအေနမွာ ဒီလို လုပ္ေဆာင္ျခင္းေၾကာင့္  ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြရဲ႕ အင္အား ခ်ိနဲ႔လာေစဖို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

    မႏၱေလးမွာ ျဖစ္ပြားတဲ့အဓိကရုဏ္ းမျဖစ္ပြားမီ မႏွစ္ ဇြန္ ၃၀ ရက္ေန႔က ဆရာေတာ္ ဦး၀ီရသူရဲ႕ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာကေန မြတ္ဆလင္ညီအကို ၂ ဦးက ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အမ်ဳိးသမီးအိမ္ေဖာ္တဦးကို မုဒိမ္းက်င့္တယ္လို႔   ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီအမ်ဳိးသမီးက ေနာက္ပိုင္းမွာ လူမိုက္တဦးက ၿခိမ္းေျခာက္ခိုင္းေစတာေၾကာင့္ လိမ္လည္ေျပာဆိုခဲ့တာလို႔ ေျပာဆိုခဲ့တာကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ ဒီသတင္းမွားေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တဦးနဲ႔ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တဦး အသက္ေသဆုံးခဲ့ရၿပီးေနာက္မွာ အၾကမ္းဖက္မႈကို ဦးတည္တဲ့ အဓိကရုဏ္းျဖစ္ပြားတဲ့ အဆင့္ေရာက္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

    မႏၱေလးၿမိဳ႕ အဓိကရုဏ္းျဖစ္စဥ္မွာ လက္နက္ကိုင္ေဆာင္တဲ့ နယ္ခံ မဟုတ္လို႔ ယူဆရတဲ့့ လူငယ္ ၃၀ ခန္႔ဟာ တုတ္၊ ဓားေတြ ကိုင္ေဆာင္ၿပီး ဆိုင္ကယ္ေတြနဲ႔ ၿမိဳ႕တြင္းမွာ ယာဥ္ေတြ၊ အိမ္ေတြ၊ ဗလီေတြကို ဖ်က္ခဲ့ၾကတာကို ရဲ ၁၀၀ ေက်ာ္က လက္ပိုက္ၾကည့္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါ တယ္။ အဆိုပါ လူငယ္ ၃၀ ခန္႔ဟာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြကိုလည္း သူတို႔နဲ႔ လိုက္ပါဖို႔ လိုက္လံ စည္းရုံးေပမယ့္ သံဃာေတြနဲ႔ နယ္ေျမခံ ျပည္သူေတြက ပူးေပါင္းပါ၀င္ျခင္း မရွိခဲ့ၾကဘူးလို႔ စည္းရုံးခံရၿပီး ျငင္းပယ္ခဲ့ၾကတဲ့ ေက်ာင္းထိုင္ဆရာေတာ္ႀကီးေတြရဲ႕  မိန္႔ၾကားခ်က္ကို ကိုးကား ေဖာ္ျပပါတယ္။

    အဓိကရုဏ္းျဖစ္ေနစဥ္မွာ အနီး၀န္းက်င္မွာ လုံျခဳံေရးထိန္းသိမ္းတဲ့တပ္ဖြဲ႔ေတြ ရွိေနေပမယ့္ မကိုင္တြယ္ခဲ့ၾကပဲ လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့ၾကတယ္လို႔ မ်က္ျမင္ေဒသခံေတြကို ေမးျမန္းခ်က္ေတြကို ေဖာ္ျပပါတယ္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမွာ ႏိုင္ငံသားတိုင္းဟာ လြတ္လပ္စြာ ယုံၾကည္ကိုးကြယ္ခြင့္နဲ႔ လြတ္လပ္စြာက်င့္သုံးခြင့္ ရွိတယ္လို႔ ျပဌာန္းထားေပမယ့္ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈ၊ မြတ္စလင္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ ဦး၀ီရသူရဲ႕ တရားပဲြေတြဟာ ဒီအခြင့္အေရးေတြကို တိုက္ရိုက္ စိန္ေခၚၿခိမ္းေျခာက္ေနတယ္လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈဟာ ၂၀၁၄ ေဖေဖာ္၀ါရီလမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ စာေပေဟာေျပာပဲြတခုကိုလည္း မြတ္စလင္ေဟာေျပာသူေတြ ပါေနတယ္၊ အမုန္းတရားျပန္႔ပြားေရး ေဟာေျပာေနတယ္ဆိုၿပီး ေႏွာင့္ယွက္ခဲ့ၾကတာကုိ ေဖာ္ျပပါတယ္။

    သမၼတဦးသိန္းစိန္က အမုန္းတရားနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈအတြက္ လံႈ႔ေဆာ္သူေတြကို ဥပေဒေၾကာင္းအရ ျပင္းထန္စြာ အေရးယူမယ္လို႔ သတိေပးခဲ့ေပမယ့္ အာဏာပိုင္ေတြက ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈရဲ႕ ရန္လိုတဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားအေပၚ တိက်တဲ့ အေရးယူေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ မရွိခဲ့ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ရာဇ၀တ္ေၾကာင္းအရ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကို အသာထားၿပီး တရား၀င္ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္မ်ားျဖင့္ပင္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိပါလို႔ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။

    ေရွ႕ေန ဦးသိန္းသန္းဦးက“ဥပမာအားျဖင့္ဗ်ာ အမ်ားႀကီး ျမင္ရပါတယ္။ အခုဆိုလို႔ရွိရင္ဗ်ာ စာေရးဆရာ ဦးထင္လင္းဦးကို ေခ်ာင္းဦးၿမိဳ႕နယ္တရားရုံးမွာ သာသနာကို ညစ္ႏြမ္းေအာင္ ေျပာဆိုမႈဆုိၿပီး ၂၉၅ (က)နဲ႔ တရားစြဲထားပါတယ္။ စြဲခ်က္ေတာင္ တင္ေနတဲ့အေနအထား ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးထင္လင္းဦး ေဟာေျပာတာက ဘာသာေရးေစာ္ကားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အစိုးရကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္တဲ့အခါမွာ အခ်ဳိ႕အခ်က္အလက္ကေလးေတြပါတဲ့အေပၚမွာ အခြင့္ေကာင္းယူၿပီးေတာ့ စြဲတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗုဒၶဘာသာမွာ အင္မတန္ထင္ရွားတဲ့ ဆရာေတာ္တပါးက ကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးကိုယ္စားလွယ္ (မစၥစ္ ယန္ဟီးလီ)ကို အင္မတန္ ရင့္သီးရိုင္းျပတဲ့၊ သာသနာေတာ္မွာ ခြင့္ျပဳမထားတဲ့၊ သာမန္ယဥ္ေက်းတဲ့ လူတေယာက္ေတာင္ မသုံးတဲ့ အသုံးေတြ သုံးထားတာမ်ဳိးကို ဘာမွ သတိေပးတာက အစ ဘာမွမလုပ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ သူက အမုန္းတရားေတြ လံႈ႔ေဆာ္တဲ့ လူေတြကို ေျပာတယ္ဆိုေပမယ့္ လူမႈေရးကြန္ရက္မွာလည္း ဒါမ်ဳိးေတြ အမ်ားႀကီး လူမႈေရးကြန္ရက္မွာလည္း ၾကက္ဥေၾကာ္တံဆိပ္ေတြနဲ႔ အုံနဲ႔က်င္းတဲ့ အခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီ လံႈ႔ေဆာ္ေနတဲ့သူေတြ ရွိတယ္။ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ တရားပြဲေတြမွာ ေျပာေနတဲ့သူေတြ ရွိတယ္။ ဒါေတြ အကုန္လုံးကို လႊတ္ထားပါတယ္။ လႊတ္ခ်င္တဲ့သူေတြကုိ လႊတ္ထားၿပီးေတာ့ မလိုတဲ့သူေတြကိုေတာ့ အျပစ္ေပးတယ္။” လို႔ ေျပာပါတယ္။

    အစီရင္ခံစာထဲမွာလည္း အစိုးရက အမွန္တကယ္မွာ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈအတြက္ လူမႈအမုန္းတရားမ်ား ေဟာေျပာဖန္တီးရန္ ၀န္းက်င္ကို ဖန္တီးေပးထားၿပီး တခ်ိန္တည္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္လႈပ္ရွားေပးေနၾကတဲ့ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြကို  အတင္းအက်ပ္ ေခ်မႈန္း ဖိႏွိပ္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

    မႏၱေလးအၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္စဥ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တရားမွ်တမႈအဖြဲ႔(Justice Trust)နဲ႔အတူ ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းခဲ့ၾကသည့္ ေရွ႕ေနမ်ားက ယခု ဖမ္းဆီးထားသူမ်ား၊ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ ထားသူမ်ားသည္ အမွန္တကယ္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသည္ဟု မယုံၾကည္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။

    ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အဓိကရုဏ္းနဲ႔ က်န္ေဒသေတြမွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ အဓိကရုဏ္းေတြဟာ မတူညီ ကြဲျပားျခားနားတယ္ဆိုတာကိုလည္း အစီရင္ခံစာက ေထာက္ျပ ထားပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ကိစၥမွာ သမိုင္းေၾကာင္းအရ အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ ကြဲျပားရန္လိုမႈေတြ အစစ္အမွန္ ရွိေနၿပီး ေနာက္ပုိင္းႏိုင္ငံရဲ႕ က်န္ေဒသေတြမွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ ကိစၥေတြမွာေတာ့ လူထုရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈကို ေသြးထိုးေပးၿပီး တင္းမာမႈေတြအေပၚမွာ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ေခါင္းပုံျဖတ္ အျမတ္ထုတ္မႈေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ေရးထားပါတယ္။

    အတိတ္ကာလမွာကလည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးအာဏာအတြက္ ဘာသာေရးကို ခုတုံးလုပ္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့တာေၾကာင့္ ဒီျဖစ္ရပ္ေတြကို  လူအမ်ား သိရွိေအာင္ ျဖန္႔ေ၀ေျပာဆိုၾကဖို႔နဲ႔ ဘာသာေပါင္းစုံ ခ်စ္ၾကည္ေရးအဖြဲ႔ေတြကို ဟန္ေဆာင္သေဘာမဟုတ္ဘဲ ေအာက္ေျခအဆင့္ထိ ထိထိေရာက္ေရာက္ ဖြဲ႔စည္းၿပီး အၾကမ္းဖက္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းသူေတြကို တုံ႔ျပန္ ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္လို႔ မႏၱေလးၿမိဳ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးထိန္းသိမ္းမႈေကာ္မတီအဖြဲ႔၀င္လည္းျဖစ္တဲ့ ေရွ႕ေန ဦးသိန္းသန္းဦးက တိုက္တြန္းပါတယ္။

    http://burmese.dvb.no/archives/86801

  • ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အတြက္ ၾသဇာအႀကီးမားဆံုး အာရဗ္ အမ်ဳိးသမီး ၁၀၀

    ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အတြက္ ၾသဇာအႀကီးမားဆံုး အာရဗ္ အမ်ဳိးသမီး ၁၀၀

    မတ္လ ၁၇ ၊ ၂၀၁၅
    M-Media

    Arabian Business မွ “၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြက္ ၾသဇာအႀကီးမားဆံုး အာရဗ္အမ်ဳိးသမီး ၁၀၀ ”  မွ ထိပ္တန္း ၁၀ ေယာက္ အေၾကာင္းကို  စုစည္းေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

    The_100_Most_Powerful_Arab_Women_2015_

    ခြဲျခားထားတဲ့ က႑အုပ္စုမ်ားကေတာ့ – ဘဏ္စနစ္ႏွင့္ဘ႑ာေရး၊ ဘ႑ာေရးႏွင့္ေဖ်ာ္ေျဖေရး၊ အတိုင္ပင္ခံႏွင့္အားျဖည့္မႈ၊ သဘာ၀န္းက်င္၀န္ေဆာင္မႈ၊ ဥပေဒ၊ အႏုပညာႏွင့္ေဖ်ာ္ေျဖေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၊ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ၊ အာကာသအင္ဂ်င္နီယာ၊ မီဒီယာ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစု၊ ဘ႑ာေရး၊ အိမ္ၿခံေျမေရာင္း၀ယ္ျမွဳပ္ႏွံေရး၊ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ အိုင္တီနည္းပညာ၊ သိပၸံ၊ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ား၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ပညာေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ကူးသန္း/ပို႔ေဆာင္မႈ၊ စြမ္းအင္၊ လက္လီေရာင္းခ်လုပ္ငန္း၊ စက္ရံုအလုပ္ရံု၊ စက္မႈနည္းပညာ၊ အားကစား တို႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။

    အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအမ်ဳိးသမီးမ်ားေန႔အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ အဲ့ဒီထဲက ထိပ္ဆံုးအဆင့္၀င္ ၁၀ ဦးအေၾကာင္းကို ေလ့လာၾကည့္ၾကပါစို႔။

    ၁။ ရိႈင္းခါ လုဗ္နလ္ ကာစီမီ (ယူေအအီး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑)
    —————————–

    1) Sheikha Lubna Al Qasimi
    ေဒသတြင္းသာမက ကမာၻအႏွံ႔မွာပါ ၾသဇာ သက္ေရာက္သူျဖစ္လို႔ သူမဟာ အဆင့္နံပါတ္တစ္ စာရင္း၀င္ျဖစ္တာကို အံ့ၾသစရာ မျဖစ္ေလာက္ဘူး ထင္ပါတယ္။

    ကမာၻ႕လူမႈဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းက႑ကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာန – Federal Government’s Minister of International Cooperation and Development ေခါင္းစဥ္ေအာက္က အဓိကေမာင္းႏွင္သူနဲ႔ ပင္မအလွဴရွင္အျဖစ္ ရပ္တည္ေဆာင္ရြက္ေနသူ ရိႈင္းခါ လုဗ္နလ္ ကာစီမီဟာ ငါးႏွစ္ေျမာက္မွာ နံပါတ္တစ္ေနရာေရာက္ရိွသြားၿပီး ယူေအအီးႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ေဆာင္ေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။

    သူမရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္နဲ႔စိတ္အားထက္သန္မႈေၾကာင့္ ယူေအအီးႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္ပ ကယ္ဆယ္ေထာက္ပံ့ေရး အလွဴဒါနမ်ားကို မျပတ္တမ္း တိုးျမွင့္လာေစခဲ့ပါတယ္။ လတ္တေလာအစီရင္ခံခ်က္တစ္ခုအရ ဒီကူညီမႈအမ်ဳိးအစားဟာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ထက္စာရင္ သံုးဆျမင့္တက္ လာၿပီး ေဒၚလာ ၆ သန္းနီးပါးအထိ ရိွေနပါတယ္။ ရိႈင္းခါ လုဗ္နာဟာ ႏိုင္ငံျခားကုန္သြယ္ေရး၀န္ႀကီးအျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ကစ ဒီတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

    စီးပြားေရးရာ၀န္ႀကီးကေနတဆင့္ ႏိုင္ငံျခားကုန္သြယ္ေရး၀န္ႀကီးအျဖစ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္တဲ့ ၂၀၀၄ – ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ကာလအတြင္း ယူေအအီးႏိုင္ငံအဖို႔ အစည္ပင္ဆံုးအခ်ိန္၊ ဒါ့အျပင္ ႏိုင္ငံျခားကုန္သြယ္မႈအျမင့္မားဆံုးအဆင့္ ေရာက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

    ၀န္ႀကီးတစ္ဦးရဲ႕ မ်ားေျမာင္လွစြာေသာ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားသာမက သူမဟာ Emirates Nuclear Energy Corporation က ဘုတ္အဖြဲ႕ဒါရိုက္တာ၊ စကၤာပူအမ်ဳိးသားတကၠသိုလ္ – NUS က Lee Kuan Yew လူထုမူ၀ါဒဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဘုတ္အဖြဲ႕၀င္၊ Emirates Foundation for Youth Development ရဲ႕ ဘုတ္ဒါရိုက္တာ၊ ဒူဘိုင္းေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕၀င္၊ ကင္ဆာေရာဂါသည္ မ်ားရဲ႕မိတ္သဟာယ အဖြဲ႕ တြဲဖက္တည္ေထာက္သူနဲ႔ ဘုတ္အဖြဲ႕၀င္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

    အမ်ဳိးသမီးေရးရာ လုပ္ငန္းက႑မွာ ခ်န္ပီယံျဖစ္တဲ့ အတိုင္း အမ်ဳိးသမီးမ်ား အခြင့္အေရး၊ ပညာေရး၊ စြမ္းရည္ျဖည့္တင္းေပးမႈမ်ားမွာလည္း ရိႈင္းခါ လုဗ္နာက ထာ၀စဥ္ ရပ္တည္ခဲ့ပါတယ္။
    ယခုႏွစ္အေစာပို္င္းက Zayed University ဥကၠဌအေနနဲ႔ အဲ့ဒီတကၠသိုလ္နဲ႔ဒူဘိုင္းအမ်ဳိးသမီးအသင္းအဖြဲ႕အၾကား ခိုင္မာတဲ့ ခ်စ္ၾကည္ေရးကို ထူေထာင္ေပးၿပီး၊ ယူေအအီးအမ်ဳိးသမီးမ်ားကို စုစည္းႏိုးၾကားေစတဲ့အျပင္ သူတို႔ရဲ႕ ပုဂၢလနဲ႔ပညာေရးပန္းတိုင္ေတြဆီ အေရာက္ပို႔ေဆာင္ကူညီေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

    ၿပီးခဲ့တဲ့လ အစိုးရထိပ္သီးညီလာခံမွာ ပါကစၥတန္၊ ယီမင္ အစရိွတဲ့ႏိုင္ငံေတြက မိန္းကေလးေတြ ပညာသင္ၾကားႏိုင္ေအာင္ ယူေအအီးရဲ႕ေထာက္ပံ့ခ်ီးျမွင့္မႈ အထူးလိုအပ္ေၾကာင္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားဘ၀ျမွင့္တင္ေရးအတြက္ တိုက္တြန္းေျပာၾကားသြားပါတယ္။

    “လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္က အမ်ဳိးသမီးပညာေရးအေပၚ အေလးအနက္မထားရင္ အမ်ဳိးသမီးေတြအတြက္ အခြင့္အလမ္း လံုလံုေလာက္ေလာက္ မေပးႏိုင္ေတာ့တာကို သိပ္မၾကာခင္ ျမင္ေတြ႕ၾကရပါမယ္။ ယေန႔ကာလ ယူေအအီးႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ကမကထျပဳမႈေၾကာင့္ ပညာေရးက အမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ ဦးစားေပးအဆင့္မွာ ရိွေၾကာင္း ေတြ႕ၾကရၿပီျဖစ္တယ္။ ပညာေရးေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ နယ္ပယ္မ်ားစြာထဲ ပါ၀င္ႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ” လုိ႔ ရိႈင္းခါ လုဗ္နလ္ ကာစီမီက ေျပာၾကားသြားပါတယ္။

