News @ M-Media

Tag: Yangon History

  • “အေလာင္းမင္းတရား တည္ခဲ႔တဲ႔ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေဟာင္းထဲက ဗလီ သုံးလုံး”

    “အေလာင္းမင္းတရား တည္ခဲ႔တဲ႔ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေဟာင္းထဲက ဗလီ သုံးလုံး”

    စက္တင္ဘာ ၁၁၊ ၂၀၁၆
    M-Media
    ကုိဗခင္ (စင္္ကာပူ) ေရးသည္။

    .
    ၂၀၀၆ ခုနစ္မွာ ကြၽန္ေတာ္ စင္ကာပူူေရာက္ေတာ႔ အိမ္အနီးအနားက ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြကုိ အင္တာနက္မွာ ရွာရင္းနဲ႔ ၿမစ္ေႀကာင္း တေလ်ာက္မွာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြကုိ ဟုိတစု ဒီတစု ပုိၿပီး ေတြ႕ရတာကုိ သတိထားမိတယ္။စင္ကာပူူ တနုိင္ငံလုံး ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္ေပါင္း အလုံးေရ ၇၀ ရွိိပါသည္။ သတိထားမိသေလာက္ ရုိခ်ာ (Rocher River) ၿမစ္ဝမွာ ၁၈၄၆ ကေဆာက္တဲ႔ ဟာဂ်ီမႀကီး ဖာတီမာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း (Masjid Hajjah Fatimah) ၊ၿမစ္အေပၚကုိ ဆက္တက္သြားရင္ ၁၉၀၇ ခုနစ္က အဗၺဒူလ္ ဂဖါးရ္ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း (Abdul Gaffoor Mosque၊ ထုိိဗလီ နွစ္လုံးႀကားမွာ ၁၉၆၂ ခုနစ္ကေဆာက္တဲ႔   မာလဘာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း (Masjid Malabar) ေပါ႔ေလ။စင္ကာပူက နံမည္ေက်ာ္ စူလ္တန္ဗလီဝတ္ေက်ာင္း Masjid Sultan ကုိလည္း ရုိခ်ာၿမစ္ (Rocher River) နဲ႕ ခပ္လွမ္းလွမ္းမွာေတြ႕ရပါသည္။
    .
    စင္ကာပူ (Singapore River)  ၿမစ္ဝမွာ  ၆၂ နွစ္သက္တမ္းရွိ ေမာ္လာနာ မုိဟာမက္အလီ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း (Moulana Mohamed Ali Mosque), ၿမစ္ညာကုိဆက္တက္ရင္ ၁၈၂၀ ခုနစ္က ေဆာက္တဲ႔ အုိမာ ကန္ပုန္း မလာကာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း (Masjid Omar Kampong Melaka) ၊ ထို ဗလီ နွစ္လုံးႀကား ေနာက္ဖက္ခပ္လွမ္းလွမ္းမွာ ၁၈၂၆ ကေဆာက္တဲ က်ဴလီယာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း (Chulia Mosque) စသည္ၿဖင္႔ ၿမစ္ေအာက္ ၊ၿမစ္ဝ၊ ၿမစ္ညာ ရဲ ႕ မနီးမေဝးမွာ ေတြ႕ရပါသည္။
    .
    က႔ြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဧရာဝတီတုိင္း ၿမစ္ဝကြၽန္းေပၚ တေလ်ာက္က ၿမဳိ႕ေတြမွာလည္း အခုလုိပဲ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း ေတြ ေတြ႕ရပါသည္။ ရန္ကုန္ေရာက္္ရင္လည္း ဗလီေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားေတြ႕ေလ့ ရွိေသာ္လည္း ဒီဗလီေတြကုိ ဘယ္တုန္းကေဆာက္လည္း ဘယ္သူေတြေဆာက္ခဲ႔လည္း ထူးထူးေထြေထြ အထူးတလည္ မစဥ္းစားခဲ႔မိရုိး အမွန္ပါ။ ကုိလုိနီေခတ္ဦးမွာ ၿမန္မာၿပည္ကုိ အိႏိၵယနိုင္ငံရဲ႕ ၿပည္နယ္တခုအၿဖစ္ သတ္မွတ္လုိက္ေတာ႔ ကုိလုိနီနုိင္ငံသားေတြ လြတ္လပ္စြာ ကူးသန္းသြားလာရာကေန ကုိလုိနီေခတ္ရန္ကုန္မွာ ဗလီဝတ္ေက်ာာင္း အမ်ားစုေဆာက္ခြင္႔ ရခဲ႔ၾကပါတယ္။အုပ္ခ်ဳပ္သူအစုိးရက အုပ္ခ်ဳပ္ခံ ၿပည္သူေတြြကုိ လုိအပ္ခ်က္အရ တရားဝင္္ ခြြင္႔ၿပဳေပးရတာလည္း ထူးဆန္းလွသည္ မဟုတ္ပါ။ ၿမန္မာပညာတတ္ေတြ အလုံးအရင္းနဲ႔ ဝင္ေရာက္လာတဲ႔ စင္ကာပူမွာလည္း ၁၀စုနွစ္ ၂ စုအတြင္း ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၊ သီလရွင္ေက်ာင္း၊တရားရိပ္သာေတြြ ဟာ လြန္ခဲ႔တဲ႔ ၁၀စုနစ္ကထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ တုိးပြားလာပါတယ္။
    .
    ဒါေပမယ္႔ ဒီနွစ္ပုိင္းေတြထဲ ေစ႔ေစ႔ေဆာ္ေဆာ္ စြပ္စြပ္စြြဲစြဲ အေၾကာင္းတရားေတြၿဖစ္လာေတာ႔ လက္လွမ္းမွီသေလာက္ မူရင္း မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြကုိ ရွာရွာေဖြေဖြ ဖတ္ၾကည္႔မိပါတယ္။ ဗလီဲ ဝတ္ေက်ာင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၿမဳိ႕စြဲ ေဒသစြဲ သန္တဲ႔  မႏၲေလးသား မ်ားကေတာ႔ သူတုိ႔မန္းၿမဳိ႕က ဗလီ ဝတ္ေက်ာင္းမ်ားကေတာ႔  မန္းေလးၿမဳိ႕တည္ ၿမန္မာဘုရင္ မင္းတုန္းမင္ႀကီး လက္ထက္ကတည္းက ရွိခဲ႔တာဆုိၿပီး ဂုဏ္ယူဝင့္ႀကြား ေၿပာေလ႔႐ွိေတာ႔၊ ကုိယ္႔စိတ္ထဲမွာ ရန္ကုန္မွာေရာ ဗလီေတြမ်ား အဂၤလိပ္လက္ထက္ မေရာက္ခင္က မရွိခဲ႔ဘူးလား။  အဂၤလိပ္ေတြထက္ ၿမန္မာၿပည္ေစာေရာက္တဲ႔ အီတလီ၊ၿပင္သစ္၊ေပၚတူဂီ မူရင္းမွတ္တမ္းေတြကုိ ကုိယ္ကဖတ္နုိင္စြမ္း မရွိေတာ႔  ရန္ကုန္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ အဂၤလိပ္ မွတ္တမ္းေတြကုိရွာေဖြဖတ္ပါတယ္။ အခုခ်ိန္အထိ ကြၽန္ေတာ္ လက္လွမ္းမွီသေလာက္  ရန္ကုန္မွာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြကုိ ေနရာအတိအက်နဲ႔ ပထမဆုံး ေၿမပုံမွတ္တမ္းတင္သြားသူက ၁၈၄၆ ခုနစ္ ၊ ၾသဂုတ္လ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းကုိေရာက္လာတဲ႔ မစၥတာဂရန္႔ပါ။ ဆရာတင္နုိင္တုိး စာအုပ္ အရဆုိ မစၥတာဂရန္႔ အလည္လာခ်ိန္မွာ ၁၈၄၅ မွ ၁၈၄၆ အထိတာဝန္ယူခဲ႔တဲ႔ ၿမန္မာ ၿမဳိ႕ဝန္ မင္းႀကီးမင္းလွ မဟာမင္းေခါင္ေက်ာ္ထင္ (ဦးညုိ) သုိ႔မဟုတ္ ၁၈၄၆ မွ ၁၈၅၀ အထိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔တဲ႔ ၿမဳိ႕ဝန္မင္းႀကီးမဟာမင္းေခါင္ရာဇသူ (ဦးထုိက္) လက္ထက္ အခ်ိန္ ၿဖစ္မယ္လုိ႔ယူဆပါသည္။

