ႏုိ၀င္ဘာ ၂၃၊ ၂၀၁၇
M-Media
– ‘၆ ရက္စစ္ပြဲ’ ၿပီးဆံုးကတည္းက အစၥေရးဟာ ပါလက္စတုိင္းပုိင္နက္ေတြကုိ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္တာ၊ ထိန္းခ်ဳပ္တာေတြကုိ တုိးျမႇင့္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး ပါလက္စတုိင္းလူဦးေရ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး အစၥေရးရဲ႕ စနစ္တစ္ခုက ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ အၾကာမွာ ပံုေပၚလာပါေတာ့တယ္။
၁၉၆၇ ခုႏွစ္ စစ္ပြဲၿပီးဆံုးၿပီးတဲ့ေနာက္ သူတုိ႔သိမ္းပုိက္ထားတဲ့ ပါလက္စတုိင္းပုိင္နက္ေတြကုိ အစၥေရးက ပိတ္ပင္ေဒသမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီး အဲဒီေဒသမွာေနထုိင္တဲ့ ပါလက္စတုိင္းျပည္သူေတြ ေဒသကေနထြက္ခြာဖုိ႔၊ ျပန္၀င္ဖုိ႔အတြက္ အစၥေရးထံကေန ခြင့္ျပဳခ်က္ယူရပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ႏုိင္ငံရပ္ျခားေရာက္ေနတဲ့ ပါလက္စတုိင္းေတြဟာ ေနာက္ပုိင္းျပဳလုပ္တဲ့ လူဦးေရစစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမွာ ထည့္သြင္းမခံရဘဲ၊ တရား၀င္ အေထာက္အထားေတြလည္း မရေတာ့ပါဘူ။
ပါလက္စတုိင္းျပည္သူေတြရဲ႕ အသက္ရွင္ေနထုိင္မႈကုိ သီးျခားခြဲထုတ္လုိက္တဲ့ ေဆာင္ရြက္မႈတစ္ခုက မွတ္ပံုတင္ကုိ အေရာင္ခြဲထုတ္ေပးတဲ့စနစ္ျဖစ္ၿပီး အစၥရးစစ္တပ္နဲ႔ အရပ္ဖက္စီမံခန္႔ခြဲေရးဌာနတုိ႔က ဒါကို ကုိင္တြယ္ပါတယ္။ ပါလက္စတုိင္းပုိင္အေနာက္ဖက္ကမ္းနဲ႔ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္ေတြမွာ အသက္ ၁၆ ႏွစ္ျပည့္တဲ့ ပါလ
က္စတုိင္းေတြကုိ အစၥေရးက အစိမ္းေရာင္ကဒ္ျပားေတြထုတ္ေပးၿပီး အေရွ႕ေဂ်႐ုစလင္နဲ႔ အစၥေရးက ပါလက္စတုိင္းေတြကုိေတာ့ အျပာေရာင္ကဒ္ေတြ ထုတ္ေပးပါတယ္။
အဲဒီကဒ္ေတြဟာ လြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားသြားလာမႈကေန မိသားစု ျပန္လည္ေပါင္းစည္မႈအထိ ပါလက္စတုိင္းျပည္သူေတြရဲ႕ ဘ၀ရွင္သန္မႈ အေျခအေနအားလံုးအေပၚ ႐ုိက္ခတ္မႈရွိပါတယ္။
ထိန္းခ်ဳပ္မႈစနစ္
ပါလက္စတုိင္းအာဏာပုိင္အဖြဲ႕(PA) အစိုးရဟာ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ကတည္းက ပါလက္စတုိင္းပုိင္နက္ေတြရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတာ၀န္ကုိ ယူခဲ့ေပမယ့္ မွတ္ပံုတင္ေတြကို အစၥေရးစစ္တပ္ကသာ ထုတ္ေပးေနတယ္လုိ႔ ပါလက္စတုိင္း လူ႕အအခြင့္အေရးအဖြဲ႕ Al-Haq က ေစာင့္ၾကည့္ေရးနဲ႔ အခ်က္အလက္စုေဆာင္းေရး အႀကီးအကဲ တဟ္ဆင္း