    ၂။ အမလ္ ကလူးနီး (လက္ဘႏြန္/ယူေက – ဥပေဒ)
    ———————

    FRANCE-EU-ARMENIA
    ေဟာလိ၀ုဒ္ ပထမဆင့္အေက်ာ္အေမာ္ ေဂ်ာ့ဂ်္ကလူးနီးနဲ႔ လက္ဆက္လိုက္တဲ့ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ကစၿပီး အမလ္ ကလူးနီး ကို လူထုၾကားထဲ ထင္ရွားလာခဲ့တယ္လို႔ ဆိုၾကရဲ႕။
    ဒါေပမယ့္ တကယ့္စင္စစ္မွာေတာ့ အဲ့ဒီႏွစ္မ်ားက အမလ္ ကလူးနီးဟာ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒ၊ ရာဇ၀တ္မႈျပႆနာမ်ားအေပၚ တိုက္ပြဲ၀င္ေနသူ ျဖစ္ေနခဲ့ၿပီးသားပါ။ သူမဟာ နာမည္ေက်ာ္ အလုပ္မ်ားျပားတဲ့ ထိပ္တန္းအမႈကိုင္တြယ္တဲ့ ေရွ႕ေနေတြ၊ လႈပ္ရွားတက္ၾကြသူေတြထဲက တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ သူမရဲ႕အမႈသည္အခ်ဳိ႕ကေတာ့ ဂ်ဴလီယန္ အဆန္ဂီနဲ႔ ယူလီယာ တီမိုရွင္ကို တို႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။
    ေအာ့စ္ဖို႔ဒ္တကၠသုိလ္နဲ႔ ႏ်ဴးေယာ့ခ္ဥပေဒတကၠသိုလ္ကေန ဘြဲ႕ရခဲ့တဲ့ ကလူးနီးက သူမရဲ႕ သက္ေမြးလုပ္ငန္းကို ဆူလီဗန္နဲ႔ ခရုမ္း၀ဲလ္မွာ စတင္လုပ္ကိုင္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ လက္ဘႏြန္ဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢအထူးခံုရံုး၊ ယူဂိုဆလားဗီးယားႏိုင္ငံေဟာင္း ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္မႈခံုရံုးတို႔ရဲ႕ စြဲခ်က္ဌာနရံုးကို ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့တယ္။
    ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံ၊ လစ္ဗ်ားေထာက္လွမ္းေရး အႀကီးအကဲေဟာင္း စတဲ့ ဟိုးေလးတေက်ာ္အမႈေတြကို ကိုင္တြယ္ခဲ့ရၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ – ဆီးရီးယားအေရး အထူးသံတမန္ ကိုဖီအန္နန္ရဲ႕ အႀကံေပး၊ ကုလလူ႔အခြင့္အေရးကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ Ben Emmerson QC ႀကီးၾကပ္စံုစမ္းတဲ့ ၂၀၁၃ ဒရံုးျပႆနာရဲ႕ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ အပါအ၀င္ ကုလလုပ္ငန္းစဥ္အမ်ားအျပားမွာ အႀကိမ္ႀကိမ္ တာ၀န္အပ္ႏွင္းျခင္း ခံရသူ ျဖစ္လာတယ္။
    ၀ီလီယံ ေဟ့ဂ္ ၿဗိတိသွ် ႏိုင္ငံျခားေရးဒု၀န္ႀကီး ျဖစ္စဥ္က သူနဲ႔အတူ ႀကံဳဆံုခဲ့ရတဲ့ ပဋိပကၡဇံုအတြင္း ကေလးသူငယ္မ်ား လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအႏိုင္က်င့္ခံရမႈ ကာကြယ္ေရးေဆြးေႏြးမႈအတြက္ အားထုတ္ခဲ့သူျဖစ္သလို၊ ယမန္ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလက ဂရိအစိုးရအတြက္ Elgin Marbles ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာလည္း ပါ၀င္ခဲ့သူတစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။
    ဒီႏွစ္အေစာပိုင္းမွာ အာေမးနီးယန္းမ်ဳိးသုဥ္းရွင္းလင္းမႈ အတည္ျဖစ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို စတင္ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ လက္ရိွသတင္းမ်ားအရ သူမဟာ ၿဗိတိသွ်စစ္တပ္က ညွဥ္းဆဲခဲ့သူ အိုင္းရစ္ရွ္အမ်ဳိးသား ၁၄ ဦးကို ကိုယ္စားျပဳအေရးဆိုဖို႔ ခန္႔အပ္ခံထားရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

    ၃။ ေလာင္ဂ်အိႏုလ္ ဟဆ္လူလ္ (ေဆာ္ဒီအာေရဗ် – ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္လူ႔အဖြဲ႕အစည္း)
    ———————————
    ရံဖန္ရံခါအားျဖင့္ ျဖစ္စဥ္တစ္ရပ္ဟာ အမ်ဳိးသမီး တစ္ဦးကို အဲ့ဒီျဖစ္ရပ္ရဲ႕သေကၤတ တစ္ခုအျဖစ္ ေခါင္းႀကီးပိုင္း သတင္းေတြဆီေရာက္ေအာင္ တြန္းပို႔လိုက္တာမ်ဳိး ရိွတတ္ပါတယ္။

    ေလာင္ဂ်အိႏုလ္ ဟဆ္လူလ္ ဟာ အလားတူ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကားေမာင္းရင္ အက်ဥ္းခ်ႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် တားျမစ္ကန္႔သတ္ခ်က္ကို သူမက အံတုလုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္။ မေရွးမေႏွာင္းမွာဘဲ အဲ့ဒီအေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဒသတြင္းနဲ႔ ကမာၻတစ္၀ွမ္းမွာ အျငင္းပြားဖြယ္ေခါင္းစဥ္အျဖစ္ ေပၚထြက္ေဖာ္ျပေရးသားလာၾကပါေတာ့တယ္။

    ယမန္ႏွစ္ဒီဇင္ဘာလက အလ္ ဟဆ္လူလ္ ဟာ မိုင္စာလ္ အေမာင္ဒီနဲ႔အတူ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရၿပီး ေဆာ္ဒီႏို္င္ငံၿမိဳ႕ေတာ္ ရီယာ့ဇ္က အၾကမ္းဖက္ဆိုင္ရာတရားရံုးကို လႊဲေျပာင္းလိုက္ပါတယ္။ သူမဟာ ယူေအအီးကေန ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ဆီ ကားေမာင္းေနစဥ္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ရဲ႕ဖမ္းဆီးျခင္းကို ခံခဲ့ရျခင္းျဖစ္တယ္။ သူမကိုကူညီဖို႔ နယ္စပ္ထိသြားတဲ့ အလ္ အေမာင္ဒီလည္း သူမနဲ႔အတူ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရတယ္လို႔ သတင္းမ်ားက ဆိုပါတယ္။

    သူမ ဖမ္းဆီးမခံရစဥ္ သူမရဲ႕ခရီးစဥ္အေပၚ စိတ္၀င္စားေနၾကတဲ့ ဆိုရွယ္မီဒီယာအင္အားစု မနည္းလွပါဘူး။ သူမ နယ္စပ္ဖက္နီးကပ္လာတာနဲ႔အမွ် အလ္ ဟဆ္လူလ္ကလည္း မျပတ္တမ္း ေရးသားတင္ျပေနခဲ့ပါတယ္။
    ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္မွာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံလိုက္ရၿပီး ယခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီထဲမွာ လြတ္ေျမာက္လာၾကပါတယ္။ အလ္ ဟဆ္လူလ္ကလည္း အျပင္ေရာက္လွ်င္ေရာက္ခ်င္း တြစ္တာကေန “လူေကာင္းသူမြန္မ်ားအေပၚသို႔ ေအးခ်မ္းသာယာျခင္း သက္ေရာက္ပါေစ” လို႔ ေမတၱာပို႔ေရးသားလိုက္ပါတယ္။

    ၄။ လုဗ္နာ အုိလယန္ (ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ ဘဏ္ႏွင့္ေငြေၾကးစနစ္)
    ———————-

    SAUDI ARABIA-JEDDAH ECONOMIC FORUM
    ထိပ္တန္းစာရင္း၀င္ငါးဦးထဲ လုဗ္နာ အုိလယန္ ထပ္မံပါ၀င္ေနတာကို ေတြ႕ရသူအဖို႔ အဆန္းတၾကယ္ မဟုတ္လွပါဘူး။ သူမဟာ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္ထိပ္တန္း စီးပြားေရးသမားတစ္ဦးျဖစ္လို႔ပါပဲ။

    အိုလယန္ဟာ ရိယာ့ဇ္အေျခစိုက္ အိုလယာေငြေၾကးစနစ္ကုမၸဏီရဲ႕ စီအီးအို ျဖစ္တယ္။ ဒီအုပ္စုကို သူမရဲ႕ဖခင္က ၁၉၄၇ ခုႏွစ္မွာ တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ျဖန္႔ခ်ိေရး၊ ထုတ္လုပ္ေရး၊ ၀န္ေဆာင္မႈ၊ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ စတဲ့ လုပ္ငန္းလမ္းေၾကာင္းမ်ားနဲ႔အတူ ဘုရင့္ပိုင္နက္ရဲ႕ အေအာင္ျမင္ဆံုးလုပ္ငန္းစုႀကီးမ်ားထဲက အပါအ၀င္ ျဖစ္လာတယ္။

    သူမရဲ႕အစ္ကို ခါလစ္ဒ္၊ ညီအစ္မမ်ားျဖစ္တဲ့ ဟယသ္၊ ဟုဆမ္တို႔နဲ႔အတူ အုပ္စုဘုတ္အဖြဲ႕မွာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ၾကတဲ့ ဒီပုဂၢလိကပိုင္မိသားစုလုပ္ငန္းႀကီးက အသားတင္ပိုင္ဆိုင္မႈ ေဒၚလာ ၁၀ ဘီလီယံအထိ ရိွေနၿပီလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ကုမၸဏီေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္နဲ႔ ပူးေပါင္းလက္တြဲလုပ္ကိုင္ေနတယ္။ ေဆာ္ဒီနဲ႔ ေဒသတြင္း စေတာ့ေစ်းကြက္မွာ ထိပ္တန္းဦးေဆာင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူ OFC လည္း မိတ္ဖက္အုပ္စုထဲ အပါအ၀င္ျဖစ္ပါတယ္။

    OFC နဲ႔လက္တြဲလုပ္ေဆာင္အတိုင္း အိုလယန္ဟာ အာရဗ္ကမာၻတြင္း အေရးအရာမ်ားအေပၚ ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ေနတဲ့ Arab Thought Foundation ဘုတ္အဖြဲ႕၀င္ေတြထဲမွာလည္းေကာင္း၊ WPP ရဲ႕ ဧည့္သည္ဒါရိုက္တာအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ Rolls-Royce and Ctigroup အတြက္ အတိုင္ပင္ခံဘုတ္အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ လည္းေကာင္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကမာၻ႕စီးပြားေရးဖိုရမ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာလုပ္ငန္းရွင္မ်ားေကာင္စီ အဖြဲ႕၀င္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

    ဒါတင္မကေသးဘဲ INSEAD ဒါရိုက္တာဘုတ္အဖြဲ႕၀င္၊ ေကာလိပ္နဲ႔တကၠသိုလ္မ်ားဘုတ္အဖြဲ႕၀င္၊ Alfanar လို ႏြမ္းပါးသူမ်ားေထာက္ပ့ံေရး နဲ႔ ေဆး၀ါးကုသေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ႕ ဘုတ္အဖြဲ႕၀င္ စတဲ့ အျခားေနရာမ်ားစြာမွာလည္း ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွပါတယ္။

    ၅။ ရီးမ္ အလ္ ဟာရိွမီ (ယူေအအီး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး)
    ————————

    UAE-DUBAI-EXPO2020
    ယမန္ႏွစ္ ယူေအအီးက Expo 2020 ကို ေအာင္ျမင္စြာ ပဲ့ကိုင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၿပီးေနာက္ ရီးမ္ အလ္ ဟာရိွမီရဲ႕ အနာဂတ္ ၅ ႏွစ္စာ ႀကိဳတင္လ်ာထားႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားဟာ အရွိန္ျပင္းျပင္း လက္ေတြ႕တိုးတက္လာခဲ့ပါတယ္။

    Expo 2020 ကို ေဒၚလာ ၂၅ ဘီလီယံနီးပါးတန္ဖိုးရိွ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ျဖည့္စြက္ၿပီး အလုပ္အကိုင္သစ္ေပါင္း ၂၇၇၀၀၀ ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်မွ ရုပ္လံုးေဖာ္ေဆာ္ေပးႏိုင္ေအာင္ အလ္ ဟာရိွမီက ေရွ႕ေျပးတပ္ဦးကေန ဦးေဆာင္ေနပါတယ္။

    သူမဟာ ဧည့္သည္ေပါင္း ၂၅ သန္းရဲ႕ အေထြေထြလိုအပ္ခ်က္ေအာက္ေျခသိမ္းအလုပ္ေတြကို တာ၀န္ယူရယံုသာမက ၂၀၂၀ အလြန္အနာဂတ္အလားအလာေမွ်ာ္ၾကည့္တဲ့အုပ္စုရဲ႕ အခရာအစိတ္အပိုင္းတစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ လာမည့္ႏွစ္မ်ားအတြင္း ဒူဘိုင္းကို ဒါေတြက လက္မ,ေထာင္လာေစေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

    ဒါဟာ သူမ တာ၀န္ယူမႈမ်ားထဲက က႑တစ္ခုမွ်သာျဖစ္ပါေသးတယ္။ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရအစိုးရရဲ႕ အေရးပါေသြးေၾကာတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ယူေအအီးျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးျဖစ္ေနတဲ့အျပင္၊ အာရဗ္ေစာ္ဘြားမ်ားႏိုင္ငံ – ယူေအအီး ဒုသမၼတနဲ႔၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဒူဘိုင္းဘုရင္ HH Sheikh Mohammed Bin Rashid Al Maktoum ရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာအေရးဌာနကို စီမံခန္႔ခြဲေပးေနရပါေသးတယ္။

    ထပ္တိုးဆိုရယင္ ကမာၻ႕ခ်ဳိ႕တဲ့ေဒသမ်ားက ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ မူလတန္းပညာေရး တိုးျမင့္ခံစားႏုိင္ဖို႔ ရည္ရြယ္တဲ့ Dubai Cares ဒါနအဖြဲ႕ကို ကိုင္တြယ္ထားသလို၊ ယူေအအီးအနာဂတ္အစီအမံမ်ားခ်မွတ္ေပးမယ့္ ပုဂၢလိကနဲ႔အမ်ားပိုင္ဆိုင္ရာ မူ၀ါဒနဲ႔ေဆာင္ရြက္ေရး ျပဳလုပ္ေနေသာ Emirates Competitiveness Council မွာလည္း သူမက ပါ၀င္ေနပါတယ္။

    ဒါတင္မကေသးပါဘူး။ အလ္ ဟာရိွမီဟာ အမ်ဳိးသား၀ါဏၰိဇအဖြဲ႕ကိုလည္း ဦးစီးရၿပီး ယူေအအီးနဲ႔အျခားတိုင္းႏိုင္ငံမ်ား ဆက္ဆံေရးတိုးျမွင့္ႏုိင္ေအာင္ ကမာၻအႏွံ႔ခရီးဆန္႔ေနပါၿပီ။

    ၆။ မရ္ယံမ္ အလ္ မန္ဆူးရီ (ယူေအအီး၊ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕)
    ——————————

    UAE-SYRIA-IRAQ-US-CONFLICT-PILOT-FEMALE
    ယမန္ႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္း ISIL ကို ယူေအအီးမွ အားျဖည့္တိုက္ခိုက္စဥ္မွာ ယူေအအီးေလတပ္ရဲ႕ေရွ႕တန္းကေန ဗိုလ္ႀကီး/တပ္ၾကပ္ႀကီး အလ္ မန္ဆူးရီ ပါ၀င္ခဲ့တယ္။

    ဆီးရီးယားတိုက္ပြဲဦးေဆာင္သူ ယူေအအီးႏိုင္ငံရဲ႕ပထမဆံုး အမ်ဳိးသမီး F-16 တိုက္ေလယာဥ္မွဴးျဖစ္တာေၾကာင့္ ကမာၻ႕မီဒီယာ မ်က္ႏွာဖံုးေပၚ အသက္ ၃၅ ႏွစ္အရြယ္ အလ္မန္ဆူးရီရဲ႕ ပံုေတြ ေ၀ဆာသြားပါတယ္။ သူမရဲ႕ပါ၀င္မႈဟာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားအတြင္း အမ်ဳိးသမီးတို႔ရဲ႕ ဧရာမေျခလွမ္းတစ္ရပ္ျဖစ္တဲ့အျပင္ က်ားမတန္းတူညီမွ် အခြင့္အေရး ေဖာ္ေဆာင္ျပမႈလည္း ျဖစ္ေနတဲ့ အတြက္ လူမ်ားစုရဲ႕ႏွစ္သက္ခ်ီးမႊမ္းျခင္း ခံရပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္၀ါဒဆန္႔က်င္ေရးနဲ႔ ISIL ကို ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္ေရးျပယုဂ္ျဖစ္တဲ့ အလ္ မန္ဆူးရီဟာ ယူေအအီး ေလတပ္မေတာ္က ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ ဘြဲ႕ရခဲ့သူပါ။ သူမရဲ႕နယ္ပယ္ထဲ အေကာင္းဆံုးကၽြမ္းက်င္သူအျဖစ္ Mohammed bin Rashid Pride of the Emirates ဆုတံဆိပ္ကို ခ်ီးျမွင့္ခံထားရသူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

    ၂၀၁၄ ေလေၾကာင္းတိုက္ပြဲမ်ားထဲ သူမရဲ႕ပါ၀င္မႈက ကမာၻ႕အေကာင္းျမင္မႈကို မရရိွခဲ့ပါဘူး။ အေမရိကန္တီဗီကေန အသားေပးေဖာ္ျပခံရၿပီးေနာက္ပိုင္း အလ္မန္ဆူးရီနဲ႔ပတ္သက္လို႔ Eric Bolling နဲ႔ Greg Gutfeld တို႔က မဖြယ္မရာမွတ္ခ်က္ေပးမႈေတြကို Fox News Channel က တင္ဆက္လိုက္ပါတယ္။ အဲ့ဒီတင္ျပခ်က္ဟာ အႀကီးအက်ယ္ေ၀ဖန္ခံခဲ့ရတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ သူတို႔ဟာ ေလယာဥ္မွဴးတစ္ဦးရဲ႕ဂုဏ္သိကၡာကို ျပန္လည္အသိအမွတ္ ျပဳေပးခဲ့ရပါတယ္။

    ၇။ မိုနာ အလ္ မုနဂ်္ဂ်ဒ္ (ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း)
    —————————

    7) Mona Al Munajjed
    ေဒါက္တာ မိုနာ အလ္ မုနဂ်္ဂ်ဒ္ဟာ ထင္ရွားတဲ့ လူမႈေဗဒ ပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ေဆာ္ဒီအာေရဗ် အမ်ဳိးသမီးမ်ားေရးရာ အတြက္ ေရွ႕တန္းထြက္တိုက္ပြဲ၀င္သူ ဆုတံဆိပ္ခ်ီးျမွင့္ခံထားရသူ ျဖစ္ပါတယ္။

