ႏိုဝင္ဘာ ၁၁၊ ၂၀၁၇
M-Media
– ေဆာ္ဒီအိမ္ေရွ႕မင္းသား မုိဟာမက္ ဘင္ ဆလ္မန္ဟာ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိခဲ့တဲ့ ေဆာ္ဒီေတာ္၀င္မိသားစု အမ်ားသေဘာတူ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္ကုိ ပယ္ဖ်က္ျခင္းအားျဖင့္ ႏုိင္ငံအတြင္းနဲ႔ ေဒသတြင္း မတည္မၿငိမ္ျဖစ္မယ့္ အႏၱရာယ္ကုိ မီးခြက္ထြန္းရွာေနတယ္လုိ႔ အေမရိကန္ ေထာက္လွမ္းေရး တာ၀န္ရွိသူေတြအပါအ၀င္ ထိပ္တန္း ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။
ေဆာ္ဒီထီးနန္းကုိ ဆက္ခံမယ့္ အိမ္ေရွ႕မင္းသား ၀မ္းကြဲညီအစ္ကုိ မုိဟာမက္ ဘင္ နာယက္ဖ္ ေနရာကုိ အစားထုိးရယူခဲ့တဲ့ ဇြန္လကတည္းက အသက္ ၃၂ ႏွစ္အရြယ္ မင္းသား မုိဟာမက္ဟာ ေဆာ္ဒီေတာ္၀င္မိသားစုက ၿပိဳင္ဘက္ေတြနဲ႔ ဘာသာေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြကိုေက်ာ္ကာ အာဏာစုစည္းဖုိ႔ ႀကိဳးစားလာတာပါ။
စက္တင္ဘာလအတြင္းမွာ ေဆာ္ဒီရဲတပ္ဖြဲ႕ဟာ ဆလ္မန္ အလ္-ေအာင္ဒါဟ္၊ အ၀ဒ္ အလ္-ကာရ္နီတုိ႔လုိ အစၥလာမ့္ ဓမၼပညာရွင္ေတြအပါအ၀င္ ဘာသာေရးအထင္ကရပုဂၢိဳလ္ေတြကုိ ဒါဇင္နဲ႔ခ်ီ ဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အိမ္ေရွ႕မင္းသားရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးတဲ့ ေရႊ႕ကြက္က ၿပီးခဲ့တဲ့စေနေန႔မွာ ေပၚထြက္လာခဲ့ၿပီး အႀကီးတန္း၀န္ႀကီးေတြကုိ ရာထူးကေနထုတ္ပယ္တာ၊ တုိင္းျပည္ရဲ႕ အခ်မ္းသာဆံုးပုဂၢိဳလ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းတာေတြ လုပ္လာတာပါ။ ျခစားမႈတုိက္ဖ်က္ေရးဆုိတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ဖမ္းဆီးခံရသူေတြထဲမွာ သူ႕ရဲ႕ ၀မ္းကြဲညီအစ္ကုိ ကမၻာ့အခ်မ္းသာဆံုးစာရင္း၀င္ အလ္၀ါလိဒ္ ဘင္ တာလာလ္နဲ႔ အျခား မင္းသား ၁၁ ဦး၊ ၀န္ႀကီး ၄ ဦး၊ ၀န္ႀကီးေဟာင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါ၀င္ပါတယ္။
ေဒသအတြင္း အႀကီးဆံုး မီဒီယာကုမၸဏီေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္တ့ဲ အေရွ႕အလယ္ပုိင္း အသံလႊင့္စင္တာ (MBC) ရဲ႕ ဥကၠဌ၊ ထိပ္တန္းေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းပုိင္ရွင္ ၀ါလိဒ္ အလ္-အီဘရာဟင္လည္း ဖမ္းဆီးခံရသူေတြထဲမွာ ပါ၀င္ပါတယ္။
အိမ္ေရွ႕မင္းသားေဟာင္း နာယက္ဖ္ ဘယ္ေရာက္ေနလဲဆုိတဲ့ ကိစၥမွာလည္း မရွင္းမရွင္းေတြ ျဖစ္ေနၿပီး အ႐ုိက္အရာကေန ဖယ္ရွားခံရၿပီးတဲ့ေနာက္ပုိင္းမွာ သူ႕ကုိ မေတြ႕ရေတာ့ပါဘူး။ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်ခံထားရတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြလည္း ထြက္လာပါတယ္။
တစ္ဦးတည္းအာဏာရွင္ လုပ္ခ်င္တာလား
———————-
