ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၁၊ ၂၀၁၈
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေဂဟစနစ္ျပယုဂ္ အငး္ေလးကန္ – တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ Belt and Road စီမံကိန္းဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံက သဘာ၀ေဂဟသုိက္ေတြနဲ႔ တုိင္းျပည္လူဦးေရရဲ႕ ထက္၀က္ျဖစ္တဲ့ လူ ၂၄ သန္းေလာက္ကုိ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစမယ္လုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ေစာင့္ၾကည့္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ World Wide Fund for Nature က ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။
Belt and Road စီမံကိန္း တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းအျဖစ္ လမ္းေဖာက္ေပးမယ့္ အစီအစဥ္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံ လူဦးေရရဲ႕ထက္၀က္ လူ ၂၄ သန္းေလာက္ ေနထုိင္တဲ့ ဧရာ၀တီ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသနဲ႔ ေဘးပတ္၀န္းက်င္က ေတာင္တန္းေဒသေတြမွာ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရး အေျခခံအေဆာက္အဦးေတြ ျပည့္စံုလာေစမွာပါ။ အဲဒီလူေတြဟာ သစ္ေတာေတြ၊ ျမစ္ေတြ၊ ေျမယာေတြ၊ ဇီ၀ညီညြတ္မႈေတြ အပါအ၀င္ သဘာ၀ေဂဟသုိက္ေတြကို မွီခုိေနရတာျဖစ္ၿပီး၊ ေသာက္ေရရရွိမႈ၊ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေလ်ာ့ပါးမႈေတြလုိ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကုိလည္း ခံစားေနရပါတယ္။
“ေဂဟစနစ္ေတြကို ဖဲပစ္မယ့္၊ ေတာ႐ုိင္းတိရစၦာန္ေတြကို ထိခိုက္ေစမယ့္၊ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈ၊ ေျမၿပိဳမႈ၊ ေလထုညစ္ညမ္းမႈေတြ ျဖစ္ေစမယ့္ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ လမ္းေတြေဖာက္မယ္ဆုိရင္ BRI လမ္းစီမံကိန္းေၾကာင့္ ရရွိမယ့္ အက်ိဳးအျမတ္ေတြဟာ ေနာက္ပုိင္းျဖစ္လာမယ့္ လူမႈပတ္၀န္းက်င္၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ စီးပြားေရး ဆုိးက်ိဳးေတြကုိ ကာမိပါ့မလားဆုိတဲ့ စုိးရိမ္မႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ ပုိမုိေကာင္းမြန္တဲ့ ပလန္ေတြ၊ ဒီဇုိင္းေတြနဲ႔ ဒီအႏၱရာယ္ ေတြကုိ ေရွာင္ရွားတာ၊ ဟန္႔တားတာမ်ိဳး လုပ္ႏုိင္ပါတယ္” လုိ႔ WWF Myanmar ရဲ႕ အစိမ္းေရာင္ စီးပြားေရးစီမံကိန္းနဲ႔ ေပၚလစီမန္ေနဂ်ာ ဟန္နာ ဟဲလ္ဆင္ဂန္က ေျပာပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့လက ထုတ္ျပန္တဲ့ သူတုိ႔အဖြဲ႕ရဲ႕ အစီရင္ခံစာဟာ Belt and Road စီမံကိန္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံက သဘာ၀ေဂဟသုိက္ေတြ၊ အဲဒါကုိ မီခုိေနရသူေတြအေပၚ သက္ေရာက္မယ့္ ေကာင္းက်ိဳး၊ ဆုိးက်ိဳးေတြကုိ ကနဦး သံုးသပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
