မတ္ ၁၉၊ ၂၀၁၈
M-Media
– သူ႕ရဲ႕ တုိင္းျပည္အေပၚ အုပ္စုိးမႈကုိ ေသျခင္းတရားကသာ ရပ္တန္႕ႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႕ ေဆာ္ဒီအိမ္ေရွ႕မင္းသား မုိဟာမက္ ဘင္ ဆလ္မန္က CBS သတင္းဌာနနဲ႕ အင္တာဗ်ဴးမွာ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ဒီအင္တာဗ်ဴးအျပည့္အစံုကုိ မင္းသားရဲ႕ အေမရိကန္ခရီးစဥ္အၾကိဳ ဒီကေန႕မွာ ထုတ္လႊင့္ခဲ့ပါတယ္။
“လူတစ္ေယာက္ အသက္ဘယ္ေလာက္ ရွည္မလဲဆုိတာ ဘုရားသခင္သာ သိပါတယ္။ အသက္ ၅၀ ေလာက္ ေနရမလားဆုိတာ မသိပါဘူး။ ပံုမွန္အတုိင္း သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီေလာက္ ေနရမယ္လုိ႕ ေမွ်ာ္လင့္လုိ႕ ရပါတယ္”
CBS သတင္းဌာနက အင္တာဗ်ဴးသူ ႏုိရာ အုိဒုိနယ္က သူ႕ရဲ႕ အုပ္စုိးမႈကုိ တစ္ခုခုက တားဆီးႏုိင္မလားဆုိၿပီး ေမးတဲ့အခါမွာ မင္းသားက ‘ေသျခင္းတရား’ ျဖစ္တယ္လို႕ ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဒီအင္တာဗ်ဴးဟာ မုိဟာမက္ ဘင္ ဆလ္မန္တစ္ေယာက္ အိမ္ေရွ႕အရာအပ္ႏွင္းခံရကာ အာဏာရၿပီးတဲ့ေနာက္ အေမရိကန္႐ုပ္သံနဲ႕ ပထမဆံုး အင္တာဗ်ဴးမႈျဖစ္ၿပီး မင္းသားကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားအျဖစ္ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
မုိဟာမက္ ဘင္ ဆလ္မန္ဟာ ေဆာ္ဒီႏုိင္ငံအတြင္းမွာ လူမႈေရးနဲ႕ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ ဦးေဆာင္ျပဳလုပ္ေနၿပီး၊ သူေခါင္းေဆာင္တဲ့ ျခစားမႈတုိက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႕ဟာ ေဆာ္ဒီေတာ္၀င္မင္းသားေတြအပါအ၀င္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ေခတၱထိန္းသိမ္းကာ စစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
CBS နဲ႕ အင္တာဗ်ဴးမွာ မင္းသားက အဲဒီလုိ ထိန္းသိမ္းစစ္ေဆးမႈအတြင္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ဘီလီယံ ၁၀၀ ေလာက္ ျပန္ရခဲ့တယ္လုိ႕ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ဒီဖမ္းဆီးမႈဟာ အာဏာလုဖုိ႕ဆုိတဲ့ စြပ္စြဲမႈေတြကုိ ‘ႏံုအရာက်တယ္’ လုိ႕ ျပန္လည္တုန္႕ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
“ေဆာ္ဒီမွာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႕ လုပ္ေနတာေတြဟာ လုိအပ္လုိ႕ လုပ္ေနတာေတြပါ။ လုပ္ေဆာင္တဲ့အရာအားလံုးဟာ လက္ရွိတည္ဆဲဥပေဒနဲ႕အညီ ေဆာင္ရြက္တာျဖစ္ပါတယ္”
လူ႕အခြင့္အေရးကိစၥ
ဘင္ ဆလ္မန္ဟာ တုိင္းျပည္ရဲ႕ လူမႈေရးျပႆနာေတြ၊ တုိင္းျပည္ရဲ႕ ေရွး႐ုိးစြဲ၀ါဒအေၾကာင္းေတြကုိလည္း အင္တာဗ်ဴးမွာ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“၁၉၇၉ ခုႏွစ္က ကိစၥေတြ မတုိင္မီအထိ ကြ်န္ေတာ္တုိ႕ဟာ ကမ႓ာေပၚက အျခားႏုိင္ငံေတြလုိ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ခဲ့တဲ့ ျပည္သူေတြပါ”