    သူမဟာ လူမႈေရးနဲ႔လိင္မတူမႈဆုိင္ရာျပႆနာမ်ားအတြက္ အတိုင္ပင္ခံျဖစ္ပါတယ္။ GCC  တိုင္းျပည္မ်ားက လူမႈျပႆနာေတြအေၾကာင္း ေရးသားသူ စာေရးဆရာမလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ေဂ်ာ့ဂ်္၀ါရွင္တန္တကၠသိုလ္က လူမႈေဗဒ PhD ဘြဲ႕နဲ႔ ႏ်ဴးေယာ့ခ္တကၠသိုလ္က လူမႈေဗဒ MA ဘြဲ႕ေတြကို ရယူထားပါတယ္။ လူေတြအၾကား ဟိုးေလးတေက်ာ္ျဖစ္သြားေစတဲ့ Saudi Women: A Celebration of Success ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကို ေရးသားခဲ့သူက သူမပါပဲ။ ေခတ္သစ္ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ကအမ်ဳိးသမီမ်ား၊ အာရဗ္ကမာၻရိွမိန္းကေလးမ်ားအတြက္ အာရဗ္အမည္အေရးပါျခင္းအေၾကာင္း၊ ေဆာ္ဒီအမ်ဳိးသမီးတို႔၏အသံ အပါအ၀င္ စာအုပ္မ်ားစြာ ေရးသားထုတ္ေ၀ထားၿပီးျဖစ္တယ္။

    သူမဟာ ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသတြင္းက သတင္းစာနဲ႔မဂၢဇင္းေတြမွာ ေဆာင္းပါးေတြ ပံုမွန္ေရးသားလ်က္ရိွပါတယ္။ အာရဗ္ေဒသတြင္း ကြင္းဆင္းလုပ္ငန္းေတြအပါအ၀င္ ကုလသမဂၢဦးေဆာင္တဲ့ လိင္ကြဲျပားမႈ၊ အမ်ဳိးသမီးေရးရာ၊ လူမႈဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဆိုင္ရာ ပရိုဂရမ္နဲ႔ပေရာဂ်က္အသီးသီးေတြမွာလည္း ၁၅ ႏွစ္ထိ လမ္းညႊန္လုပ္ကိုင္ခဲ့တယ္။ ေဆာ္ဒီအမ်ဳိးသမီးမ်ားအခန္းက႑ျမွင့္တင္ေရးလႈံ႔ေဆာ္မႈ ပေရာဂ်က္မွာ စြမ္းစြမ္းတမံေဆာင္ရြက္အေပၚ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ ကုလသမဂၢက သူမကို “၂၁ ရာစုရဲ႕ဂုဏ္ျပဳခံထုိက္သူဆု” ခ်ီးျမွင့္ေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။

    ၈။ စလ္၀ါ အီဒရီစီ အက္ခန္ေနာ့ရွ္ (ေမာ္ရိုကို၊ လက္လီအေရာင္း)
    ———————————–

    MOROCCO-FRANCE-RETAIL
    ေရနံကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးတဲ့ Akwa Group ရဲ႕ ဦးစီး၊ လူသံုးပစၥည္းလက္လီေရာင္းခ်ေရး Aksal အုပ္စုရဲ႕ စီအီးအို ျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ အက္ခန္ေနာ့ရွ္ဟာ ေမာ္ရိုကိုႏိုင္ငံရဲ႕ အခ်မ္းသာဆံုး အမ်ဳိးသမီးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအနက္ ပါ၀င္ပါတယ္။

    အထက္တန္းလႊာထဲ ေမြးဖြားႀကီးျပင္းလင့္ကစား ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းတဲ့လမ္းေၾကာင္းေပၚေလွ်ာက္လွမ္းၿပီး ၾကြယ္၀မႈနဲ႔ေအာင္ျမင္မႈကို ရယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့တယ္။ သူမအဖိုးျဖစ္သူရဲ႕ လက္ဖက္ေျခာက္အင္ပါယာႀကီး၊ ခင္ပြန္းျဖစ္သူရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးဟန္ခ်က္ေတြအရ သူမဟာ မပင္မပန္း အထက္စီးနဲ႔အလုပ္လုပ္ကိုင္ႏို္င္ေသာ္ျငား ေျမာက္အာဖရိကရဲ႕ လူသံုးကုန္ေစ်းကြက္မွာ ထိပ္တန္းဆင့္ေရာက္ေအာက္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် တက္လွမ္းခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။

    ၾကမ္းျပင္ခင္းပစၥည္းပစၥယမ်ားျဖန္႔ျဖဴးတဲ့ ကုမၸဏီတစ္ခု တည္ေထာင္ၿပီး သူမရဲ႕လုပ္ငန္းကို ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ စတင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီကာလတစ္ေလွ်ာက္ လုပ္ငန္းနဲ႔ပံုဟန္ေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိး ေျပာင္းလဲလာခဲ့ပါတယ္။

    အျခားအရာမ်ားအနက္ အထူးျခားဆံုးေတြကေတာ့ သူမဟာ ေမာ္ရိုကိုမွာ Zara၊ Banana Republic ၊  Gap စတဲ့ ဖက္ရွင္အမွတ္တံဆိပ္မ်ဳိးစံု ျဖန္႔ခ်ိဖို႔ သီးသန္႔အခြင့္အေရးကို ရရိွထားပါတယ္။ ေမာ္ရိုကိုေစ်းဆိုင္ခန္းမ်ားရဲ႕ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအပါအ၀င္ ေၾကာက္ခမန္းလိလိ အိမ္ေျမလုပ္ငန္းႀကီးကိုလည္း ထူေထာင္ထားတဲ့အျပင္၊ ႏွစ္စဥ္ ဧည့္သည္ ၁၅ သန္း လာေရာက္ေအာင္ စြဲေဆာင္ထားတဲ့ အာဖရိကအႀကီးဆံုးေစ်း၀ယ္စင္တာကို ပိုင္ဆိုင္လုပ္ကိုင္ေနပါတယ္။

    ၉။ အမီနဟ္ အလ္ ရုစ္တမာနီ (ယူေအအီး၊ မီဒီယာ)
    ——————————-

    9) Amina Al Rustamani
    ယမန္ႏွစ္ Arabian Business နဲ႔ အင္တာဗ်ဴးမွာ “ကၽြန္မတို႔ရဲ႕လုပ္ငန္းစဥ္မွာ ကၽြန္မတို႔ က်ားကုတ္က်ားခဲ လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္” လို႔ အမီနဟ္ အလ္ ရုစ္တမာနီ က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    TECOM ရဲ႕ CEO ျဖစ္တဲ့သူမဟာ သူမတို႔ရဲ႕ D3 –  Dubai Design District ပေရာဂ်က္က ေဒသတြင္းမ်က္ႏွာစာကို အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေစရမယ္လို႔ ေျပာဆိုေနခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။

    အခုေတာ့ သူမဟာ အႀကီးအက်ယ္ခ်ီးမႊမ္းခံရၿပီး ဆုတံဆိပ္ေတြ ရရိွခဲ့ပါၿပီ။ ဖက္ရွင္၊ ဒီဇိုင္း၊ အႏုပညာနဲ႔ အျခားက႑မ်ားအားျဖင့္ ဒူဘိုင္းစီးပြားေရးကိုေ၀ဆာသြားေစမယ့္ အဲ့ဒီ ပေရာဂ်က္အေပၚ အေကာင္းဆံုး ဦးေဆာင္မႈေပးႏိုင္ခဲ့လို႔ပါပဲ။ ေဒၚလာ ၁ ဘီလီယံတန္ေၾကးရိွ ဧရာမစီမံခ်က္ႀကီးဟာ လက္ခံျခင္းခံရၿပီး တည္ေဆာက္မႈေတြ စတင္ေနၿပီျဖစ္လို႔ လာမယ့္ လမ်ား၊ ႏွစ္မ်ားေတြမွာ အလ္ ရုစ္တမာနီ ကေတာ့ မႀကံဳစဖူး စိတ္လႈပ္ရွားစြာနဲ႔ အလုပ္ရႈပ္ေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။

    Dubai Media City မွာ ပေရာဂ်က္အင္ဂ်င္နီယာအျဖစ္ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္က သူမရဲ႕သက္ေမြးမႈကို စတင္ခဲ့တယ္။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ သူမဟာ TECOM စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစုႀကီးက လုပ္ငန္းမ်ဳိးစံုပါ၀င္ေနတဲ့ ကုမၸဏီေပါင္း ၄၅၀၀ ကို ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရႈေပးရတဲ့သူ အျဖစ္ ရာထူးတိုးျမင့္လာခဲ့ၿပီး အာရဗ္ေလာကရဲ႕ ၾသဇာအႀကီးဆံုးနဲ႔ ေလးစားအခံရဆံုး အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦး စာရင္း၀င္လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။

    Dubai Media Incorporated (DMI)၊ Lamtara၊ Tunisie၊ Telecom နဲ႔ Dubai Holding Audit Committee မွာလည္း ဘုတ္အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦး ျဖစ္ျပန္ပါတယ္။
    မီဒီယာေလာကတိုးတက္ဖို႔ ေရွ႕ေဆာင္ေရွ႕ရြက္တီထြင္ႀကံဆခဲ့ၾကတဲ့ People Meter နဲ႔ the Digital Video Broadcasting ပေရာဂ်က္ထဲက သူမရဲ႕အခန္းက႑ကို တေစ့တေစာင္းေလ့လာၾကည့္ရင္ အလ္ ရုစ္တမာနီ အေပၚ ဘာေၾကာင့္ အဲ့ဒီေလာက္အေလးအနက္ထားၾကသလဲဆိုတာ အတိုင္းအတာတစ္ရပ္အထိ သေဘာေပါက္လာၾကပါလိမ့္မယ္။

    ၁၀။ ဇိုင္နဗ္ မုဟမၼဒ္ (ယူေအအီး၊ အိမ္ေျမရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ)
    ———————–

    10) Zainab Mohammed.
    ဓနစီမံခန္႔ခြဲေရးနဲ႔ေစ်းကြက္ဆိုင္ရာ CEO တစ္ဦးအေနနဲ႔ ဒူဘိုင္းအိမ္ေျမရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈအခန္းက႑ေနာက္ကြယ္ကေန တြန္းအားေပးေမာင္းႏွင္ေပးခဲ့တဲ့အတြက္ ဇိုင္နဗ္ မုဟမၼဒ္ က ဂုဏ္အင္ႀကီးတစ္ရပ္ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ။

    အာရဗ္ေစာ္ဘြားမ်ားႏိုင္ငံရဲ႕ အႀကီးမားဆံုး ေျမယာအစုရွင္ – အစိုးရပိုင္ Dubai Real Estate Corporation ရဲ႕ ဓနလုပ္ငန္းစုေတြကို ႀကီးၾကပ္ထိန္းသိမ္းရတဲ့ ကုမၸဏီက အဓိကေနရာကေန သူမ ပါ၀င္ခဲ့တာပါ။ သူမနဲ႔ အဖြဲ႕သားေတြဟာ သက္ဆိုင္ရာလုပ္ငန္းအခန္းက႑မ်ားစြာကို စံနစ္တက် အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဓနသဟာယစီမံခန္႔ခြဲေရးကိုပါ ကိုင္တြယ္ေပးရသူျဖစ္ပါတယ္။ သူမရဲ႕ေနရာဟာ ေဒသတြင္း အိမ္ေျမရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏွံမႈယႏၱရားေလာကမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြအတြက္ ရွားရွားပါးပါး ရာထူးတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အမ်ဳိးသားမ်ားကသာ ႀကီးစိုးထားၾကလို႔ပါပဲ။ သုိ႔ေပမယ့္လည္း သူမရဲ႕ အားထုတ္မႈေၾကာင့္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္လာေစခဲ့ပါတယ္။

    မၾကာေသးမီက အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုမွာ သူမက ဒီလို ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။
    “ဒီေလာကအတြင္း က်င္လည္က်က္စားၾကမယ့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ ဒီျမင္ကြင္းက စိန္ေခၚမႈတစ္ခုကို ကိုယ္စားျပဳေနပါတယ္။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ က႑ေပါင္းစံုမွာ ေခါင္းေဆာင္မႈေပးႏိုင္ေၾကာင္း သက္ေသျပႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ။ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးအေနနဲ႔ အလုပ္ႀကိဳးစားၿပီး အခြင့္အလမ္းတိုင္းကို အက်ဳိးရိွရိွ အသံုးခ်ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ဆႏၵရိွတဲ့အတိုင္း ရရိွလာလိမ့္မယ္လို႔ ကၽြန္မ ယံုၾကည္ထားပါတယ္”။

    အဆိုပါအမ်ဳိးသမီး ၁၀၀ စာရင္းကို သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံနဲ႔အခန္းက႑အလိုက္ ေအာက္ပါအဆင့္အတိုင္း ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။
    1. Sheikha Lubna Al Qasimi, UAE (UAE), Government
    2. Amal Clooney, Lebanon (UK), Law
    3. Loujain Al Hathloul, Saudi Arabia, Culture and society
    4. Lubna Olayan, Saudi Arabia, Banking and finance
    5. Reem Al Hashimy, UAE, Government
    6. Mariam Al Mansouri, UAE, Armed forces
    7. Mona Al Munajjed, Saudi Arabia, Culture and society
    8. Salwa Idrissi Akhannouch, Morocco, Retail
    9. Amina Al Rustamani, UAE, Media
    10. Zainab Mohammed, UAE, Real estate
    11. Nayla Hayek, UAE (Lebanon), Retail
    12. Dr Rana Dajani, Jordan, Science
    13. Haifaa Al Mansour, Saudi Arabia, Arts and entertainment
    14. Bayan Mahmoud Al Zahran, Saudi Arabia, Law
    15. Manahel Thabet, UAE (Yemen), Science
    16. Hayat Sindi, Saudi Arabia, Science
    17. Leila El Solh, Lebanon, Culture and society
    18. Iqbal Al Asaad, Lebanon (Palestine), Healthcare
    19. Huda Al Ghoson, Saudi Arabia, Energy
    20. Hanan Al Kuwari, Qatar, Healthcare
    21. Zaha Hadid, Iraq (UK), Construction
    22. Mariam Abultewi, Palestine, Technology
    23. Fatima Al Jaber, UAE, Construction
    24. Majida Ali Rashid, UAE, Real estate
    25. Maali Alasousi, Yemen (Kuwait), Culture and society
    26. Samia Halaby, US (Palestine), Arts and entertainment
    27. Maha Laziri, Morocco, Education
    28. Somayya Jabarti, Saudi Arabia, Media
    29. Raja Al Gurg, UAE, Construction
    30. Hamdiyah Al Jaff, Iraq, Banking and finance
    31. Shaikha Al Bahar, Kuwait, Banking and finance
    32. Wafa Sayadi, Tunisia, Environmental services
    33. Futaim Al Falasi, UAE, Media
    34. Lamis Elhadidy, Egypt, Media
    35. Joelle Mardinian, UAE, Arts and entertainment
    36. Noura Al Kaabi, UAE, Media
    37. Samia Al Amoudi, Saudi Arabia, Healthcare
    38. Lina Attalah, Egypt, Media
    39. Grace Najjar, Lebanon, Consulting and coaching
    40. Samira Islam, Saudi Arabia, Science
    41. Khawla Al Kuraya, Saudi Arabia, Science
    42. Zainab Salbi, Iraq (US), Culture and society
    43. Mira Al Attiyah, Qatar, Finance
    44. Muna Abu Sulayman, Saudi Arabia, Culture and society
    45. Abeer Abu Ghaith, Palestine, IT
    46. Rasha Al Roumi, Kuwait, Transport
    47. Summer Nasief, Saudi Arabia, Healthcare
    48. Maryam Matar, UAE, Science
    49. Hend El Sherbini, Egypt, Science
    50. Raha Moharrak, UAE (Saudi Arabia), Sport
    51. Maha Al Ghunaim, Kuwait, Banking and finance
    52. Habiba Al Safar, UAE, Science
    53. Salma Hareb, UAE, Industry
    54. Joumana Haddad, Lebanon, Culture and society
    55. Dalia Mogahed, US (Egypt), Culture and society
    56. Thoraya Obaid, Saudi Arabia, Culture and society
    57. Randa Ayoubi, Jordan, Media
    58. Mona Al Marri, UAE, Media
    59. Sarah Shuhail, UAE, Culture and society
    60. Soraya Salti, Jordan, Culture and society
    61. Nawal Al Saadawi, Egypt, Culture and society
    62. Amira Yahyaoui, Tunisia, Culture and society
    63. Nashwa Al Ruwaini, UAE, Media
    64. Ayah Bdeir, Canada (Lebanon), Science
    65. Tawakul Karman, Yemen, Culture and society
    66. Nadine Labaki, Lebanon, Arts and entertainment
    67. Maha Al Farhan, UAE, Science
    68. Nahed Taher, Saudi Arabia, Banking and finance
    69. Mona Eltahawy, US (Egypt), Media
    70. Hala Gorani, US (Syria), Media
    71. Dima Ikhwan, Saudi Arabia, Finance and entertainment
    72. Nancy Ajram, Lebanon, Arts and entertainment
    73. Nermin Saad, Saudi Arabia (Jordan), IT
    74. Amal Al Qubaisi, UAE, Culture and society
    75. Ingie Chalhoub, UAE, Retail
    76. Dalya Al Muthanna, UAE, Conglomerate
    77. Elissa Freiha, UAE, Investment
    78. Badreya Al Bishr, Saudi Arabia, Media
    79. Hind Seddiqi, UAE, Retail
    80. Hanan Solayman, Egypt, Media
    81. Fatema Mernissi, Morocco, Culture and society
    82. Manal Al Sharif, Saudi Arabia, Culture and society
    83. Nisreen Shocair, UAE (Lebanon), Retail
    84. Ghada Amer, Egypt, Science
    85. Amal Al Marri, UAE, Retail
    86. Fairouz, Lebanon, Arts and entertainment
    87. Nayla Al Khaja, UAE, Arts and entertainment
    88. Yousra, Egypt, Arts and entertainment
    89. Ahlam Mosteghanemi, Algeria, Arts and entertainment
    90. Hayv Kahraman, US (Iraq),Arts and entertainment
    91. Ismahane Elouafi, Morocco, Science
    92. Muna Harib, UAE, Culture and society
    93. Ahlam, UAE, Arts and entertainment
    94. Sara Akbar, Kuwait, Energy
    95. Huda Kotb, US (Egypt), Media
    96. Mona Ataya, UAE (Palestine), Retail
    97. Mishaal Ashemimry, US (Saudi Arabia), Aerospace engineering
    98. Reine Abbas, Lebanon, Technology
    99. Buthaina Al Ansari, Qatar, Culture and society
    100. Hind Hobeika, Lebanon, Technology

    xxxxxxxxxxxxxx

    Ref : Arabian Business
    ၾသရသ ေရခ်မ္း မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆုိသည္။

  • ျမန္မာ့ကိုယ္ေပ်ာက္ ေက်ာက္စိမ္း၏ ေဒၚလာ ၈ ဘီလီယံ အိပ္မက္ဆိုး (ဘာသာျပန္- Special Report)

    ေအာက္တိုဘာ၊ ၁၊ ၂၀၁၃
    M-Media
    ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။

    Hand-pickers search for jade through rubble dumped by mining companies at a jade mine in Hpakant township, Kachin State

    မိမိလက္မွာကိုင္ထားဆဲ လက္တစ္၀ါးစာေက်ာက္စိမ္းကို ညစ္ေထးေထးရာဘာစနဲ႕ ပြတ္တိုက္လို႕ တစ္ညတာ အခ်ိန္ကုန္လြန္ခဲ့ၿပီ။ အဲ့ဒါဟာ သူ႕ကို အပံုအပင္ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာေစလိမ့္မယ္လို႕ တင္ထြန္းက ေမွ်ာ္လင့္ေနတယ္။ ဒီလိုအျဖစ္မ်ဳိးလည္း ရိွေနခဲ့တယ္ေလ။