    111
    .
    သူရဲ႕ ရန္ကုန္သုိ႔ ခရီးတေခါက္စာအုပ္ စာမ်က္နွာ ၂၁မွာ(A little further in-land appears the plain wooden spire of the Armenian Church, not very far from which, on the same road is the Roman Catholic Church, whilst in three different parts of the town there are Mohummudan mosques, indicating that intolerance in religious matters, at least, is not amongst the faults of the Boodhists.) ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းန႔ဲ မနီးမေဝးမွာ အာေမးနီးယန္းခ်ပ္စ္ တခု၊ရုိမန္ကက္သလစ္ခ်ပ္စ္တခုနဲ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းသုံးခုေတြ႕ရေၾကာင္း ေရးသြားခဲ႔ပါတယ္။ထုိ႔အၿပင္ ပုိၿပီး စိတ္ဝင္စားဖုိ႕ေကာင္းတာက သူ႔စာအုပ္ရဲ႕ ေနာက္ဆုံးက ေၿမပုံမွာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း သုံးခုရဲ႕ ေနရာအတိအက် ကုိ ထည္႔ဆြဲေပးခဲ႔တာပါ။ ၎ေၿမပုံထဲမွာပဲ တရုတ္သင္းခ်ဳိင္း၊ အဂၤလိပ္သင္းခ်ဳိင္းႀကား ထဲမွာ မြတ္စ္လင္ေတြအတြက္ ကဘရ္စတန္ တစ္ခုကုိပါ ၿမဳိ႕အၿပင္မွာေတြ႔ရနုိင္ပါတယ္။
    .14330834_10208277601912355_381737537_n
    ၎ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေဟာင္းေၿမပုံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတိထားမိတာ တခုက ၁၉၉၈ ခုနစ္ထုတ္ ဦးေအးခ်ဳိ (မဟာဝိဇၨာ) ေရးတဲ႔ ဆူးေလေစတီသမုိင္း စာအုပ္ စာမ်က္နွာ ၃၂မွာ အေလာင္းမင္းတရားလက္ထက္ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ဆုိတဲ႔ ေၿမပုံမွာ ဗလီတလုံးပဲ ေနရာၿပထားေတာ႔ ၊ ေနာက္ထပ္ ၂လုံးက အေလာင္းမင္းတရားတည္ခဲ႔တဲ႔ဲ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ထဲမွာ ေနာက္ပုိင္းမွ ထပ္ေဆာက္တယ္လုိ႔ ေတြးထင္မိပါ၏။
    .
    ဆရာႀကီး ဦးေမာင္ကုိဂဖါရီက ၁၉၆၀ ေအာက္တုိဘာလထုတ္ ဂါးဒီးယန္းမဂၢဇင္းမွာ ရန္ကုန္မွာ ဗလီသုံးလုံးရွိခဲ႔ဖူးေႀကာင္း၊ တၿခမ္းပဲ႔ဗလီ၊ လမ္း၁၃၀ ပိနၷဲကုန္းဗလီနဲ႔ ဘင္ဂါလီကဘရ္စတန္ထဲက ဗလီေတြၿဖစ္ေႀကာင္း၊ သူရဲ႕ရန္ကုန္ေရာက္ ေရွးဦး မြတ္စ္လင္ အသုိင္းအဝုိင္းေဆာင္းပါးထဲမွာ ေရးထားတာလည္းဖတ္ရသည္။
    .
    ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေဟာင္းတည္ေဆာက္ပုံအရ ဆရာႀကီးေရးတဲ႔ ဗလီသုံးလုံးဟာ ဂရန္႔စာအုပ္ထဲက ဗလီေတြထက္ ပုိၿပီးေနာက္က်နုိင္ဖြယ္ ရွိပါသည္။
    .
    ထုိေႀကာင္႔ ဂရန္႔ရဲ႕ စာအုပ္ထဲက ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္သုံးလုံးဟာ ေအာက္ၿမန္မာၿပည္ ရန္ကုန္ၿမဳိ႔မွာ ဗမာဘုရင္ လက္ထက္ေတာ္က ေၿမပုံနဲ႔တကြ အခုိင္အမာေတြ႕ရတဲ႔ဗလီဝတ္ေက်ာင္းသုံးလုံးၿဖစ္ေႀကာင္း ဆင္ၿခင္မိပါတယ္။ စိတ္ဝင္စားသူမ်ား အတြက္ကေတာ႔ အေလာင္းမင္းတရားတည္ခဲ႔တဲ႔ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ရဲ႕ အက်ယ္အဝန္း၊  ခန္႔မွန္းေၿခ လူဦးေရ နဲ႔ လက္ရွိ ၿမဳိ႕အေနအထားအရဆုိ ဘယ္ေနရာ ေလာက္မွာ တည္ရွိမည္နုိင္ဆုိတာ ဆက္လက္စူးစမ္းသင္႔ေပသည္။
    .
    မည္သုိ႔ပင္ဆုိေစကာမူ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အနွ႔ံ ၿမစ္ကမ္း၊ ၿမစ္ဆိပ္၊ၿမစ္ဝေတြနဲ႔ မနီးမေဝးအရပ္ေတြမွာ မြတ္စ္လင္ကုန္သည္လူတန္းစားမ်ား ေအးခ်မ္းစြာေနထုိင္ခဲ႔ေၾကာင္း သက္ေသတည္လ်က္႐ွိပါ၏။

    ကုိဗခင္ (စင္္ကာပူ)

    ကူးခ်ထားေသာစာအုပ္မ်ား
    ၁) ဆူးေလေစတီသမုိင္း, ဦးေအးခ်ဳိ (မဟာဝိဇၨာ), ၁၉၉၈ ခုနစ္ထုတ္။
    ၂) စာမ်က္နွာ ၃၁၊ မဟာရန္ကုန္ေကာက္ေႀကာင္း၊ တင္နုိင္တုိး။
    ၃) The First Muslim Community of Rangoon by Mg Ko Gaffari, The Guardian Magazine, 1960 October
    ၄) A Rough Pencillings of a Rough Trip to Rangoon in 1846, Colesworthy Grant

  • ၁၉၇၃ ေရႊတိဂုံေစတီေတာ္ႀကီး မြမ္းမံျပင္ဆင္ခဲ့စဥ္က (ပါဝင္ျပဳျပင္ခဲ့သည့္ မြတ္လင္မ္ ဘူမိ အင္ဂ်င္နီယာ ကိုယ္တိုင္ေရး ေဆာင္းပါး)

    ၁၉၇၃ ေရႊတိဂုံေစတီေတာ္ႀကီး မြမ္းမံျပင္ဆင္ခဲ့စဥ္က (ပါဝင္ျပဳျပင္ခဲ့သည့္ မြတ္လင္မ္ ဘူမိ အင္ဂ်င္နီယာ ကိုယ္တိုင္ေရး ေဆာင္းပါး)