တုိင္းျပည္အတြင္း လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ေမးျမန္းရာမွာ မင္းသားက “လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကျငာစာတမ္းက အခ်က္အလက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ယံုၾကည္တယ္” လုိ႕ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“တကယ္ေတာ့ လူ႕အခြင့္အေရးဆုိတဲ့ အယူအဆကုိ ကြ်န္ေတ္ာတုိ႕ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဆာ္ဒီရဲ႕ စံႏႈန္းဟာ အေမရိကန္ရဲ႕ စံႏႈန္းေတြနဲ႕ မတူပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႕ဟာ ဒီကိစၥမွာ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ မျဖစ္ဘူးလုိ႕ ကြ်န္ေတာ္ မေျပာခ်င္ဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႕မွာ တကယ္ရွိေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္တုိ႕ဟာ ဒီလုိ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြကုိ ျပင္ဆင္ဖုိ႕ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္”
တုိင္းျပည္အတြင္းမွာ အမ်ိဳးသားနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ တန္းတူပဲလုိ႕ မင္းသားက ဆုိပါတယ္။
“ကြ်န္ေတာ္တုိ႕အားလံုးဟာ လူသားေတြျဖစ္ၿပီး တစ္ေယာက္နဲ႕တစ္ေယာက္အၾကား ျခားနားမႈ မရွိပါဘူး”
မုိဟာမက္ ဘင္ ဆလ္မန္ဟာ ေဆာ္ဒီမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ကန္႕သတ္ခ်က္တစ္ခ်ိဳ႕ကုိ ေျဖေလ်ာ့ေပးရာမွာ အဓိကအခန္းက႑ကေန ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ဒီအတြက္လည္း ေဆာ္ဒီ ထိပ္တန္း အမ်ိဳးသမီး ပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႕က ခ်ီးက်ဴးခဲ့ၾကပါတယ္။
ယီမင္စစ္ပြဲ
ယီမင္ျပည္တြင္းစစ္မွာ ေဆာ္ဒီဦးေဆာင္တဲ့အဖြဲ႕က ပါ၀င္တုိက္ခုိက္ေနတာနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ဘင္ ဆလ္မန္အေပၚ ေ၀ဖန္မႈေတြ ရွိေနကာ သူကေတာ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေဆာ္ဒီက ဗံုးစၾကဲကတည္းက ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ အၾကပ္းအတည္းေတြအတြက္ ဟူသီသူပုန္ေတြကုိ ျပစ္တင္ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
ေဆာ္ဒီဦးေဆာင္တဲ့ မဟာမိတ္အဖြဲ႕ဟာ အရပ္သား၊ သူပုန္ မခြဲျခားဘဲ့ တုိက္ခုိက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ေနတာ၊ ေဆး႐ံုနဲ႕ စာသင္ေက်ာင္းေတြလုိ အေရးပါတဲ့ အေျခခံအေဆာက္အဦးေတြကုိ ဖ်က္ဆီးတာေတြနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ေတြက ေ၀ဖန္ေျပာဆုိတာေတြ ရွိေနပါတယ္။
ယီမင္စစ္ပြဲမွာ သူတုိ႕ရဲ႕ပါ၀င္မႈကုိ ဘင္ ဆလ္မန္က အေမရိကန္နဲ႕ ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီး ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“တစ္ေန႕က်ရင္ မကၠဆီကိုက ျပည္သူ႕စစ္ေတြဟာ ၀ါရွင္တန္ဒီစီ၊ နယူးေယာက္နဲ႕ ေလာ့စ္အိန္ဂ်လိစ္တုိ႕ကို ဒံုးက်ည္ေတြနဲ႕ တုိက္ခုိက္ၿပီး အေမရိကန္ျပည္သူေတြက ဘာမွမလုပ္ႏုိင္ဘဲ ဒါကုိ လက္ပုိက္ၾကည့္ေနရမယ့္အျဖစ္မ်ိဳး အေမရိကန္က လက္ခံမယ္လုိ႕ ကြ်န္ေတာ္ မထင္ပါဘူး”