    “ ယမန္ႏွစ္က က်ပ္ သန္း ၅၀ တန္တဲ့ ေက်ာက္ကို ကၽြန္ေတာ္ ရရိွခဲ့တယ္ ” လို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ေျမာက္ပိုင္း ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးေတာင္ကုန္းေဟာင္းေတြတစ္ေၾကာ လမ္းေလွ်ာက္ယင္း သူက ေျပာျပခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီေက်ာက္ဟာ ေဒၚလာ ၅ ေသာင္းနီးပါးရရိွၿပီး အသက္ ၃၈ ႏွစ္အရြယ္ တင္ထြန္းအတြက္ မိမိဇာတိေက်းရြာမွာ ကိုယ္ပိုင္အိမ္ကိုယ္ပိုင္ေျမနဲ႕ ျဖစ္သြားေစတဲ့အျပင္ ပိုလွ်ံေစခဲ့ပါတယ္။

    တင္ထြန္းလို အခ်ိန္တိုတိုအတြင္း မထင္မွတ္ပဲ ရွာေတြ႕ရရိွသြားသူမ်ားကေတာ့ အလြန္အင္မတန္ နည္းပါးပါတယ္။ စက္ရံုေထာင္ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္၊ ေက်ာက္စိမ္းသည္းေျခႀကိဳက္တရုတ္ျပည္နဲ႕ ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ ကုမၸဏီေတြကသာ တစ္အံုတစ္က်င္း ထုတ္ယူသြားၾကၿပီး မတန္တဆ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာကုန္ၾကတာပါဘဲ။

    A hand-picker washes himself after searching for jade through rubble dumped by mining companies at a jade mine in Hpakant township, Kachin State

    ေက်ာက္စိမ္းအားလံုးရဲ႕ထက္၀က္ေလာက္ဟာ တရားမ၀င္လမ္းေၾကာင္းထဲကေရာင္းခ်မႈ ျဖစ္ေနတယ္။ အခြန္လံုး၀မေဆာင္ဘဲ ဒါမွမဟုတ္ ဟန္ျပအခြန္ေဆာင္ခ်က္ေလာက္နဲ႕ နယ္စပ္ကေန တရုတ္ျပည္ထဲ ေရာက္ကုန္ၾကတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အက်ဳိးျမတ္မွာ ေဒၚလာဘီလီယံနဲ႕ခ်ီၿပီး ဆံုးရႈံးသြားေစတယ္။ ရာစုႏွစ္၀က္ေလာက္ စစ္အာဏာရွင္စံနစ္ေၾကာင့္ က်ဳိးပဲ့ေၾကမြေနတဲ့ ႏိုင္ငံကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးမွာ ဒီေငြေတြ အသံုးျပဳရမွာျဖစ္တယ္။

    တရား၀င္စာရင္းဇယားမ်ားအရ ေဒၚလာဘီလီယံမ်ားစြာ ေပ်ာက္ဆံုးေနတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ၂၀၁၁ ဧၿပီ – ၂၀၁၂ မတ္ ကာလအတြင္း ျမန္္မာႏိုင္ငံက ေက်ာက္စိမ္းကို ကီလုိဂရမ္ ၄၃ သန္းအထိ ထုတ္လုပ္ခဲ့တယ္။ တစ္ကီလိုကို ေဒၚလာ ၁၀၀ ႏႈန္းနဲ႕အၾကမ္းဖ်င္းျဖစ္သလုိတြက္ၾကည့္ယင္ တန္ေၾကးက ေဒၚလာ ၄.၃ ဘီလီယံရိွေနပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ တရား၀င္ေက်ာက္စိမ္းတင္ပို႕မႈမွာ ေဒၚလာ ၃၄ သန္းမွ်သာ စာရင္းရိွေနပါတယ္။

    Hand-pickers return from searching for jade through rubble dumped by mining companies at a jade mine in Hpakant township, Kachin State

    တရုတ္ျပည္ရဲ႕ တရား၀င္စာရင္းအင္းေတြကလည္း ပေဟဠိလုပ္ထားတုန္းပါဘဲ။ ျမန္မာျပည္ကေက်ာက္စိမ္းေတြကို ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ်အထိ တင္သြင္းေၾကာင္း တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ အမ်ားသိသတင္းထုတ္ျပန္မႈ ျပဳေလ့မရိွပါဘူး။ သို႕ေသာ္လည္း ေက်ာက္မ်က္ရတနာနဲ႕သတၳဳပစၥည္းဆိုင္ရာ တရား၀င္သြင္းကုန္ေတြထဲမွာ ေက်ာက္စိမ္းက အပါအ၀င္ တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၂ မွာ ေဒၚလာ ၂၉၃ သန္းအထိ တန္ေၾကးရိွတယ္လို႕ဆိုေနေပမယ့္ ေဒၚလာဘီလီယံမ်ားစြာ တန္ေၾကးရိွတဲ့ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းေတြ ဘယ္ေရာက္ကုန္ၿပီလဲဆိုတာ ရွင္းျပလို႕မရႏိုင္ေအာင္ျဖစ္ေနရတယ္။

    ဒီလို ဓနျပဳန္းတီးမႈက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္ ပိုမိုႀကီးထြားေစပါတယ္။ ေရနံ၊ ကၽြန္းသစ္၊ အဖိုးတန္သတၳဳမ်ား အပါအ၀င္ သဘာ၀သယံဇာတေပါၾကြယ္လွၿပီး ဆင္းရဲတြင္းနက္လွတဲ့ႏိုင္ငံမွာ လက္နက္စြဲကိုင္ပဋိပကၡ သက္ဆိုးရွည္လာေလ အာဏာခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ အုပ္စုေတြကို ဆထက္ထမ္းပိုး ၾကြယ္၀လာေစေလ ျဖစ္လို႕ေနပါတယ္။ ဖားကန္႕မွာရိွေနတဲ့ ျမန္မာ့သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္းတည္ရိွတဲ့ေနရာဆီ ရိုက္တာသတင္းဌာနမွ ႀကံဳေတာင့္ႀကံဳခဲ ေရာက္္ရိွခဲ့တယ္။ ေတာ္လွန္သူလူမ်ဳိးစုေတြနဲ႕စစ္တပ္တို႕ ျပႆနာျဖစ္ေနတဲ့ အဲ့ဒီေဒသမွာ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ မရိွေၾကာင္း ေတြ႕ရတယ္။ ဒါ့အျပင္ တရုတ္ျပည္မႀကီးက တရုတ္ကုန္သည္မ်ားကလည္း ဘိန္းစြဲေနတဲ့ လက္ကိုင္ဒုတ္မ်ားနဲ႕အတူ ေခါင္းပံုျဖတ္ေနၾကတာ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ အဲ့ဒီလက္ကိုင္ဒုတ္ေတြက ေက်ာက္စိမ္းရွာေဖြရရိွေရး အတြက္ ရွင္လ်က္နဲ႕ေသေပးေနရသူေတြပါ။

    Hand-pickers return from searching for jade through rubble dumped by mining companies at a jade mine in Hpakant township, Kachin State

    ျမန္မာသတၳဳတြင္း၀န္ႀကီး ဦးျမင့္ေအာင္က ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းနဲ႕လူမႈေရးရာေတြမွာ ေပ်ာက္ဆံုးေနေသာ ေငြသန္းေပါင္းမ်ားစြာနဲ႕ပတ္သက္လို႕ ရိုက္တာက စာေရးေမးျမန္းတဲ့အေပၚ ေျဖၾကားမႈ မရိွပါဘူး။

    ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးအစိုးရတက္လာခ်ိန္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတ္လကစၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ မိမိရဲ႕စီးပြားေရးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ျပည္ပရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈနဲ႕အကူအညီေတြေပၚမွာ အားထားလာခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ စီးပြားေရးကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္အခ်ဳိ႕က ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ၾကြယ္၀မႈနဲ႕ညီညြတ္မႈက ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခ်က္ေတြထက္ ကုန္ၾကမ္းကရရိွတဲ့အက်ဳိးအျမတ္ေတြအေပၚ မူတည္ေနပါတယ္လို႕ ဆိုၾကတယ္။

    တရားမ၀င္ျပည္ပပို႕မႈအပါအ၀င္ ေက်ာက္စိမ္းေရာင္းခ်ျခင္းအားလံုးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ခိုင္မာတဲ့အခ်က္အလက္ အခ်ဳိ႕ရိွေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအရပ္သားတစ္ပိုင္းအစိုးရကို အႀကံေပးအဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္တဲ့ The Harvard Ash Center ဆီမွာ အေကာင္းဆံုး အခ်က္အလက္ေတြ ရရိွထားပါတယ္။

    ဒီႏွစ္အတြင္း ဒီေဒသဆီ သုေတသီေတြကို ပို႕လႊတ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ The Harvard Ash Center က ဇူလိုင္လအတြင္း အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ကို ထုတ္ျပန္ရာမွာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းေရာင္းခ်မႈတန္ဖိုး ေဒၚလာ ၈ ဘီလီယံ ၀န္းက်င္ရိွတယ္လို႕ ဆိုထားတယ္။ အဲ့ဒီပမာဏဟာ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ေရာင္းခ်မႈအျမတ္အစြန္းထက္ ၂ ဆေက်ာ္ မ်ားျပားေနၿပီး၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ GDP ရဲ႕ ၆ ပံု ၁ ပံု နီးပါးရိွေနတာကို ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။

    “ အစိုးရဖက္က လုပ္ေဆာင္ေပးတာ ဘာမွကို မရိွေၾကာင္း ေတြ႕ရတယ္။ တူးေဖာ္ေရးတြင္းေတြကို သိမ္းယူထားတဲ့ အာဏာပုိင္ထဲမွာ လူထုေထာက္ပံ့ေရးေခတ္မွီစံနစ္တစ္ရပ္ရိွဖို႕ လုိအပ္ေနတယ္ ” လို႕ အစီရင္ခံစာ တြဲဖက္ေရးသားသူ  David Dapice က ရိုက္တာကို ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

    ကိုယ္ေပ်ာက္ေက်ာက္စိမ္းမ်ား
    ———————————
    တရုတ္လူမ်ဳိးေတြက ေက်ာက္စိမ္းရဲ႕အလွအပနဲ႕အမွတ္လကၡဏာေတြေပၚမူတည္ၿပီး ေစ်းေကာင္းေပးတတ္တာ ႏွစ္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းကပါပဲ။ ေက်ာက္စိမ္းကိုလက္၀တ္ရတနာအျဖစ္ ဆင္ယင္ျခင္းက ကံေကာင္းျခင္း၊ ဥစၥာတိုးပြားၾကြယ္၀ျခင္း နဲ႕ သက္ရွည္က်န္းမာျခင္းကို သယ္ေဆာင္လာေပးတယ္လို႕ အေတာ္မ်ားမ်ား ယံုၾကည္ယူဆၾကတယ္။ တရုတ္ရဲ႕ခ်ဥ္ျခင္းေၾကာင့္  ျမန္မာေက်ာက္စိမ္းအေပၚ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈျဖစ္လာေစတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းတစ္ခ်က္လို႕ ဆိုရမွာပါ။ “ ေရႊကအဖိုးတန္တယ္။ သို႕ေသာ္ ေက်ာက္စိမ္းက တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ ” လို႕ တရုတ္ေရွးစကားပံုတစ္ခု ရိွေနတယ္။

    Hand-pickers search for jade through rubble dumped by mining companies at a jade mine in Hpakant township, Kachin State

    ေက်ာက္စိမ္းက တန္ေၾကးျမင့္ပစၥည္းျဖစ္ေသာ္လည္း သယ္ေဆာင္ရတာ လြယ္ကူတယ္။
    “ ေရာင္းခ်ပြဲနဲ႕ျပတိုက္ဆီေရာက္တဲ့ေက်ာက္စိမ္းေတြကိုသာ သူတို႕ အျမင္ခံၾကပါတယ္ ” လို႕ အသက္ ၅၃ ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာက္စိမ္းကုန္သည္ ဦးတင္စိုးက ေနျပည္ေတာ္ေက်ာက္မ်က္ရတနာခင္းက်င္းျပသေရာင္းခ်ပြဲကို ရည္ၫႊန္းၿပီးေျပာဆိုခဲ့တယ္။

    က်န္ရိွသမွ်ေတြအဖို႕ ျမန္မာစစ္တပ္ပိုင္နက္ကေနျဖစ္ေစ၊ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ –  Kachin Independence Army (KIA) နယ္ေျမကေနျဖစ္ေစ သက္ဆိုင္ရာအက်ဳိးအတြက္ တရုတ္ျပည္ကို ထရပ္ကားနဲ႕ အတံုးအရုန္း တိတ္တဆိတ္ တင္ပို႕တာခံရတယ္။ ေဘဂ်င္းအေျခစိုက္ အာဏာပိုင္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျဖစ္တဲ့ တရုတ္ေက်ာက္စိမ္းကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႕ႀကီး All China Jade Trade Association ဟာ အင္တာဗ်ဴးအတြက္ ေမတၱာရပ္ခံမႈကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ေရွာင္လႊဲေနခဲ့တယ္။

    ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲရိွတဲ့ ဖားကန္႕ဟာ တရုတ္ နဲ႕ အိႏိၵယႏိုင္ငံအၾကားမွာ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္နယ္ေျမအျဖစ္ တည္ရိွေနပါတယ္။ အဲ့ဒီလို အရည္အေသြးေရာ အေရအတြက္ပါ ထြက္ရိွတဲ့ေဒသဆိုလို႕ ကမာၻ႕ဘယ္ေနရာမွာမွ မရိွပါဘူး။ တိုင္းျပည္ဘ႑ာတိုးဖို႕ ေျမလႊာကိုဖြင့္လွစ္စို႕ လို႕အဓိပၸာယ္သက္ေရာက္တဲ့စာတန္းေတြကို ဖားကန္႕ၿမိဳ႕၊ သတၳဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာနရံုးျပင္ဖက္ေတြမွာ ေတြ႕ၾကရပါလိမ့္မယ္။

    တကယ္တမ္းက်ေတာ့ အရည္အေသြးျမင့္မားလွတဲ့ ျမန္မာ့သဘာ၀သယံဇာတကေန ႏိုင္ငံကို အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစတဲ့ အခန္းက႑ဆိုလို႕ မဆိုစေလာက္ေလးသာ ေတြ႕ေနရတယ္။ ဖားကန္႕သြားတဲ့လမ္းက ခ်ဳိင့္ခြက္ခ်ဳိင့္ေပါက္ေတြဆိုယင္ ေလးဘီးယက္ကားဘီးေတြထက္ေတာင္ ႀကီးမားေနပါတယ္။ မိုးတြင္းကာလမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ ျမစ္ႀကီးနားကေန ၁၁၀ ကီလုိမီတာ(၆၈ မိုင္)သာကြာေ၀းတဲ့ ဖားကန္႕ကိုေရာက္ဖို႕ ကိုးနာရီေက်ာ္ၾကာျမင့္ရတယ္။

    ဖားကန္႕မွာ ဗမာလူမ်ဳိးမဟုတ္သူမ်ားကို အရာရိွအျဖစ္ခန္႕အပ္ထားတာမ်ဳိးက တကယ့္ကို ရွားရွားပါးပါးပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဗမာလူမ်ဳိးမဟုတ္တဲ့ အငွားယာဥ္ေမာင္းသမားေတြကေတာ့ ေပါမ်ားလွတယ္။ သူတုိ႕ဟာ တရုတ္ကုန္သည္မ်ားကို မတန္တဆေစ်းႏႈန္းနဲ႕ ဖားကန္႕ကို ပို႕ေဆာင္ေပးၾကတယ္။ ရဲတပ္သားေတြ၊ စစ္တပ္စစ္ေဆးေရးဂိတ္ေတြကို မလိုအပ္ဘဲ လာဘ္ေပးျဖတ္သန္းေနၾကရလို႕ ေစ်းႏႈန္းေခါင္ခိုက္ေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဖားကန္႕လမ္းေၾကာတင္းၾကပ္ရျခင္းက လံုၿခံဳေရးအရဆိုၿပီး အာဏာပိုင္ေတြက အေၾကာင္းျပၾကတယ္။ ဖားကန္႕လမ္းေၾကာကိုထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႕ ျမန္မာစစ္တပ္ နဲ႕ KIA တို႕က အၿပိဳင္အဆိုင္ႀကိဳးပမ္းေနတာ ကာလၾကာရွည္ခဲ့ပါၿပီ။ အဲ့ဒီလမ္းေၾကာမွာ ေျမျမွဳပ္မိုင္းေတြရိွတယ္လို႕လည္း ဆိုၾကတယ္။  အဲ့ဒီလိုတင္းၾကပ္မႈမ်ားဟာ  မ်ားျပားလွတဲ့ အလုပ္သမားေသဆံုးမႈေတြ၊ စံခ်ိန္တင္ဘိန္းစြဲမႈေတြ၊ HIV ကူးစက္ျပန္႕ပြားမႈ စတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက လုပ္ငန္းခြင္လုပ္သားေတြနဲ႕ သူတို႕ရဲ႕လူမႈဘ၀အေနအထားဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္အမွန္ကို ဆန္းစစ္လို႕မရေအာင္ ျဖစ္ေစပါတယ္။

    ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲမွာ ေက်ာက္စိမ္းနဲ႕ပဋိပကၡၾကားက ထင္ရွားတဲ့ခ်ိတ္ဆက္မႈေတြကိုလည္း ေတြ႕ရတယ္လို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢအထက္တန္းအရာရိွေဟာင္း သုေတသီ Richard Horsey က ဆိုပါတယ္။ စစ္တပ္နဲ႕ KIA    တို႕ရဲ႕ ၁၇ ႏွစ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကိစၥဟာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လအတြင္း တိုက္ခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အဆံုးသတ္သြားခဲ့တယ္။ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ဦးေရ တစ္သိန္းေက်ာ္လာခဲ့ပါၿပီ။

    “ ႏွစ္ဖက္ႏွစ္၀ လက္ထဲမွာရိွေနၾကတဲ့ ဧရာမ အက်ဳိးအျမတ္ေတြကို  ပဋိပကၡထဲမွာ အသံုးခ်ေနၾကတယ္။ လႊမ္းမိုးျခယ္လွယ္ေရးအတြက္ ေထာက္ပံ့ေနၾကတယ္။ ဒါက ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့စီးပြားေရးကို ေရရွည္တည္တံ့ေအာင္ တည္ေဆာက္ဖို႕အတြက္ အလြန္ရႈပ္ေထြးေနာက္က်ိသြားေစတာပါဘဲ ” လို႕ Horsey က ဆိုခဲ့တယ္။

    Hand-pickers walk as they search for jade through rubble dumped by mining companies at a jade mine in Hpakant township, Kachin State