အီေလယန္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“အေနာက္ဖက္ကမ္းနဲ႔ ဂါဇာတုိ႔က မွတ္ပံုတင္ထုပ္ေပးတဲ့ ကိစၥေတြမွာဆုိရင္ PA ဟာ ကဒ္ေတြကုိ ပရင့္ထုတ္ေပး႐ံုအဆင့္ေလာက္သာ ရွိပါတယ္။ အစၥေရးရဲ႕ Bet Il က်ဴးေက်ာ္အိမ္ယာမွာ အေျခစိုက္တဲ့ အရက္ဖက္စီမံခန္႔ခြဲေရးအဖြဲ႕က လူဦးေရစာရင္းမွာ ပါ၀င္မႈအေပၚမူတည္ၿပီး ပါလက္စတုိင္းေတြကုိ ကဒ္ထုတ္ေပးရမလား၊ မေပးရဘူးလားဆုိတာကုိ ဆံုးျဖတ္တာပါ” လုိ႔ အီေလယန္က ဆုိပါတယ္။
Gisha လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ရဲ႕ ႏုိင္ငံတကာ ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးေရးမွဴး မီရီယန္ မာရ္မူရ္က ပါလက္စတုိင္းရဲ႕ လူဦးေရစာရင္းကုိ အစၥေရးက ခ်ဳပ္ကုိင္ထားျခင္းဟာ ပါလက္စတုိင္းပုိင္နက္ေတြမွာ သြားလာလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ လူဦးေရအခ်ိဳးအစားကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး သူတုိ႔ေဆာင္ရြက္မႈမွာ အခရာက်တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ပါလက္စတုိင္းေတြရဲ႕ ေနထုိင္ခြင့္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဆံုးျဖတ္ခြင့္ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္မႈနည္းလမ္းတစ္ခုအျဖစ္ အစၥေရးက သံုးပါတယ္။ လူဦးေရစာရင္းထဲမွာ ပါ၀င္မွသာ ပါလက္စတုိင္းေတြဟာ အသိအမွတ္ျပဳကဒ္ေတြ၊ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ေတြရပါတယ္” လုိ႔ သူမက ဆုိပါတယ္။
အေနာက္ဖက္ကမ္းတစ္ခုလုံုးမွာ အစၥေရးက စစ္ေဆးေရးဂိတ္ေတြ ခ်ထားတာေၾကာင့္ ပါလက္စတုိင္းေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ပုိက္နက္အတြင္း ခရီးသြားတာေတာင္မွ အဲဒီ အသိအမွတ္ျပဳကဒ္ေတြ လုိတယ္လုိ႔ မာရ္မူရ္က ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဒီလုိေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳးဟာ ေတာင္အာဖရိမွာ လူျဖဴေတြက လူမည္းေတြနဲ႔၊ ကျပားေတြရဲ႕ သြားလာလႈပ္ရွားမႈကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ႔၊ သူတုိ႔က ပုိၿပီးေတာ့ အခြင့္အေရးယူဖုိ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ လူျဖဴေတြရဲ႕ ခြဲျခားေရးဥပဒေတြနဲ႔လည္း သြားတူေနပါတယ္။
ဥပေဒျဖင့္ ခြဲျခားမႈ