Durham တကၠသုိလ္က ပညာရွင္ ခရစၥတုိဖာ ေဒဗစ္ဆန္က မင္းသား မုိဟာမက္အေနနဲ႔ သူ႕ထက္ ၀ါရင့္ သဘာရင့္ေတြကုိ ပစ္မွတ္ထားၿပီး ဒီလုိလုပ္လာတာဟာ မိသားစု စုေပါင္းအုပ္စုိးတဲ့ ဘုရင္စနစ္ကေန တစ္ဦးေကာင္း အာဏာရွင္စနစ္ကုိ ဦးတည္တဲ့ အေရြ႕တစ္ခုကုိ ေဖာ္ညႊန္းေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“မင္းသားနဲ႔ အဘူဒါဘီက သူ႕အေပါင္းအပါေတြက ေခါင္ေတြကို ၿဖိဳဖုိ႔ရည္ရြယ္တဲ့ ဒီလုပ္ေဆာင္မႈမ်ိဳးဟာ မင္းသားအေနနဲ႔ ဧကရာဇ္ပံုစံ အာဏာတည္ေဆာက္မႈ အေနအထားျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ ေဒဗစ္ဆန္က ေျပာပါတယ္။
“ထားစရာမရွိသူေတြ၊ ေတာ္၀င္မင္းသားေတြ၊ မီဒီယာဗုိလ္ေတြ၊ ေဆာက္လုပ္ေရး ဂု႐ုေတြကုိ ထိန္းသိမ္းျခင္းအားျဖင့္ သူ႕ရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈနဲ႔ ဘယ္သူမွ မလြတ္ဘဲ၊ ၿပီးခဲ့တဲ့ရာစုတစ္ေလွ်ာက္ မိသားစု စုေပါင္းအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ဘုရင္စနစ္ဟာ ဒီႏွစ္အေစာပုိင္းမွာ နိတၳိတံသြားၿပီး သူကသာ အားလံုးရဲ႕အထက္မွာရွိတဲ့ ‘ဧကရာဇ္’ ျဖစ္ေၾကာင္း မင္းသားက ျပေနတာပါ”
ေလ့လာဆန္းစစ္သူေတြကေတာ့ အခုတစ္ပတ္အတြင္း အိမ္ေရွ႕မင္းသား ဆလ္မန္ရဲ႕ ဒီေဆာင္ရြက္ခ်က္ဟာ ေရနံေစ်း က်ဆင္းမႈေၾကာင့္ တုိင္းျပည္ရဲ႕စီးပြားေရး ႐ုန္းကန္ေနရတဲ့အခ်ိန္ အလ္-ဆာအြဒ္မိသားစုအတြင္း ခြာၿပဲမႈ ျဖစ္လာေစႏုိင္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
စီအုိင္ေအမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေလာက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး ဘရြတ္ကလင္းေထာက္လွမ္းေရးစီမံကိန္းရဲ႕ ဒါ႐ုိက္တာလည္းျဖစ္သူ ဘ႐ုစ္ ရီဒဲလ္က ေဒဗစ္ဆန္ရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္နဲ႔ တူညီတဲ့အျမင္ကုိ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ဒီလုိ အစုုလုိက္အၿပံဳလုိက္ ဖမ္းဆီးမႈဟာ မႀကံဳစဖူးျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတ္ယ။
“ေတာ္၀င္အသုိင္းအ၀ုိင္းရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြဟာ ပံုမွန္အားျဖင့္ သိမ္ေမြ႕ၿပီး ဂုဏ္သိကၡာကုိထိန္းဖုိ႔ အထူးအေလးထား ေဆာင္ရြက္ေလ့ရွိပါတယ္။ အခုကိစၥမွာ ေတာ္၀ုိင္းအ၀ုိင္းအ၀ုိင္းအတြင္း မေက်နပ္တာမ်ိဳးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိလာမွာျဖစ္ၿပီး တုိင္းျပည္ဟာ မတည္ၿငိမ္မႈဆီ ဦးတည္ေနပါတယ္” လုိ႔ ရီဒဲလ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အီရန္ဖက္ ျမႇားဦးလွည့္မလား
————-
ေတာ္၀င္မိသားစုရဲ႕ သေဘာတူညီမႈနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့စနစ္ ပ်က္သုဥ္းသြားတာဟာ ေဆာ္ဒီႏုိင္ငံအတြင္းမွာေရာ ျပည္ပမွာပါ ႐ုိက္ခတ္မႈေတြ ရွိလာႏုိင္ၿပီး အထူးသျဖင့္ ေဒသတြင္းၿပိဳင္ဘက္ အီရန္နဲ႔ျဖစ္တယ္လုိ႔ အေမရိကန္ေထာက္လွမ္းေရးေဟာင္းေတြက ေျပာပါတယ္။