Myanmar Centre for Responsible Business က ဒါ႐ုိက္တာျဖစ္သူ ဗစ္ကီ ေဘာင္းမန္းက ဆုိးက်ိဳးေတြကုိ တားဆီးဖို႔၊ ေလ်ာ့ခ်ဖုိ႔နဲ႔ ဟန္႔တားဖုိ႔အတြက္ ထိေရာက္တဲ့ ေဆြးေႏြးအႀကံျပဳမႈေတြ၊ အျပန္အလွန္သံုးသပ္မႈေတြ အပါအ၀င္ International Finance Corporation (IFC) အဖြဲ႕နဲ႔ ကမၻာ့ဘဏ္ေတြက သတ္မွတ္ထားတဲ့ စံႏႈန္းနဲ႔အညီ ေလ့လာမႈေတြလုပ္ကာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ EIA မူေဘာင္အတုိင္း အေျခခံအေဆာက္အဦးေတြကုိ ေဆာက္လုပ္မယ္ဆုိရင္ ဒီလုိ ျပႆနာေတြကို ေရွာင္ရွားႏုိင္မယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ဥပေဒမွာ ဟာကြက္ေတြက က်ိန္းေသရွိေနပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ေဆာက္လုပ္ေရးဆုိင္ရာ စံႏႈန္းေတြ ျပည့္ျပည့္၀၀ မရွိဘူး။ ဇီ၀ညီညြတ္မႈ မွ်တဖုိ႔အတြက္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြလည္း မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခ်ိဳ႕လုပ္ငန္းရွင္ေတြက ႏုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းအတုိင္း စီမံကိန္းေတြကုိ
ျမန္မာႏုိင္ငံက BRI လမ္းေၾကာင္း
“ေဆာက္ေပးမယ္လုိ႔ တ႐ုတ္ကေျပာထားတဲ့ အေရွ႕-အေနာက္ လမ္းေၾကာင္း၊ ေတာင္-ေျမာက္လမ္းေၾကာင္းေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေရွရွည္ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအတြက္ အလြန္အေျခခံက်တဲ့ သဘာ၀ေဂဟသုိက္ေတြကုိ ဘယ္လုိ မွီခုိေနလဲ၊ ဘယ္လုိ ထိခိုက္ႏုိင္မလဲ ဆုိတာကုိ WWF ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ အဓိကထား ေဖာ္ျပထားတာပါ ” လုိ႔ အဖြဲ႕ရဲ႕ အစိမ္းေရာင္စီးပြားေရးဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိသူ စုိင္းေန၀န္းျမင့္က ထပ္ေျပာပါတယ္။
တ႐ုတ္ရဲ႕ Belt and Road စီမံကိန္းမွာ အဓိကအပုိင္းက လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး တုိးတက္ဖုိ႔၊ ကုန္သြယ္ေရး တုိးတက္ဖုိ႔နဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြအတြက္ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ လမ္းေၾကာင္းေတြ ဖန္တီးေပးဖုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြဲကူးေရပါဆုိသလုိ ဒါေတြဟာ ၀န္ေဆာင္မႈနဲ႔ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြကုိလည္း အေထာက္အကူျဖစ္ေစမွာပါ။
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ PwC Growth Markets Centre က ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ Repaving the ancient Silk Routes အစီရင္ခံစာမွာ တ႐ုတ္ရဲ႕ အႀကံႀကီးတဲ့ ဒီစီမံကိန္းက စီးပြားေရးလမ္းေၾကာင္း ၆ ခုအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ကုန္းလမ္းေရလမ္း ႏွစ္ခုလံုးပါမယ့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္-တ႐ုတ္-အိႏၵိယ-ျမန္မာ (BCIM) လမ္းေၾကာင္း၊ တ႐ုတ္-အင္ဒုိခ်ိဳင္းနားေရလမ္းေၾကာင္း စတဲ့ လမ္းေၾကာင္းႏွစ္ခုမွာ ဘယ္လုိ ပါ၀င္ေနလဲဆုိတာကုိ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
BCIM လမ္းေၾကာင္းဟာ ယူနန္ျပည္နယ္နဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ႏုိင္ငံေတြအၾကား ဆက္သြယ္မႈ ခုိင္မာေအာင္၊ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ေဒသအတြင္း စီးပြားေရးေပါင္းစည္းမိေအာင္ ရည္ရြယ္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယလမ္းေၾကာင္းမွာေတာ့ အာဆီယံေဒသအတြင္း တ႐ုတ္ရဲ႕ လမ္းေဖာက္ေရးစီမံကိန္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါ၀င္ပါတယ္။
အစီရင္ခံစာမွာ ေလ့လာတင္ျပထားတဲ့ လမ္းေၾကာင္းႏွစ္ခုက မႏၱေလးနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ အလယ္ပုိင္းကေနတစ္ဆင့္ တ႐ုတ္နဲ႔ ေတာင္အာရွကုိဆက္မယ့္ အေရွ႕-အေနာက္ လမ္းေၾကာင္းျဖစ္ၿပီး၊ ဒုတိယတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ေတာင္-ေျမာက္လမ္းေၾကာင္းက အေရွ႕-အေနာက္ လမ္းေၾကာင္းကေန ခြဲထြက္ကာ ရန္ကုန္ကေနတစ္ဆင့္ အိႏၵိယသမုဒၵရာထဲထြက္မယ့္ လမ္းေၾကာင္းျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အခြင့္အလမ္းမ်ား