    ျမန္မာႏိုင္ငံကိုစိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕အျမတ္ထုတ္ေနမႈကို ျဖတ္ေတာက္ေသာအားျဖင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္း၊ ပတၱျမား နဲ႕ အျခားေက်ာက္မ်က္ရတနာတင္သြင္းမႈကို ပိတ္ပင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီပိတ္ပင္ခ်က္က မထိေရာက္ခဲ့ဘူး။ အိမ္နီးခ်င္းတရုတ္ျပည္အတြက္ ၀ယ္လိုအားျမင့္မားသြားေစခဲ့တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအစိုးရတက္လာတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ စီးပြားေရးနဲ႕ႏိုင္ငံေရးပိတ္ဆို႕မႈအေတာ္မ်ားမ်ားကို အေမရိကန္က ရုပ္သိမ္းျခင္း သို႕မဟုတ္ ဆိုင္းငံ့ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီထဲမွာ ေက်ာက္စိမ္းနဲ႕ပတၱျမား ပိတ္ပင္ခ်က္ကေတာ့ မပါ၀င္ပါဘူး။ ဥပေဒမဲ့ျမန္မာေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈဟာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလအတိုင္းသာ ရိွေနဆဲသာျဖစ္ေနတယ္လို႕ အိမ္ျဖဴေတာ္က ၾသဂုတ္လ ၇ ရက္မွာ ျပန္လည္သံုးသပ္ခဲ့တယ္။ ဒီလႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈေတြဟာ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ၿဖိဳလဲမႈေသာ္လည္းေကာင္း အားေပးအားေျမွာက္ျပဳလုပ္ေနတယ္ ဆိုၿပီး အေမရိကန္ေက်ာက္မ်က္ဌာနက ေျပာဆိုခဲ့တယ္။

    ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြကို ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ခြင့္ မျပဳထားဘူး။ သို႕ပင္သို႕ျငားလည္း သတၳဳတူးေဖာ္ေရးဟာ ႏိုင္ငံေတာ္က႑လို႕ေျပာသည့္တိုင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲက ေက်ာက္မ်က္ကုန္သည္ေတြနဲ႕ အျခားလုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ႕အဆိုအရ ဖားကန္႕မွာ ေျဗာင္က်က်လက္သိပ္ထိုးလုပ္ငန္း ၂၀ ထဲကအမ်ားစု သို႕မဟုတ္ အႀကီးဆံုးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ေနတာက တရုတ္ကုမၸဏီေတြ၊ သူတို႕ရဲ႕ လက္ေအာက္ခံေတြျဖစ္ေၾကာင္း သိရတယ္။ “ အာဏာပိုင္အစိုးရဆီ အက်ဳိးအျမတ္တစ္စိတ္တစ္ေဒသ ေရာက္ရိွတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အမ်ားစုကေတာ့ တရုတ္ျပည္မိသားစုေတြ၊ အာဏာရွင္ေဟာင္းမိသားစု၀င္ေတြရဲ႕ အိတ္ေထာင္ထဲ စီး၀င္ေနတာပါ ” လို႕ ဖားကန္႕သတၳဳတူးေဖာ္ေရး ထိပ္တန္းကခ်င္ကုမၸဏီႀကီး Jadeland Myanmar ရဲ႕ဥကၠဌ Yup Zaw Hkawng က ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

    အျခား အက်ဳိးခံစားေနရသူမ်ားကေတာ့ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအေၾကာက္ရဆံုးစစ္တပ္ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလက္တံရွည္ႀကီး ျမန္မာဦးပိုင္လိမီတက္ (UMEHL)၊ Max Myanmar ဥကၠဌ ဦးေဇာ္ေဇာ္ ကဲ့သို႕ စစ္အာဏာရွင္ေဟာင္းတို႕ရဲ႕အက်ဳိးတူ ပူးေပါင္းသူ ေခါင္းပံုျဖတ္အျမတ္ႀကီးစား ျမန္မာမ်ားသာ ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။

    တရုတ္ေႏွာင္ႀကိဳး
    ——————
    တူးေဖာ္ေရးကုမၼဏီႀကီးမ်ားကို စစ္သားေတြက ေစာင့္ၾကပ္ေပးထားၾကတယ္။ သူတို႕ဟာ အခ်ိန္ပိုင္းေက်ာက္ရွာသမားတို႕ကို ေျခာက္လွန္႕ေသာအားျဖင့္ မၾကာခဏ ေလထဲ ေသနတ္ေဖာက္ေလ့ရိွၾကတယ္။ ေက်ာက္ေကာက္သမားတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ တင္ထြန္းက “ သူတို႕ကို ေတြ႕တာနဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေသေျပးရွင္ေျပးေျပးၾကတာပဲဗ် ” လို႕ ေျပာျပခဲ့တယ္။

    လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ဦးပိုင္က ျပတ္ျပတ္သားသား ေရငံုႏႈတ္ပိတ္ေနေနပါတယ္။ “ ကၽြန္ေတာ္တို႕ကို ဒုကၡလာမေပးနဲ႕ေတာ့။ ခင္ဗ်ားတို႕ ဒီေနရာကိုလာၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႕အထက္ပိုင္းနဲ႕ေတြ႕ဖို႕သာ တတ္ႏိုင္ၾကမယ္။ ဒါက စစ္တပ္ကုမၸဏီျဖစ္လို႕ တစ္ခ်ဳိ႕ကိစၥေတြကို လွ်ဳိ႕၀ွက္ထားရတယ္ ” လို႕ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဦးပိုင္ရံုးခ်ဳပ္၊ လူ႕အရင္းအျမစ္ဌာနမွဴး ဗိုလ္ႀကီးျမင့္ဦးက ေျပာဆိုပါတယ္။

    တရုတ္ကုမၸဏီေတြက စစ္တပ္အကူအညီနဲ႕ သဘာ၀သယံဇာတကို ထင္တိုင္းႀကဲေစေနတဲ့ျဖစ္စဥ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ အသားက်ေနတဲ့အျပင္ နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္းအျငင္းပြားဖြယ္ရာကိစၥလည္း ျဖစ္လို႕ေနပါတယ္။

    ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကစတင္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ေျမာက္ပိုင္းမွာရိွတဲ့ လက္ပံေတာင္းေၾကးနီသတၱဳတြင္းျပင္ပမွာ ဆႏၵျပကန္႕ကြက္မႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕ေတြရဲ႕ အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္ႏွင္းမႈကို ခံလိုက္ရတယ္။ စီမံကိန္းကို ကိုင္တြယ္ထားသူႏွစ္ဦးကေတာ့ ဦးပိုင္ (UMEHL) နဲ႕ ျမန္မာ၀မ္ေပါင္ (Myanmar Wanbao) ျဖစ္တယ္။ Myanmar Wanbao ဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းစက္မႈလုပ္ငန္းေကာ္ပိုေရးရွင္းက လက္နက္ပစၥည္းထုတ္လုပ္ေရးရဲ႕ လက္ခြဲတစ္ခုပါ။ သူတို႕ ႏွစ္ဦးဟာ ျမန္မာအစိုးရအတြက္ ၄ % ခ်န္ၿပီး က်န္တဲ့အက်ဳိးအျမတ္ကို ဆတူခြဲယူၾကပါတယ္။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အမ်က္ကိုေျဖခ်ဖို႕ ဇူလိုင္လမွာ စာခ်ဳပ္အသစ္တစ္ခုကို ျပန္လည္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကတယ္။ အျမတ္အစြန္းရဲ႕
    ၅၁ % ကို အစိုးရအတြက္ ၊ ၃၀ % ကို ဦးပိုင္အတြက္၊ ၁၉ % ကို ၀မ္ေပါင္အတြက္ဆိုၿပီး သေဘာတူညီလိုက္ၾကတယ္။

    ေက်ာက္စိမ္းကုန္သြယ္ေရးအေပၚတရုတ္ရဲ႕လႊမ္းမိုးထားမႈဟာ ျမန္မာ့သယံဇာတျပဳန္းတီးျခင္းနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး မေက်နပ္မႈ ဆက္လက္က်ယ္ျပန္႕ေနဦးမွာျဖစ္တယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဧရာ၀တီျမစ္ဖ်ားမွာ ေဒၚလာ ၃.၆ သန္းတန္ ဆည္တာတမံတစ္ခုက တရုတ္ဦးေဆာင္အစီအစဥ္တစ္ရပ္နဲ႕ တည္ေဆာက္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီကထုတ္လုပ္မဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားအမ်ားစုကိုေတာ့ ယူနန္ျပည္နယ္ထဲ ပို႕မွာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ လူထုေအာ္သံ စီညံလာခဲ့ေတာ့ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္က အဲ့ဒီစီမံကိန္းကို ရပ္ဆိုင္းထားေစခဲ့တယ္။

    ဇြန္လက ေနျပည္ေတာ္မွာ ႏွစ္ပတ္တာက်င္းပတဲ့ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေရာင္းခ်ပြဲမွာ ေက်ာက္စိမ္းနဲ႕ေက်ာက္မ်က္ေတြကို ေဒၚလာ ၂.၆ သန္းအထိ စံခ်ိန္တင္ေရာင္းခ်ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ တရား၀င္ေရာင္းခ်မႈရဲ႕ ၂၀ % ရာခိုင္ႏႈန္းသာ အျမတ္ခြန္စာရင္းထဲေရာက္လာတယ္။ ျပပြဲျပင္ပက တရားမ၀င္ေရာင္းခ်မႈကိုပါ ထည့္သြင္းမယ္ဆိုယင္ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းအားလံုးရဲ႕ ၇ % သာ အျမတ္ခြန္အက်ဳိးသက္ေရာက္ေနေၾကာင္း Harvard ရဲ႕တြက္ခ်က္မႈက ဆိုေနပါတယ္။

    အျခားတစ္ဖက္မွာေတာ့ သတၳဳတူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီေတြအတြက္ ၀င္ေငြစီးေၾကာင္း အလြန္အင္မတန္ ျမင့္မားေနလ်က္ရိွတယ္။ တရား၀င္ေရာင္းခ်မႈစာရင္းဇယားျဖစ္တဲ့ တစ္တန္ကို ေဒၚလာ ၁၂၆,၀၀၀ နဲ႕ႏိႈင္းစာယင္ သူတို႕ရဲ႕ ထုတ္လုပ္မႈကုန္က်စားရိတ္ဟာ တစ္တန္ကို ေဒၚလာ ၄၀၀ မွ်သာ ရိွတယ္လို႕ အစီရင္ခံခ်က္က ဆိုပါတယ္။

    “ ကခ်င္နဲ႕ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာအရ သဘာ၀သယံဇာတအက်ဳိးအျမတ္ကို ေဒသခံလူထုေတြနဲ႕အတူ သာတူညီမွ်ရယူခံစားမႈ မရိွေသးသေရြ႕ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈနဲ႕ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး ” ဆိုၿပီး သုေတသီ Horsey က ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

    စိတ္ႀကိဳက္ဘက္လိုက္အမိန္႕မ်ား
    ————————————
    ဖားကန္႕မွာရိွတဲ့ စိတ္ႀကိဳက္အမိန္႕ေတြကို တရုတ္ျပည္ကုန္သည္မ်ားက ေငြေၾကးနဲ႕ဖံုးလႊမ္းထားပါတယ္။ သူတုိ႕ဟာ ဖားကန္႕လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မ်ားမွာ ေက်ာက္၀ိုင္းစားပြဲခင္းၿပီး ေက်ာက္စိမ္းမ်ားကို ၀ယ္ယူေနၾကတယ္။ ေက်ာက္၀ိုင္းမ်ားကို ဒိုင္ခံလႈပ္ရွားေနသူမ်ားကေတာ့ ေလာက္ပန္း(သူေ႒း)ေတြျဖစ္ၿပီး အမ်ားအားျဖင့္ တရုတ္လူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၾကတယ္။ သူတို႕က တင္ထြန္းလို ေက်ာက္ေကာက္သမားေတြ ရံဖန္ရံခါ တြင္းသားေတြဆီကေန ၀ယ္ယူေလ့ရိွတယ္။

    ေက်ာက္ေကာက္သမားေတြဟာ အၾကြင္းအက်န္ေလးသာ ရၾကတာပါ။ တူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီေတြ စြန္႕ပစ္တဲ့ ေတာင္ပုံရာပံု ျဖဳန္းေျမေတြအၾကား ျဖတ္သန္းက်င္လည္ ရွာေဖြၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ မိုးတြင္းကာလေရတိုက္စားမႈေၾကာင့္ ေျမၿပိဳခ်ိန္မွာ သူတို႕တစ္ေတြအဖို႕ အလြန္အႏၱရာယ္ႀကီးမားပါတယ္။ “ အဲ့ဒါမ်ဳိးႀကံဳယင္ တစ္ႀကိမ္မွာ လူ ၁၀ သို႕မဟုတ္ ၂၀ အထိ ပါ၀င္သြားတတ္ၾကတယ္။ သူတုိ႕အေလာင္းကို ျပန္မတူးႏိုင္တဲ့အခါမ်ဳိးလည္းရိွပါတယ္။ ဘာဆက္လုပ္ရမွန္းလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႕ မသိၾကပါဘူး ” လို႕ ဗန္းေမာ္ကလာၿပီးေက်ာက္ေကာက္ေနတဲ့ အသက္ ၃၀ အရြယ္ ထူးေအာင္က ေျပာျပတယ္။

    ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ တူးေဖာ္ေရးေဒသ ေရလႊမ္းမိုးစဥ္က အနည္းဆံုး လူတစ္ေထာင္ေလာက္ ေသဆံုးရတယ္။ “ လူေတြ ေသရတာက ျဖစ္ရုိးျဖစ္စဥ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ကုမၸဏီေတြက သိသိႀကီးနဲ႕ ကာကြယ္ဖို႕၊ လုပ္ငန္းကိုဆိုင္းင့ံဖို႕ ပ်က္ကြက္ေနၾကပါတယ္ ” လို႕ Jadeland Myanmar ဥကၠဌ  Yup Zaw Hkawng က ရိုက္တာကို ေျပာျပခဲ့တယ္။

    ဖားကန္႕လူဦးေရတိုးပြားလာတာနဲ႕အမွ် ဘိန္းထုတ္လုပ္မႈလည္း ျမင့္မားႀကီးထြားလာတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အာဖဂန္နစၥတန္ၿပီးယင္ ကမာၻ႕ဒုတိယေျမာက္ ဘိန္းအမ်ားဆံုးထုတ္လုပ္တဲ့ တိုင္းျပည္ ျဖစ္တယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ဘိန္းျဖဴေတြက အလြန္ေစ်းခ်ဳိၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ အလြယ္တကူရရိွႏိုင္တဲ့အခါ ဖားကန္႕လုပ္သားထုထဲ အလြန္ အလုပ္ျဖစ္ေနပါတယ္။

    ေက်ာက္ေကာက္သမား/တြင္းသားထက္၀က္ေလာက္က ဘိန္းျဖဴစြဲေနသူေတြပါ။ က်န္သူမ်ားက ဘိန္းစိမ္း သို႕မဟုတ္ အရက္ေသစာကို မွီ၀ဲၾကတယ္။ အဲ့ဒါေတြ ကင္းလြတ္တဲ့လူဆိုလို႕ မရိွသေလာက္ ရွားပါတယ္ လို႕ ေဒသခံ NLD ေခါင္းေဆာင္တျဖစ္လဲ ေက်ာက္စိမ္းကုန္သည္ျဖစ္တဲ့ အသက္ ၅၃ ႏွစ္ အရြယ္ ဦးတင္စိုးက ေျပာျပပါတယ္။

    ဖားကန္႕မွာ မူးယစ္ေဆးသံုးသူစာရင္း တရား၀င္ရယူဖို႕ မလြယ္လွပါဘူး။ ေဆးစြဲသူအမ်ားစုနဲ႕အလုပ္အတူတူလုပ္ေနရတဲ့ ျပည္ပကူညီေရးလုပ္သားအနည္းငယ္ကလည္း တစ္စံုတစ္ရာမွတ္ခ်က္ေပးဖို႕ ျငင္းဆိုၾကတယ္။ ျမန္မာအစိုးရနဲ႕ဆက္ဆံေရးမွာ စိတ္ကြက္ၿငိဳျငင္ခံရမွာစိုးလို႕ပါဘဲ။ ဒါေပမယ့္ မူးယစ္ေဆးထိုးသြင္းသူမ်ားရဲ႕ ၄၀ % ခန္႕ဟာ HIV ေရာဂါပိုးရိွေနသူေတြျဖစ္တယ္။ ဒါက ပ်မ္းမွ်ႏႈန္းရဲ႕ ၂ ဆ ျဖစ္ေနတယ္လို႕ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမ်ားထံမွ သိခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။

    ၁၉၉၂ ခုႏွစ္က ဖားကန္႕ကိုေရာက္လာတဲ့ စိုးမိုး(၃၉ ႏွစ္)ဟာ ၃ ႏွစ္ေနၿပီးေတာ့ ဘိန္းျဖဴေသာက္သံုးလာတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ ေဆးထိုးသြင္းတဲ့အဆင့္ကို ေရာက္ခဲ့တယ္။ သူ႕ရွာေဖြမႈက သူ႕ရဲ႕ေဆးသံုးစြဲမႈအတြက္ ျဖစ္ေနပါၿပီ။

    “ ကၽြန္ေတာ္ ေဆးသံုးထားယင္ ပိုၿပီး တက္ၾကြေပ်ာ္ရႊင္လာတယ္။ အလုပ္ေကာင္းေကာင္းလုပ္ႏိုင္တယ္။ ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ သြားေရာက္၀ယ္ယူသံုးစြဲတဲ့ေနရာမွာ လူရာနဲ႕ခ်ီၿပီးရိွၾကတယ္။ ပြဲလမ္းသဘင္အလား ရႈပ္ေထြးစည္ကားလွပါတယ္။ အဖမ္းခံရမွာကို မေၾကာက္ရြံ႕ပါဘူး။ ေရာင္းခ်သူေတြက ရဲေတြကို ေငြေပးလႊတ္လိုက္စၿမဲပဲေလ ” ဆိုၿပီး သူက ရွင္းျပတယ္။

    ေရြ႕လ်ားေနတဲ့ ေတာင္တန္းမ်ား
    ————————————
    လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ က ဖားကန္႕ဟာ KIA ရဲ႕ ခ်ဳပ္ထိန္းမႈေအာက္မွာရိွခဲ့တယ္။ ေက်ာက္ေကာက္သမားေတြအေနနဲ႕ အနည္းအက်ဥ္းမွ်သာ ဆက္ေၾကးေပးခဲ့ရတယ္။ သံေပါက္ခၽြန္းကိုင္ လူ ၄ ဦးစီေလာက္သာ ေျမကြက္ငယ္ေလးမွာေနၿပီး ေက်ာက္ရွာထြက္တာရိွတယ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈေနာက္ပိုင္းမွာ ဖားကန္႕နယ္အမ်ားစုက အစိုးရထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ေရာက္ခဲ့တယ္။ ေျမေကာ္စက္၊ ေျမတူးစက္၊ ထရပ္ကားရာေပါင္းမ်ားစြာနဲ႕ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ေန႕ေရာညပါ တူးေဖာ္မႈေတြ လုပ္လာတယ္။ အခုဆိုယင္ ေတာင္တစ္လံုးတစ္လံုးကို သံုးလေလာက္သာ ျမင္ေတြ႕ခြင့္ ရႏိုင္ေတာ့တယ္ ” လို႕ ျမစ္ႀကီးနားက Myanmar Gems and Jewellery Entrepreneurs Association (MGJEA) အဖြဲ႕သား Yitnang Ze Lum ကေျပာျပတယ္။