    shwe bo tu taw sin kyee 4 par 1

    လွၾကည္

    ဗုဒၶံ ပူေဇမိ
    ဓမၼံ ပူေဇမိ
    သံဃံ ပူေဇမိ
    .
    ၁၉၇၃ မွာ ရာသီဥတုဒဏ္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးသြားတဲ့ ေ႐ႊတိဂုံဘုရားႀကီးရဲ႕အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုကုိ လွၾကည္တုိ႔တက္ၿပီး ျပဳျပင္မြမ္းမံတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေ႐ႊတိဂုံဘုရားႀကီးကုိ အ႐ုိအေသျပဳတဲ့အေနနဲ႔ ႐ြတ္ဆုိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
    .
    လွၾကည္ဆုိတဲ့ေကာင္မလြယ္ဘူး။ သူနဲ႔မဆုိင္တာေတြ ေလွ်ာက္ေလွ်ာက္႐ြတ္ေနတယ္လုိ႔ အေၾကာင္းသိေတြက ေျပာၾကဦးမယ္။ တကယ္ေတာ့ ရာသီဥတုဒဏ္ေၾကာင့္ ေ႐ႊတိဂုံေစတီေတာ္ႀကီး ကုိယ္လုံးေတာ္မွာ ပ်က္စီးခ်ဳိ႕ယြင္းေနတာေတြကုိ ေစတီေတာ္ေပၚတက္ၿပီး ဘူမိေဗဒအင္ဂ်င္နီယာပညာနဲ႔ (Grouting)ေတြလုပ္၊ ျပဳျပင္မြမ္းခံခြင့္ရခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ လွၾကည္ ေတာ္ေတာ္ပဲ ကုသုိလ္ရခဲ့ပါတယ္။ေ႐ႊတိဂုံဘုရားႀကီး တန္ခုိးႀကီးလွပါေပတယ္။၁၉၇၃-ႏွစ္ဦးပိုင္းေလာက္မွာ ေလးဆူဓါတ္ပုံေ႐ႊတိဂုံေစတီေတာ္ႀကီးကုိ ထုံးစံအတိုင္း ႏွစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ ေ႐ႊသကၤန္းကပ္ႏိုင္ဖုိ႔ သန္႔႐ွင္းေရးလုပ္ျခင္း၊ ေရညွိမ်ားခြာျခင္းကိစၥေတြကုိ ပန္းရန္ဆရာႀကီးမ်ားအဖြဲ႕က လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ ပန္းရန္သမားတစ္ေယာက္က ေစတီေတာ္ႀကီးရဲ႕ ႐ွစ္ေျမွာင့္တစ္ေနရာမွာ အဲဒီလုိေရညွိခြာရင္း သန္လ်က္နဲ႔ေခါက္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ အတြင္းက လႈိဏ္သံၾကားလိုက္ရတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ပုိၿပီးေသခ်ာေအာင္ ထပ္ၿပီးျပင္းျပင္းေလးေခါက္ လုိက္ေတာ့ အဲဒီေနရာကအုတ္ေတြက ေဆြးျမည့္ေနလုိ႔ သံလ်က္က အတြင္းကုိ ကၽြံ၀င္ေနၿပီး အေပါက္ႀကီးျဖစ္သြားတယ္။ အဲဒီအုတ္ေတြကုိ ကိုင္ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါမွာ ေပါင္ဒါလုိအမႈန္႔ျဖစ္သြားတယ္။ဒါနဲ႔ ပန္းရန္သမားေလးလည္း သူ႔ဆရာကုိေခၚၿပီး ေစတီေတာ္ႀကီးရဲ႕ ေဂါပကအဖြဲ႕၀င္မ်ားကုိ အက်ဳိးအေၾကာင္းသြားၿပီး ေျပာျပၾကတယ္။ အဲဒီအေပါက္ႀကီးက လူႀကီးတစ္ေယာက္ ေကာင္းေကာင္း၀င္လုိ႔ရေအာင္က်ယ္ေနတယ္။ အဲဒီအေပါက္ႀကီးကေန အားေကာင္းတဲ့ လက္ႏွိပ္ဓါတ္မီးနဲ႔ထုိးၾကည့္တဲ့အခါ ေအာက္အနက္ ဘယ္ေလာက္႐ွိတယ္ဆုိတာ မျမင္ႏိုင္ဘူးျဖစ္ေနတယ္။ ဒါနဲ႔ ျငမ္းလုပ္ဖုိ႔ထားတဲ့ ၁၂-ေပခန္႔႐ွည္တဲ့ ၀ါးလုံးႏွစ္လုံးကုိဆက္ၿပီး ေထာက္ၾကည့္ၾကတယ္။ ဒါလည္းပဲ ေအာက္ကုိ လုံး၀ မထိမိဘူး။ ေစတီေတာ္ႀကီးအတြင္းက လႈိဏ္ေခါင္းက ေတာ္ေတာ္နက္ၿပီးက်ယ္ေနတာကုိ သြားေတြ႕ရတယ္။ေစတီေတာ္ႀကီးကုိ မုိးမက်မီမွာ ေ႐ႊသကၤန္းအၿပီးကပ္ရမွာမုိ႔ ေဂါပကအဖြဲ႕နဲ႔ ပန္းရန္ဆရာမ်ားအဖြဲ႕က ႀကိဳးစားၿပီးျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လုပ္ၾကရမွာျဖစ္တယ္။ ပန္းရန္ဆရာမ်ားအဖြဲ႕က ဒီလႈိဏ္ေခါင္းႀကီးကေတာ့ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ဘယ္လုိမွ မလုပ္တတ္ေၾကာင္းကုိ ေဂါပကအဖြဲ႕ကုိေျပာတယ္။ ေဂါပကအဖြဲ႕၀င္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ဦးလွျမင့္(BelAir)၊ ဦးေသာ္ဇင္(Handicap9)၊ ဦးထြန္းလြင္၊ ဦးေအာင္သိန္းတုိ႔က အဲဒီတုန္းက ေဆာက္လုပ္ေရး၀န္ႀကီးကုိတင္ျပေတာ့ အင္ဂ်င္နီယာအေက်ာ္အေမာ္ေတြေခၚၿပီး တုိင္ပင္ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ ဘယ္သူမွ မလုပ္တတ္ၾကဘူး။ မလုပ္ရဲၾကဘူး။ အစိုးရအဖြဲ႕အႀကီးအကဲ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္းသိသြားေတာ့ “ဒီတန္ခုိးႀကီးဘုရားႀကီးကုိ ဂ႐ုစိုက္ၿပီးျပဳျပင္ၾကပါ။ ေ႐ွးေဟာင္းဘုရားႀကီးလည္းျဖစ္တယ္။ ဒီလုိဘုရားႀကီမ်ဳိး တုိ႔လည္းမတည္ႏိုင္ဘူး။ ေငြကုန္ခ်င္သေလာက္ကုန္ပါေစ၊ ေကာင္းေအာင္လုပ္ၾကပါ”ဆုိၿပီး အမွာပါးလိုက္ပါတယ္။
    .
    ေဂါပကအဖြဲ႕က ဒီအင္ဂ်င္နီယာအေက်ာ္အေမာ္ေတြ မလုပ္တတ္ဘူးဆုိရင္ အင္ဂ်င္နီယာေတြ ေမြးထုတ္ေပးေနတဲ့ စက္မႈတကၠသုိလ္က ဆရာႀကီး ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ေဒါက္တာေအာင္ႀကီးကုိ ေမးမွပဲဆုိၿပီး သူ႔ကုိေခၚၿပီးျပပါတယ္။
    .
    ေဒါက္တာေအာင္ႀကီးဟာ ကမာၻေက်ာ္ မက္ဆာခ်ဴးဆက္ စက္မႈတကၠသုိလ္က ေဒါက္တာဘြဲ႕(Ph.D) ရထားသူျဖစ္ပါတယ္။ ေဒါက္တာႀကီးလည္း ဒီဧရာမလႈိဏ္ေခါင္းႀကီးကုိၾကည့္ၿပီး ဘာမွမေျပာႏိုင္ပါ။
    .
    ေဒါက္တာေအာင္ႀကီးက “ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အင္ဂ်င္နီယာမ်ားကေတာ့ မတတ္ကၽြမ္းပါဘူး။ တစ္ခုေတာ့႐ွိပါတယ္။ Engineering Geologist မ်ားကေတာ့ တတ္ကၽြမ္းပါတယ္။ ဒီနည္းကေတာ့ ဘိလပ္ေျမမႈတ္သြင္းျခင္းပညာျဖစ္ပါတယ္။ သတၳဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာန ဘူမိေဗဒႏွင့္ ဓါတ္သတၳဳ႐ွာေဖြေရးဦးစီးဌာနက Engineering Geologist မ်ားဟာ ဆည္ေျမာင္းဌာနမွ ဆည္မ်ား(Dams)မ်ား အက္ကြဲတဲ့အခါ၊ ေရမ်ားယုိစိမ့္ထြက္တဲ့အခါမ်ားမွာ သြားေရာက္ၿပီး Grouting လုပ္ေပးၾကပါတယ္။ ဒီနည္းနဲ႔သာလွ်င္ လုပ္လုိ႔ရပါမယ္”လုိ႔ အႀကံျပဳခဲ့ပါတယ္။
    .
    ေစတီေတာ္ႀကီးရဲ႕ ေဂါပကအဖြဲ႕၀င္ေတြဟာ အေတာ္ႀကီးေပါက္ေရာက္ပါတယ္။ ဒီကိစၥကုိ သတၳဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာနက ဒုတိယ၀န္ႀကီး ဗုိလ္မွဴးႀကီး သူရေအာင္ေဖကုိ ေျပာျပလိုက္တယ္။ ခ်က္ခ်င္းပါပဲ။ ဘူမိေဗဒႏွင့္ ဓါတ္သတၳဳ႐ွာေဖြေရးဦးစီးဌာနက ညႊန္ခ်ဳပ္ေဒါက္တာတင္ေအးကုိ တာ၀န္ေပးလိုက္ပါတယ္။  ေဒါက္တာတင္ေအးကလည္း Engeering Geology Section Head ဦးသိန္းလြင္ကုိ ခ်က္ခ်င္းအလုပ္စဖုိ႔ အမိန္႔ခ်လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ အဲဒီဌာနမွာက ဦးသိန္းလြင္နဲ႔ ဦးလွၾကည္ ႏွစ္ဦးပဲ႐ွိေနတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဌာနက တစ္ျခား၀န္ထမ္းေတြျဖစ္တဲ့ ကုိမ်ဳိးျမတ္၊ ကုိဥာဏ္စုိး၊ ကုိေအာင္ျမင့္စုိး၊ ကုိေယာ႐ႈတုိ႔က အသက၊ အသက၊ နယ္အသီးသီးတာ၀န္က်ရာေဒသေတြကုိသြားၿပီး တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနၾကရတယ္။ ဒီကိစၥကုိ ၀န္ႀကီး႐ုံးက အေရးႀကီးလုပ္ငန္းအမွတ္စဥ္(၁)၊ ဦးစားေပးအဆင့္(၁) ခ်က္ခ်င္းေဆာင္႐ြက္ရန္လုိ႔ သတ္မွတ္လိုက္တယ္။
    .
    ညႊန္ခ်ဳပ္က ဦးသိန္းလြင္ကုိေခၚၿပီး ‘ဘာလုိလဲ၊ လုိတာေျပာပါ’လုိ႔ေျပာတယ္။ ဦးသိန္းလြင္က မုံရြာ ေၾကးနီစီမံကိန္းမွာ႐ွိတဲ့ Grouting Machine ကုိ ရန္ကုန္သုိ႔ အျမန္သယ္ေဆာင္ေပးဖုိ႔၊ အရည္အခ်င္း႐ွိတဲ့ လြန္တူးသမား(Driller) ႏွစ္ေယာက္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိ လိုက္ပါတယ္။ (Driller မပါပဲ ဒီကိစၥ လုံး၀လုပ္လုိ႔ မရပါ။ ယခင့္ ယခင္တုန္းကမ်ား ဒီလုိေတာင္းဆုိလိုက္ရင္ ၃-၄ လနဲ႔ ေရာက္မလာဘူး။ ခုေတာ့လည္း ျမန္လိုက္တာ။ ဒါေတာင္ ႏွစ္လေတာ့ ၾကာေသးတယ္။
    .01
    Driller ေတြ ေရာက္လာ႐ုံတင္မကဘူး Drilling Section Head ဦးေစာထြန္း(Drilling CE)ေတာင္ ပါလိုက္ေသးတယ္။ ဦးေစာထြန္းက အလြန္၀ၿပီး ေပါင္ ၂၂၀ ေက်ာ္ပါတယ္။ အလြန္ အသားမည္းေပမယ့္ သူ႔လုပ္ငန္းကုိ သူအလြန္ကၽြမ္းက်င္ၿပီး လူနဲ႔မလိုက္ေအာင္ လြန္စြာသြက္လက္ေပါ့ပါးတယ္။ Grouting Machine ကုိ Servicing လုပ္၊ သန္႔စင္ေဆးေၾကာၿပီး လုပ္ငန္းစလုိ႔အခ်ိန္ေရာက္ေတာ့ လုပ္ငန္းညွိႏႈိင္းအစည္းအေ၀းလုပ္ပါတယ္။
    .
    ေ႐ႊတိဂုံေစတီေတာ္ေဂါပကအဖြဲ႕႐ုံးမွာျပဳလုပ္တဲ့ အဲဒီအစည္းအေ၀းမွာ ၁။ ေ႐ႊတိဂုံေစတီေတာ္ေဂါပကအဖြဲ႕၊ ၂။ ဆိပ္ကမ္းေကာ္ပုိေရး႐ွင္းမွ ဦးဥာဏ ေခါင္းေဆာင္ေသာအဖြဲ႕၊ ၃။ ဘဓရမွ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာတင္ေအးေခါင္းေဆာင္တဲ့ Engineering Geologist အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕၊ Drilling အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕တုိ႔ ပါ၀င္ပါတယ္။
    .