မုိဟာမက္ ဘင္ ဆလ္မန္ဟာ ၂၀၁၅ မွာ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးနဲ႔ ဒုတိယအိမ္ေရွ႕မင္းသား အဲဒီကေနတစ္ဆင့္ အိမ္ေရွ႕မင္းသား ျဖစ္လာကတည္းက ေဆာ္ဒီဟာ အီရန္အေပၚ ပုိၿပီးရန္လုိတဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီမ်ိဳး က်င့္သံုးလာပါတယ္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတ္လမွာ ေဆာ္ဒီက ယီမင္မွာ အီရန္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳထားတယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ရတဲ့ ဟူသီသူပုန္ေတြအေပၚ စစ္တုိက္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အေစာပုိင္းမွာေတာ့ အီရန္နဲ႔ သံတမန္ဆက္ဆံေရး ဆုိးရြားေနတယ္လုိ႔ ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။
ဒီလုိ ေဒသတြင္းတင္းမာမႈေတြ ျမင့္တက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ စေနေန႔က ဟူသီသူပုန္ေတြ ရီယာ့ဒ္ကို ဒံုးက်ည္ပစ္တာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မုိဟာမက္ ဘင္ ဆလ္မန္က အီရန္ဟာ ဟူသီေတြကုိ ဒံုးက်ည္ေတြ ေထာက္ပံ့ေနၿပီး ဒီလုိတုိက္ခုိက္မႈဟာ အီရန္က စစ္ေၾကျငာတာပဲလုိ႔ မွတ္ယူေၾကာင္း အဂၤါေန႔မွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အီရန္က ဒီကိစၥကို ျငင္းဆုိခဲ့ၿပီး ေဆာ္ဒီရဲ႕ ဒီေျပာၾကားမႈဟာ ‘ရန္ညႇိဳးထားတဲ့၊ တာ၀န္မဲ့တဲ့ အဖ်က္သေဘာေဆာင္တဲ့၊ ရန္လုိတဲ့’ စြပ္စြဲေျပာၾကားမႈသာျဖစ္တယ္လုိ႔ တုန္႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
အိမ္ေရွ႕မင္းသားဟာ ျပည္တြင္းမွာ လူမႈေရးနဲ႔ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ ျပဳလုပ္သြားမယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ႏုိင္ငံပုိင္ ေရနံကုမၸဏီ Aramco ရဲ႕ တစ္ခ်ိဳ႕တစ္၀က္ကုိ အမ်ားပုိင္လုပ္တာ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ယာဥ္ေမာင္းခြင့္ပိတ္ပင္မႈ ပယ္ဖ်က္တာေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။
ႏုိင္ငံရဲ႕စီးပြားေရး ေရနံအေပၚ မွီခုိလြန္းမႈကုိ ေလွ်ာ့ခ်ကာ တုိင္းျပည္ရဲ႕ ခရီးသြားက႑၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပညာေရးက႑ေတြကို ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္လုပ္မယ့္ Vision 2030 စီမံကိန္းကုိလည္း မင္းသားက ခ်ျပခဲ့ပါတယ္။
CIA စစ္ဆင္ေရးေတြမွာ လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမွဴးအျဖစ္ အရင္က တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ဖူးခဲ့တဲ့ ေရာဘတ္ ရစ္ခ်ာက ၿပီးခဲ့တဲ့တစ္ပတ္အတြင္း ေဆာ္ဒီမွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြဟာ သမ႐ုိးက် ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္တဲ့ နည္းလမ္းေတြကုိ သိသိသာသာ ခ်ိဳးေဖာက္တာမ်ိဳးျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
မင္းသားရဲ႕ ေခတ္မီေအာင္ျပဳလုပ္မယ့္အစီအစဥ္ကုိ ခ်ီးက်ဴးခဲ့ေပမယ့္၊ သူ႕ရဲ႕ ဓားထက္လာမႈက အီရန္နဲ႔ စစ္တုိက္တာမ်ိဳးအထိ ျဖစ္လာႏုိင္ၿပီး စုိးရိမ္စရာအေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္တယ္လုိ႔ ရစ္ခ်ာက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ရစ္ခ်ာဟာ အေရွ႕အလယ္ပုိင္း ႏုိင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ စစ္ဆင္ေရးေတြ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူးသူပါ။