    ကခ်င္စီးပြားေရးသမားမ်ားစြာတို႕ဟာ အရင္းအႏွီး၊ နည္းပညာ မလိုက္ႏိုင္ေတာ့တဲ့အတြက္ အဲ့ဒီ လုပ္ငန္းခြင္ကေန ခြာေတာ္မူခဲ့ၾကရတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႕က ကခ်င္လူမ်ဳိးမဟုတ္တဲ့လုပ္သားမ်ားဟာ အလုပ္အကိုင္ရရိွဖို႕ နဲ႕ ၾကြယ္၀ ခ်မ္းသာဖို႕ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြနဲ႕ ပံုေအာေရာက္ရိွလာခဲ့ၾကတယ္။

    ပဋိပကၡမီးေတာက္ ျပန္လည္စတင္ေတာ့ ၂၀၁၂ ႏွစ္လယ္ေလာက္မွာ တူးေဖာ္ေရးေတြ ပိတ္လိုက္တယ္။ KIA ေတြ ရိွမယ္ထင္တဲ့ေနရာေတြကို ျမန္မာစစ္တပ္က ဗံုးႀကဲခဲ့ၾကတယ္။ ဖားကန္႕လမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာလည္း KIA ဖက္က လက္စားေခ် ၿခံဳခိုတိုက္ခိုက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ယမန္ႏွစ္ ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈ ကီလိုဂရမ္ ၄၃.၁ သန္းကေန ၂၀၁၂/၁၃ ဘ႑ာေရးႏွစ္မွာ ကီလိုဂရမ္ ၁၉.၀၈ သန္းအထိ က်ဆင္းသြားခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေမလအတြင္း အစိုးရက ကခ်င္ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြနဲ႕ အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႕ အားထုတ္လာတဲ့အခါ ဖားကန္႕တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းေတြကို မိုးရာသီအကုန္ ေအာက္တိုဘာလမွာ ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ေကာင္းတယ္လို႕ ကုန္သည္အခ်ဳိ႕က ခန္႕မွန္းထားၾကတယ္။

    အေျခအေနအေနအထား မတည္ၿငိမ္ေသးေပမယ့္လည္း ဆီအျပည့္ျဖည့္ထားတဲ့ယာဥ္မ်ားနဲ႕ ပိတ္ၾကပ္လ်က္ရိွၿပီး ေက်ာက္စိမ္းမ်ားကလည္း ထြက္ေနတုန္းျဖစ္တယ္။ အခုလို တူးေဖာ္ပံုႏႈန္းအတိုင္းဆိုယင္ ေနာက္ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ေက်ာက္စိမ္းေတြ ကုန္ခမ္းသြားေတာ့့မယ္လို႕ Yitnang Ze Lum က ဆိုပါတယ္။

    ျမစ္ႀကီးနားမွာရိွတဲ့ အမည္မေဖာ္လိုသူ ထိပ္တန္းေက်ာက္မ်က္ကုန္သည္ႀကီးတစ္ဦးက ရိုက္တာကို ဒီလို စကားပါးလိုက္ပါတယ္။

    “ မိမိျပည္နယ္ထဲက သယံဇာတေတြ ထုတ္ယူခံေနရျခင္းအေပၚ ကခ်င္လူမ်ဳိးတိုင္းက ထိခိုက္နာက်င္စြာ ခံစားေနရတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႕အေနနဲ႕ သူတို႕တားဆီးႏိုင္စြမ္း မရိွေတာ့ဘူးဗ် ”။

    ( ျမစ္ႀကီးနားမွ Andrew R.C. Marshall ၏ သတင္းေပးပို႕ခ်က္၊ ဖားကန္႕မွ မင္းေဇယ်ာဦး၏ သတင္းေပးပို႕ခ်က္၊ ေဘဂ်င္းမွ Ben Blanchard ၏ သတင္းေပးပို႕ခ်က္မ်ားအား အေျခခံလ်က္ ရိုက္တာအထူးအစီရင္ခံသတင္းအျဖစ္ ေရးသားေသာ Myanmar old guard clings to $8 billion jade empire သတင္းေဆာင္းပါးကုိ ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာျပန္ဆိုသည္ )

    Photo-Credit: REUTERS/Minzayar

  • ရိုက္တာ အထူး အစီရင္ခံခ်က္ – မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး ဘုန္းၾကီးမ်ားကို အစိုးရမွ တရား၀င္ အမႊန္းတင္

    မူရင္းေဆာငး္ပါးရွင္ – အန္ဒရူး အရ္၊စီ မာရွယ္
    ကိုယ္ေရးအက်ဥ္း (http://blogs.reuters.com/andrew-rc-marshall)
    ျဖည့္စြက္သတင္းေပးပို႔မွဳ – မင္းေဇယ်ာဦး၊ တည္းျဖတ္ – ဘီလ္ တာရန္႔ ႏွင့္ မိုက္ကယ္ ၀ီလ်ံ
    ရိုက္တာ  Special Report  ( http://www.reuters.com/article/2013/06/27/us-myanmar-969-specialreport-idUSBRE95Q04720130627)

    ဘာသာျပန္ – သာကီထက္ေကာင္း
    တည္းျဖတ္ – အမ္-မီဒီယာ

    Buddhist monk Wirathu, leader of the 969 movement, greets other monks as he attends a meeting on the National Protection Law at a monastery outside Yangon
    Buddhist monk Wirathu (C), leader of the 969 movement, greets other monks as he attends a meeting on the National Protection Law at a monastery outside Yangon June 27, 2013.
    Credit: REUTERS/Soe Zeya Tun

    ရန္ကုန္၊ ရိုက္တာ။    ။ ၉၆၉ ဟုေက်ာ္ၾကားေသာ ျမန္မာဗုဒၶအစြန္းေရာက္လႈပ္ရွားမႈမွာ အေျခခံလူတန္းစားတစ္ရပ္လံုးအတြက္ယံုၾကည္ခ်က္ အျဖစ္ မိမိဖာသာ ရုပ္လံုးေဖာ္လ်က္ရိွ၏။ ၄င္း၏အမာခံေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦး၀ီရသူသည္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈ အတြက္ စစ္အစိုးရေဟာင္းမွ ေထာင္သြင္း အက်ဥ္းခ်ျခင္း ခံခဲ့ရသူ ျဖစ္သလို  ယင္းဘုန္းေတာ္ႀကီးက မိမိကုိယ္ကို “ဗမာဘင္လာဒင္” ဟု ေခၚေ၀ၚခဲ့ဖူးသည္။

    ၉၆၉ ၏ မူလျမစ္ဖ်ားခံရာကို ရိုက္တာသတင္းေထာက္မ်ားမွ ေျခရာခံၾကည့္ေသာအခါ တစ္ခါက ျမန္မာျပည္၏အာဏာရွင္စနစ္၏ အရာရိွတစ္ဦးမွ စတင္ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။  ယေန႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအစိုးရသည္လည္း ယင္းအာဏာရွင္စနစ္ မ်ဳိးဆက္ေဟာင္းမွ တိုက္ရိုက္ဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ယခုတြင္မူ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမွဳတြင္ အထက္တန္းအစိုးရအရာရိွမ်ား၊ ၾသဇာရိွဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားသာမက ႏိုဗယ္လ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးပါတီ NLD မွ အဖြဲ႕၀င္တစ္ခ်ဳိ႕ပင္လွ်င္ ေထာက္ခံပါ၀င္ေနၾကေပသည္။

    ဦး၀ီရသူမွ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ဆိုင္မ်ားကို သပိတ္ေမွာက္ရန္အျပင္ ဘာသာျခားတို႕ႏွင့္ထိမ္းျမားမႈပိတ္ပင္ဖို႔ကိုပါ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕အား ႏိႈးေဆာ္လ်က္ရိွသည္။ သူသည္ ဗလီ္မ်ားကို “ရန္သူ႕စစ္စခန္းမ်ား”ဟု ေခၚေ၀ၚ သမုတ္ ေနေပသည္။ သူ႕အားၾကည္ညိဳသူမ်ားအနက္ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနလည္း အပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။

    “ ဦး၀ီရသူရဲ႕ေဟာၾကားခ်က္မ်ားဟာ ေမတၱာတရားကို ေဖာ္က်ဴးျခင္း နဲ႕ ဘာသာတရားမ်ားအၾကားနားလည္မႈထားရိွေရး အေၾကာင္းေတြသာျဖစ္တယ္။ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္လာေအာင္ သူကလႈံ႕ေဆာ္ေနတယ္ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ ပါဘူး ” ဟု သာသနာေရး၀န္ႀကီး ဦးဆန္းဆင့္က ႏိုင္ငံတကာမီဒီယာမ်ားႏွင့္ ပထမဆံုး အင္တာဗ်ဴးလုပ္စဥ္ ရိုက္တာသတင္းဌာနသို႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ျမန္မာစစ္တပ္၌ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးျဖစ္ခဲ့ေသာ ဦးဆန္းဆင့္သည္ ၉၆၉ သံဃာမ်ားမွဦးေဆာင္၍ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအား သပိတ္ေမွာက္ေနျခင္းကို မွားယြင္းခၽြတ္ေခ်ာ္မႈဟု မျမင္သည့္အလား “ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဟာ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးစံနစ္ကို က်င့္သံုးေနပါတယ္။ ဘယ္သူမွ ဒါကို တားလို႕မရပါဘူး။ ဒီစံနစ္က ၀ယ္ယူသူမ်ားအေပၚမွာပဲ မူတည္ပါတယ္ ” ဟု ဆိုသည္။

    သမၼတဦးသိန္းစိန္သည္လည္း ၉၆၉ အေပၚ ေပ်ာ့ေျပာင္းသည့္သေဘာထားကို ျပသလာေနသည္။ သမၼတရံုးကမူ ထုိကိစၥႏွင့္ပတ္သတ္၍ တစ္စံုတစ္ရာမွတ္ခ်က္ေပးေျပာဆိုဖုိ႔ ျငင္းဆိုခဲ့ပါသည္။ ထိုလႈပ္ရွားမႈႏွင့္ပတ္သက္ေသာအျငင္းပြားဖြယ္မ်ား ႀကီးထြားလာေသာအခါ တုန္႕ျပန္ေခ်ပေသာအားျဖင့္ ၿပီးခဲ့သည့္တနဂၤေႏြေန႕က “ ၉၆၉ သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေကၤတ ” ျဖစ္ေၾကာင္း၊  ဦး၀ီရသူသည္ ဗုဒၶ၏သားေတာ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါရွိသည့္ ေၾကညာခ်က္ကို သမၼတရံုးမွ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

    ဦး၀ီရသူႏွင့္ အျခားေသာ ဘုန္းၾကီးမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပားတြင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည့္ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္းမ်ားႏွင့္ နီးနီးကပ္ကပ္စပ္ဆက္ေနေပသည္။ ရာစုႏွစ္တစ္၀က္နီးပါး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ အာဏာရွင္္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္၌ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးမွာ တအံုေႏြးေႏြးျဖစ္ေနခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ စစ္တပ္တစ္ပိုင္းလူထုတစ္ပိုင္း အစိုးရမွအာဏာရလာၿပီးမွ အျပင္းထန္ဆံုးတိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္ပြားလာသည္။

    ယမန္ႏွစ္က ရခိုင္ျပည္နယ္၌ ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာအဓိကရုဏ္းတြင္ အနည္းဆံုး လူ ၁၉၂ ဦးေသဆံုးခဲ့ၿပီး၊ တစ္သိန္းေလးေသာင္းအထိ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ထိုသူတို႕ထဲမွအမ်ားစုမွာ ဌာနီမဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ရိုက္တာ၏ စံုစမ္းမႈ တစ္ခုကဆိုသည္မွာ ၿပီးခဲ့သည့္ေအာက္တိုဘာလအတြင္း မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား စံနစ္တက်ျပင္ဆင္ တိုက္ခိုက္ရာ၌ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားမွလံႈ႕ေဆာ္ေပးခဲ့ေသာ ရခိုင္အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီတို႕က ဦးေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ ရံဖန္ရံခါ ေဒသတြင္းရိွလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ ၀င္မ်ားကလည္း ပါ၀င္ကူညီေပးခဲ့ၾကသည္ဟု ဆို၏။

    ယခုႏွစ္ မတ္လအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း မိတၳီလာၿမိဳ႕အၾကမ္းဖက္မႈ၌ လူ ၄၄ ဦးထက္မနည္း ေသေၾကကာ တစ္ေသာင္းသံုးေထာင္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ယခုတစ္ၾကိမ္တြင္လည္း ဒုကၡသည္အမ်ားစုမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား ျဖစ္ေနျပန္သည္။ ရိုက္တာ၏ ဧၿပီလမွတ္တမ္း တင္ ခ်က္တြင္ ေသြးဆူေနေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူရမ္းကားတို႕ကို သံဃာမ်ားဦးေဆာင္လိုက္သည့္ေနာက္မွာမွ သတ္ျဖတ္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ေမလတြင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း လားရိႈး ၿမိဳ႕၌ ဗုဒၶဘာသာလူရမ္းကားတို႕သည္ မြတ္စ္လင္မ္ရပ္ကြက္မ်ားကို မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီး အၾကမ္းဖက္ခဲ့ျပန္သည္။ သို႕ျဖင့္ တိုင္းျပည္တစ္ခုလံုး မၿငိမ္သက္မႈသတင္းမ်ား က်ယ္ျပန္႕လာေတာ့သည္။

    ၉၆၉ နံပါတ္သည္ ဗုဒၶ၊ ဓမၼ၊ သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ရည္ၫႊန္းထားျခင္းျဖစ္၍ ပင္ကိုသဘာ၀အားျဖင့္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစေသာအရာ မဟုတ္။ သုိ႕ရာတြင္ ၉၆၉ ဘုန္းႀကီးတို႕သည္ ေသြးေခ်ာင္းစီးမြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလိႈင္းတံပိုး အတြက္ စိတ္ဓာတ္မႈိင္းတိုက္လ်က္သာရိွေနေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အရိွန္တက္စ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္အား ႏွင္ထုတ္တြန္းဖယ္ရာေရာက္သြားေစသည္။ နာမည္ေက်ာ္ ၉၆၉ ဘုန္းႀကီးေနာက္တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ဦး၀ိမလဘိ၀ံသ ကလည္း မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ေလွာင္အိမ္ထဲမွသားေကာင္တို႕ကို သုတ္ခ်ီရန္ ၀င္ေရာက္လာေသာ က်ားအျဖစ္ ခိုင္းႏႈိင္းေနေလ့ရိွသည္။ “ စည္းကမ္းခ်က္မျပ႒ာန္းယင္ လူမ်ဳိးနဲ႕ဘာသာ ကြယ္ေပ်ာက္သြားမယ္။ ႏိုင္ငံကိုပင္လွ်င္ ဆံုးရံႈးသြားႏိုင္တယ္ ” ဟု မၾကာေသးမီက တရားပြဲတစ္ခုတြင္ သူက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာ ဟူ၍ တရား၀င္ မရိွ။ သို႕ေသာ္ အစဥ္အဆက္အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားက ဗုဒၶဘာသာအား ထိပ္တန္းတင္ဦးစားေပးၾကသည္။ မြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ ႏိုင္ငံ့လူဦးေရ၏ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္း(ခန္႕မွန္း)သာရိွၿပီး ႏိုင္ငံသား သန္း ၆၀ ၌ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မွာ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ ရိွေနသည္။ သို႕ပင္သို႕ျငား စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလအတြင္း သာသနာေရး ၀န္ႀကီးဌာနအတြင္း၌ ဗုဒၶဘာသာအတြက္ အထူးသီးသန္႕ဌာနတစ္ခုကိုလည္း ထပ္မံတိုးခ်ဲ႕ခဲ့သည္။

    Wimala Biwuntha shows a 969 logo during the introduction speech ceremony in a monastery in Yangon
    Wimala Biwuntha shows a 969 logo during the introduction speech ceremony in a monastery in Yangon Credit: REUTERS/Soe Zeya Tun

    အသံုးခ် ဓားစာခံမ်ား

    ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးတို႕သည္ အခန္းက႑မ်ားစြာတြင္ ဆက္စပ္ပါ၀င္ေနသည္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဆန္႕က်င္ၿပီး ဒီမိုကေရစီကိုေထာက္ခံေသာ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ သံဃာမ်ားသည္ အဓိကအခန္းက႑မွ ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။ လက္ရိွသမၼတဦးသိန္းစိန္ႏွင့္သူ႕အစိုးရအဖြဲ႕၀င္ ထိပ္တန္းအရာရိွမ်ားအပါအ၀င္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားက သူတို႕အား ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့ၾကသည္။ ယခု ဦးသိန္းစိန္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေမွ်ာ္မွန္းလုပ္ငန္းစဥ္လမ္းၫႊန္ခ်က္၌ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ႏွင့္ စုရံုးခြင့္ ေပးထားေလရာ ျပည္တြင္းရိွ ၅ သိန္း၀န္းက်င္ သံဃာေတာ္မ်ားမွာ (လက္လြတ္စပယ္ေျပာဆိုဖို႔) လြတ္လပ္ေရးရၾကေတာ့သည္။ ဆႏၵရိွသလို ေနရာတိုင္းသို႕ ဗုဒၶတရားေတာ္သာမက ၉၆၉ လမ္းစဥ္သင္ၾကားေရးအတြက္ သြားလာႏိုင္ၾကေတာ့သည္။

    သံဃာေတာ္တို႕သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖူးငံုပြင့္စ ဒီမိုကေရစီစံနစ္၌ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ခါေတာ္မွီႏိုင္ငံေရးအင္အားစုအျဖစ္ ေပၚထြက္လာသည္။ ၄င္းတို႔၏ အသစ္ေသာ လႊမ္းမိုးနိုင္မွဳအင္အားမွာ လွ်ိဳ႕၀ွက္ၾကံစည္ထားသည့္ သီ၀ရီတစ္ခုအား ေပၚထြက္လာေစ၏။ ယင္းသီ၀ရီမွာ ယခင္ စစ္အုပ္စုတြင္းရိွ အမ်က္သိုအမာခံတို႕က ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈအား ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး ျပန္လည္ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ျခင္းကို လမ္းေခ်ာ္ေစရန္ ရ့ည္စူးၿပီး တည္ျငိမ္ျငိမ္းခ်မ္းေရး ပ်က္ျပားေစဖို႔ လုပ္ေဆာင္ၾကရံုသာမက ေဒၚစုၾကည္၏ NLD ပါတီအား ေရြးေကာက္ပြဲ၌ အႏိုင္မရေစဖို့လည္း တားဆီးေနၾကသည္ဟူ၏။

    ဤအေတြးကို ခိုင္မာေစဖို႔ရန္ အေထာက္အထား မရိွေသာ္လည္း အစိုးရအာဏာပိုင္အခ်ဳိ႕ကမူ ယင္းအခ်က္ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရိွေနေၾကာင္း ေျပာေနၾကေပသည္။

    “ တစ္ခ်ဳိ႕သူေတြက ျပန္လည္ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ဖို႕ စိတ္အားထက္သန္ၾကတယ္။ ျပဳျပင္ေရးကို မလိုခ်င္သူ အခ်ဳိ႕လည္း ရိွေနၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္ျဖစ္ရပ္နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကိုမလိုလားသူအခ်ဳိ႕ပါ၀င္ပတ္သက္ႏိုင္ပါတယ္ ” ဟု သမၼတဦးသိန္းစိန္၏အနီးကပ္အႀကံေပးႏွစ္ဦးအနက္ တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးစိုးသိန္းမွ ရိုက္တာသတင္းဌာနသို႕ ေျပာျပခဲ့သည္။