    အဓိကဦးေဆာင္ၿပီးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္မွာက ဘဓရ Engineering Geologist အဖြဲ႕နဲ႔ Drilling အဖြဲ႕ပါပဲ။ ဆိပ္ကမ္းေကာ္ပုိေရး႐ွင္းကေတာ့ လုိအပ္တာေတြကုိ ကူညီပ့ံပုိးဖုိ႔ပါပဲ။ ေဂါပကအဖဲြ႕က “ကုိသိန္းလြင္တုိ႔ ကုိလွၾကည္တုိ႔ ေကာင္းေအာင္ႀကိဳးစားၿပီးလုပ္ၾကပါ။ ေငြကုိေတာ့ အကန္႔အသတ္မ႐ွိ ႀကိဳက္သေလာက္သုံးပါ”လုိ႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာပါတယ္။
    .
    ေဂါပကအဖြဲ႕ကုိ ဦးသိန္းလြင္က တုိးတုိးတိတ္တိတ္တင္ျပတာ တစ္ခု႐ွိပါတယ္။
    .
        “ကုိလွၾကည္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အားလုံး သိၿပီးသားပါ။ သူက ဗုဒၶဘာသာ၀င္မဟုတ္ဘူး။ အဓိက ဒီလုပ္ငန္းကုိ သူပဲ အခ်ိန္ျပည့္တာ၀န္ယူၿပီးလုပ္ရမွာ။ သူက မြတ္ဆလင္မုိ႔ ကန္႔ကြက္ခ်င္ရင္ ခုကတည္းကေျပာပါ။”
    .
        ေဂါပကအဖြဲ႕က “မကန္႔ကြက္ပါဘူး၊ လုပ္စရာ႐ွိတာ လုပ္သာလုပ္ပါ”တဲ့။
    .
        ဒါေၾကာင့္ ေမာင္လွၾကည္ မြတ္ဆလင္၊ ဘုရားေပၚ ေရာက္လာတာပါ။
    .
    ခုနတုန္းက ပန္းရံဆရာေတြ ေတြ႕႐ွိခဲ့တဲ့ ဧရာမလႈိဏ္ေခါင္းႀကီးဆုိတာကုိ ႐ွစ္ေျမွာင့္ပစၥယာ စေနေထာင့္မွာ ေတြ႕ရတာပါ။ စေနေထာင့္ဆုိတာ အၾကမ္းနားလည္ေအာင္ေျပာရရင္ ဦး၀ိစာရေက်ာက္တုိင္ဘက္ နည္းနည္းက်ပါတယ္။ ဒီလုိ အက္ေၾကာင္းႀကီးက စေနေထာင့္မွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေ႔႐ွ၊ အေနာက္၊ ေတာင္၊ ေျမာက္ စတဲ့ဘက္ေတြမွာလည္းမျဖစ္ဘူး။ တနဂၤေႏြ၊ တနလၤာ၊ အဂၤါ၊ ဗုဒၶဟူး၊ ၾကာသပေတး၊ ေသာၾကာ ေထာင့္ေတြမွာလည္းမျဖစ္ဘူး။ ဘာလုိ႔ စေနေထာင့္တစ္ခုတည္းမွာပဲျဖစ္ရသလဲဆုိေတာ့ စေနေထာင့္ဟာ မုတ္သုံရာသီ (Moonsoon Weather)ကုိ တိုက္႐ိုက္တည့္တည့္ခံရတဲ့ ေနရာျဖစ္တယ္။ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင္ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ ရာသီဥတုဒဏ္၊ ေရဒဏ္၊ မုိးဒဏ္နဲ႔ ေရတိုက္စားမႈဒဏ္ခံခဲ့ရတယ္။ အဲဒီေရေတြထဲမွာလည္း ငွက္မ်ဳိးစုံရဲ႕ အညစ္အေၾကးေတြ ပါလာၿပီး အက္ဆစ္ေပ်ာ္ရည္အေပ်ာ့စားျဖစ္ၿပီး စားသြားတာလည္းပါမွာေပါ့။ ဒီရာသီဥတုရဲ႕ဒဏ္ကုိ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာခံခဲ့ရတဲ့အတြက္ လႈိဏ္ေခါင္းဟာ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းျဖစ္လာတာပါ။
    .
    ဒီ ေ႐ႊတိဂုံဘုရားႀကီးကုိ ေ႐ႊခ်တယ္၊ ေ႐ႊသကၤန္းကပ္တယ္ဆုိတာ တကယ့္ေ႐ႊအစစ္ကုိ ကပ္ရတာ။ အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေ႐ႊခ်ခံရလုိ႔ အခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ ေ႐ႊအထူႀကီးျဖစ္ေနတယ္။ တခ်ဳိ႕ အတုံးလိုက္၊ အခဲေလးေတြ၊ အဖတ္ဖတ္ကေလးေတြကုိ ဒီအတုိင္း ႐ွစ္ေျမွာင့္ပစၥယာနဲ႔ အျခားပစၥယာေပၚမွာ က်ေနတာေတြ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ ဒီပစၥယာအတြင္းပိုင္းကုိ လူတုိင္းမ၀င္ရဘူးေလ။ လူတကာ၀င္ရင္ ဒီေ႐ႊအတုံးေလးေတြ ဘယ္ေတြ႕ရေတာ့မတုံး။ အထူးယုံၾကည္ရတဲ့လူ တာ၀န္႐ွိသူနဲ႔ ေဂါပကအဖြဲ႕ေတြသာ ၀င္ရတာကုိး။ မုိးေရတိုက္စားၿပီးပါလာတဲ့ ဒီေ႐ႊေတြကုိ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း စနစ္တက်စစ္ၿပီး ေ႐ႊေခ်ာင္းျပန္လုပ္ထားတာ ေဂါပကအဖြဲ႕မွာ ေတြ႕ရတယ္။
    .
    Groating လုပ္တယ္ဆုိတာ Grout ကုိ စက္နဲ႔ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ့ေနရာကုိ မႈတ္သြင္းတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Grout ဆုိတာ ရႊံ႕၊ သဲ၊ ဘိလပ္ေျမႏွင့္ တျခားအမႈန္႔ စတာေတြကုိ လုိသလုိ အခ်ဳိးအစားအမ်ဳိးမ်ဳိး ေရနဲ႔ေရာစပ္ၿပီး စက္ရဲ႕မႈတ္အား၊ ဖိအား Pressure နဲ႔ ကုိယ္ေရာက္ေစခ်င္တဲ့ေနရာကုိ ပိုက္တပ္မႈတ္သြင္းတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ Pressure အတက္အက်ကုိ Pressure Gauge နဲ႔ ထိန္းထားရပါတယ္။ ဘယ္လုိေနရာ၊ ဘယ္လုိအေျခအေနမွာ Pressure ဘယ္ေလာက္ပဲ ႐ွိေနရမယ္ဆုိတာကုိ Geologist အၿမဲေျပာျပရမယ္။ ဒါ သူ႔တာ၀န္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ Pressure မ်ားသြားရင္ DAM ကြဲထြက္သြားႏိုင္တယ္။ ေၾကာက္စရာေကာင္းတယ္။
    .
    ၁၁-၁-၁၉၇၃ မွာ ႐ွစ္ေျမွာင့္ပစၥယာ စေနေထာင့္ကစၿပီး Grouting လုပ္ပါတယ္။ လွၾကည္ဆုိတ့ဲေကာင္ကေတာ့ နံနက္အေစာႀကီး ၅-နာရီေလာက္ကတည္းက ဘုရားေပၚတက္၊ လူ႐ွင္းတဲ့ ဇရပ္တစ္ခုကေနၿပီး ဦးသုံးႀကိမ္ခ်ကာ ဘုရား႐ွိခုိးေတာ့တာပဲ။ ဒီေကာင္က ၿမိဳ႕မေက်ာင္းသားဆုိေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ ဘုရား႐ွိခုိးနည္း ေကာင္းေကာင္းနားလည္တယ္။ သူေျပာတာက “ဘာသာေရးေဘးဖယ္ထားၿပီး သူ႔အရပ္၊ သူ႔ေဒသ၊ သူ႔အရိပ္ အာ၀ါသကုိ မွီခုိရေတာ့မယ္ဆုိရင္ သူ႔ကုိ အ႐ုိအေသေပးရမယ္။ သူ႔စည္းကမ္းအတိုင္း သူ႔ကုိ ႐ုိေသေလးစားစြာ ႐ွိခုိးဦးခ်ရမယ္”တဲ့။ သူ ေန႔တုိင္းေန႔တုိင္း ဒီလုိလုပ္ၿပီးမွ စိတ္ေအးလက္ေအးနဲ႔ ဘုရားေပၚတက္ အလုပ္လုပ္တယ္။
    .
    ဒီမွာေတာ့ Grout ကုိ ဘိလပ္ေျမပဲသုံးၿပီး ေရ ၂၂-ဂါလန္ကုိ ဘိလပ္ေျမ ၄-အိပ္ အခ်ဳိးနဲ႔ ေရာစပ္ပါတယ္။ Pressure ကုိ Zero P.S.I သုည၊ တစ္ခါတစ္ရံ One P.S.I ေလာက္ပဲ သုံးတယ္။ တစ္ေန႔တာ အလုပ္ကုိ မနက္က စလိုက္တာ ည ၉-နာရီ ၁၀-နာရီေလာက္မွာမွ လက္စသတ္ပါတယ္။ Grouting စလုပ္တဲ့ ပထမေန႔ေတြမွာေတာ့ ေဒါက္တာေအာင္ႀကီးတုိ႔ ေဒါက္တာတင္ေအးတုိ႔ လာၾကတာေပါ့။ ေနာက္ ရက္ေတြၾကာလာေတာ့လည္း ထပ္ၿပီးမလာၾကေတာ့ပါဘူး။ ဆရာဦးသိန္းလြင္ကေတာ့ သူ႔တာ၀န္မျပတ္ေသးတဲ့ တျခားအရပ္ေဒသေတြ သြားလိုက္၊ ၿပီးေတာ့ ျပန္လာလိုက္ပါပဲ။ လွၾကည္ဆုိတဲ့ေကာင္ကေတာ့ ေန႔တုိင္း႐ွိပါတယ္။
    .
    လုပ္ရကိုင္ရတာ အစပိုင္းမွာေတာ့ ရင္တုန္ရတယ္။ ေၾကာက္စရာေကာင္းတယ္။ လုပ္ရတဲ့လုပ္ငန္းက စြန္႔စားရတဲ့လုပ္ငန္းတစ္ခုပါပဲ။ ေစာေစာကေျပာသလုိ လုိအပ္တဲ့ Pressure ကုိ မထိန္းႏိုင္ရင္၊ ထိန္းေနတဲ့ၾကားထဲက တစ္ခုခုခၽြတ္ေခ်ာ္သြားခဲ့ရင္၊ လုပ္ရင္းကိုင္ရင္း Pressure အလုိလုိ တက္သြားရင္ ကိစၥေခ်ာၿပီ။ ၿပီးၿပီ။ ေ႐ႊတိဂုံေစတီေတာ္ႀကီး ၿပိဳက်သြားမွာေပါ့။ ေစတီေတာ္ႀကီးၿပိဳက်သြားရင္ ‘ငလွၾကည္ နင္လည္းေသလိုက္ေတာ့’။ ဒီဘုရားႀကီးဟာ ျမန္မာျပည္သာမဟုတ္၊ ဗုဒၶဘာသာတစ္ခုတည္းသာမဟုတ္၊ တစ္ကမာၻလုံးမွာ႐ွိတဲ့ လူသားေတြရဲ႕ ေမတၱာစုေ၀းရာျဖစ္တယ္။ တစ္စုံတစ္ခုသာ လြဲမွားသြားလုိ႔ကေတာ့ အဲဒီ ေမတၱာစူးတာနဲ႔ ေသသြားႏိုင္တယ္။ ဘုရားႀကီးရဲ႕သက္တမ္းကလည္းၾကည့္ဦး ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္ၿပီ။
    .
    အဲဒီလုိ စြန္႔စားလုပ္ကိုင္ရတာကလြဲရင္ က်န္တာ လုပ္ရကိုင္ရတာ စိတ္ခ်မ္းသာစရာေကာင္းပါတယ္။ Driller ေတြကလည္း ဦးေ႐ႊ၊ ဦးေဇာ္၀င္းအျပင္ Drilling CE ဦးေစာထြန္းႀကီးကိုယ္တုိင္ ပါ၀င္ေလေတာ့ အစစအရာရာ အဆင္ေျပပါတယ္။ ေဂါပကအဖြဲ႕က နံနက္စာ၊ ေန႔လည္စာ၊ ညစာ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ေကၽြးတဲ့အျပင္ ျပန္ရင္လည္း ဒံေပါက္တစ္ထုတ္စီ ေပးလိုက္ေသးတယ္။ ေကာင္းေလစြ၊ ေကာင္းေလစြ။
    .
    လွၾကည္ဆုိတ့ဲေကာင္က ဦးသိန္းလြင္ရဲ႕ေနာက္လိုက္သာျဖစ္ေပမယ့္ ဒီကိစၥကုိ သိပ္ေက်နပ္ၿပီး ဂုဏ္ယူလုိ႔မဆုံးျဖစ္ေနတယ္။ Grouting စလုပ္တဲ့ေန႔ ေနာက္တစ္ရက္နံနက္ ေၾကးမုံသတင္းစာထဲမွာ ေ႐ႊတိဂုံဘုရားေပၚမွာ လွၾကည္ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ပုံႀကီး မ်က္ႏွာစာမွာ ပါလာပါေလေရာ။ တယ္လီဖုန္းလာၿပီ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီ ဥကၠဌႀကီး မုိဟာမက္ ဂါဇီဟာ႐ွင္ထံမွ “ေမာင္လွၾကည္ အလြန္ေကာင္းတဲ့ကိစၥကုိ ေဆာင္႐ြက္တဲ့အတြက္ တုိ႔က ဂုဏ္ယူပါတယ္။ ေအး တုိ႔ဗလီေတြပ်က္တဲ့အခါလည္း လာလုပ္ေပးပါဦး”တဲ့။
    .
    ေဟာက္ကဲ့ – ေဟာက္ကဲ့ – ေဟာက္ကဲ့ (ဆလမၼာေလကြန္း)
    .
    (၁၉၇၃၊ ေ႐ႊတိဂုံေစတီေတာ္ႀကီး Grouting ျပဳလုပ္ ျပင္ဆင္မြမ္းမံျခင္း အစီရင္ခံစာ၊ ရနံ႔သစ္မဂၢဇင္းပါ ေ႐ႊတိဂုံေစတီေတာ္ျပဳျပင္ျခင္း ေဆာင္းပါး ကုိ တည္းျဖတ္ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။)
    .=======================================
    ကို ညီလင္းဆက္ Scan ဖတ္ေပးျပီး FB တြင္  မွ်ေဝထားသည္ကို Type ၇ိုက္ျပီးျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။