အီရန္
အီရန္ဟာ ေဆာ္ဒီရဲ႕ ၿပိဳင္ဘက္ျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ ေျပာၾကားမႈေတြကုိ အိမ္ေရွ႕မင္းသားက ပယ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။
“အီရန္ဟာ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်နဲ႕ ၿပိဳင္ဘက္ မဟုတ္ပါဘူး။ အီရန္စစ္တပ္ဟာ မြတ္စလင္ကမ႓ာက ထိပ္တန္း ၅ ႏုိင္ငံစာရင္းမွာ မ၀င္သလုိ၊ ေဆာ္ဒီစီးပြားေရးကလည္း အီရန္ထက္ ပုိၾကီးပါတယ္။ အီရန္ဟာ ေဆာ္ဒီကုိ မမီွႏုိင္ပါဘူး”
ဘင္ ဆလ္မန္ဟာ အရင္က ေျပာၾကားခဲ့သလုိ ဒီအင္တာဗ်ဴးမွာလည္း အီရန္အဓိပတိ အယာတုိလာ ခါေမနီကုိ နာဇီဂ်ာမနီေခါင္းေဆာင္ အေဒ့ါဖ္ ဟစ္တလာနဲ႕ ခုိင္းႏႈိင္းခဲ့ပါတယ္။
“သူ႕ေခတ္သူ႕အခါ နယ္ပယ္ခ်ဲ႕ထြင္ခဲ့တဲ့ ဟစ္တလာနဲ႕ ေတာ္ေတာ္ေလးကုိဆင္တဲ့ အေနအထားမ်ိဳးကုိ သူ(ခါေမနီ)က အေရွ႕အလယ္ပုိင္းမွာ ဖန္တီးခ်င္သူတစ္ေယာက္ပါ။ ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါး ျဖစ္ခဲ့တာေတြ မတုိင္ခင္ ဥေရာပနဲ႕ ကမ႓ာၾကီးက ဟစ္တလာဟာ ဘယ္ေလာက္ ေၾကာက္စရာေကာင္းလဲဆုိတာ မသိခဲ့ၾကပါဘူး။ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းမွာ ဒီလုိအေနအထားမ်ိဳး ျဖစ္တာကုိ ကြ်န္ေတာ္ မျမင္ခ်င္ပါဘူး”
ေဆာ္ဒီအေနနဲ႕ ႏ်ဴလက္နက္ကုိ ပုိင္ဆုိင္လုိတဲ့ဆႏၵ မရွိေပမယ့္ အီရန္က ႏ်ဴလက္နက္ ရွိလာမယ္ဆုိရင္ သူတုိ႕အေနနဲ႕ အျမန္ဆံုး ရရွိေအာင္ ၾကိဳးစားသြားမယ္လုိ႕လည္း မင္းသားက ထည့္သြင္းေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
ဒီမွတ္ခ်က္နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး အီရန္က ဘင္ ဆလ္မန္ဟာ “ထင္ရာျမင္ရာေျပာတဲ့ လူအတစ္ေယာက္” ျဖစ္တယ္လုိ႕ ဒီအင္တာဗ်ဴး မလႊင့္ခင္မွာ တုန္႕ျပန္ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“အေမွ်ာ္အျမင္နည္းတဲ့ ငါ့စကားႏြားရ ေျပာတာကလြဲရင္ သူဟာ ႏုိင္ငံေရးအေၾကာင္း နကန္းတစ္လံုးမွ မသိသူပါ။ သူ႕ရဲ႕မွတ္ခ်က္ေတြကဟာ တုန္႕ျပန္ဖုိ႕ မထုိက္တန္ပါဘူး” လုိ႕ အီရန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာနရဲ႕ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဘဟ္ရမ္ ကာစီမီက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂ ပတ္ေက်ာ္ေလာက္က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ဒီအင္တာဗ်ဴးကို ေဆာ္ဒီ အိမ္ေရွ႕မင္းသား မုိဟာမက္ ဘင္ ဆလ္မန္ အေမရိကန္ကုိ ၂ ပတ္တာၾကာမယ့္ ခရီးစဥ္ မစတင္ခင္မွာ CBS က ထုတ္လႊင့္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ခရီးစဥ္အတြင္း မင္းသားဟာ အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္၊ သူ႕အစုိးရအဖြဲ႕၀င္ေတြ၊ နယူးေယာက္ ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကားနဲ႕ အျခားေဒသေတြက စီးပြားေရး၊ ဘ႑ာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ ေတြ႕ဆံုဖုိ႕ ရွိေနပါတယ္။
Ref: Aljazeera
