News @ M-Media

Tag: yeyint.thitsar

  • သမိုင္းဟူသည္ဤသို႕တည္-၉ (မြတ္စ္လင္မ္ဆိုတာ လူမ်ိဳးလား- ျမန္မာႏိုင္ငံ ႏွင့္ မြတ္စ္လင္မ္)

    M-Media
    ရဲရင့္သစၥာ

    ယခုေဆာင္းပါးမွာ အစၥလာမ္သာသနာ ႏွင့္ပတ္သတ္ျပီး သမိုင္းအလြဲမ်ားစြာ ထည့္သြင္းေ၇းသားထားတဲ့ ဗုဒၶဘာသာျမစ္ဖ်ား ႏွင့္ သမိုင္း႐ႈေထာင့္ မူ၇င္းစာအုပ္လင္ခ့္ စာအုပ္ကိုဤ က်မ္းငယ္ျပဳစုသူ ရဲရင့္သစၥာမွ သမိုင္းအမွန္မ်ား ျဖင့္ ျပန္လည္ေျဖရွင္းေရးသားသာ စာအုပ္မွ အခန္းဆက္ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ပါသည္

    Thamine-Hu-the

    မြတ္စ္လင္မ္ဆိုတာ လူမ်ိဳးလား

    ဟိႏၵဴဆိုတာ လူမ်ိဳးမဟုတ္သလို၊ မြတ္စ္လင္မ္ဆိုတာလည္း လူမ်ိဳးမဟုတ္ပါ။ အိႏၵိယ တိုက္ငယ္မွာေနထိုင္သူ အားလုံးကို ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဟိႏၵဴ လို႔ ေခၚ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီအေၾကာင္းကိုေအာက္တစ္ေနရာမွာ ေရးျပပါဦးမယ္။   မြတ္စ္လင္မ္ဆိုတဲ့ အာရဗီေဝါဟာရ နဲ႕ အစၥလာမ္ဆိုတဲ့ အာရဗီေဝါဟာရႏွစ္ခုစလုံး ဟာအာရဗီေဝါဟာရ အရင္းအျမစ္ “စလမ” က ေန ဆင္းသက္လာတာပါ။ “စလမ” ဆိုတာ “ျငိမ္းခ်မ္းျခင္း” “နာခံျခင္း” လို႕ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။  ဒါေၾကာင့္ မြတ္စ္လင္မ္ ဆိုတာ အမိန္႕နာခံသူ ၊ ျငိမ္းခ်မ္းသူ လို႕ အနက္ရပါတယ္။ အစၥလာမ္ ဘာသာကို သက္ဝင္ယုံၾကည္သူတိုင္းကို မြတ္စ္လင္မ္လို႔ေခၚပါတယ္။ တရုတ္ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဂ်ပန္ျဖစ္ျဖစ္၊ ဗမာျဖစ္ျဖစ္၊ ကုလားျဖစ္ျဖစ္၊ ဂ်ဴးျဖစ္ျဖစ္၊ လူျဖဴျဖစ္ျဖစ္၊ လူမည္း ျဖစ္ျဖစ္ အစၥလာမ္ဘာသာကို သက္ဝင္ယုံၾကည္ရင္ မြတ္စ္လင္မ္ပါပဲ။ အဲဒီ concept သညာကို နားမလည္သေရြ႕သမိုင္းကို ကိုယ္တိုင္ေရးဖို႔ ေနေနသာသာ တစ္ပါးသူေရးထားတဲ့ သမိုင္းကို နားလည္ဖို႔ေတာင္မလြယ္ ပါဘူး။ မြတ္စ္လင္မ္ရဲ႕အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ကိုကြဲျပားရွင္းလင္းစြာ နားလည္သြား ေအာင္ ကမာၻေက်ာ္ က်မ္းႀကီးေတြရဲ႕ အဖြင့္ေတြ ကို ေလ့လာၾကည့္လိုက္ရ ေအာင္ခင္ဗ်ာ-

    Oxford Advanced Learner’s Dictionary of Current English, seventh edition, Oxford, Oxford University Press, 2006.

    “Muslim/’muzlim; ‘maz-;-ləm / noun a person whose religion is Islam” Merriam-Webster’s Advanced Learner’s English Dictionary, Springfield, U.S.A, Merriam-Webster, Incorporated, 2008.

    “Muslim/’mazləm/ noun, pl Muslims [count] : a person whose religion is Islam : a follower of Islam”

    ျမန္မာအဂၤလိပ္ အဘိဓာန္၊ ျမန္မာစာအဖြဲ႕။
    “မြတ္စလင္ / mu hsalin / n Muslim; one who professes Islam. [Arab muslim]”

    အထက္ပါ အကိုးအကားေတြျမင္ရၿပီးေနာက္ မြတ္စ္လင္မ္ဆိုတာ လူမ်ိဳး မဟုတ္ ေၾကာင္း အေသအခ်ာ ကြဲျပားစြာ သိသြားၾကမယ္လို႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။

     ျမန္မာႏိုင္ငံ ႏွင့္ မြတ္စ္လင္မ္

    စာအုပ္စာမ်က္ႏွာ (၈၄)မွာ ေရးထားတာက-”ျမန္မာႏိုင္ငံထဲသို႔ဝင္ေရာက္ လာေသာ အစၥလမ္ဘာသာဝင္ မြတ္ဆလင္မ်ားသည္ အာရပ္လူမ်ိဳးမ်ားမဟုတ္ပါ။ အစၥလမ္ဘာသာေအာက္ သို႔ သြတ္သြင္းျခင္းခံခဲ့ရေသာ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးေခါေတာ ကုလားမ်ားျဖစ္သည္”     ျမန္မာႏိုင္ငံ ကို ဘယ္ မြတ္စ္လင္မ္ေတြက ဘယ္တုန္းက စဝင္ေရာက္လာခဲ့ သလဲဆိုတာကို ပညာရွင္ေတြ ျပဳစုထားတဲ့ က်မ္းၾကီးေတြ က အေထာက္အထားေတြ ေလ့လာၾကည့္ၾကရေအာင္။

    (က) ေအဒီ (၆၈၀)ေလာက္မွာအစၥလာမ္ဘာသာရဲ႕စတုတၳ Caliph ျဖစ္ သူအလီ အိဗ္ႏုအဗီသြာလိဗ္ ရဲ႕ သားတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ မုဟမၼဒ္အိဗ္ႏု အလ္ ဟနဖြီ ယဟ္ဟာ ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းကတစ္ဆင့္ ရခိုင္ ကမ္း ႐ိုးတန္း၊ အဲဒီကတစ္ဆင့္ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ ကိုေရာက္ရွိခဲ့တယ္၊ သူနဲ႔ သူ႕ဇနီးတို႔ ရဲ႕သခ်ႋဳင္းဂူ ဟာ ယေန႕တိုင္ ေမာင္ေတာေတာင္ေပၚမွာ ရွိပါတယ္လို႔ Abul-Fazl Ezzati က The Spread of Islam စာမ်က္ႏွာ ၃၀၁-၃၃၃ မွာေရးထားပါတယ္။

    (ခ) အေနာ္ရထာမင္းပုဂံမွာ ပထမျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ မတည္ခင္၊ ေအဒီ (၉) ရာစုကတည္းက မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ ဧရာဝတီျမစ္ဝကြၽန္းေပၚ ၊ တနသၤာရီ ကမ္း႐ိုးတန္းနဲ႔ ရခိုင္ ကို ေရာက္ရွိခဲ့တယ္ လို႔ Moshe Yegar ရဲ႕ “The Muslims of Burma” A study of a minority Group စာမ်က္ႏွာ (၂) မွာေရးထား ပါတယ္။

    (ဂ) မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုကုန္သည္ေတြ၊ စစ္အရာရွိေတြ၊ စစ္သုံ႔ပန္းေတြ၊ ကြၽန္ေတြ အျဖစ္ ေရာက္ရွိလာ တာေတြျဖစ္ၿပီး၊ ကနဦးေရာက္လာ တဲ့ မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ ေတာ္ဝင္ အၾကံေပး အရာရွိေတြ၊ ေတာ္ဝင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အရာရွိေတြ၊ ဆိပ္ကမ္းအာဏာပိုင္ေတြ၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ေတြ၊ ႐ိုးရာေဆးပညာရွင္ ေတြ အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကေၾကာင္း Moshe Yegar ရဲ႕ “The Muslims of Burma” A study of a minority Group” မွာ ဖတ္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။