BRI ရဲ႕ အေရွ႕-အေနာက္၊ ေတာင္-ေျမာက္ လမ္းေၾကာင္းေတြကုိ ေဆာက္လုပ္မႈဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူမႈ-စီးပြားေရးနဲ႔ အေျခခံအေဆာက္အဦး ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးကို ေတာ္ေတာ္ေလး အေထာက္အကူျဖစ္ေစမွာပါ။ ဒီလမ္းေၾကာင္းေတြက လမ္းေတြဟာ ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္းက ၿမိဳ႕ျပေတြ၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြကုိ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံေတြ
စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံေတြက အေတြ႕အႀကံဳေတြအရ BRI လမ္းေၾကာင္း စီမံကိန္းေၾကာင့္ အလုပ္အကုိင္ရရွိမႈ၊ ပညာေရးအခြင့္အလမ္းနဲ႔ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ တုိးတက္ေစမယ့္ အလားအလာေတြ ရွိေနၿပီး၊ ထုတ္ကုန္တုိးျမင့္မႈ၊ ၀င္ေငြတုိးတက္မႈ၊ ကုန္သြယ္ေရး ကုန္က်စားရိတ္ သက္သာမႈနဲ႔ အတားအဆီးမ်ား ေလ်ာ့ပါးမႈ၊ စုိက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔ စက္မႈက႑ေတြမွာ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္တုိးတက္မႈ စတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကို ရရွိေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
သဘာ၀ ေဂဟသုိက္မ်ားအား ထိခုိက္ႏုိင္မႈ
ဒါပမယ့္ BRI ရဲ႕ လမ္းစီမံကိန္းဟာ သဘာ၀ေဂဟသုိက္ေတြ၊ အဲဒီကေနတစ္ဆင့္ လူေတြ ရရွိေနတဲ့ -ေျမၿပိဳမႈ၊ ေရႀကီးမႈ၊ ေရထုညစ္ညမ္းမႈ သိပ္မျဖစ္တာလုိ – အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကုိ ထိခုိက္ေစႏုိင္တယ္လုိ႔လည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ BRI လမ္းေၾကာင္းရဲ႕ ခုိင္ခံ့မႈ၊ ၾကာရွည္ခံမႈဟာ ေရႀကီးမႈ၊ ကမ္းၿပိဳမႈ ေလ်ာ့နည္းတာလုိ ‘ေဂဟစနစ္ရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြ’ ေတြအေပၚ ဘယ္ေလာက္ မွီခိုေနလဲဆုိတာကုိလည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
BRI လမ္းေၾကာင္းေတြဟာ ျပည္သူ ၂၄ သန္းေလာက္ေနၾကတဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္၀ကၽြန္းေပၚနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ေဒသေတြကုိ ျဖတ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလူေတြဟာ ေသာက္ေရ၊ ေျခာက္ေသြ႕ရာသီမွာ မျပတ္ရေနတဲ့ ေရအရင္းျမစ္ေတြအတြက္ သဘာ၀ ေဂဟသုိက္ေတြအေပၚ မွီခုိေနရၿပီး၊ ဘသာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ ေလ်ာ့ပါးေနတာ
သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၊ ေတာင္း႐ုိင္းတိရစၦာန္နဲ႔ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြအေပၚ အဲဒီအရာေတြရဲ႕ သက္ေရာက္မႈေတြကုိ ထည့္မတြက္ဘဲ လမ္းေတြကုိ ေဖာက္လုပ္မယ္ဆုိရင္ BRI စီမံကိန္းရဲ႕ ရလဒ္ေတြက လူမႈ-စီးပြားနဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကုိ သိသိသာသာ ထိခုိက္လာႏုိင္ပါတယ္။
အႀကံျပဳခ်က္မ်ား