    ၉၆၉ ကို ၾသဇာႀကီးမားေသာ အမာခံအုပ္စု၀င္မ်ားမွ ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားျခင္း မဟုတ္လွ်င္ပင္ – ရာထူးရာခံႀကီးမားသူမ်ားႏွင့္ေအာက္ေျခအလႊာမ်ားထဲမွ က်ယ္ျပန္႕ေသာ ေထာက္ခံ က်ားကန္မႈ ရိွေနသည္မွာ အမွန္ျဖစ္၏။ ထိုအလႊာထဲတြင္မူ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈမွာ သစၥာခံပမာ စြဲျမဲေနၿပီး ၾကီးထြားလာလ်က္ရွိသည္။

    အာဏာပိုင္မ်ားမွ မ်က္ႏွာလႊဲခဲပစ္ေထာက္ခံမႈေပးထားေၾကာင္း ၉၆၉ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဦး၀ိမလ၏ ေအာက္ပါစကားအရ သိရိွႏိုင္သည္။ “ အမ်ဳိးဘာသာသာသနာကို ကာကြယ္ဖို႕ ေဟာေျပာခြင့္ကိုေပးထား ကတည္းက ဘုန္းၾကီးတို႕ကို ေထာက္ခံေနတယ္လို႕ေတြးမိတယ္ ”။

    ရန္ကုန္ကိုယ္စားျပဳ ျမန္မာမြတ္စလင္အဖြဲ႔အစည္း ကလည္း ထိုအတိုင္း သေဘာမွ်လ်က္ရွိသည္။ မြတ္စလင္ေက်ာင္း ဆရာတစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးမ်ဳိး၀င္းမွ “ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလုပ္ရပ္ေတြက ႀကီးထြားလာေနတယ္။ အစိုးရဖက္ကလည္း တားျမစ္ျခင္း မရိွဘူး ” ဟု ဆိုၿပီး ၉၆၉ ကို Ku Klux Klan (အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ လက္ယာစြန္းေရာက္ လွိ်ဳ႕၀ွက္အၾကမ္းဖက္လွဳပ္ရွားေရးဂိုဏ္း) ႏွင့္ခိုင္းႏိႈင္းျပခဲ့၏။

    သာသနာေရး၀န္ႀကီး ဦးဆန္းဆင့္က ၄င္းလႈပ္ရွားမႈမွာ ႏိုင္ငံေတာ္မွ တရား၀င္ေထာက္ပံ့ေပးထားျခင္းမရွိ ဟု ဆိုေသာ္လည္း “သူတို႕ေဟာေျပာေနတာက ျပႆနာေတြကို ဖန္တီးေနတာမဟုတ္ဘူးလို႕ ကၽြန္ေတာ္ ထင္ပါတယ္ ” ဟူ၍ ဦး၀ီရသူ ႏွင့္  ယံုၾကည္ခ်က္တူသူ အေပါင္းအပါဘုန္းၾကီးမ်ားကို ကာကြယ္ေပးခဲ့သည္။

    ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ားကမူ ထိုလႈပ္ရွားမႈအား ရပ္တည္ကူညီေပးလ်က္ရိွေနသည္။ ၉၆၉ ရုပ္ပံုမွာ ယခုတြင္ ျမန္မာျပည္၌ သတိထားမိဖို႔ အလြယ္ဆံုးတံဆိပ္တစ္ခု ျဖစ္လို႔ေနေပၿပီ။ ၄င္း ၉၆၉ တံဆိပ္ကို ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေရွးေဟာင္းဧကရာဇ္တစ္ပါးျဖစ္သည့္ အာေသာကမင္းႀကီးကို ကိုယ္စားျပဳထားေသာ ျခေသၤ့ေလးေကာင္ပံုပါ၀င္ကာ ျမန္မာဂဏန္းသခ်ၤာပံုစံျဖင့္ ၉၆၉ ကို ေရးသားထားကာ ၂၄ ပစၥည္းစက္၀ိုင္းျဖင့္ ၀ိုင္းရံထားသည္။

    ထိုအမွတ္တံဆိပ္ပါ စတစ္ကာမ်ားကိုလည္း တရားပြဲမ်ားတြင္ အခမဲ့ေ၀ငွလ်က္ရိွသည္။ ၄င္းကို ဆိုင္မ်ား၊ အိမ္မ်ား၊ အငွားယာဥ္မ်ား ႏွင့္ ျမန္မာတို႕အထြဋ္အျမတ္အထားဆံုး ေရႊတိဂံုေစတီ၏ အမွတ္တရလက္ေဆာင္ပစၥည္းဆိုင္မ်ား၌ ကပ္ထားၾကသည္။ မတည္ၿငိမ္မႈျဖစ္ပြားခဲ့သမွ်ေနရာေဒသမ်ားတြင္လည္း ၄င္းတံဆိပ္ကို မျမင္ခ်င္အဆံုး ျဖစ္ေနသည္။

    ယင္းသေကၤတကို အာဏာပိုင္အခ်ဳိ႕က အထူးေလးစားေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ပဲခူးတိုင္းတရားရံုးတစ္ခုတြင္  ကြမ္းယာဆိုင္မွ ၉၆၉ တံဆိပ္ခြာယူခဲ့ေသာ မြတ္စ္လင္မ္တစ္ဦးကို ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ကိုလိုနီေခတ္ရာဇသတ္ဥပေဒတစ္ခုျဖစ္ေသာ “သာသနာေတာ္အားၫိွဳးႏြမ္းေစမႈ ” ျဖင့္ စီရင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

    ဘူမိနက္သန္

    ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈသည္ ဘာသာေရးယံုၾကည္ခ်က္ကို အစေကာက္၍ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏႊယ္ခဲ့သည္။ ဘာသာေရးအသိုင္းအ၀ုိင္းျပင္ပ၌ ယခုအခါ လူအမ်ားေမ့ေလ်ာ့ေနၿပီျဖစ္ေသာ ဘုန္းႀကီးလူထြက္၊ အစိုးရအရာရိွႏွင့္ စာမ်ားစြာေရးခဲ့သူ ဦးေက်ာ္လြင္၏ တီထြင္ခ်က္ကို (မိမိတို႔ ကူးယူအသံုးခ်ေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း) ဦး၀ိမလ၊ ဦး၀ီရသူ ႏွင့္ အျခား ၉၆၉ သံဃာမ်ားမွ ရည္ညႊန္းေဖာ္ျပၾကေပသည္။

    ျမန္မာအာဏာရွင္ေဟာင္းမ်ားက ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ဒီမိုကေရစီအေရးအခင္းအား ရက္စက္စြာ ႏွိပ္ကြက္ၿပီးေနာက္ ဗုဒၶအယူ ဦးစားေပးထြန္းကားျပန္႕ပြားေရးအတြက္ ဦးေက်ာ္လြင္ကို လက္သပ္ေမြးခဲ့သည္။ ရဟန္းသံဃာမ်ားအပါအ၀င္ လက္နက္မဲ့ ဆႏၵျပသူမ်ားကို စစ္တပ္မွ ပစ္ခတ္ခဲ့ရာ ေထာင္ခ်ီၿပီး ဒဏ္ရာရေသေၾကပ်က္စီးခဲ့ရသည္။ ေနာင္ေသာအခါ မိမိတို႕၏  မုန္းတီးရြံရွာမႈကိုျပသေသာအားျဖင့္ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ၀ါတြင္းသံုးလလံုးလံုး စစ္အာဏာပိုင္မိသားစုတို႕၏ လွဴဖြယ္၀တၳဳမ်ားအား လက္ခံရန္  ျငင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။

    ၄င္းေနာက္တြင္ စစ္တပ္သည္ ပုန္ကန္သူဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားအား အႏုနည္းျဖင့္ကိုင္တြယ္ရန္ ႏွင့္ ၄င္းတို႔၏သိကၡာဆည္ရန္ (၄င္းတို႔မွ ေရြးခ်ယ္ခံထားအပ္ေသာ အဖြဲ႔၀င္မ်ားသာပါ၀င္သည့္ သံဃာအဖြဲ႔အစည္းဆန္ေသာ စိတ္ၾကိဳက္) ဗုဒၶဘာသာပံုစံမ်ိဳးျဖင့္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းခဲ့သည္။ သံဃာမ်ားကို မွတ္ပံုတင္ေစၿပီး ၄င္းတို႕၏ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွာ ကန္႕သတ္ထိန္းခ်ဳပ္ခံရသည္။ ႏိုင္ငံပိုင္မီဒီယာမွလည္း စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားမွ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ား မြမ္းမံျခင္းကို လွည့္ပတ္ၾကည့္ရႈျခင္း သို႕မဟုတ္ ေက်ာင္းထိုင္မ်ားအား အလွဴေပးအပ္ျခင္းအေၾကာင္းမ်ားကို ေန႕စဥ္လိုလို ထုတ္လႊင့္တင္ျပခဲ့သည္။

    ၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနအတြင္း သာသနာ့စည္ပင္ျပန္႕ပြားေရးဌာနခြဲတစ္ခုကို ဖန္တီးကာ ဦးေက်ာ္လြင္အား ဌာနမွဴးအျဖစ္ ခန္႕အပ္ခဲ့သည္။ Sasana ဆိုသည္မွာ ေထရ၀ါဒနွင့္ဆက္ႏြယ္ေနေသာ ပါဠိဘာသာအရ သာသနာကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္ၿပီး ျမန္မာျပည္တြင္ ထိုစကားလံုးသည္ ဗုဒၶဘာသာဆိုသည့္စာလံုးႏွင့္ဖလွယ္၍ အသံုးျပဳႏုိင္ေပသည္။ ေနာက္တစ္ႏွစ္တြင္ သာသနာ့စည္ပင္ျပန္႕ပြားေရးဌာန Department for the Promotion and Propagation of Sasana – DPPS မွ “ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေကာင္းတစ္ဦးအျဖစ္ ေနထိုင္နည္း”စာအုပ္ကို ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့၏။ ဦးေက်ာ္လြင္၏ သန္႔စင္ထုတ္ႏုတ္ထားသည့္ လက္ရာမ်ားအနက္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္၌ ယင္းစာအုပ္ကိုပင္ “အေကာင္းျမတ္ဆံုးဗုဒၶ၀ါဒီ”အမည္ျဖင့္ ထပ္မံထုတ္ေ၀ေသာအခါ ယင္းစာအုပ္မ်က္ႏွာဖံုးတြင္ ၉၆၉ အမွတ္တံဆိပ္အား  အေစာဆံုးေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႕ခဲ့ရသည္။

    ဦးေက်ာ္လြင္သည္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ အနားယူခဲ့သည္။ လက္ရိွဌာနမွဴးမွာ စစ္အရာရိွေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္ေသာ ဦးခိုင္ေအာင္ျဖစ္သည္။ ဦးေက်ာ္လြင္ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ၄င္း၏ဇနီးႏွင့္သားတို႕မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ရိွ သူပိုင္အိမ္၌ပင္ ေနထိုင္ေနဆဲျဖစ္သည္။ အိမ္၏ဧည့္ခန္းနံရံကပ္စင္တြင္ ဦးေက်ာ္လြင္၏စာအုပ္မ်ား စီတန္းထားၿပီး၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးႏွင့္၀ိပႆနာတရား လမ္းၫႊန္သူဘ၀က မွတ္တမ္းတင္ထားသည့္ ဓာတ္ပံုမ်ားကို မွန္ေဘာင္သြင္းလ်က္ ေတြ႕ရသည္။ ဦးေက်ာ္လြင္ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးခင္ၫြန္႕တို႕ အတူတစ္ကြ စကားေဖာင္ဖြဲ႕ရယ္ေမာေနသည့္ ေနာက္ထပ္ ဓာတ္ပံုတစ္ခုကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။ ဦးခင္ၫြန္႕သည္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေရးအၾကီးဆံုးသူတစ္ဦးအနက္မွ တစ္ဦး ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည္။

    ဦးေက်ာ္လြင္၏ သားျဖစ္သူ ေမာ္ေတာ္ကားသြင္းကုန္လုပ္ငန္းရွင္ ေအာင္လြင္ထြန္း(၃၈ ႏွစ္)မွ ေျပာၾကားသည္မွာ သူ႕ဖခင္သည္ အျခားေသာ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ အနီးကပ္ဆက္ဆံေရးရိွခဲ့ၿပီး ျမန္မာ့၀ါအရင့္ဆံုး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္မွ သူ႔အား “အေကာင္းျမတ္ဆံုး ဗုဒၶ၀ါဒီ”စာအုပ္ကို ေရးသားရန္ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ ၫႊန္ၾကားခဲ့သည္ဟု ဆုိသည္။ အာဏာရွင္ေဟာင္း ဦးသန္းေရႊႏွင့္လည္း မၾကာခဏေတြ႕ဆံု၍ ဘာသာေရးကိစၥေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ဦးသန္းေရႊသည္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ အနားယူၿပီးခ်ိန္မွစ၍ ယေန႕တိုင္လူျမင္ကြင္းမွ ကြယ္ေပ်ာက္ေနသည္။

    “အေကာင္းျမတ္ဆံုး ဗုဒၶ၀ါဒီ” စာအုပ္မွာ အေရာင္းမရိွေတာ့သျဖင့္ ေအာင္လြင္ထြန္းမွ ျပန္လည္ပံုႏွိပ္ရန္စီစဥ္လ်က္ရိွသည္။ သူသည္ ယေန႕ေခတ္ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈႏွင့္တစ္ကြ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးသပိတ္ကို ေထာက္ခံသူတစ္ဦးျဖစ္သည္။  “အခုခ်ိန္မွာ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီစာအုပ္ကို ေမးျမန္းေနၾကတယ္။ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဘာသာကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ စည္းရိုးတံတိုင္းတစ္ခုနဲ႕ အလားသ႑ာန္တူပါတယ္ ” ဟု သူက ဆိုခဲ့သည္။

    ဦးေက်ာ္လြင္၏ဇနီး(အမည္မေဖာ္လို – ၆၅ ႏွစ္)ကလည္း ၉၆၉ အား ေထာက္ခံအားေပးလ်က္ရိွသည္။ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္ ထိမ္းျမားေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို မဂၤလာအခမ္းအနားတြင္ ဗုဒၶရုပ္ပံုအား ေျချဖင့္နင္းရန္ ခိုင္းေစေၾကာင္း၊ ၄င္းအျပင္ တိရစာၦန္တို႕အား လွီးျဖတ္ျခင္းဓေလ့သည္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား လြယ္လင့္တကူ လူသတ္လာေအာင္ လမ္းေၾကာင္းေပးျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သူမက ေျပာဆိုေလ့ရိွခဲ့သည္။

    DPPS ဌာနအႀကီးအကဲျဖစ္စဥ္ကာလအတြင္း ဦးေက်ာ္လြင္ ေတြ႕ဆံုခဲ့သည့္ သံဃာတစ္ဦးမွာ ယဥ္ေက်းမႈျမစ္ဖ်ားခံရာျမိဳ႕အျဖစ္ ထင္ရွားသည့္ မႏၱေလးေျမာက္ဖက္ရိွ ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႕မွ ၀ိစိတၱာ ဘိ၀ံသ ျဖစ္သည္။ သူ႕အား ဦး၀ီရသူ ဟု ပို၍ လူသိမ်ားၾကၿပီး ယခုအခါ (အမုန္းတရား) မီးခိုးမွိဳင္းတိုက္မွဳအျပင္းထန္ဆံုး ၉၆၉ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္ေန၏။

    ဦး၀ီရသူ ႏွင့္ ဦးေက်ာ္လြင္တို႕သည္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ေတြ႕ဆံုမႈေနာက္ပိုင္း ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ မျပတ္ခဲ့ေပ။ “ အျခားသူေတြ မလုပ္ရဲတဲ့  သာသနာ့ကာကြယ္ေရးနဲ႕ထြန္းကားေရးကို သူ လုပ္ေနတယ္ ” ဟုဆိုကာ ဖခင္ဦးေက်ာ္လြင္က ဦး၀ီရသူအား ၾကည္ညိဳမႈႀကီးမားခဲ့ေၾကာင္း သားျဖစ္သူ ေအာင္လြင္ထြန္း၏အဆိုအရ သိရသည္။

    ဦးေက်ာ္လြင္သည္ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္၊ အသက္ ၇၀ ၌ ကြယ္လြန္သည္။ ၄င္းႏွစ္မွာပင္ ဦး၀ီရသူက ၉၆၉ အေၾကာင္း စတင္ ေဟာေျပာၿပီး၊ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈ နက္နက္ရွိဳင္းရွိဳင္းပင္ တိုးပြားလာေၾကာင္း U.S.State Department မွ အစီရင္ခံ တင္ျပထားသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ အာဖဂန္နစၥတန္၊ ဘာမီယန္ရိွ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို တာလီဘန္မ်ား ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ စက္တင္ဘာလတြင္ အေမရိကန္၌  အလ္ကိုင္ဒါ၏တိုက္ခုိက္ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား ပိုမိုထၾကြလာခဲ့သည္။

    ၂ ႏွစ္ၾကာၿပီးေနာက္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရး လက္ကမ္းစာေစာင္မ်ားျဖန္႕ေ၀ကာ ေက်ာက္ဆည္အေရးအခင္း ျဖစ္ပြားေစမႈျဖင့္ ဦး၀ီရသူအား ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းၿပီး ေထာင္ဒဏ္ ၂၅ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူရမ္းကားတစ္စုမွ မြတ္စ္လင္မ္ ၁၀ ဦးထက္မနည္း သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း တရား၀င္သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့၏။

    ၄င္းမွာ ၉၆၉ ၏ ပထမဆံုး ေသြးေခ်ာင္းစီးေစျခင္းတည္း။

    ၉၆၉ ႏွင့္ ၇၈၆

    ဦး၀ီရသူကား ၂၀၁၁ တြင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားလြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ျဖင့္ ေထာင္မွလြတ္လာခဲ့သည္။ ယင္းမွစ၍ ကိုယ့္ကုိကိုယ္ ဘင္လာဒင္ဟု ကင္ပြန္းတပ္ထားသည့္ ဦး၀ီရသူမွာ ၉၆၉ ေနာက္ခံႏွင့္ စစ္ရိပ္စစ္ေငြ႕သန္းေနေသာမ်က္ႏွာပိုင္ရွင္ ျဖစ္လာေပေတာ့သည္။ ဤအေတာအတြင္းမွာပင္ ၉၆၉ လွဳပ္ရွားမွဳၾကီးက ျမန္မာျပည္၀ယ္ ပထမဆံုး ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဟု မိမိတို႔ဖာသာ ဂုဏ္ယူေလ့ရွိၾကသည့္ လူမ်ားေနထိုင္ရာ ပင္လယ္ကမ္းေျခႏွင့္ ထိစပ္ေနသည့္ မြန္ျပည္နယ္တြင္ ဘုန္းၾကီးမ်ား၏ သာသနာ့ အင္အား ကို ေမာင္းႏွင္လ်က္ ရွိေနေပေတာ့သည္။