အစၥေရးက သိမ္းပုိက္ထားတဲ့ ပါလက္စတုိင္းပုိင္ အေနာက္ဖက္ကမ္းနဲ႔ ဂါဇာတုိ႔မွာ ပါလက္စတုိင္းျပည္သူေတြရဲ႕ သြားလာလႈပ္ရွားမႈကို လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅ ႏွစ္အတြင္ အစၥေရးက ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါးကန္႔သတ္လာခဲ့ၿပီး ခြဲျခားမႈဟာ ‘ဥပေဒျဖစ္လာကာ ခြင့္ျပဳမႈက ႁခြင္းခ်က္ျဖစ္လာတယ္’ လုိ႔ မာရ္မူရ္က ဆုိပါတယ္။
အေနာက္ဖက္ကမ္းက ပါလက္စတုိင္းေတြကုိ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္နဲ႔ ေဂ်႐ုစလင္ကုိ သြားခြင့္မျပဳဘဲ အစၥေရးထံကေန အထူးျဖတ္သန္းခြင့္ရမွ သြားလုိ႔ရပါတယ္။ အဲဒီလုိပဲ ဂါဇာက ပါလက္စတုိင္းေတြဟာလည္း အစၥေရးစစ္တပ္ရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္မရွိဘဲ ေဂ်႐ုစလင္နဲ႔ အေနာက္ဖက္ကမ္းေတြကို သြားလုိ႔မရပါဘူး။
“အေနာက္ဖက္ကမ္းနဲ႔ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္မွာ အစၥေရးစစ္တပ္က ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး ဥပေဒေတြကလည္း မတူပါဘူး။ အဲဒီေဒသတစ္ခုခ်င္းစီကုိ အစၥေရးစစ္တပ္ရဲ႕ တပ္မွဴးတစ္ဦးစီက စီမံခန္႔ခြဲတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ အဲဒီေဒႏွစ္ခုကုိ ခြဲျခားၿပီး ထိိန္းခ်ဳပ္ရလြယ္ေအာင္ လုပ္တာျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ အီေလယန္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
မာရ္မူရ္က အစၥေရးဟာ ေျမျပင္မွာ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ကစၿပီး အၿမဲတမ္းေနထုိင္ခြင့္အတြက္ ေနရာေျပာင္းလဲတာကုိ ပိတ္ပင္လုိက္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“ရလဒ္အေနနဲ႔ ပါလက္စတုိင္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သူတုိ႔ေနထုိင္မယ့္ေနရာကုိ ေရြးခ်ယ္လုိ႔ မရေတာ့သလုိ ပညာသင္ဖုိ႔၊ အလုပ္လုပ္ဖုိ႔ အခြင့္အလမ္းေတြလည္း ဆံုး႐ံႈးသြားပါတယ္”
ဂါဇာကေက်ာင္းသားေတြ အေနာက္ဖက္ကမ္းမွာ သြားေရာက္ပညာသင္ၾကားခြင့္ကိုလည္း ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကစၿပီး အစၥေရးက တားျမစ္ပိတ္ပင္လုိက္ပါတယ္။
မိသားစု ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရး
အဲဒီလုိ အေရာင္ခြဲထားတဲ့ မွတ္ပံုတင္ေတြေၾကာင့္ ခင္ပြန္းနဲ႔ ဇနီး ကုိင္ထားကဒ္ အေရာင္ျခင္းမတူရင္ မိသားစု ျပန္လည္ေပါင္းစည္းခြင့္လည္း မရေတာ့ပါဘူး။
“အေနာက္ဖက္ကမ္းကလူနဲ႔ အိမ္ေထာင္က်တဲ့ ဂါဇာကလူေတြဟာ အေနာက္ဖက္ကမ္းကုိ ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီး အိမ္ေထာင္ဖက္နဲ႔ အတူေနထုိင္လုိ႔ မရပါဘူး” လုိ႔ မာရ္မူရ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ပုိဆုိးတာက ဒီကဒ္ကုိင္ထားတဲ့သူနဲ႔ ကဒ္မရွိတဲ့သူ အိမ္ေထာင္ျပဳမယ္ဆုိရင္ အစၥေရးစစ္တပ္က အတင္းအဓမၼခြဲတာနဲ႔ ႀကံဳရၿပီး ေမြးလာတဲ့ကေလးေတြဟာ ကဒ္ရွိတဲ့သူတစ္ဦးရဲ႕ေအာက္မွာပဲ စာရင္းသြင္းခံရတာပါ။