    (ဃ)   ေအဒီ (၈၆၀) ခန္႕မွာ ပါရွန္းမြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ တရုတ္ျပည္ယူနန္ နယ္စပ္ ကတစ္ဆင့္ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္း ကို ေရာက္ခဲ့တယ္လို႔ Sayyid Qudratullah Fatimi က “The role of China in the spread of Islam in South East Asia” စာမ်က္ႏွာ (၉) မွာေရးသားထားပါတယ္။

    (င) အာရပ္ကုန္သည္ေတြဟာ မုတၱမနဲ႔ ျမိတ္တို႔ကို ေရာက္ရွိအေျခခ် ေနထိုင္မႈေတြရွိခဲ့ၿပီး ယေန႕ျမိတ္ကြၽန္းစုေတြမွာ ဟိုစဥ္က အာရပ္အေျခခ်ေနထိုင္ မႈေတြရွိခဲ့တယ္လို႔ ေမာရစ္ေကာလစ္က သူ႕ရဲ႕ Into Hidden Burmaမွာ ေရး သားထားပါတယ္။

    (စ)        အင္းဝသိမ္းေလာင္းၾကက္ၿမိဳ႕ကို ျပန္လည္သိမ္းပိုက္ဖို႔ ေျမာက္ဦး မင္းဆက္ရဲ႕ပထမဦးဆုံးဘုရင္ျဖစ္တဲ့ မင္းေစာမြန္ (နရမိတ္လွ)မင္းျမတ္နဲ႔ အတူ ဘဂၤလားက ဘဂၤါလီ စစ္သည္ေတာ္ေတြဟာ ေအဒီ ၁၄၃၀ မွာ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကို ေရာက္ရွိ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ျမန္မာရာဇဝင္က်မ္းအမ်ားစု၊ ရခိုင္ရာဇဝင္ က်မ္း အမ်ားစု နဲ႔ႏိုင္ငံရပ္ျခားပညာရွင္ေတြျပဳစုတဲ့ သမိုင္းက်မ္းအေစာင္ေစာင္မွာ ပါရွိ ပါတယ္။ နမူနာ အေနနဲ႔ G.E Harvey ရဲ႕ History of Burma ကို ေလ့လာ ၾကည့္ပါ။

    (ဆ)        အိႏၵိယမဂိုဘုရင္ဩရန္ဇစ္ရဲ႕အကိုရွားဟ္႐ႈဂ်ာဟာမဂိုနန္းတြင္း အေရးေၾကာင့္ အိႏၵိယကေန ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ရင္း ဒါကာၿမိဳ႕ (ယခု ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္)ကတစ္ဆင့္ အရကန္ (ခ) ရခိုင္ကို ၁၆၆၀ ကေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ရခိုင္ ေျမာက္ဦးဘုရင္ စႏၵသုဓမၼ ရဲ႕ ကတိေပးဖိတ္ေခၚမႈေၾကာင့္ သူ႕ရဲ႕ မိသားစု အေျခြအရံတို႔နဲ႔အတူ ရခိုင္ဘုရင္ရဲ႕နန္းတြင္းကိုေရာက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ရခိုင္ (Arakan) ျပည္မွာ ျပည္သားေတြအျဖစ္ မဂိုနဲ႔ပထန္ေတြ အပါအဝင္ မြတ္စ္လင္မ္ ေတြ အေျခခ်ေန ထိုင္ခဲ့ၾကေၾကာင္း Niccolao Manucci ရဲ႕ Storia Do Mogor အတြဲ (၁) မွာ ပါရွိပါတယ္။  အဲဒီအခ်ိန္က ရခိုင္ျပည္မွာ မဟာေမဒင္ ဘာသာဝင္ (မြတ္စ္လင္မ္) ေတြ ရွိခဲ့ေၾကာင္း ဆာအာသာဖဲယာ (Sir Arthur P. Phayre) ကလည္း သူ႕ရဲ႕ History of Burma စာမ်က္ႏွာ (၁၇၉) မွာေဖာ္ျပထား ပါေသးတယ္။

    အထက္ပါအကိုးအကားေတြက  ႏိုင္ငံရပ္ျခားပညာရွင္ေတြရဲ႕ က်မ္းေတြ ထဲ ကပါ။ အခုဆက္လက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသား ပညာရွင္ေတြ ေရးသားထားတာေတြ ကို ေလ့လာ ရေအာင္ခင္ဗ်ာ။

    (ဇ)      ဆရာႀကီး G.H Luce နဲ႔ ဆရာႀကီး ဦးေဖေမာင္တင္တို႔ English ဘာသာကို ျပန္ထားတဲ့ မွန္နန္းရာဇဝင္ (The Glass Palace Chronicle of the Kings of Myanmar)  စာမ်က္ႏွာ (၇၅) ၊ “Of the mighty men of valour, the Kala brothers” (စြမ္းပကားသတၱိႀကီးမားေသာ ကုလားညီေနာင္မ်ား) ေခါင္းစဥ္ ငယ္ ေအာက္မွာ- “ကုလားညီေနာင္ႏွစ္ေယာက္ဟာ သထုံအနီး သေဘၤာပ်က္ရာမွ ပ်ဥ္ျပားခ်ပ္အား မွီတြယ္၍ သထုံသို႔ေရာက္ရွိခဲ့သည္။”

    အဲဒီကုလားညီေနာင္ဟာအာရပ္မြတ္စ္လင္မ္ေတြျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဗ်တ္ဝိနဲ႔ဗ်တၱတို႔ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ သထုံမင္းဟာ အစ္ကိုႀကီးကို ကြပ္မ်က္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ညီဟာ အေနာ္ရထာမင္းႀကီးထံမွာ အမႈေတာ္ထမ္းခဲ့ေၾကာင္း၊ ပုပၸါးက အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးနဲ႔ အေၾကာင္းပါၿပီး ေရႊဖ်င္းႀကီး၊ေရႊဖ်င္းေလး အမည္ရတဲ့ သားႏွစ္ေယာက္ ထြန္းကားခဲ့ေၾကာင္း အေထြအထူးကိုးကား ရွင္းျပေနစရာ လိုမယ္ မထင္ပါဘူး။

    (စ်)        ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၅၉၅ (ေအဒီ ၁၂၃၅) မတိုင္ခင္ မွာ ပုသိမ္ၿမိဳ႕ကို ကုလားပသီမင္းေတြအုပ္စိုးခဲ့ၿပီး ၅၉၅ မွာေတာ့ ဂုဏၰသာရ နဲ႔ ဂုဏၰသာရီ အမည္ ရွိၾကတဲ့ မြန္ညီေနာင္ႏွစ္ပါးက ပသီမင္းကိုလုပ္ၾကံၿပီး အစဥ္အဆက္ စိုးစံခဲ့ၾက တယ္ လို႔ ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း အတြဲ (၆) ၊ စာမ်က္ႏွာ (၃၅၀)၊ “ပုသိမ္” entry မွာ ပါရွိပါတယ္။

    (ည)        အင္းဝအိမ္ေရွ႕မင္းသား မင္းျဖဴ (ခ) မင္းရဲေက်ာ္စြာဟာ  ေအဒီ ၁၄၁၄ မွာ ပုသိမ္ၿမိဳ႕ကို ခ်ီတက္လာေတာ့ ပုသိမ္ၿမိဳ႕ေန ကုလားပန္းေသးၿမိဳ႕သား ေတြက ေရႊေငြပုဆိုးေကာင္း၊ ကတၱီပါသကၠလတ္၊ ပရပတ္နီပါး ဆက္သခဲ့တယ္လို႔ ျမန္မာ မင္းမ်ား အေရးေတာ္ပုံက်မ္း၊ စာမ်က္ႏွာ (၂၄၅) မွာ ပါရွိပါတယ္။

    (ဋ)     မင္းတရားေရႊထီးဟာ သုရွင္တကာရြတ္ပိရဲ႕ ဟံသာဝတီကို တိုက္ ဆင္ ေျခာက္ဆယ္၊ ျမင္းရွစ္ရာ၊ စစ္သူရဲေျခာက္ေသာင္းနဲ႔ လုပ္ၾကံေတာ့ ကုလား ပန္းေသးေတြက ၿမိဳ႕ထိပ္ကေန စိန္ေျပာင္း ျမတပူ နဲ႔ပစ္ခတ္တဲ့ အတြက္ ဆက္ လက္မတတ္ႏိုင္ဘဲ သုံးလအၾကာမွာ ေကတုမတီၿမိဳ႕ကို ျပန္ေတာ္မူခဲ့ရေၾကာင္း မွန္နန္းရာဇဝင္- ေတာင္ငူမင္းဆက္ (သီဟရတနာ ပုံႏွိပ္တိုက္ ၃ တြဲေပါင္းခ်ဳပ္) စာမ်က္ႏွာ (၄၀၄) မွာ ပါရွိပါတယ္။