အာဏာစုစည္လာမႈနဲ႔ သူ႕နားမွာ အလယ္အလတ္က်တဲ့ လႊမ္းမုိးႏုိင္သူ မရွိတာက ေဆာ္ဒီရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီမွာ တင္းမာမႈေတြ ရွိလာႏုိင္ၿပီး မင္းသားဟာ အီရန္နဲ႔ ေက်ာင္းေတာ္ကရန္စကုိ အျပတ္ရွင္းဖုိ႔အထိ လုပ္လာႏုိင္တယ္လုိ႔လည္း ရစ္ခ်ာက သံုးသပ္ပါတယ္။
အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္က လတ္တေလာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အိမ္ေရွ႕မင္းသားနဲ႔ သူ႕အေဖ ဘုရင္ဆလ္မန္တုိ႔ကို ခ်ီးက်ဴးခဲ့ၿပီး အီရန္ဟာ အၾကမ္းဖက္၀ါဒကို ပံ့ပုိးေပးကာ၊ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ေသြးထြက္သံယုိမႈနဲ႔ ျပႆနာေတြကို အေရွ႕အလယ္ပုိင္းတစ္၀ွမ္း တင္ပုိ႔ေနတယ္လုိ႔လည္း ဆုိပါတယ္။
ေဆာ္ဒီတည္ၿငိမ္ဖုိ႔ လုိအပ္
—————–
၁၉၇၉ ခုႏွစ္ အီရန္မွာ အစၥလာမ့္မစ္ေတာ္လွန္ေရး ေပၚေပါက္လာၿပီးကတည္းက အီရန္နဲ႔ ေဆာ္ဒီအၾကား တင္းမာမႈဟာ အခုဆုိရင္ ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီ ရွိေနပါၿပီ။
ေဆာ္ဒီနဲ႔ အျခားအာရပ္ႏုိင္ငံေတြက အီရန္ဟာ သူတုိ႔ႏုိင္ငံေတြက အစုိးရေတြကုိ ျဖဳတ္ခ်ကာ သူတုိ႔လုိ ေတာ္လွန္ေရးမ်ိဳး ျဖစ္ေစခ်င္တယ္လုိ႔ စြပ္စြဲထားပါတယ္။
CIA အရာရွိေအာင္း ေဘာ့ဘ္ ဘဲရ္က ေဆာ္ဒီေတာ္၀င္အသုိင္းအ၀ုိင္းရဲ႕ ဒူးတုိက္ေဆြးေႏြး အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္ဟာ အခုအခ်ိန္အထိ အီရန္နဲ႔ စစ္ပြဲမျဖစ္ေအာင္ တားဆီးေပးထားႏုိင္ၿပီး အိမ္ေရွ႕မင္းသား မုိဟာမက္ ဘင္ ဆလ္မန္ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံရဲ႕အနာဂတ္ တည္ၿငိမ္မႈဟာ မေသခ်ာေတာ့ဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။
“အလ္-ဆာအြဒ္မိသားစုဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ အဆင့္တုိင္းမွာ ဒူးတုိက္ေဆြးေႏြး ညႇိႏႈိင္းၿပီး အီရန္နဲ႔ စစ္ပြဲကုိေရွာင္ကာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ စနစ္ေၾကာင့္ ေဆာ္ဒီဟာ ဒီႏွစ္ေတြမွာ လူလူသူသူျဖစ္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အီရန္ဟာ အင္အားမေသးဘဲ စီးပြားေရးေကာင္းကာ၊ အဆင့္တစ္ခုရွိၿပီး လူထုကလည္း ေထာက္ခံေနတာေၾကာင့္ ေဒသတြင္းမွာ ေနာက္ထပ္စစ္ပြဲမ်ိဳး ဘယ္သူကမွ မျမင္ခ်င္ေတာ့ပါဘူး။ ကမၻာႀကီးဟာ တည္ၿငိမ္ၿပီး ယံုၾကည္လုိ႔ရတဲ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ကုိပဲ လုိခ်င္ေနတာပါ” လုိ႔ ဘဲရ္က ထည့္သြင္း ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
Ref: Aljazeera
(Aljazeera သတင္းဌာနတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ Bin Salman and the end of Saudi’s consensus rule ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။)
(Photo- ေဆာ္ဒီအိမ္ေရွ႕မင္းသား မုိဟာမက္ ဘင္ ဆလ္မန္)