    မူရင္းထဲကအတုိင္း စာလုံးေပါင္း မျပင္ထားပါ။

    ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂ ရက္ေန႔ M-Media တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ေဆာင္းပါးကို ျပန္လည္ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။

  • သာယာဝတီမင္း(ခ) ေရႊဘိုမင္း လက္ထက္(၁၈၃၇-၁၈၄၆) ရန္ကုန္ျမိဳ႕ ေျမပုံ

    ရွာေဖြတင္္ျပသူ- ဝါးလံုးရွည္အတီး

    ရန္ကုန္ျမိဳ႕ကို အဂၤလိပ္ တို႕၏ အာဏာ မသက္ေရာက္မွီ ျမန္မာ မင္းမ်ားလက္ထက္ထဲကပင္ ေစတီမ်ား၊ ေရွးေဟာင္း ရိုမန္ ကက္သလစ္ ခ်ာခ်္၊ အာေမးနီးယန္း ခ်ာခ်္၊ ဗလီမ်ား အစရွိသည္ျဖင့္ လူမ်ိဳး၊ဘာသာ မွီတင္းေနထိုင္ရာ ျဖစ္ေၾကာင္း သိသာထင္ရွားစြာ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ေပသည္။

    Yangon Map

    ပုံထဲတြင္ ေတြ႕ျမင္ရေသာ အာေမးနီးယန္း ခ်ာခ်္မွာ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္းႏွင့္ ကုန္သည္လမ္း ေထာင့္ တြင္ တည္ရွိျပီး ယေန႕ထက္တိုင္ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ေသးပါသည္။ ေျမပုံထဲတြင္ပါရွိေသာ ဗလီ သုံးလုံး အနက္ အေနာက္ဘက္ ဆုံးက်သည့္ ဗလီမွာ ဆူးေလ ႏွင့္ အနီးတဝိုက္၊ အလယ္ မွ တစ္လုံးမွာ ေက်ာက္တံတား ျမိဳ႕နယ္ ၃၉လမ္းႏွင့္ လမ္း၄၀နား၊ အေရွ႕ ဘက္ရွိ ဗလီတစ္လုံးမွာမူ ပုဇြန္ေတာင္ ျမိဳ႕နယ္ အတြင္း ေနရာမ်ားတြင္ တည္ရွိခဲ့မည္ဟူ ခန္႕မွန္းရသည္။

    ၁၈၅၂ ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္ ျမန္မာ ဒုတိယစစ္ပြဲ အတြင္းတြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရွိ အေဆာက္အအုံ မ်ား ပ်က္စီးခဲ့ရျပီး စစ္အျပီး ယေန႕ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၏ လက္ရွိ အေနအထား အတိုင္းျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ဖန္တီးခဲ့ေသာ ဖေရဇာ စီမံကိန္း အရ လမ္းႏွင့္ မလြတ္သည့္ ေစတီမ်ား၊ သိမ္မ်ား၊ ဗလီမ်ား အစရွိသည့္ ဘာသာေရး အေဆာက္အအုံ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ျဖိဳခ်ျပီး လမ္းမ်ားကို ေဖာက္လုပ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေပသည္။