    (ဌ) မင္းတရားေရႊထီးဟာမုတၱမကို ေအဒီ ၁၅၄၀ ခန္႔မွာၾကည္းေရေပါင္း လုပ္ၾကံေတာ့ကုလားပန္းေသးေတြ ဟာ သေဘၤာ ခုႏွစ္စင္းထက္က အေျမာက္ ႀကီး ျမတပူနဲ႔ပစ္တဲ့အတြက္ ၿမိဳ႕ကိုဝင္ႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ေနာက္ေတာ့ မီး႐ႉး ေဖာင္ေတြစီရင္ၿပီး အဲဒီသေဘၤာေတြကိုလုပ္ၾကံခဲ့တဲ့ အတြက္သေဘၤာသား တခ်ိဳ႕ မီးေလာင္ေသၿပီးသေဘၤာသားတခ်ိဳ႕ကို အရွင္ဖမ္းမိခဲ့ေၾကာင္း တြင္းသင္းတိုက္ ဝန္မဟာ စည္သူဦးထြန္းညိဳ ျပဳစုတဲ့ မဟာရာဇဝင္သစ္ (ေတာင္ငူဆက္) ဒုတိယ တြဲ စာမ်က္ႏွာ (၃၅) နဲ႔ (၃၇)မွာ မွတ္တမ္းတင္ ထားတာေတြ႕ရပါတယ္။

    (ဍ)ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၉၀၅ ခုမွာ မင္းတရားေရႊထီး ျပည္ၿမိဳ႕ကို ဒုတိယ အႀကိမ္ ခ်ီတက္လုပ္ၾကံရာမွာ ကုလားပန္းေသးတို႔ကိုလည္း အထူးထူးေသာ ဦးရစ္ ေဘာင္းဘီတို႔နဲ႔ တန္ဆာဆင္ယင္ စိန္ေျပာင္း ျမတပူကိုင္စြဲလ်က္ လိုက္ေစတယ္လို႔ ကထိကဦးစိန္လြင္ေလး ဝိဇၨာ(ဂုဏ္ထူး)၊ ဒီေဂ်ျပဳစုတဲ့ မင္းတရားေရႊထီးႏွင့္ ဘုရင့္ေနာင္ ေကတုမတီ ေတာင္ငူရာဇဝင္ စာမ်က္ႏွာ (၂၀၄) မွာပါရွိပါတယ္။

    (ဎ) ေအဒီ (၁၆၁၃) မွာ သန္လွ်င္ၿမိဳ႕စား ငဇင္ကာ ငွားရမ္းခဲ့တဲ့ကုလား ပသီ (၂၀၀၀) ေက်ာ္ကို အေနာက္ဘက္လြန္မင္းက ဖမ္းဆီးခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ အဲဒီ ကုလားပသီေတြကိုေရႊဘိုၿမိဳ႕ေျမာက္ဖက္နဲ႔ အင္းဝၿမိဳ႕ေျမာက္ဖက္တို႔မွာ အစု ခြဲၿပီးေနရာ ခ်ထားခဲ့တယ္လို႔ ဆရာေမာင္ေက်ာ္ရွင္းရဲ႕ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္စာေပ ဗိမာန္စာမူဆုရ “ေျမတူၿမိဳ႕” စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၆၀-၆၁ တို႔မွာ ေရးသား ထားပါတယ္။

    (ဏ)ေညာင္ရမ္းေခတ္တြင္ေျမတူၿမိဳ႕၌ လုပ္ေျမေနေျမေပး၍ခ်ထားျခင္း ခံရေသာ ပသီကုလားမ်ားသည္လည္း ျမန္မာ၊ ရွမ္း၊ကတူး စေသာတိုင္းရင္းသား မ်ားႏွင့္ အတူလက္တြဲလ်က္ ျပည္တြင္းျပည္ပရန္သူ ဟူသမွ်ကိုသစၥာ ရွိရွိတာဝန္ သိသိ တိုက္ခိုက္ေခ်မႈန္းခဲ့ၾကပါသည္။ ေျမတူၿမိဳ႕မွ ပသီကုလားမ်ားသည္လည္း အေျမာက္တပ္မ်ားတြင္ ပါဝင္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေၾကာင္း ၊ ေျမတူပသီမ်ားသည္ ျမင္း တပ္၊ ေသနပ္ကိုင္တပ္စေသာတပ္မ်ားတြင္လည္း သစၥာရွိရွိတာဝန္သိသိ စစ္မႈထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။ (ဆရာေမာင္ေက်ာ္ရွင္း၏ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ စာေပဗိမာန္ စာမူဆုရ “ေျမတူၿမိဳ႕” စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၁၃၃)

    အထက္ပါအကိုးအကားေတြကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ေတြ တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ျခင္းမျပဳခင္ကတည္းက တိုင္းတစ္ပါးက ကူးေျပာင္းေရာက္ရွိ လာ တဲ့ အာရပ္၊ ပါရွန္း၊ အိႏၵိယအႏြယ္ မြတ္စ္လင္မ္ေတြနဲ႔ ေဒသခံတိုင္းရင္းသား မြတ္စ္လင္မ္ေတြ ဟာရွိခဲ့ေၾကာင္းျပဆိုတဲ့ ခိုင္မာေသာ အေထာက္အထားေတြပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္း တစ္ေလွ်ာက္ ရခိုင္မင္းဆက္ေတြ လက္ထက္ အျပင္ပုဂံ မင္းဆက္၊ ေတာင္ငူမင္းဆက္၊ ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္၊ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ ေခတ္တိုင္းမွာ မြတ္စ္လင္မ္ေတြရွိခဲ့တဲ့ သမိုင္းေၾကာင္းေတြဟာ ရာဇဝင္ အဖုံဖုံ၊ က်မ္းအသြယ္သြယ္၊ စာအုပ္အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ ပါရွိေနပါတယ္။ သမိုင္းကိုအစြဲမပါဘဲ တကယ္သိခ်င္တယ္၊ တကယ္မ “အ” ခ်င္ဘူးဆိုရင္ ၾကိဳးစားေလ့လာ ၾကပါလို႔ ႐ိုေသစြာ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မြတ္စ္လင္မ္သမိုင္းသီးသန္႔ သိခ်င္ ရင္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ဝင္ျမန္မာ့သမိုင္း ပညာရွင္ႀကီး တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေဇယ်ေက်ာ္ထင္ ဗိုလ္မႉးႀကီးဘရွင္ (ဗိုလ္မႉးဘရွင္) ေရးသားျပဳစုခဲ့တဲ့ Coming of Islam to Burma down to 1700 A.D ကို ဖတ္႐ႈေလ့လာပါ။

    ဆက္ရန္- သမိုင္းဟူသည္ဤသို႕တည္ [ဟိႏၵဴဆိုတာ လူမ်ိဳးမဟုတ္ပါ-အိႏၵိယ ရဲ႕ ေနာက္ဆုံးဘုရင္]

  • သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-၉ [“ဒါကာ” ႏွင့္ “ဓားကာ” အလြဲ- လူတို႕သဘာဝ]

    M-Media
    ရဲရင့္သစၥာ

    ယခုေဆာင္းပါးမွာ အစၥလာမ္သာသနာ ႏွင့္ပတ္သတ္ျပီး သမိုင္းအလြဲမ်ားစြာ ထည့္သြင္းေ၇းသားထားတဲ့ ဗုဒၶဘာသာျမစ္ဖ်ား ႏွင့္ သမိုင္း႐ႈေထာင့္ မူ၇င္းစာအုပ္လင္ခ့္ စာအုပ္ကိုဤ က်မ္းငယ္ျပဳစုသူ ရဲရင့္သစၥာမွ သမိုင္းအမွန္မ်ား ျဖင့္ ျပန္လည္ေျဖရွင္းေရးသားသာ စာအုပ္မွ အခန္းဆက္ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ပါသည္

    Thamine-Hu-the

    “ဒါကာ” ႏွင့္ “ဓားကာ”

    စာမ်က္ႏွာ (၅၃) မွာေရးထားတာကေတာ့မဂိုဘုရင္ဩရန္ဇစ္မင္းကရခိုင္ဘုရင္ေတြပိုင္တဲ့ ဒါကာ ျမိဳ႕ကို မၾကာခဏဝင္ေရာက္ က်ဴးေက်ာ္ေလ့ရွိျပီး ရခိုင္ေတြက ဓားကိုင္ကာကြယ္ခဲ့တဲ့ အတြက္အဲဒီျမိဳ႕ ကို ဓားကာ လို႕ေခၚတြင္ခဲ့ရပါတယ္တဲ့။ အလြဲၾကီး မွားေနျပန္ပါတယ္။