Palestinian Center for Policy and Survey Research အဖြဲ႕က ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာျပဳလုပ္တဲ့ သုေတသနအရ ဂါဇာမွာေနထုိင္သူေတြရဲ႕ ၃၁ ရာခုိင္ႏႈန္း – သန္း၀က္ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္-ဟာ အေနာက္ဖက္ကမ္း၊ အေရွ႕ေဂ်႐ုစလင္နဲ႔ အစၥေရးတုိ႔မွာ ေဆြမ်ိဳးေတြရွိတယ္ဆုိတာ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ၂၆ ရာခုိင္ႏႈနး္က အေနာက္ဖက္ကမ္းမွာ ေဆြမ်ိဳးေတြ ရွိေနပါတယ္။
ေဂ်႐ုစလင္က အျပာေရာင္ကဒ္
ေဂ်႐ုစလင္မွာ အၿမဲတမ္းေနထုိင္ခြင့္ရထားတဲ့ ပါလက္စတုိင္းေတြရဲ႕ လြတ္လပ္စြာသြားလာခြင့္ကုိ ကန္႔သတ္ထားျခင္းမရွိပါဘူး။ ဂါဇာကုိသြားဖုိ႔အတြက္ ခြင့္ျပဳခ်က္လုိေပမယ့္ ပါလက္စတုိင္းပုိင္ အေနာက္ဖက္ကမ္းနဲ႔ ေခတ္သစ္ အစၥေရးႏုိင္ငံအတြင္းမွာေတာ့ သူတုိ႔ေတြဟာ လြတ္လပ္စြာ သြားလာႏုိင္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အျခားေသာ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ ကန္႔သတ္မႈ လုပ္ထားပါတယ္။
“ေဂ်႐ုစလင္မွာ အၿမဲတမ္းေနထုိင္ခြင့္ ကၽြန္မတုိ႔ကုိ ေပးတယ္ဆုိတာ အထူးအခြင့္အေရး ေပးတယ္ဆုိတာမ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ အစၥေရးက လုပ္ထားတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ပ်ားရည္နဲ႔ ၀မ္းခ်တာမ်ိဳးပါ။ အဲလင္ဘီနယ္ျခားကုိ ျဖတ္တဲ့အခါမွာ ကၽြန္မတုိ႔ တန္းသိပ္မစီရဘူးဆုိတာ ဟုတ္တယ္။ (ဂါဇာကလြဲၿပီး) ေဒသအတြင္းမွာ လြတ္လပ္စြာ
သြားလာခြင့္ရတယ္ဆုိတာ ဟုတ္တယ္။ ဒါေပယ့္ စစ္ေဆးေရးဂိတ္ေတြမွာ ကၽြန္မတုိ႔ဟာ ရွာေဖြခံေနရၿပီး၊ အရွက္တကြဲအက်ိဳးနည္း ျဖစ္ေနရတုန္းပါ” လုိ႔ ေဂ်႐ုုစလင္က မူလန္းတန္းျပဆရာမ ဒါလီယာ နက္စ္ဟက္စ္ဟီဘီက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ေဂ်႐ုစလင္မွတ္ပံုတင္ကုိင္ထားတဲ့ ပါလက္စတုိင္းေတြဟာ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ကဒ္ျပန္႐ုပ္သိမ္းခံရမလဲဆုိတဲ့ စုိးရိမ္မႈေတြနဲ႔ ေနထုိင္ေနရတာျဖစ္ပါတယ္။ အစၥေရးက က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ထားတဲ့ ပါလက္စတုိင္းပုိင္ အေနာက္ဖက္ကမ္းအတြင္း ေဂ်႐ုစလင္မဟုတ္ဘဲ တစ္ျခားေနရာမွာေနထုိင္မယ္ဆုိရင္လည္း အစၥေရးက တစ္မ်ိဳးတစ္ဖံု ကန္႔သတ္ထားပါတယ္။