    ေျမပုံကို B.R. PEARN ေရးသားသည့္ History of Rangoon စာအုပ္ မွ ရရွိပါသည္။

    ဝါးလံုးရွည္အတီး FB Page မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။

  • “ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရဲ့ သမိုင္းတစြန္းတစ နဲ႕ လူမ်ိဳးမ်ား ဝင္ေရာက္ အေျခခ်ေနထိုင္ပုံ”

    “ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရဲ့ သမိုင္းတစြန္းတစ နဲ႕ လူမ်ိဳးမ်ား ဝင္ေရာက္ အေျခခ်ေနထိုင္ပုံ”

    မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္ – ဝါးလံုးရွည္အတီး

    တို႕ျမန္မာေတြရဲ့ အျမင္စူးရွျပီး တလြဲဆံပင္ေကာင္းပုံတခ်ိဳ႕ကိုအနည္းငယ္ထင္ျပလိုပါတယ္ခင္မ်ာ။အခုတေလာ အတီးတင္တဲ့ေရွးေဟာင္းပုံေတြမွာပါလာတတ္တဲ့ ကိုယ့္အဘိုးအဘြား အရြယ္ေလာက္ရွိတဲ့ လူမ်ိဳးျခားေတြကို တခ်ိဳ႕ကဘုမသိ၊ဘမသိနဲ႕ အသားလြတ္ ဝင္ေရာက္ ဆဲဆိုတာေတြ၊ေနာက္ပိုင္းမွ ႏိုင္ငံကို အေျခခ်လာျပီး ေအာက္တန္းစားအလုပ္ေတြကို လုပ္ကိုင္ေနၾကသူေတြ အျဖစ္ ႐ႈ႕ျမင္လာၾကတာကို အေတာ္မ်ားမ်ားေတြ႕လာရပါတယ္။

    အေလာင္းမင္းတရားၾကီးလက္ထက္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေျမပုံ(၁၇၅၅ ခုႏွစ္)
    Photo via Ye Myat Thu

    ဒီလို မိုက္႐ိုင္းတဲ့ အယုတၱ အနတၱ စကားလုံးေတြကိုေတာ့ ေကာမန္႕ကေနဖယ္ရွားတာကလြဲျပီး ဘာမွတံု႕ျပန္မွာမဟုတ္ေပမဲ့လဲ ျပန္ၾကားေရး စာအုပ္ထဲက ေလသံျဖင့္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ သမိုင္းကို ေဝဖန္မိေသာ လူမ်ားအတြက္ေတာ့ ေျဖရွင္းခ်က္ေပးပါရေစ။ တကယ္ေတာ့ ဒါေတြဟာ သိပ္အထူးအဆန္းေတာ့လဲ မဟုတ္လွပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ရဲ့ ပညာေရးစနစ္ၾကီးဟာ မ်ိဳးဆက္ႏွစ္ခုစာမက အေမွာင္ခ်ခံထားရတဲ့ ဖတ္စာအုပ္ေတြနဲ႕ ၾကီးျပင္းလာရလို႕ပါပဲ။ ဒီလိုေျပာလို႕ ကြၽန္ေတာ္ဟာလဲ သမိုင္းပညာရွင္ၾကီးမဟုတ္ပဲ ဝါသနာအရ အလြတ္တန္း ေလ့လာလိုက္စားတဲ့ ဝါသနာရွင္တဦးသာျဖစ္ေၾကာင္းကိုၾကိဳတင္အသိေပးထားပါရေစ။ ဆက္လက္ျပီး “ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရဲ့ သမိုင္းတစြန္းတစ နဲ႕ လူမ်ိဳးမ်ား ဝင္ေရာက္အေျခခ်ေနထိုင္ပုံကို ကြၽန္ေတာ္ လက္လွမ္းမွီသေလာက္ေလး တင္ျပေပးပါရေစ။

    တကယ္ေတာ့ ဒီ တရုတ္၊ကုလားစတဲ့ လူမ်ိဳးေတြဟာ အမ်ားထင္သလို အဂၤလိပ္လက္ထက္ေလာက္မွာမွ ရုတ္တရက္ၾကီး ဝင္ေရာက္အေျခခ်ျပီး လူဦးေရဗုံးေဘာလေလာ တိုးပြါးလာတာမဟုတ္ပါဘူး။ကိုလိုနီေခတ္မေရာက္မွီ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံကိုျမန္မာမ်ားမသိမ္းပိုက္မွီ မြန္ဘုရင္မ်ား အာဏာသက္ေရာက္စဥ္ကာလတြင္းမွာပင္ ဒဂုံ၊သန္လ်င္၊ အစရွိတဲ့ အရပ္ေဒသမ်ားကိုဝင္ေရာက္အေျခခ်ေနထိုင္မႉေတြရွိေနျပီျဖစ္ျပီး ျမန္မာဘုရင္မ်ား ရန္ကုန္ျမိဳ႕ကို အာဏာသက္ေရာက္စဥ္မွာေတာ့ သူတို႕ရဲ့အေျခခ်မႈဟာ အေတာ္ေလးကို ခိုင္မာေနျပီျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေျပာလို႕ ကြၽန္ေတာ္လက္လြတ္စံပယ္ရမ္းေျပာတာမဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္ရွိခဲ့တဲ့ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရဲ့ သမိုင္းအမွန္ကိုတင္ျပေနျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။ေကာင္းပါျပီ။ ဆက္လက္ျပီး အေထာက္အထားမ်ားနဲ႕တင္ျပေပးပါ့မယ္။

    ၁၃ ရာစုမတိုင္မွီကပင္ အိႏိၵယ၊အာရပ္ ေရေၾကာင္းသြား ကုန္သည္တို႕သည္မလကၠာေရလက္ၾကားႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွား ဂ်ာဗားကြၽန္းသို႕ အသြား သန္လ်င္ျမိဳ႕တြင္ ခရီးတေထာက္ နားကာ ေရခ်ိဳႏွင့္စားနပ္ရိကၡာျဖည္႔တင္းျခင္း၊ သေဘၤာၾကံ့ခိုင္မႉမ်ား ျပန္လည္စစ္ေဆးျခင္း၊တည္ေဆာက္ျခင္းမ်ားရွိေနျပီျဖစ္ပါသည္။

    မြန္ဘုရင္ ရာဇာဓိရာဇ္(ေခၚ)ဗညားႏြဲ႔(၁၃၈၃-၁၄၂၁) ဟာ အိမ္နိမ့္စံ မင္းသားဘဝႏွင့္ ဒဂုံ(ရန္ကုန္)အရပ္ကို အေျခစိုက္ျပီး ဟံသာဝတီထီးနန္းကို ပုန္ကန္ျခားနားစဥ္က ရာဇာဓိရာဇ္ဟာ အိႏိၵယပင္လယ္မွေရာက္ရွိလာၾကတဲ့ မြတ္စလင္ အာရပ္ သေဘၤာသားေတြရဲ့အကူအညီကို ရယူခဲ့တာ ယုံမွားသံသယျဖစ္ဖြယ္ မရွိေၾကာင္းကို B. R. Pearn ေရးသားတဲ့ A History of Rangoon စာအုပ္မွာ ဒီလိုေရးသားထားပါတယ္။

    During his occupation of Dagon, Razadarit had been aided by certain Muslim seamen, doubtless some of the Arabs who traded across the Indian Ocean so freely in these days; and this would suggest that the River was now being frequented by foreign sailors who took their merchandise through the Delta creeks to Pegu.

    အေလာင္းမင္းတရားၾကီး လက္ထက္ ၁၇၅၅ အေရာက္မွာေတာ့ လူမ်ိဳးျခားမ်ားရဲ့ ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွာ အေျခခ်ေနထိုင္မႉကို နဂါးဗိုလ္ထိပ္တင္ေဒြးျပဳစုေသာ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ သမိုင္းစာအုပ္ရဲ့ စာမ်က္ႏွာ ၂၄ မွာဒီလိုေရးသားထားပါတယ္။