    ပထမ အလြဲအမွားၾကီးကေတာ့- ဩရန္ဇစ္မင္းဟာ ဒါကာျမိဳ႕ကို ဘယ္တုန္းကမွ မက်ဴးေက်ာ္ခဲ့ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ဩရန္ဇစ္မင္း မတိုင္ခင္ကတည္းကိုက ဒါကာ ဟာ မဂိုမင္းလက္ ေအာက္မွာ ရွိခဲ့လို႕ပါဘဲ။ ဒါကာ ေဒသဟာ ရခိုင္ဘုရင္ေတြ လက္ထဲရွိခဲ့တာက ဟိုးပေဝသဏီကပါ။ ရခိုင္ဘုရင္ေတြလက္ထဲကေန ေအဒီ ၉ ရာစုမွာ ဟိႏၵဴေသနမင္းေတြ လက္ထဲေရာက္၊ ေသနမင္း ေတြ လက္ထဲကေန ဘဂၤလားဘုရင္ေတြ (Delhi Sultanate) လက္ထဲေရာက္၊အဲဒီကမွ တစ္ခါ ေအဒီ ၁၆၀၈ မွာ မဂိုဘုရင္ေတြ လက္ထဲေရာက္ခဲ့ တာပါ။ မဂိုဘုရင္ေတြက ရခိုင္ေတြဆီကေန တိုက္႐ိုက္ သိမ္းပိုက္ခဲ့တာလည္းမဟုတ္ ပါဘူး။  (ကိုးကား- South Asia: Eastern Himalayan Culture, Ecology and People, Hasna Jasimuddin Moudud. Encyclopaedia of Bangladesh, Nagendra K. Singh. Encyclopaedia of the Muslim World, Taru Bahl & M.H. Syed.)

    အဲဒီ အခ်ိန္က မဂိုမင္းလက္ေအာက္မွာရွိတဲ့ ဘဂၤလားနယ္ေတြကို ရခိုင္ ဘုရင္ေတြက သာလွ်င္ မၾကာခဏ က်ဴးေက်ာ္ သိမ္းပိုက္ေလ့ရွိပါတယ္။ ေျမာက္ဦး ဘုရင္ မင္းခေမာင္းဟာ ေပၚတူဂီေတြနဲ႕ ေပါင္းျပီး မဂိုမင္းပိုင္ ဘဂၤလားနယ္ေတြကို က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္၊ေတြ႕သမွ် လူေတြကို ဖမ္းဆီးျပီး ဒတ္ခ်္ေတြထံကြၽန္အျဖစ္ေရာင္းစားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို က်ဴးေက်ာ္ရင္း မင္းခေမာင္းဟာ အဲဒီ အခ်ိန္ကမဂိုမင္းေတြပိုင္တဲ့ ဒါကာ ျမိဳ႕ကို ေတာင္ သိမ္းပိုက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြ ဟာ Ohio University မဟာ ေက်ာင္းသား Michael W. Charney ကသူ႕ရဲ့ မဟာ ဝိဇၨာဘြဲ႕ အတြက္ ၁၉၉၃ မွာ ျပဳစုခဲ့တဲ့ Arakan, Min Yazagyi, and the Portuguese: The Relationship Between the Growth of Arakanese Imperial Power and Portuguese Mercenaries on the Fringe of Mainland Southeast Asia 1517-1617 မွာအက်ယ္တဝင့္ပါရွိပါတယ္။

    ရခိုင္ဘုရင္ေတြ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္ထား တဲ့ မဂိုပိုင္ “ဒါကာ” ျမိဳ႕ကိုဩရန္ဇစ္မင္းက ျပန္လည္ တိုက္ခိုက္ သိမ္းယူျခင္းသာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါကာ ရဲ့ ရာဇဝင္ သမိုင္းေၾကာင္း သိခ်င္ရင္၊ မ “အ” ခ်င္ရင္ B.C Allen ရဲ့ Eastern Bengal District Gazetteers: Dacca (၁၉၁၂) ကိုဖတ္ၾကည့္ပါလို႕ အၾကံေပးလိုပါတယ္ခင္ဗ်ား။

    ဒုတိယ အလြဲအမွားၾကီးကေတာ့- ရခိုင္ေတြက ဓားကိုင္ကာကြယ္ခဲ့လို႕ ဓားကာ လို႕ေခၚရင္း ဒါကာ ျဖစ္လာတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ အဲဒီအဆိုဟာ ပါးစပ္ ရာဇဝင္သာျဖစ္ပါ လိမ့္မယ္။ ဘာေၾကာင့္ လဲဆိုရင္”ဒါကာ” ဆိုတဲ့ အမည္ဟာ ဟိႏၵဴနတ္ဘုရားေဒဝီ Dhakeshwari ကို အစြဲျပဳဆင္း သက္လာတယ္လို႕အခ်ိဳ႕ပညာရွင္ေတြက ယူဆသလို၊ “ဒါကာ” ဆိုတာ အဲဒီေဒသမွာအေျမာက္အမ်ား ရွိတဲ့ “ဒဟ္က္” လို႕ ေခၚတဲ့ အပင္ (သိပၸံအမည္-Butea Frandosa) ကို အစြဲျပဳ ဆင္းသက္တာလို႕ အခ်ိဳ႕ ပညာရွင္ေတြက ဆိုၾကပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ “ဒဟ္က္”ဆိုတာ ဘင္ဂါလီဘာသာ စကားနဲ႕ “ဗုံၾကီး” ကိုေခၚတာျဖစ္ျပီး၊ ေအဒီ ၁၆၀၈ မွာ မဂိုမင္းရဲ့ ဘုရင္ခံ Shaikh Alauddin Islam Khan က အဲဒီျမိဳ႕ကို မဂိုအင္ပါယာရဲ့ျမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ေၾကညာျပီး နယ္နိမိတ္ကိုဗုံၾကီးေတြတီးသတ္မွတ္ ရာကေန “ဒါကာ” ျမိဳ႕လို႕ ေခၚတြင္ခဲ့တာျဖစ္ေၾကာင္းဆိုၾကပါတယ္။ ဘယ္လိုဘဲ ဆိုၾကပါေစ၊ ေသခ်ာတာကေတာ့ “ဒါကာ” ဆိုတာ”ဓားကာ” ကေနဆင္းသက္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ေရွးေခတ္က ျမိဳ႕ေတြရြာေတြကို ခုခံ ကာကြယ္ရင္ ဓား၊ လွံတို႕ကို အသုံးျပဳရတာပါ။ အဲဒီလို အသုံးျပဳရတိုင္းသာ ျမိဳ႕ေတြ ရြာေတြကို အမည္ ေပးရရင္ျဖင့္ ျမန္မာျပည္ကျမိဳ႕တိုင္းရြာတိုင္းနီးနီးရဲ့ အမည္ဟာ “ဓားကာ”၊”လွံကာ” ေတြျဖစ္ကုန္မွာ ေပါ့။ သမိုင္းကို သမိုင္းလို ေရးရပါတယ္၊ မွတ္တမ္းတင္ရပါတယ္။ ပါးစပ္ရာဇဝင္ေတြ၊ လွ်ာေပၚလာ ေတာင္စဥ္ေရ မရေတြေလွ်ာက္ေရးရင္ သမိုင္းေတြပ်က္ကုန္မွာပါ။ (ကိုးကား-Dacca- a record of Its Changing Fortunes, Dr Ahmed Hasan Dani)

    လူတို႕သဘာဝ

    ရခိုင္ျပည္နယ္ေမာင္းေတာ ၊ ဘူးသီးေတာင္ျမိဳ႕ေတြမွာ ေဒသခံတိုင္းရင္းသား အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြရွိသလို ခိုးဝင္လာတဲ့ ဘဂၤါလီေတြလည္းရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကို ခိုးဝင္ျပီး အေျခခ်ေနထိုင္ေနတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြလည္း အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ တစ္ဖက္နဲ႕တစ္ဖက္ခိုးဝင္တယ္ ဆိုတာက နယ္စပ္ခ်င္း ထိစပ္ေနတဲ့ေနရာေတြရဲ့ သဘာဝပါဘဲ။ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕နယ္စပ္ျခင္းထိစပ္ေနတဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံဖက္ကို ခိုးဝင္ျပီး အေျခခ်ေနထိုင္ေနတဲ့ျမန္မာေတြရွိသလို၊ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕နယ္စပ္ျခင္း ထိစပ္ေနတဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံ၊ အိႏိၵယႏိုင္ငံဖက္ကို ခိုးဝင္ျပီး ေရၾကည္ရာျမက္ႏုရာ အေျခခ်ေနတဲ့ ျမန္မာေတြလည္း ဒုနဲ႕ေဒးပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕နယ္ခ်င္း မထိတဲ့ မေလးရွားတို႕ စင္ကာပူတို႕ အထိေတာင္ ေရာက္ေအာင္ခိုးဝင္ျပီး အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနထိုင္သူျမန္မာ လူမ်ိဳးေတြ တစ္ပုံတစ္ပင္ပါ။ ဒါေတြဟာ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံ အာဏာပိုင္ေတြက မိမိတို႕ရဲ့နယ္စပ္ေတြနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ကိုင္တြယ္ပုံနဲ႕ဘဲဆိုင္ပါတယ္။ လူေတြရဲ့သဘာဝကိုက ေရၾကည္ရာအရပ္ကို ရွာေဖြေနထိုင္ တတ္တာပါ။ ျမန္မာစကားမွာ စကားပုံေတာင္ရွိပါတယ္၊ “တစ္ရြာမေျပာင္းသူေကာင္းမျဖစ္” ဆိုျပီး။