    ျပီးခဲ့သည့္နွစ္ အဓိကရုဏ္းမ်ားျဖစ္ကတည္းက ၄င္း ၉၆၉ တို႔သည္ ႏိုင္ငံအႏွ႔ံ ကြန္ယက္ၾကီးတစ္ခုကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ မြန္ျပည္နယ္ျမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္သည့္ ေမာ္လျမိဳင္တြင္ မြတ္စလင္မ္ပိုင္ အေ၀းေပးကားလိုင္းကို ဆန္႔က်င္သပိတ္ေမွာက္ရာ၌ ၉၆၉ တို႔ ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။ ထိုသည္မွာစ၍ ၉၆၉တို႔၏ ႏိုင္ငံအနွံ႕ ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပမွဳတို႔မွာ ၄င္း၏ ဗဟိုခ်က္မ (ရယ္ရြယ္ခ်က္) ျဖစ္လာေပေတာ့သည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ၿဗိတိသွ်တို႕ထံမွ လြတ္လပ္ေရးရယူႏိုင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အဆင့္ျမင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေနရာမ်ားတြင္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕ကို ေတြ႕ခဲ့ၾကရသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းၿပီး၊ အရာရိွရာထူးမ်ား၌ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား မခန္႕အပ္ျခင္း၊ ခန္႕အပ္ခံရသူမ်ားကိုလည္း ရာထူးတိုးျမွင့္မေပးျခင္းတို႕ျပဳလုပ္လာသည့္အခါ အေျခအေနအေျပာင္းအလဲ ျဖစ္သြားခဲ့သည္။ မြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လႊမ္းမိုးျခယ္လွယ္ထားသည္၊ ရရိွလာသည့္အျမတ္အစြန္းကို အသံုးျပဳ၍ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းမ်ားကို တည္ေဆာက္ၾကသည္၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ေငြျဖင့္၀ယ္ယူ သိမ္းပိုက္ကာ အစၥလာမ့္တရားကိုျဖန္႕ခ်ိၾကသည္ ဟူေသာ အစြဲကို လူသိမ်ားထင္ရွားလာေအာင္ စစ္တပ္ကသြတ္သြင္းျဖန္႕ခ်ိခဲ့ၾက၏။

    မြတ္စ္လင္မ္စီးပြားေရးအေပၚ လက္ရိွသပိတ္ေမွာက္မႈႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ထိုသည့္အခ်က္မ်ားက ၄င္းသပိတ္ေမွာက္သူမ်ားအဖို႔ (၄င္းတို႔၏လုပ္ရပ္မ်ားအတြက္) တရားမွ်တေနေၾကာင္း သေဘာရရွိေပသည္။ ၉၆၉ ေနာက္လိုက္ႏွင့္ေရွ႕ေနတစ္ဦးျဖစ္သူ မဇာနည္၀င္းထြန္း(၃၁ ႏွစ္) က မြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕၏စီးပြားေရးကို အခ်ိန္အတန္ၾကာကပင္ ဖယ္ၾကဥ္ထားခဲ့ၾကေၾကာင္း ႏွင့္ “ ကၽြန္မတို႕က စၿပီး သပိတ္ေမွာက္ခဲ့တာ မဟုတ္ဘူး၊ သူတို႕က စလုပ္ခဲ့တာ။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္မတို႕က သူတို႕ရဲ႕နည္းလမ္းကို ျပန္အသံုးခ်လိုက္တာဘဲ ” ဟူ၍ ေျပာျပခဲ့၏။

    ထိုသို႔ ေျပာျပျခင္းအားျဖင့္ သိရသည္မွာ သူမက ၇၈၆ နံပါတ္အား ညႊန္းဆိုလိုက္ျဖစ္ေၾကာင္းပင္။ ေတာင္အာရွသားမြတ္စ္လင္မ္မ်ားက မိမိတို႕၏ေနအိမ္ႏွင့္လုပ္ငန္း မ်ားတြင္ ယင္းနံပါတ္ကို ေဖာ္ျပထားေလ့ရိွၾကသည္။ ၄င္းသည္ “ အလြန္တရာ စာနာေထာက္ထားေတာ္မူေသာ အနႏၱကရုဏာေတာ္ရွင္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ နာမံေတာ္ျဖင့္ (အစျပဳပါ၏) ” ဟူေသာ ဗ်ာဒိတ္စကားရပ္အား ကိန္းဂဏန္းျဖင့္ ကိုယ္စားျပဳထားျခင္းသာျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ ဂဏန္းနံပါတ္၌ အစြဲႀကီး အက်ေကာက္တတ္ေလ့ရိွသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက ထိုနံပါတ္သံုးခုေပါင္းလဒ္သည္ ၂၁ ျဖစ္သျဖင့္၊ ၂၁ ရာစုတြင္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕မွ ကမာၻႀကီးကို ႀကီးစိုးလႊမ္းမိုးရန္ ႀကံစည္ခ်က္တစ္ရပ္ဟု ေျပာဆိုလ်က္ရိွသည္။

    ဗုဒၶဘာသာ၀င္အခ်ဳိ႕မွ ၄င္းစကားအေပၚ အဘယ္ေၾကာင့္ ယံုၾကည္စြဲၿမဲသြားသည္ကို နားလည္ႏိုင္ေစမည့္ အေျခအေနမ်ား ရိွ္ပါ၏။ ဥပမာ – ဘာသာေရးဆိုင္ရာႏွင့္အစားအေသာက္ဆိုင္ရာထံုးတမ္းဓေလ့ရ မြတ္စလင္မ္မ်ားအေနျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာစားေသာက္ဆိုင္ မ်ားသို႔ အျမဲတေစ သြားေရာက္ေလ့မရွိျခင္း၊ မြတ္စလင္မ္မ်ားသည္ အငယ္စားႏွင့္ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္လုပ္ကိုင္ေနျခင္း မ်ားျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၌ အေဆာက္အဦးမ်ားျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးေခတ္ထေနေသာ ယခုအခါသမယတြင္ Naing Group ၊ Motherland ၊ Fatherland စေသာ မြတ္စ္လင္မ္ပိုင္ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီမ်ားက ေက်ာ္ၾကားထင္ရွားလာမွဳမ်ားလည္း ရွိေနသည္။

    မည္သို႕ပင္ဆိုေစကာမူ အႀကီးမားဆံုး ေဆာက္လုပ္ေရးသေဘာတူညီခ်က္တို႕ပါ၀င္ေနသည့္ ေဒၚလာ ဘီလီယံ သန္းႏွင့္ခ်ီေသာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ပေရာဂ်က္မ်ားအား လက္၀ါးႀကီးအုပ္ထားသူမ်ားမွာ အာဏာရွင္စစ္အုပ္စုေဟာင္းတို႕ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနသူမ်ား သာ ျဖစ္ေနေပသည္။ ထိုသူတို႕အားလံုးမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္။

    အေဆာက္အဦၿပီးစီးသြားလွ်င္ ၉၆၉ ေနာက္လုိက္မ်ားမွ တိုက္ခိုက္လာမည္ကို ေၾကာက္ရြံ႕၍ ရန္ကုန္ေျမာက္ပိုင္းခရိုင္ရိွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ မြတ္စ္လင္မ္ပိုင္ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ျပဳလုပ္ထားေသာ ကန္ထရိုက္စာခ်ဳပ္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ရေၾကာင္း သိရသည္။ ဤသည္ကို လက္ရိွအာဏာရ ျပည္ေထာင္စုႀကံ႕ခိုင္ေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ၏ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေရႊေမာင္ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သလို ၄င္းက ဆက္လက္၍ “ ၿမိဳ႕နယ္တစ္ခုကေန ေနာက္ထပ္ၿမိဳ႕နယ္္ေတြဆီ ဒီကိစၥမ်ဳိး ကူးစက္သြားမွာကို ကၽြန္ေတာ္ စိုးရိမ္မိပါတယ္ ” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    မလံုၿခံဳေသာ ဘ၀မ်ား

    ၉၆၉ ေနာက္လိုက္ မဇာနည္၀င္းထြန္းအဖို႕ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားကိုဖယ္ၾကဥ္ျခင္းမွာ လူမ်ိဳးစုျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ေသခ်ာေသာ နည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္သည္ဟု ခံယူထားသည္။ မြတ္စ္လင္မ္ေရႊဆိုင္ပိုင္ရွင္တစ္ဦး ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေရႊေရာင္းသူအၾကား အျငင္းပြားရာမွ စတင္ေပၚေပါက္ေသာ မိတၳီလာအၾကမ္းဖက္မႈကို သူမက ေထာက္ျပ၍ ဤသို႕ေျပာဆိုခဲ့သည္။ “ တကယ္လို႕ သူတို႕ေတြသာ ကိုယ့္လူမ်ဳိးအခ်င္းခ်င္းဆိုင္ကေန ၀ယ္ယူခဲ့ယင္ ဒီျပႆနာျဖစ္ပြားလာခဲ့မွာ မဟုတ္ဘူး ”။

    ခြဲျခားဆက္ဆံမႈသာလွ်င္ လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡအတြက္ အေျဖျဖစ္သလို ယင္းသည္ အမ်ဳိးသားေရးမူ၀ါဒကို ထင္ဟပ္ေစေၾကာင္း သူမက တရားေသ လက္ခံထား၏။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္သြားရေသာ မြတ္စ္လင္မ္စုစုေပါင္း ၁၅၃,၀၀၀ အနည္းဆံုးရိွေနၾကသည္။ အမ်ားစုမွာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားမွ ထိန္းသိမ္းထားေသာဒုကၡသည္စခန္းမ်ား၌ ေရာက္ေနၿပီး မိမိတို႕၏မူလဘ၀အေျခအေနသို႕ ျပန္လွည့္ႏိုင္ရန္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ မရိွသေလာက္ ျဖစ္ေနေပသည္။

    ထင္ရွားသည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားထဲမွ အနည္းငယ္သာ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈအား လူသိရွင္ၾကား ေ၀ဖန္ရဲၾကသည္။ ေဖ့စ္ဘြတ္အသံုးျပဳသူအခ်ဳိ႕က ၉၆၉ စတစ္ကာကပ္ အငွားယာဥ္မ်ားကို မစီးရန္ လႈံႈ႕ေဆာ္ၾကသည္။ မိတၳီလာေသြးေခ်ာင္းစီးမႈျဖစ္ခ်ိန္မွစတင္ၿပီး ရန္ကုန္လမ္းေဘးေစ်းသည္အခ်ဳိ႕မွ ၉၆၉ ဗီစီဒီေခြမ်ားကို ခ်င့္ခ်ိန္ ေရာင္းခ်မႈျပဳလာၾကသည္။ တနည္းအားျဖင့္ လူအမ်ား၏ တုန္႔ျပန္မွဳ ႏုတ္ပိတ္ခံရျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။

    မြန္ဘုန္းႀကီး ဦး၀ိမလသည္ အျခားသံဃာေတာ္မ်ား၏ ေ၀ဖန္မႈအေပၚ “ ေကာင္းတဲ့အလုပ္ကို တားျမစ္ဖို႕ သူတို႕ မႀကိဳးစားသင့္ဘူး ” ဟု အေရးမပါသည့္သေဘာျဖင့္ ျပန္လည္ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဇြန္လလယ္ပိုင္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အနီးတြင္ က်င္းပေသာ ရာႏွစ္ခ်ီသည့္ သံဃာမ်ားတက္ေရာက္သည့္ အစည္းအေ၀းသို႕ သူႏွင့္ ဦး၀ီရသူတို႕ တက္ေရာက္ခဲ့၏။

    ယင္းအစည္းအေ၀းတြင္ ဗုဒၶဘာသာအမ်ဳိးသမီးမ်ားအား မြတ္စ္လင္မ္ အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္အိမ္ေထာင္မျပဳေစေရးအဆိုတစ္ရပ္ကို ဦး၀ီရသူမွ တင္သြင္းသည္။ ဦး၀ီရသူ၏ပိတ္ပင္တားျမစ္ခ်က္အဆိုကို ဦးဓမၼပီယမွ ေထာက္ခံခဲ့ျပန္သည္။ ယင္းကား ၉၆၉ သည္ ၾသဇာတိကၠမရွိသည့္ သံဃာထုသို႔ ထိုးေဖာက္၀င္ေရာက္ျခင္း ျပယုဂ္လည္းမည္ေပသည္။ ဦးဓမၼပီယသည္ အာရွေဒသတြင္းရိွ အျခားဗုဒၶဘာသာတကၠသိုလ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္ထားေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ သာသနာျပဳတကၠသိုလ္မွ အေမရိကန္ ပညာေရးသင္ယူဖူးသည့္ ပေရာ္ဖက္ဆာ ဆရာေတာ္ႀကီးျဖစ္သည္။

    ဦးဓမၼပီယက ၉၆၉ အား ၿငိမ္းခ်မ္းေသာလႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈျဖစ္၍ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႕ကို အေျပာင္းအလဲကာလရိွ မျငိမ္သက္မွဳမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ေစမည္ဟု ေဖာ္ျပလုိက္သည္။ “ ဘုန္းၾကီးတို႕အတြက္ ၉၆၉ ျပႆနာကို
    ျပႆနာလို႔ မသတ္မွတ္ဘူး။ ဗုဒၶဘာသာဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႕ သဟဇာတျဖစ္ေရးလမ္းစဥ္ေတြထဲ ထာ၀စဥ္ ရွင္သန္သြားမွာျဖစ္တယ္ ” ဟု ရိုက္တာသို႕ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ဒီအရပ္မွာ ဗလီ အလိုမရိွ

    ၉၆၉ ႏွင့္အျပိဳင္ ၾကီးၾကီးက်ယ္က်ယ္လွဳပ္ရွားႏိုင္သည္မွာ NLD ပါတီတစ္ခုတည္းသာျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႕ႏွစ္ခု ပတ္သက္မႈမွာ ထိပ္တိုက္ဆန္႕က်င္မႈရိွသလို အျပန္အလွန္အသံုးခ်မႈမ်ဳိးလည္း ရိွေနသည္။ NLD ပါတီႏွင့္ ေဒၚစုၾကည္၏အတြင္းစည္း၌ မြတ္စ္လင္မ္တို႕မွ စိုးမိုးျခယ္လွယ္ထားေၾကာင္း ဦး၀ီရသူ၏ ေျပာၾကားခ်က္ မတ္လေႏွာင္းပိုင္းတြင္ YouTube ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ “ဘယ္ၿမိဳ႕ဘယ္ေဒသက NLD ရံုးကိုၾကည့္ၾကည့္ မုတ္ဆိတ္ေတြကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္ ”။ ဦး၀ိမလ၏ေနာက္လိုက္တို႕က ေဒၚစုၾကည္သည္ ဘာသာေရး ကိုင္းရွိဳင္း ေသာ္လည္း မိမိတို႕အိမ္ရိွ သူမ၏ဓာတ္ပံုမ်ားကို ဖယ္ရွားလိုက္ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယမန္ႏွစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္အၾကမ္းဖက္မႈ၌ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဖက္မွ ကာကြယ္ေျပာဆိုေပးမႈမရိွသည့္အေပၚ ဆႏၵျပျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ရိုက္တာသို ႕ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ေဒၚစုၾကည္၏ ႏႈတ္ဆိတ္ေနခဲ့ျခင္းက မြတ္စ္လင္မ္တို႕ကိုလည္း အမ်က္ထြက္ေစခဲ့သည္။

    ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ NLD အဖြဲ႕၀င္မ်ားသည္ ၉၆၉ ၏ လက္ေ၀ခံအလုပ္မ်ားလုပ္ေနေၾကာင္း ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္အဖြဲ႕အစည္းက စြပ္စြဲထားသည္။ NLD ပါတီ၏ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးဥာဏ္၀င္းကလည္း “ တစ္ခ်ိဳ႕ NLD ပါတီ၀င္ေတြက ၉၆၉ ထဲမွာ ပါ၀င္ေနတာေတာ့အမွန္ဘဲ။ ဒါေပမယ့္ ပါတီ၀င္ေတြရဲ႕ လြတ္လပ္မႈနဲ႕အခြင့္အေရးကို NLD က ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူမႈေရးနဲ႕ပတ္သက္လို႕ သူတို႕ဆႏၵအတိုင္း လုပ္ခြင့္ရိွပါတယ္ ” ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။

    အငွားယာဥ္ေမာင္းျဖစ္သူ မင္းသက္လင္း (၃၆ ႏွစ္) သည္လည္း ထိုအခြင့္အေရးအတိုင္း ျပဳလုပ္သည္။ သူ႕ကား၏ ေရွ႕ဖက္၊ ေနာက္ဖက္မွန္မ်ားေပၚတြင္ ၉၆၉ စတစ္ကာမ်ား ကပ္ထား၏။ သူသည္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားေသာ အလုပ္သမားအမ်ားစုေနရာ ရန္ကုန္တိုင္း ၊ သာေကတၿမိဳ႕နယ္၏ NLD ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။

    ေဖေဖာ္၀ါရီလတုန္းက သာေကတရိွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ မင္းသက္လင္း၏အိမ္အနီးမွ အစၥလာမ္ဘာသာေရးေက်ာင္း တစ္ခုကို ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းအျဖစ္ တိတ္တဆိတ္ ေျပာင္းလဲေဆာက္လုပ္ေနသည္ဟုဆိုကာ ၿဖိဳခ်ခဲ့ၾကသည္။ အေဆာက္အဦး ျဖိဳခ်ဖ်က္ဆီးေနခ်ိန္အထိ အဓိကရုဏ္းထိန္းသိမ္းေရး ရဲတို႔ကို တာ၀န္ခ်ေပးထားခဲ့သည္။

    ေနာက္တစ္လအၾကာ ဦး၀ိမလႏွင့္မြန္ဘုန္းႀကီး ၂ ဦးတို႕သည္ သာေကတသို႕ေရာက္လာၿပီး ၉၆၉ တရားပြဲ ၃ ရက္ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားထံေ၀ငွေသာ “ဓမၼေဆး၀ါး” အမည္တပ္လႈံ႕ေဆာ္စာရြက္ထဲတြင္ “ တုိက္ခိုက္မႈကို မစြန္႕လႊတ္ႏွင့္ ” ဟု တြန္းအားေပးထားသည္ကို ေတြ႕ရ၏။ ယခုေသာ္ ထိုစာသင္ေက်ာင္းအား ခ်ိတ္ပိတ္ထားၿပီး ရဲမ်ားျဖင့္ အေစာင့္ခ်ထားသည္။ “ ဒီမွာ ဗလီရိွေနတာကို လူေတြက မလိုလားဘူး ” ဟု မင္းသက္လင္းက ဆိုသည္။

    သူ၏ စကားအရ ၉၆၉ လႈံ႕ေဆာ္ေရးေတးသီခ်င္းျဖစ္သည့္ “ဘာသာေရး ေသြးအျမဲတေစ တအံု႕ေႏြးေႏြး ျဖစ္ေနဖို႔” ဆိုသည္မွာ ေသာေသာညံသြားခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။ အနီးရိွ ဘုန္းေတာ္ႀကီး စာသင္ေက်ာင္းကလည္း ေက်ာင္းသားမ်ားကိုလက္ခံစဥ္ ထိုသီခ်င္းအား ဖြင့္ထားခဲ့ေပသည္။

    ( သာကီထက္ေကာင္း )

    ရိုက္တာ သတင္းဌာမွ  Special Report Myanmar gives official blessing to anti-Muslim monks ကို သာကီထက္ေကာင္း မွ ျမန္မာလိုဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။