စား၀တ္ေနေရးနဲ႔ မိသားစုအေၾကာင္းအရင္းေတြေၾကာင့္ ေဂ်႐ုစလင္က ပါလက္စတုိင္းေတြဟာ အေနာက္ဖက္ကမ္းမွာ ေနထုိင္ေနရေပမယ့္ ေဂ်႐ုစလင္မွတ္ပံုတင္ အသိမ္းမခံရဖုိ႔အတြက္ ၿမိဳ႕ျမဴနီစီပယ္ နယ္နမိတ္အတြင္းမွာ ရွိေနတဲ့ အိမ္ကုိေတာ့ ဒီအတုိင္းထားထားရပါတယ္။ အျပာေရာင္ကဒ္ရထားသူေတြဟာ အဲဒီအိမ္ေတြမွာ အမွန္တကယ္ေနထုိင္လားဆုိတာကို အစၥေရးအာဏာပုိင္ေတြက ေရွာင္တခင္စစ္ေဆးတာမ်ိဳး ပံုမွန္လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။
ပါလက္စတုိင္းေတြဟာ အမ်ိဳးသားအာမခံဆုိတဲ့ အခြန္အျပင္ သူတုိ႔ရဲ႕ ပုိင္ဆုိင္မႈအတြက္ အစၥေရးကုိ မေတာ္မတရားအခြန္ေငြေတြလည္း ေပးေဆာင္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမဴနီစီပယ္ဌာနရဲ႕ ၀န္ေဆာင္မႈကေတာ့ အနည္းဆံုးသာရရွိၿပီး သူတုိ႔ရပ္ကြက္ေတြမွာ အေျခခံအေဆာက္အဦး မျပည့္စံုတာ၊ က်န္မာေရး၊ ပညာေရး၀န္ေဆာ
င္မႈေတြ အားနည္းတာကုိလည္း ခံစားေနရပါတယ္။
အီေလယန္က ဒါဟာ ေဂ်႐ုစလင္မွာ ဂ်ဴး ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ပါလက္စတုိင္း ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိေရး အစၥေရးရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“ေဂ်႐ုစလင္မွတ္ပံုတင္ထုတ္ေပးတဲ့ လူဦးေရးစာရင္းမွာ ပါလက္စတုိင္းေတြကုိ နည္းေအာင္ သူတုိ႔လုပ္ၿပီး၊ ဂ်ဴးေတြသာေနထုိင္တဲ့ တရားမ၀င္အိမ္ယာေတြကုိ ၿမိဳ႕တစ္၀ုိက္မွာ ေဆာက္လုပ္ကာ လူဦးေရအခ်ိဳးအစား ေျပာင္းလဲေအာင္လည္း လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္” လုိ႔ သူက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ေဂ်႐ုစလင္မွတ္ပံုတင္ကုိင္ထားတဲ့ ပါလက္စတုိင္းေတြအေနနဲ႔ တုိင္းျပည္ျပင္ပမွာ ေနထုိင္မယ္ဆုိရင္ ပုိဆုိးတဲ့အေျခအေနမ်ိဳးနဲ႔ ႀကံဳေတြ႕ရတယ္လုိ႔ နာရွာရွီဘီက ေျပာပါတယ္။
“၃ ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ ႏုိင္ငံျခားမွာ ေနထုိင္ၿပီဆုိရင္ ကၽြန္မတုိ႔ရဲ႕ ေဂ်႐ုစလင္မွာ ေနထုိင္ခြင့္ဟ အလုိအေလ်ာက္ ဆံုး႐ံႈးသြားပါတယ္။ ကၽြန္မတုိ႔ဟာ ဘက္ေပါင္းစံုကေန ထိခိုက္ခံစားေနရတာပါ။ ေဂ်႐ုစလင္မွတ္ပံုတင္ဟာ အေကာင္းထက္ အဆုိးက ပုိမ်ားပါတယ္”
Ref: Aljazeera
(Aljazeera သတင္းဌာနတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ The colour-coded Israeli ID system for Palestinians ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)