    (အေရွ႕ႏွင့္အေနာက္ေဖာက္လုပ္ထားေသာ လမ္းမွာယခုကမ္းနားလမ္း ေျမာက္ဘက္အနီးတြင္ရွိ၍ကုလားတန္းဟုေခၚသည္။ကုလားတန္းဟုေခၚျခင္းမွာ အိႏိၵယတိုင္းသားမ်ားႏွင့္ ဥေရာပတိုက္သားမ်ား ထိုစဥ္အခါက ဝင္ေရာက္အေျခခ်ေနထိုင္သည္ကို အစြဲျပဳ၍ကုလားတန္းဟုေခၚသည္။အဂၤလိပ္ကိုကုလားျဖဳဟုေခၚ၍ အိႏိၵယတိုင္းသားမ်ားကို ကုလားမဲဟုေခၚသည္။ျမိဳ႕တြင္း၌ ျမိဳ႕ဝန္မင္းအိမ္ေတာ္ႏွင့္ ရုံးေတာ္ စစ္ကဲ၊စစ္ၾကပ္၊ဗိုလ္မႉးစေသာ အရာရွိအိမ္မ်ား၊ မဟာေမဒင္ ဘလီ ၊ဘုရင္ဂ်ီ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္း၊အာေမနိယံ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းႏွင့္ အေကာက္ရုံးေတာ္ႏွင့္ ဆင္းရဲသားအိမ္မ်ားရွိသည္။ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားသည္ ေရာင္းဝယ္ေဘာက္ကား၍ေနထိုင္ၾကသည္။သေဘၤာဆိပ္မ်ားနားတြင္ ကုန္တင္ကုန္ခ်ရန္ပစၥည္းမ်ားကို သိုေလွာင္ရန္ဂိုေဒါင္မ်ားရွိသည္။၎သေဘၤၤာဆိပ္သုံးခုအနက္ တခုမွာ ယခုလတၱာလမ္းတြင္ တရုတ္လူမ်ိဳးတို႕၏ သေဘၤာမ်ား ဆိုက္ကပ္ရန္ျမန္မာမင္း၏ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ သေဘၤာဆိပ္ တခုရွိသည္။တရုတ္လူမ်ိဳးမ်ားလည္းတစတစဝင္ေရာက္စီးပြါးရွာျပီးလွ်င္ ဆိပ္ကမ္းအနီးတြင္ ရပ္ကြက္ သီးျခားေနထိုင္ၾကသည္။ က်န္သေဘၤာဆိပ္တခုမွာ အျခားႏိုင္ငံမ်ားမွလာေသာ သေဘၤၤာမ်ားဆိုက္ကပ္ရန္ျဖစ္သည္။ဥေရာပတိုက္သားမ်ားသည္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၌လာေရာက္ေနထိုင္ၾကသည္။၎တို႕အနက္ အခ်ိဳ႕ကား ကုန္သည္မ်ားျဖစ္ၾက၏။ တခ်ိဳ႕ကား ျမန္မာဘုရင္မ်ားထံ၌ ေက်းေတာ္မ်ိဳး၊ကြၽန္ေတာ္မ်ိဳး အျဖစ္ ဝင္ေရာက္အမႈထမ္းၾက၏။မစၥတာ ေဂ်ာင္းေဆးဆိုသူႏွင့္ ဘာဘာရွိန္(Mr Jhaunsay and Baba Sheen)တို႕သည္ အေကာက္ခြန္အရာရွိႏွင့္ အခြန္ဝန္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။) ဟူ၍ အထင္အရွားပါရွိပါသည္။

    တဖန္ B. R. Pearn ေရးသားတဲ့ A History of Rangoon စာအုပ္ထဲမွာလဲ ဒီလိုေဖာ္ျပထားပါေသးပါတယ္။

    inside the stockade, which, as suburbs grew up, came to be known as “the Fort” (the strict meaning of the Burmese myo), the town consisted primarily of three streets running east to west, and two running south to north; l there were other minor streets also, including one immediately behind and parallel to the southern side of the sodckade. The southernmost of the major east-west streets, running slightly north of the present Strand Road, came to be known as the Kaladan, “the street of the foreigners”, because most of the foreign merchants lived there.

    အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးေကာ၊ျမန္မာလူမ်ိဳးက ပါျပဳစုထားတဲ့ရာဇဝင္က်မ္းအခ်က္မွန္၊မမွန္ကို ကြၽန္ေတာ္တင္ျပထားတဲ့ပုံမွာပါရွိတဲ့ ဗလီမ်ား။ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းမ်ား၊အာေမးနီးယမ္း သခ်ိဳင္းေနရာမ်ားနဲ႕တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးႏိုင္ပါတယ္။

    ဒီအေထာက္အထားေတြကိုၾကည့္ခ်င္းအားျဖင့္ ဝင္ေရာက္အေျခခ်ေနထိုင္သူေတြဟာ သူတို႕ရဲ့ ကိုယ္ပိုင္ သာသနာကို လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ပိုင္ခြင့္ရွိသလိုေဒသခံမ်ားကေန တျခားဘာသာမ်ားကို ကူးေျပာင္းကိုးကြယ္တာမ်ိဳးရွိႏိုင္သလို လူမ်ိဳးျခားကေန ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ ကိုမိမိႏွလုံးသားမွ ၾကည္ျဖဴစြာကူးေျပာင္းသြားသူမ်ားလဲ ရွိပါတယ္။ သက္ေသအျဖစ္ျပရမယ္ဆိုရင္ျဖင့္ B. R. Pearn ရဲ့ A History of Rangoon စာအုပ္မွာပဲ ဒီလိုေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    The easternmost road, which was an extension of the town road corresponding with modern Lewis Street, passed out through the Wungyi’s gate and was known as the Wungyi’s Road; the name was derived from the circumstance that the town road of which the Wungyi’s Road was the extension ran past the Myowun’s residence. This road ran from the gate in a direction slightly west of north and at about the point where the Sots Kirk now stands came on to the line of the modern Signal Pagoda Road and so to the Pagoda. These roads were both paved with bricks by a Muslim merchant who turned Buddhist.

    ဒါကိုၾကည့္ခ်င္းအားျဖင့္ ဝန္ၾကီးလမ္း(ယခု အလံျပဘုရားလမ္း အနီးဟုခန္႕မွန္းရ)လို႕ေခၚတဲ့ လမ္းကို အလံျပဘုရားလမ္းႏွင့္ ေရႊတိဂုံဘုရားထိေရာက္ေအာင္ ေဖာက္လုပ္လႈဒါန္းခဲ့သူမွာ ဗုဒၶဘာသာကို သက္ဝင္ ယုံၾကည္လာသူ မြတ္စလင္ ကုန္သည္တေယာက္ ( Muslim merchant who turned Buddhist.) ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို အထင္အရွားျမင္ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။

    ဒီေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ လူမ်ိဳးျခားေတြဟာ အဂၤလိပ္ေခတ္ေလာက္မွ တျပံဳတေခါင္းၾကီးဝင္ေရာက္လာတာမဟုတ္ဘူးဆိုတာကိုအားလုံး သေဘာေပါက္ေက်နပ္ႏိုင္ၾကမယ္ထင္ပါတယ္။ ကိုလိုနီေခတ္ေရာက္မွ လူဦးေရတိုးတက္လာတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ ဒီအေၾကာင္းကို လက္လွမ္းမွီသေလာက္ေလး ကြၽန္ေတာ္တင္ျပေပးပါရေစ။ အဂၤလိပ္ေတြဟာ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္ျပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ျမိဳ႕မ်ားတည္ေဆာက္ရန္ႏွင့္ မီးရထားလမ္းေဖာက္လုပ္ရန္ အတြက္ လိုအပ္တဲ့လုပ္သားအမ်ားအျပင္ စီးပြါးေရးလုပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ အရင္းရွင္ကုန္သည္တခ်ိဳ႕ကိုပါ အိႏိၵယႏိုင္ငံမွတဆင့္ေခၚသြင္းလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ဘာသာေရးနဲ႕မဆိုင္ေတာ့ဘူးလို႕ထင္ပါတယ္၊ဘာေၾကာင့္ဒီလိုေျပာႏိုင္သလဲဆိုေတာ့ ဝင္ေရာက္လာတဲ့ အလုပ္သမားအမ်ားစုမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အိႏိၵယလူမ်ိဳး ဟိႏၵဳဘာသာဝင္ေတြဟာ ျမိဳ႕ျပတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းခြင္ေတြနဲ႕အေျခခံလုပ္ငန္းခြင္မ်ား။ အိႏၵိယလူမ်ိဳး ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ မီးရထားလမ္းေဖာက္ေရး လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း(ရန္ကုန္ ပဲခူးမီးရထားလမ္းမတေလွ်ာက္ ထို အိႏၵိယ -ခရစ္ယာန္ ဘာသာဝင္ ေက်းရြာၾကီး ေတြကို အခုထိေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါတယ္)အိႏၵိယလူမ်ိဳး အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြဟာ အေရာင္းအဝယ္ႏွင့္ ကုန္သည္လုပ္ငန္း၊အိႏိၵယေတာင္ပိုင္းသားျဖစ္တဲ့ ခ်စ္တီးလူမ်ိဳးေတြဟာ ေငြတိုးေခ်းတဲ့လုပ္ငန္းေတြကို အားသန္လုပ္ကိုင္ၾကတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီတင္ျပခ်က္ဟာ ကြၽန္ေတာ္သိထားသေလာက္ အၾကမ္းဖ်င္းတင္ျပခ်က္သာျဖစ္ျပီး လူမ်ိဳးတမ်ိဳးကို အလုပ္အကိုင္တခုနဲ႕ ဘယ္လိုမွတရားေသ တြဲစပ္လို႕မရႏိုင္ပါဘူးခင္မ်ာ။မည္သည့္လူမ်ိဳးက မည္သည့္လုပ္ငန္းကိုလုပ္ကိုင္သည္ျဖစ္ပါေစ သမၼာအာဇီဝါက်ျပီး ႐ိုးသားဖို႕ပဲလိုအပ္ပါတယ္။သူ႕ဟာသူ ခ်ီးပုံးပဲထမ္းထမ္း၊အမိႈက္ပဲ က်ံုးက်ံုး ႐ိုးသားစြာရတဲ့ ေငြျဖစ္တဲ့ အလြန္ျဖဳစင္ပါတယ္။

    ဒီအလုပ္ေတြကိုေအာက္တန္းစားအလုပ္အျဖစ္ ႏွိမ္႕ခ်႐ႈျမင္တဲ့လူဟာ သူရဲ့ပင္ကိုယ္အတြင္းစိတ္မေကာင္းမႉနဲ႕ စာဖတ္အားနည္းသူမ်ားလို႕ပဲကြၽန္ေတာ္႐ႉျမင္မိပါတယ္။ ေနာက္ျပီး တခ်ိန္က ဒီလိုဘယ္သူမွမလုပ္ခ်င္ခဲ့တဲ့ အလုပ္ေတြကိုလုပ္ခဲ့တဲ့ အိႏိၵယႏိုင္ငံဟာ အႏူျမဳဗုံးေတာင္ ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ျပီး ကြၽန္ေတာ္ေတာ့ ေရႊျမန္မာေတြကေတာ့ လူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီလိုအလုပ္ေတြလုပ္ဖို႕ တစတစနဲ႕ ေမြးရပ္ေျမကို စြန္႕ခြါေနရတာကို လူတိုင္းသိႏိုင္ပါတယ္။ ကံၾကမၼာ လွည္းဘီးဆိုတာမ်ိဳးဟာ တပတ္လည္တတ္ပါတယ္။ဆင္ျခင္ႏိုင္ၾကပါေစ။