စုိင္းေန၀န္းျမင့္က ဒီဇိုင္းမွန္မွန္တဲ့ ပလန္ေကာင္းေကာင္းခ်ဖုိ႔ အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“လမ္းေတြနဲ႔ အျခား စီမံကိန္းေတြကုိ ဒီဇုိင္းဆြဲၿပီး ပလန္ခ်တဲ့အခါမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကုိ မျဖစ္မေန ထည့္သြင္းစဥ္းစားတာက ပုိေကာင္းပါတယ္။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ လူမႈပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ဆုိးက်ိဳးေတြကုိ အမွန္တကယ္ ေရွာင္ရွားဖုိ႔ ဒါက တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းပါပဲ။ စီမံကိန္း ေနာက္ပုိင္းေရာက္မွ ဆုိးက်ိဳးေတြ မျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရတာထက္စာရင္ ဒါက ေငြေရးေၾကးေရးအရလည္း ကုန္က်မႈ နည္းပါတယ္” လုိ႔ စုိင္းေန၀န္းျမင့္က ဆုိပါတယ္။
အစီရင္ခံစာ၏ အႀကံျပဳခ်က္မ်ား
၁။ တ႐ုတ္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းေရးဌာနက ထုတ္ျပန္ထားသည့္ ‘Guidance on the Building of the Green Belt and Road’ လမ္းညႊန္ခ်က္ပါ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ား၊ ေရရွည္တည္တံ့ေရး ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ စံႏႈန္းမ်ား သုိ႔မဟုတ္ ေရရွည္တည္တံ့ေသာ အေျခခံအေဆာက္အဦး ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံအလုိက္ သတ္မွတ္ထားသည့္ စံႏႈန္းမ်ားကုိ အေသအခ်ာ လုိက္နာရန္
၂။ ေရႀကီးမႈ၊ ကမ္းၿပိဳမႈ၊ ဇီ၀ညီညြတ္မႈတုိ႔ကဲ့သုိ႔ ဆက္စက္ေနသည့္ အႏၱရာယ္မ်ားကုိ ပုိမုိနားလည္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္၊ ရရွိထားသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကုိ လမ္းေဖာက္လုပ္မည့္ စီမံကိန္းမ်ားႏွင့္ ဒီဇုိင္းမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းရန္၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခုိက္မႈဆုိင္ရာ သံုးသပ္မႈႏွင့္ သဘာ၀န္ပတ္၀န္းက်င္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ အစီအစဥ္မ်ား (EIAs) ကုိ စံခ်ိန္မီေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္
၃။ လမ္းအူေၾကာင္းေနရာႏွင့္ စီမံကိန္းေၾကာင့္ ျဖစ္လာႏုိင္သည့္ ဆုိးက်ိဳးမ်ားကုိ သံုးသပ္ကာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လူမႈပတ္၀န္းက်င္အေပၚ ထိခုိက္မႈမ်ားကုိ ေရွာင္ရွားေဆာင္ရြက္ရန္
၄။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးဇုန္မ်ားႏွင့္ ေဘးမဲ့ေတာမ်ား ထားေပးျခင္း၊ ဆံုး႐ံႈးသြားသည့္ သစ္ပစ္မ်ားအား ျပန္စုိက္ျခင္းတုိ႔ အပါအ၀င္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၊ လူမႈေရးႏွင့္ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား တုိးပြားေစမည့္ BRI ဒီဇုိင္းမ်ိဳး ျဖစ္ရန္
၅။ လႈမႈပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ဆုိးက်ိဳးမ်ားကုိ ေရွာင္ရွားႏုိင္ေရးႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေဆာင္ရြက္မည့္ BRI စီမံကိန္းမွ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားကို မွ်ေ၀ခံစားႏုိင္ေရးအတြက္ စီမံကိန္းေဆာင္ရြက္မႈ အဆင့္တုိင္းတြင္ ျမန္မာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက ပူးေပါင္းပါ၀င္ရန္
(Myanmar Times တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ Belt and Road road corridors put half of Myanmar’s population at risk ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။)