    ေဒသတစ္ခုမွာ ဗုဒၶဘာသာမ်ားလာရင္ေစတီပုထိုး ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေဆာက္လာၾကမွာပါ။ေဒသ တစ္ခုမွာ ခရစ္ယ်ာန္ ဘာသာဝင္မ်ားလာရင္ ခရစ္ယ်ာန္ဘုရား ရွိခိုးေက်ာင္းေတြေဆာက္လာမွာပါ။ ေဒသတစ္ခုမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားလာလို႕ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြေဆာက္ခ်င္တာ၊ေဆာက္ခဲ့တာဟာ သမိုင္းစာအုပ္လို႕အမည္ခံထားတဲ့ စာအုပ္မ်ိဳးမွာ အထူးတလည္ေရးျပေနစရာ မလိုဘူးလို႕ျမင္ပါတယ္။ျမန္မာႏိုင္ငံ အႏွံ႕အျပားမွာ ခရစ္ယ်ာန္ဘုရားေက်ာင္းေတြလည္းအမ်ားၾကီးပါ။ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္း ေတြလည္း အမ်ားၾကီးပါ။ ဗလီၾကီးေတြ ဟီးေနေအာင္ေဆာက္တယ္ဆိုတာက ဘာသာတရားအေပၚ ထားတဲ့ေစတနာေပါ့ခင္ဗ်ာ။ အဲလို ဟီးေနေအာင္ေဆာက္ေတာ့လည္း မနာလိုစိတ္ရွိသူ လူဆိုးေတြက ဖ်က္လိုဖ်က္စီးလုပ္ၾကပါေရာ။

    ဆက္ရန္- သမိုင္းဟူသည္ဤသို႕တည္ [မြတ္စ္လင္မ္ဆိုတာလူမ်ိဳးလား-ျမန္မာႏိုင္ငံ ႏွင့္ မြတ္စ္လင္မ္]

    1

    Dacca sandar lain

  • သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-၈ [မဂိုမင္းဆက္ သမိုင္းအမွန္ – အိမ္တြင္းပုန္းတာ အစၥလာမ္ေၾကာင့္လား]

    M-Media
    ရဲရင့္သစၥာ

    ယခုေဆာင္းပါးမွာ အစၥလာမ္သာသနာ ႏွင့္ပတ္သတ္ျပီး သမိုင္းအလြဲမ်ားစြာ ထည့္သြင္းေ၇းသားထားတဲ့ ဗုဒၶဘာသာျမစ္ဖ်ား ႏွင့္ သမိုင္း႐ႈေထာင့္ မူ၇င္းစာအုပ္လင္ခ့္ စာအုပ္ကိုဤ က်မ္းငယ္ျပဳစုသူ ရဲရင့္သစၥာမွ သမိုင္းအမွန္မ်ား ျဖင့္ ျပန္လည္ေျဖရွင္းေရးသားသာ စာအုပ္မွ အခန္းဆက္ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ပါသည္

    Thamine-Hu-the

    မဂိုမင္းဆက္ သမိုင္းအမွန္

    သမိုင္းအမွားၾကီး ေနာက္တစ္ခ်က္ကိုတင္ျပရမယ္ ဆိုရင္ျဖင့္- မဂိုမင္းဆက္ေတြ အိႏၵိယကို စိုးစံခဲ့တဲ့ ႏွစ္အေရအတြက္ပါ။ ဗုဒၶဘာသာျမစ္ဖ်ားႏွင့္ သမိုင္း႐ႈေထာင့္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ (၄၉)မွာ မဂို မင္းဆက္ေတြဟာ အိႏၵိယကို ႏွစ္ေပါင္း (၁၃၀) ခန္႕စိုးစံ ခဲ့တယ္လို႕ ေရးသားထားပါတယ္။ အမွန္ တစ္ကယ္ ကေတာ့ မဂိုမင္း ဘာဘရ္ က စလို႕ မဂိုေနာက္ဆုံးမင္းဆက္ ဘဟာဒူရ္ရွားဟ္(၂) အထိ စုစုေပါင္းနန္းစံသက္ (၃၃၁) ႏွစ္ရွိပါတယ္။ မဂိုမင္း ဘာဘရ္ လက္ထက္ (၁၅၂၆) ကေန မဂိုမင္း ဩရန္ဇစ္(၁၇၀၇) အထိ တြက္မယ္ဆိုရင္ေတာင္ ႏွစ္ေပါင္း (၁၈၁) ႏွစ္ရွိေနပါျပီ။ အဲဒါေၾကာင့္ မဂိုမင္းဆက္ေတြဟာ အိႏၵိယကို ႏွစ္ေပါင္း (၁၃၀) ခန္႕စိုးစံခဲ့တယ္ လို႕ ေရးသားျခင္း ဟာ သမိုင္းအမွန္ နဲ႕ ယွဥ္ရင္ လြဲမွားကြာဟေနပါတယ္။ (ကိုးကား-The Mughals of India)

    ဗုဒၶဘာသာျမစ္ဖ်ားႏွင့္သမိုင္း႐ႈေထာင့္ စာအုပ္စာမ်က္ႏွာ(၅၀)ပါ သမိုင္းအမွားၾကီး တစ္ခုကေတာ ့မဂိုမင္းဩရန္ဇစ္ကို ေနာက္ဆုံး မင္းဆက္လို႕ေရးသားထားျပီး၊ဩရန္ဇစ္မင္းေနာက္ပိုင္း အိႏၵိယႏိုင္ငံမွာ မင္းဆက္ လုံးဝ ျပတ္ဆဲသြားခဲ့တယ္လို႕ ေရးသားထားျခင္းပါဘဲ။ မဂိုမင္းဆက္ရဲ့ေနာက္ဆုံး မင္းဟာ ဩရန္ဇစ္ မင္းလုံးဝ မဟုတ္သလို၊ ဩရန္ဇစ္မင္းေနာက္ပိုင္းအိႏၵိယႏိုင္ငံ မွာ မဂိုမင္းဆက္ျပတ္ ဆဲသြားခဲ့တာလည္း လုံးဝ မဟုတ္ပါဘူး။ မဂိုမင္းဆက္ရဲ့ေနာက္ဆုံးမင္းဟာ ဘဟာဒူရ္ရွားဟ္(၂) (ခ) အဗူဇဖရ္ ေစရာ ဂ်ဳဒ္ဒီးန္ မုဟမၼဒ္ဘဟာဒုရ္ ရွားဟ္ဇဖရ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမင္းကို အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ဟာ ၁၈၅၈ ခုႏွစ္မွာ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ကို ေခၚေဆာင္လာျပီး အက်ဥ္းခ်ထားခဲ့ပါတယ္။ မဂိုမင္းဆက္ ဟာ အဲဒီ မင္းေနာက္ပိုင္းမွာ မွ ျပတ္စဲ သြားတာျဖစ္ေၾကာင္းပါ။