    ဒီေနရာမွာ ၾကံုလို႕ေျပာခ်င္တာကေတာ့ အမ်ားသိထားတဲ့နာမည္ေက်ာ္ ခ်စ္တီးလူမ်ိဳးေတြဟာ မြတ္စလင္ေတြမဟုတ္ၾကပါဘူး။ခရစ္ယာန္ဘာသာကိုးကြယ္တဲ့လူမ်ားရွိသလို အမဲသား၊ဝက္သား မစားပဲ ဟိႏၵဳ၊ဗုဒၵဘာသာမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ေျပာတာကို မယုံဘူးဆိုရင္ေတာ့ ရန္ကုန္ျမိဳ႕က ခ်စ္တီးထမင္းဆိုင္တဆိုင္ထဲကို ဝင္ထိုင္ျပီး ေဟ့၊ အမဲသားဟင္းနဲ႕တပြဲေပးစမ္းကြာလို႕သာမွာၾကည့္လိုက္ၾကပါခင္မ်ာ။ ေနာက္ျပီး ကြၽန္ေတာ္တို႕ ဖတ္စာအုပ္ထဲမွာ သင္ခဲ့ရတဲ့ ေတာင္သူလယ္သမားေတြကိုႏွိပ္စက္ခဲ့တဲ့ ခ်စ္တီးေတြရဲ့ အတိုးႏႈန္းဟာေလးက်ပ္တိုးပါ။ ယခုအခ်ိန္ကိုယ့္ျမန္မာအခ်င္းခ်င္း အေပါင္မပါပဲေခ်းငွါးၾကည့္လိုက္ပါ။ အနည္းဆုံး ၂၀ တိုးနဲ႕ပဲရပါလိမ္႕မယ္။ အေပါင္ပစၥည္းပါရင္ေတာ့ ဘယ္ေစ်းလဲဆိုတာလူတိုင္းသိမွာပါ။ အဂၤလိပ္ေခတ္နဲ႕ လက္ရွိေခတ္ေငြေဖာင္းပြမႉကေတာ့ ကြာတာေပါ့ေလ။

    တကယ္ေတာ့ ဒီလိုပုံထဲမွာပါလာၾကျပီး ဆဲဆိုခံေနရတဲ့လူေတြဟာ ဒုတိယကမာၻစစ္မီး ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကူးစက္လာခ်ိန္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္မွာ အိႏိၵယႏိုင္ငံဘက္ကို မွီရာ သေဘၤာ၊ကား၊ရထားသုံးျပီး အျမန္ျပန္ေျပးရပါေတာ့တယ္။ဘာယာဥ္မွ အသုံးျပဳဖို႕ မမွီလိုက္သူေတြကေတာ့ ၾကမ္းတမ္းတဲ့လမ္းခရီး ကို ကေျခလ်င္ ျပန္ေျပးရပါေတာ့တယ္။ အဲလိုျပန္ျပီး စစ္ေဘးဒါဏ္ေရွာင္တဲ့လူေတြရဲ့တဝက္ေလာက္ကေတာ့ စစ္ေဘးဒါဏ္၊ရာသီဥတု၊ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႉနဲ႕ ေရာဂါဘယမ်ားအစရွိတဲ့ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ အိႏိၵယႏိုင္ငံဘက္ကို မေရာက္မွီလမ္းမွာပဲ ဇီဝန္ေၾကႊသြားၾကပါေတာ့တယ္။

    ကိုလိုနီေခတ္ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေနလူထုဟာ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားထက္ ဥရာပတိုက္သားမ်ား၊ လူမ်ိဳးျခားမ်ားက ပိုမိုမ်ားျပားပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ပိုင္း ေရာင္စုံသူပုန္သာင္းက်န္းသူေတြရဲ့ ရန္ေၾကာင့္ နယ္ေဝးေန ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားရန္ကုန္ျမိဳ႕ကိုတိုးတက္ အေျခခ်လာျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။

    အခ်ဳပ္အားျဖင့္ေျပာရမယ္ဆိုရင္ျဖင့္ အတီးတင္ေပးထားတဲ့ဓာတ္ပုံဟာ တခ်ိန္ကကိုယ့္ႏိုင္ငံရဲ့ သမိုင္းဟာ ဒီလိုေတာက္ေျပာင္ခဲ့တယ္ဆိုတာတယ္၊ အမ်ားျပည္သူ ဗဟုသုတရေစႏိုင္ဖို႕သာရည္ရြယ္ပါတယ္ခင္မ်ာ။သူ႕ဟာသူ တကယ္တည္ရွိခဲ့လို႕ ဓာတ္ပုံထဲမွာပါလာတဲ့ ကိုယ့္အဘိုး၊အဘြားအရြယ္ေတြကို တလြဲမာန နဲ႕ အသားလြတ္ထိုင္ဆဲဖို႕မဟုတ္ပါဘူးခင္မ်ာ။ ဒါမွ မဟုတ္ပဲ ဒါငါ့ႏိုင္ငံကြ မေနခ်င္ထြက္သြားဆိုတဲ့လူမ်ားအတြက္လဲ တခုေျပာခ်င္ပါတယ္။ သူတို႕ေတြကို ဘယ္သူမွ ေမာင္းထုတ္ဖို႕မလိုပါဘူးခင္မ်ာ။ တစတစ ယိုယြင္းလာျပီျဖစ္တဲ့ ေမြးရပ္ေျမကို လူမ်ိဳးျခားေတြေရာ၊ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြ ကိုယ္တိုင္ပါ ေရၾကည္ရာမ်က္ႏုရာ ထြက္ခြါေနၾကတာ လူတိုင္းအျမင္ပါပဲ။ဒါမွ မဟုတ္ရင္လဲ အတီးတင္ေပးထားတဲ့ ပုံေလးေတြကို ေဒါင္းလုပ္ခ်။ ျပီးရင္ ဖိုတိုေရွာ့ထဲထည့္။ မျမင္ခ်င္တဲ့ ကုလားမ်ား၊တရုတ္မ်ား ကို ဖယ္ရွားပစ္ျပီးေတာ့ “တခ်ိန္တုန္းက အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ အလွဆုံးျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာ ျမန္မာလူမ်ိဳးသီးသန္႕ ေနထိုင္သည့္ မဟာရန္ကုန္ေရႊျမိဳ႕ေတာ္” တို႕ “လူမ်ိဳးျခား ကင္းစင္ ျမန္ျပည္တခြင္” တို႕ဘာတို႕လို ေခါင္းစဥ္မ်ားတပ္ျပီး ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးၾကီးသာ ရွဲၾကေပေလေတာ့။

    ကြၽန္ေတာ္ဟာ သမိုင္းပညာရွင္မဟုတ္ပဲ အလြတ္တန္း ေလ့လာတဲ့ ဝါသနာရွင္တေယာက္သာျဖစ္တဲ့ အတြက္ ကြၽန္ေတာ့တင္ျပခ်က္မွာ အမွားအယြင္းမ်ား ပါရွိခဲ့သည္ရွိေသာ္ ေထာက္ျပေဝဖန္ေပးပါရန္စာ႐ႉသူမိတ္ေဆြမ်ားအား ေလးစားစြာပန္ၾကားအပ္ပါသည္။ ဒီပို႕စ္ဟာ ကုလားသမိုင္း၊တရုတ္သမိုင္း မဟုတ္သလို ရိုဟင္ဂ်ာသမိုင္းလဲမဟုတ္ပါ။ရန္ကုန္ျမိဳ႕သမိုင္းစစ္စစ္သာျဖစ္ပါသည္။ သို႕ျဖစ္ပါ၍ အျပဳသေဘာ ေဆာင္ေသာ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား၊ေဝဖန္ခ်က္မ်ားကို တေလးတစားႏွင့္ျပန္လည္ေျဖၾကားမွာျဖစ္ေသာလည္း ပို႕စ္႕ႏွင့္မဆိုင္ေသာ ကိစၥမ်ားႏွင့္ ႐ိုင္းစိုင္းေသာ ေကာမန္႕မ်ားကိုေတာ့ ဖယ္ရွားရမည္ျဖစ္ေၾကာင္းကိုဝမ္းနည္းစြာျဖင့္ ၾကိဳတင္အသိေပးလိုက္ရပါတယ္ခင္ဗ်ာ။

    အကိုးအကား

    နဂါးဗိုလ္ထိပ္တင္ေဒြးျပဳစုေသာ ရန္ကုန္ျမိဳ႕သမိုင္း

    B. R. Pearn, Corporation of Rangoon, American Baptist Mission Press, Rangoon, 1939 ေရးသားေသာ A History of Rangoon

    http://www.tuninst.net/Myanmar/Hist_Rgn/found-rgn/alaungpaya-rgn1/alaungpaya-rng1.htm#ALAUNGPAYAS-RANGOON-1

    Photo via Ye Myat Thu

     

    မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္ – ဝါးလံုးရွည္အတီး ၏ FB စာမ်က္ႏွာမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။