    အိမ္တြင္းပုန္းတာ အစၥလာမ္ေၾကာင့္လား

    အိႏၵိယမွာဟိႏၵဴအမ်ိဳးသမီးေတြဟာ မြတ္စ္လင္မ္မဂိုမင္းေတြ လက္ထက္ကေနစျပီး အိမ္တြင္း ပုန္းေတြျဖစ္သြားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အစၥလာမ္ဘာသာကလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြကို အိမ္တြင္းပုန္း ခိုင္းထားတဲ့ဘာသာ မဟုတ္ပါဘူး။ အစၥလာမ္ဘာသာရဲ့ သြန္သင္ခ်က္က အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ တစ္စိမ္း အမ်ိဳးသား ေတြနဲ႕ ေဒြးေရာယွက္တင္မေနဖို႕၊ ဝတ္စားဆင္ယင္တဲ့ အခါမွာ ခႏၶာအလွအပကို ေဖာ္မဝတ္ဖို႕၊ အေၾကာင္းတစ္စုံတစ္ရာ မရွိဘဲ ျပင္ပကိုထြက္ျပီး လမ္းမသလားဖို႕စတာေတြပါ။ အေၾကာင္း တစ္စုံ တစ္ရာရွိရင္ေတာ့ အိေျႏၵရွိစြာ ဝတ္ဆင္ျပီး ျပင္ပကို ထြက္ခြင့္ရွိပါတယ္။ တစ္ကယ္ေတာ့ မြတ္စ္လင္မ္ အမ်ိဳးသမီးေတြ အတြက္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေနထိုင္သြားလာပုံ၊ ဝတ္စားဆင္ယင္ပုံ၊ ေျပာဆိုဆက္ဆံပုံေတြဟာ အျခား အျခားေသာ ဘာသာေတြရဲ့သီလရွင္ (သို႕) Nuns ေတြရဲ့ စည္းကမ္းေတြနဲ႕ခပ္ဆင္ဆင္ပါဘဲ။ အျခား ဘာသာေတြနဲ႕ အဓိက ကြာတာကေတာ့ အစၥလာမ္မွာက မြတ္စ္လင္မ္ အမ်ိဳးသမီးတိုင္းဟာ တစ္စိမ္း အမ်ိဳးသားေတြနဲ႕ေရာေႏွာမေနဖို႕၊ ဝတ္စားဆင္ယင္တဲ့အခါမွာ ခႏၶာအလွအပကို ေဖာ္မ ဝတ္ဖို႕၊ အေၾကာင္း တစ္စုံတစ္ရာမရွိဘဲ ျပင္ပကိုထြက္ျပီး လမ္းမသလားဖို႕ ျပ႒ာန္း ထားေပမဲ့၊ အျခားဘာသာေတြမွာေတာ့ အဲဒီလိုစည္းကမ္းဟာ သီလရွင္ Nuns လူတန္းစားတစ္ရပ္အတြက္ဘဲ ျဖစ္ေနတာပါ။ (ဥပမာ-ခရစ္ယာန္သီလရွင္မ်ား)

    ဟိႏၵဴဘာသာရဲ့က်မ္း၊ ရိေဝဒ (Rig Veda) က်မ္းအမွတ္ ၈၊ မႏၲန္ အမွတ္ ၃၃၊ အပိုဒ္ ၁၉ မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ အေနနဲ႕ မိမိရဲ့မ်က္လႊာကိုခ်ထားဖို႕၊ မိမိအဝတ္အစားနဲ႕ ေခါင္းျမီးခ်ဳံ က ဖုံးကြယ္ထား တဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြကို မေဖာ္ဖို႕၊ မိမိတို႕ရဲ့ေျခေထာက္ေတြကို ခြဲမထားဖို႕(ေစ့ထားဖို႕) ျပ႒ာန္း ထားပါတယ္။

    ခရစ္ယာန္ဘာသာရဲ့သမၼာက်မ္း ၊ ေကာရိႏၲဳဩဝါဒစာ (၁)၊ ၁၁း၅၊၆ မွာ “မိန္းမမည္သည္ကား၊ မိမိ ေခါင္းကိုမဖုံးဘဲ ဆုေတာင္းေသာ္၎၊ ပေရာဖက္ ျပဳေသာ၎၊ မိမိေခါင္းအသေရကိုရွုတ္ခ်၏။ ထိုသို႕ျပဳလွ်င္ ဆံပင္ရိတ္သည္ႏွင့္တူ၏။ မိန္းမသည္မိမိ ေခါင္းကိုမဖုံးလွ်င္ ဆံပင္ကိုျဖတ္ေစ။ ဆံပင္ ျဖတ္ျခင္း၊ ဆံပင္ရိတ္ျခင္းအရာသည္ ရွက္စရာရွိလွ်င္ေခါင္းကိုဖုံးေစ။”

    ဟိႏၵဴဘာသာမွာအမ်ိဳးသမီးေတြကို ေျခေထာက္ေတာင္ ခြဲမထားဖို႕ (ကားမထားဖို႕) တားျမစ္ ထားတဲ့ေနာက္ေတာ့ အိမ္တြင္းပုန္းခိုင္းထားသလား မပုန္းခိုင္းထားဘူးလား ဆိုတာကိုေတာ့ ကိုယ့္ဟာ ကိုယ္သာဆင္ျခင္ၾကည့္ပါေတာ့လို႕။ ရိေဝဒက်မ္းဟာ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ မေမြးဖြားခင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အရင္ကတည္းက ေပၚေပါက္ခဲ့တယ္ဆိုတာေလာက္ကိုေတာ့သိမယ္လို႕ ယူဆပါတယ္ ခင္ဗ်ား။ ခရစ္ ယာန္ ဘာသာမွာေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ ဦးေခါင္းကို မဖုံးရင္ ဆံပင္ကိုရိတ္လို႕ေတာင္ျပစ္ဒဏ္ ျပ႒ာန္း ထားပါေသးတယ္။ အစၥလာမ္ ဘာသာမွာေတာ့
    အမ်ိဳးသမီးေတြ ဦးေခါင္း မဖုံးရင္၊ အေၾကာင္းတစ္စုံ တစ္ရာမရွိဘဲ အျပင္ထြက္ရင္ အျပစ္ဒဏ္ေပးရတာမ်ိဳး လုံးဝ မရွိပါခင္ဗ်ား။

    ဆက္ရန္- သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္ [“ဒါကာ” ႏွင့္ “ဓားကာ” အလြဲ- လူတို႕သဘာဝ]

    ref

  • သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-၇ [ေထရဝါဒ အိႏၵိယက ကြယ္ရျခင္း တရားခံ- ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားကိုေလးစားပါ ]

    M-Media
    ရဲရင့္သစၥာ

    ယခုေဆာင္းပါးမွာ အစၥလာမ္သာသနာ ႏွင့္ပတ္သတ္ျပီး သမိုင္းအလြဲမ်ားစြာ ထည့္သြင္းေ၇းသားထားတဲ့ ဗုဒၶဘာသာျမစ္ဖ်ား ႏွင့္ သမိုင္း႐ႈေထာင့္ မူ၇င္းစာအုပ္လင္ခ့္ စာအုပ္ကိုဤ က်မ္းငယ္ျပဳစုသူ ရဲရင့္သစၥာမွ သမိုင္းအမွန္မ်ား ျဖင့္ ျပန္လည္ေျဖရွင္းေရးသားသာ စာအုပ္မွ အခန္းဆက္ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ပါသည္။

     

    Thamine-Hu-the

    ေထရဝါဒ အိႏၵိယက ကြယ္ရျခင္း တရားခံ

    ေထရဝါဒသာသနာ အိႏၵိယ က ကြယ္ရျခင္းအေၾကာင္းရဲ့ တရားခံ ဟာ မြတ္စ္လင္မ္ ေတြဘဲ လို႕ သတ္မွတ္လို႕လုံးဝမရပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုရင္ ေထရဝါဒ သာသနာဟာ တူရကီ ခိလ္ဂ်ီ ရဲ့ စစ္တပ္ အိႏၵိယကို မတိုက္ခိုက္ခင္ကတည္းက ကြယ္ပေနခဲ့တာျဖစ္ျပီး၊ အဲဒီအခ်ိန္ကရွိေနခဲ့တဲ့ အယူဝါဒ ဟာလည္း ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာလုံးဝ မဟုတ္ဘဲ၊ ဗုဒၶဘာသာအမည္ခံ အရည္းၾကီးဝါဒ သာျဖစ္ေနလို႕ပါ။ ဘယ္လိုဘဲ ျဖစ္ပါေစ၊ ခိလ္ဂ်ီရဲ့စစ္တပ္ဟာ လက္နက္ကိုင္ေဆာင ္စစ္ျပဳျခင္း မရွိတဲ့ေမွာ္ဆရာ အရည္းၾကီးေတြကိုသတ္ျဖတ္မီး႐ိႈ႕၊ တကၠသိုလ္ၾကီးကို ဖ်က္စီးခဲ့တယ္ဆိုတာမွန္ခဲ့ရင္ လည္း အဲဒီလုပ္ရပ္ကို အစၥလာမ္ဘာသာက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ရွုံ႕ခ်ပါတယ္။

    ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားကိုေလးစားပါ

    မြတ္စ္လင္မ္ေတြကို စစ္မျပဳတဲ့ ဘာသာျခားေတြကို သတ္ျဖတ္ဖို႕ အစၥလာမ္က လုံးဝခြင့္မျပဳထားေၾကာင္း အထက္မွာ ကုရ္အာန္က်မ္းရဲ့ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြကိုတင္ျပျပီးပါျပီ။ အခု ဒီတစ္ခါ ဘာသာ ျခားဘုန္းၾကီး ရဟန္းေတြကို မသတ္ျဖတ္ဖို႕ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ ကျပ႒ာန္းခဲ့ေၾကာင္း ဩဝါဒေတာ္ကို တင္ျပေပးပါ့မယ္။

    တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ ရဲ့ ဩဝါဒမွတ္တမ္းက်မ္းတစ္က်မ္းျဖစ္တဲ့ မုစန္နဖ္ အိဗ္ႏုအဗီ႐ိႈင္ယ္ဗဟ္အတြဲ (၆)၊ ဩဝါဒ အမွတ္ (၃၃၁၃၂) မွာ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ ရဲ့ တပည့္သားခ်င္းၾကီး တစ္ဦး ျဖစ္တဲ့ အိဗ္ႏု အဗၺာစ္ က ဆင့္ျပန္ခဲ့တာက- တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ ဟာ သူ႕ရဲ့ စစ္တပ္ေတြကို ခုခံစစ္ ဆင္ႏႊဲဖို႕ ဩဝါဒေျခြတဲ့အခါတိုင္းမွာ “ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေတြမွာ သီတင္းသုံးေနတဲ့ သူေတြကို မသတ္ျဖတ္ၾကနဲ႕” လို႕ မွာၾကားေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီ ဩဝါဒ ဟာ မြတ္စ္နဒ္အဗီယအ္လာဩဝါဒ က်မ္း အတြဲ (၅) မွာ ဩဝါဒ အမွတ္ (၂၆၅၀) အေနနဲ႕ ပါရွိပါေသးတယ္။ ဒါ့အျပင္ မြတ္စ္နဒ္ အဟ္မဒ္ ဩဝါဒက်မ္း အတြဲ (၄) မွာ လည္း ဩဝါဒ အမွတ္ (၂၇၂၈) အေနနဲ႕ပါရွိ ပါေသးတယ္ခင္ဗ်ား။

    အစၥလာမ္ဘာသာဟာ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ေမြးဖြားတဲ့အခ်ိန္ကစလို႕ ေသဆုံးတဲ့ အထိက်င့္သုံးရတဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း ဥပေဒေဘာင္ေတြ အတိအလင္းျပ႒ာန္းထားတဲ့ ဘာသာျဖစ္ပါတယ္။ မြတ္စ္လင္မ္တစ္ဦးဟာ ခ်မ္းသာသူျဖစ္ေနရင္က်င့္သုံးရမယ့္ ဥပေဒေတြရွိသလို၊ ဆင္းရဲသူျဖစ္ေနရင္လည္း က်င့္သုံးရမယ့္ဥပေဒေတြ ရွိပါတယ္။ စစ္မက္ တိုက္ခိုက္ရင္လည္းဘဲ လိုက္နာက်င့္သုံး ရမယ့္ ဥပေဒေတြရွိပါတယ္။ သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြ၊ ကေလးသူငယ္ေတြ၊အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ ဘုန္းၾကီး ရဟန္း ေတြကိုတိုက္ခိုက္ျခင္း မျပဳရရုံမက လက္နက္ကိုင္ေဆာင္ထားျခင္းမရွိတဲ့ ရန္သူေတြကိုေတာင္ တိုက္ခိုက္ျခင္းမျပဳရပါဘူး။ ကုန္ကုန္ေျပာရရင္ ရန္သူတစ္ဦးဟာ မြတ္စ္လင္မ္ေတြကို စစ္ေျမျပင္မွာ တိုက္ ခိုက္ သတ္ျဖတ္ေနတယ္ဆိုပါစို႕၊ အေၾကာင္းမလွလို႕တစ္ၾကိမ္ မွာ သူဟာ မြတ္စ္လင္မ္တစ္ဦး ရဲ့ တိုက္ခိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္းကို ခံရေတာ့ မယ္ဆိုပါစို႕၊ အဲဒီအခ်ိန္မွာသူဟာ ကိုင္စြဲထားတဲ့ လက္နက္ေတြကို လႊတ္ခ်ျပီး “ငါဟာ မင္းကိုတိုက္ခိုက္သူမဟုတ္ပါ” လို႕ ဆိုလာခဲ့ရင္၊ အဲဒီလူကို မြတ္စ္လင္မ္ က တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္လို႕မရေတာ့ပါဘူး။ အစၥလာမ္က ျပ႒ာန္းထားတဲ့ စစ္သည္ေတာ္က်င့္ဝတ္ ဟာ အဲဒီေလာက္အထိ သိမ္ေမြ႕ပါတယ္။ ျဖဴစင္တဲ့ႏွလုံးသားကိုရင္မွာပိုက္ျပီး အစြဲကင္းကင္း နဲ႕ေလ့လာၾကည့္ပါလို႕ တိုက္တြန္းအပ္ပါတယ္။

    ဆက္ရန္- သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္ [မဂိုမင္းဆက္ သမိုင္းအမွန္ – အိမ္တြင္းပုန္းတာ အစၥလာမ္ေၾကာင့္လား)

  • သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-၆ [နာလႏၵ ႏွင့္ တကၠသိုလ္ၾကီးမ်ား ေထရဝါဒလား?- နာလႏၵ ႏွင့္တူရကီ]

    သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-၆ [နာလႏၵ ႏွင့္ တကၠသိုလ္ၾကီးမ်ား ေထရဝါဒလား?- နာလႏၵ ႏွင့္တူရကီ]

    M-Media
    ရဲရင့္သစၥာ

    ယခုေဆာင္းပါးမွာ အစၥလာမ္သာသနာ ႏွင့္ပတ္သတ္ျပီး သမိုင္းအလြဲမ်ားစြာ ထည့္သြင္းေ၇းသားထားတဲ့ ဗုဒၶဘာသာျမစ္ဖ်ား ႏွင့္ သမိုင္း႐ႈေထာင့္ မူ၇င္းစာအုပ္လင္ခ့္ စာအုပ္ကိုဤ က်မ္းငယ္ျပဳစုသူ ရဲရင့္သစၥာမွ သမိုင္းအမွန္မ်ား ျဖင့္ ျပန္လည္ေျဖရွင္းေရးသားသာ စာအုပ္မွ အခန္းဆက္ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ပါသည္။

    Thamine-Hu-the

    နာလႏၵ ႏွင့္ တကၠသိုလ္ၾကီးမ်ား ေထရဝါဒလား?

    အိႏၵိယမွာ ေအဒီ (၅၀၀) ေက်ာ္ကစျပီး မဟာယနတကၠသိုလ္ၾကီးေတြ ေပၚ ေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ တကၠသိုလ္ၾကီးေတြဟာ ေထရဝါဒ တကၠသိုလ္ၾကီး ေတြ လုံးဝမဟုတ္ဘဲ၊ ေထရဝါဒနဲ႕ မအပ္စပ္ တဲ့ မဟာယန အယူဝါဒေတြကို ျဖန္႕ခ်ီ တဲ့ တကၠသိုလ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေအဒီ (၉၀၀) ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အဲဒီတကၠသိုလ္ေတြ ဟာ ဝဇီရယာန အရည္းၾကီးအယူကိုျဖန္႕ခ်ီတဲ့ ဗဟိုဌာနၾကီး ေတြျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ အဲဒီတကၠသိုလ္ၾကီးေတြမွာထင္ရွားတဲ့ တကၠသိုလ္ၾကီးေတြကေတာ့ဘီဟာရ္ နယ္ရွိနာလႏၵတကၠသိုလ္၊ အိႏၵိယ အေနာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ဝလဘိတကၠသိုလ္၊ ဘီဟာရ္ နယ္ရွိ ဝိကၠမသီလာ (ဗိက္ရမ္ ရွီလာ) တကၠသိုလ္ ၊ ဘဂၤလား ျပည္ေျမာက္ပိုင္းရွိ ဇဂဒၵလ (Jagaddala) တကၠသိုလ္၊ ဘီဟာရ္ နယ္ရွိ ဩဒႏၲပူရီ တကၠသိုလ္ တို႕ဘဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

    ဒီတကၠသိုလ္ၾကီးေတြ ဟာ ဗုဒၶဘာသာတကၠသိုလ္ေတြလို႕ယေန႕ေခတ္ ပုဂၢိဳလ္အခ်ိဳ႕က ေရာခ် ဝါဒျဖန္႕ေနေပမဲ့ သမိုင္းကိုတစ္ကယ္ေလ့လာၾကည့္ရင္ သိရ မွာက အဲဒီတကၠသိုလ္ေတြ ဟာ ေထရဝါဒ အယူဝါဒကို သင္ၾကားေပးတဲ့ တကၠသိုလ္ေတြ လုံးဝ မဟုတ္ပါဘူး ဆိုတာပါ။ ေထရဝါဒအယူဝါဒ နဲ႕လားလားမွ် မဆိုင္တဲ့ ၊ေဂါတမဗုဒၶ ကိုယ္ေတာ္ ေဟာၾကားခဲ့တဲ့ သာသနာ ကို ပုံပ်က္ေစတဲ့တႏၲရ မႏၲရ ဝဇီရယာန စုန္း ကေဝ ေအာက္လမ္း ဝါဒကို ျဖန္႕ခ်ီေပးတဲ့ ဗဟိုဌာန ၾကီးေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုးကား-[ေမာင္အံ့ ၏ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ ၂၅၀၀ ခရီး] ၊ [ဦးစိန္ထြန္း (မာမက-သုေတသီ) ၏ ကမာၻပတ္၍ ဘုရားရွာျခင္း]၊ [ေရစၾကိဳ အရွင္ ဧသိက ၏ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ]၊[ေရႊက်င္ဆရာေတာ္၏ဗုဒၶႏိုင္ငံေတာ္အတြဲ(၂)။] [D.G. Apte’s Universities in Ancient India]

    နာလႏၵ ႏွင့္တူရကီ

    ရာဇျဂိဳဟ္အနီး ဘီဟာနယ္ အတြင္းမွာရွိတဲ့ နာလႏၵတကၠသိုလ္ ဟာ ေထရ ဝါဒ ကိုသင္ၾကားျဖန္႕ခ်ီတဲ့ တကၠသိုလ္လုံးဝ မဟုတ္ဘဲ၊ တႏၲရ မႏၲရ အယူေတြကို ပို႕ခ်တဲ့ မဟာယန ဝဇီရယာန တကၠသိုလ္ သာျဖစ္ ေၾကာင္း ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ ဝင္မ်ားေရးတဲ့က်မ္းေတြကို ကိုးကားျပီး အထက္မွာေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ တကၠ သိုလ္ၾကီး ကို အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ တူရကီစစ္ဗိုလ္ မုဟမၼဒ္ ဘင္န္ဘခ္ သီယာရ္ ခိလ္ဂ်ီရဲ့ စစ္တပ္က မီး႐ိႈ႕ဖ်က္ဆီးခဲ့ေၾကာင္း သမိုင္းဟာ ပါရွန္းသမိုင္းဆရာ မင္န္ဟာ ဂ်ဳဒ္ဒီးန္ဘင္န္စိရာဂ်္(မင္န္ဟာ ေဂ်စီရာဂ်္)ရဲ့ သြဗကာသိနာစိရီ မွာေရးထားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ က စာေရးဆရာ အခ်ိဳ႕က ေတာ့ မသိနားမလည္စြာနဲ႕ တူရကီရာဇဝင္ ဆရာမင္ဟဇဒ္ လို႕ေရးသားၾကပါတယ္။ သူ႕ရဲ့ ရာဇဝင္ စာအုပ္ကိုလည္း စာေရး ဆရာအခ်ိဳ႕က “တဗကတအင္နာဆီတီ” လို႕ ရမ္းသမ္းေရးၾကပါတယ္။  ဦးစိန္ထြန္း (မာမက-သုေတသီ) က သူ႕ရဲ့ကမာၻပတ္၍ ဘုရားရွာျခင္း (၁၉၉၈ ထုတ္) စာမ်က္ ႏွာ ၂၇၃ မွာ “မင္ဟဇဒ္”၊ “တဗကတ အင္နာဆီတီ”လို႕ရမ္းမွန္းေရးထားေၾကာင္း ေလ့လာၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။

    နာလႏၵတကၠသိုလ္ကိုတူရကီစစ္ဗိုလ္ဘင္န္ဘခ္သီယာရ္ခိလ္ဂ်ီကမီး႐ိႈ႕ဖ်က္ ဆီးခဲ့ေၾကာင္း တႏၲရ္မႏၲရ္ အရည္းၾကီးေမွာ္ဆရာေတြအပါအဝင္ အရည္းၾကီးတပည့္ (၁၀,၀၀၀) ေက်ာ္ကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း သမိုင္းဟာ အထက္ပါ သြဗကာသိနာစိရီ မွာဘဲပါရွိပါတယ္။ အျခားဘယ္ရာဇဝင္က်မ္းမွာမွ မပါပါဘူး။ ေနာက္ပိုင္း ရာဇဝင္ ဆရာေတြအေနနဲ႕ အိႏၵိယျပည္ ဘဂၤလားျပည္နယ္ရဲ့ သမိုင္းကို ေရးသားရာမွာ အဲဒီ သြဗကာသိနာစိရီ ကိုဘဲ ကိုးကားေရးၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ က်မ္းမွာလည္းဘဲ ပါရွန္း ရာဇဝင္ ဆရာၾကီး မင္န္ဟာေဂ်စီရာဂ်္ က တူရကီစစ္ဗိုလ္ ခိလ္ဂ်ီရဲ့ လုပ္ရပ္ ကို ရွုံ႕ခ် ေရးထားတာျဖစ္ပါတယ္။  ေထာက္ခံေရးထားတာ မဟုတ္ ပါဘူး။ မင္န္ ဟာဂ်ဳဒ္ဒီးန္ ဘင္န္စိရာဂ်္ ရဲ့ သြဗကာသိနာစိရီ ကို HG Raverty က အဂၤလိပ္ ဘာသာျပန္ဆိုထားပါတယ္။ Bibliotheca Indica Volume 44 မွာ အဂၤလိပ္ ဘာသာျပန္အျဖစ္ရွိေနပါတယ္။ လက္လွမ္းမွီ တယ္ဆိုရင္ ဖတ္႐ႈေလ့လာၾကည့္ေစ လိုပါတယ္။

    ဟိႏၵဴေသနမင္းဆက္ (Sena Dynasty) ဘုရင္က နာလႏၵတကၠသိုလ္ကို ခံတပ္ၾကီးအျဖစ္ျပဳျပီး ခုခံေနလို႕သာ ခိလ္ဂ်ီရဲ့ စစ္တပ္က တိုက္ခိုက္ရျခင္း ျဖစ္ တယ္ လို႕အခ်ိဳ႕ပညာ ရွင္ေတြက ယူဆေရးသားထားတာေတြ ရွိပါေသးတယ္။ ၾကီး မားတဲ့ အေဆာက္အအံုၾကီးကို ခံတပ္ၾကီး အျဖစ္အသုံးခ်ျပီးဟိႏၵဴဘုရင္ ရဲ့စစ္သားေတြ တပ္စြဲခုခံတာ ျဖစ္ႏိုင္သလို၊ တႏၲရ္မႏၲရ္ အရည္းၾကီး ေမွာ္ဆရာေတြ က အေဆာက္အအံုၾကီး ထဲကေန အစီအရင္ အမ်ိဳးစုံလုပ္ျပီး ဟန္ေရးျပေနလို႕ ခိလ္ဂ်ီ ရဲ့ စစ္တပ္ကရန္သူ႕ခံတပ္ အမွတ္နဲ႕ တိုက္ခိုက္တာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ နာလႏၵ တကၠသိုလ္ နဲ႕ အျပိဳင္ျဖစ္တဲ့၊ ဘီဟာရ္ နယ္မွာရွိတဲ့ ဝိကၠ မသီလာ(ဗိက္ရမ္ ရွီလာ) တကၠသိုလ္ ကို ဘင္န္ဘခ္သီ ယာရ္ခိလ္ဂ်ီရဲ့စစ္တပ္က တိုက္ခိုက္ခဲ့ျခင္းဟာ စစ္ ခံတပ္အမွတ္ နဲ႕ မွားယြင္းတိုက္ ခိုက္မိျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ စစ္ခံတပ္ မဟုတ္မွန္း ေနာက္မွသာ သိရွိခဲ့ၾကတယ္လို႕ D.G. Apte ကသူ႕ရဲ့ Universities in Ancient India၊ စာမ်က္ႏွာ (၅၆) မွာေရး သားထားပါတယ္။

    ဆက္ရန္- သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္ [ေထရဝါဒ အိႏၵိယက ကြယ္ရျခင္း တရားခံ- ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားကိုေလးစားပါ)