ႏိုဝင္ဘာ ၁၁ ၊ ၂၀၁၆
(AP Photo/Ross D. Franklin) ႏိုဝင္လာလ (၈) ရက္ေန႔မွာ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ဟာ ကမၻာႀကီးကို အံ့ၾသေစခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ရမယ္ဆိုတဲ့ ေက်ာရိုးကို အေျခခံၿပီးထား မဲဆြယ္စည္းရုံးတဲ့အတြက္ ရီပါပလစ္ကန္ပါတီဟာ မဲဆႏၵနယ္အမ်ားစုမွာ အႏိုင္ရ ခဲ့ၾကတာပါ။
ရီပါပလစ္ကန္ပါတီက ေဒၚနယ္ထရမ့္ဟာ ေရြးေကာက္ပ ြဲမဲဆြယ္ရာမွာႏိုင္ငံနဲ႔ လူမ်ိဳးကို ကာကြယ္ရမယ္၊ ျပည္သူေတြရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကို ေရွ႕ရႈရမယ္၊ အၾကမ္းဖက္ရန္က ကာကြယ္ရမယ္၊ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးကိစၥ ထိန္းခ်ဳပ္ရမယ္၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ မႈကို ဦးစားေပးရမယ္၊ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈကိုတားဆီးေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြကို ဖယ္ရွား ပစ္ ရမယ္ ဆိုတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားနဲ႔ မဲဆြယ္ခဲ့ပါတယ္။
တဘက္မွာလည္း ေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႕ မကၠဆီကန္ လူမ်ိဳးေတြကိုတားဆီးမယ့္ကိစၥ၊ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္မယ့္ကိစၥ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ခ်ိဳးႏွိမ္တဲ့ကိစၥ၊ လူမည္းေတြကို အထင္ေသးတဲ့ကိစၥေတြကလည္း တကမၻာလံုးရဲ႕ အာရံုစူစိုက္မႈကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။
အေျပာအဆိုၾကမ္းတမ္းၿပီး တကိုယ္ေကာင္းဆန္တဲ့ ေဒၚနယ္ထရမ့္၊ လူမုန္းမ်ားပါတယ္ဆိုတဲ့ ေဒၚနယ္ထရမ့္ ဟာ ႏိုင္ငံေရးဝါရင့္ အမ်ိဳးသမီးႀကီး ဟယ္လရီကလင္တန္အေပၚ အသာစီးရသြားတာကို စာနယ္ဇင္းသမားေတြနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရး ပညာရွင္ေတြ ေတာင္ မယံုႏိုင္ေလာက္ေအာင္ျဖစ္ရပါတယ္။ ေသျခာတာကေတာ့ ေဒၚနယ္ထရမ့္ဟာ (၄၅) ေယာက္ေျမာက္ အေမရိကန္ သမၼတျဖစ္လာ ခဲ့ၿပီဆိုတာပါပဲ။
ဘာ့ေၾကာင့္ ေဒၚနယ္ထရမ့္ က ဟယ္လရီကလင္တန္အေပၚအသာစီးရသြားတာလဲ၊ သူ ဘာေတြေျပာခဲ့လုိ႔ အမ်ားစုမဲကုိ ရယူႏိုင္ခဲ့တာလဲ၊ ေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႕ေအာင္ပြဲ အရင္းအျမစ္ကို ျပန္လည္သံုးသပ္ ၾကည့္ၾကရေအာင္။
ရီပါပလစ္ကန္ပါတီကို ကိုယ္စားျပဳဖို႔အတြက္ ပါတီတြင္းေရြးခ်ယ္တဲ့အခါမွာ ဝါရင့္ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို ေအာင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျပိဳင္ဘက္ပါတီက ဟယ္လရီကိုပါ အႏိုင္ရသြားတာတဲ့ ေဒၚနယ္ထရမ့္ဟာ ႏိုင္ငံေရးေလာက ထဲကို ဗ်ဴဟာ အသစ္အဆန္းေတြ သယ္ေဆာင္လာခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒကို အေျခခံၿပီး ေဒၚနယ္ထရမ့္ကို လက္ခံၾကသူေတြရွိေပမယ့္ သူအႏိုင္ရလိုက္တာဟာ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒေၾကာင့္လည္း မဟုတ္၊ အစၥလာမ္ေၾကာက္တရားေၾကာင့္လည္း မဟုတ္၊ အမ်ိဳးသမီး သမၼတတင္ဖို႔ အဆင့္သင့္မျဖစ္လို႔လည္း မဟုတ္ပါဘူး။
သမၼတေဘလ္ကလင္တန္၊ သမၼတအိုဘားမားတို႔ရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈေအာင္မွာ ခၽြတ္ျခံဳက်ရတဲ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ ခံစားခ်က္ေတြကို ထင္ဟပ္ေစတဲ့ မူဝါဒေတြကို ေရွ႕တန္းတင္တဲ့အတြက္ ေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႕ ေျပာဆိုစည္းရံုးမႈတိုင္းဟာ ေန႔စဥ္ရုန္းကန္ေနရဲ႕တဲ့ ဘဝကို စိတ္ကုန္ၿပီး အေျပာင္းအလဲေတြကို ဆာေလာင္ေနတဲ့ အလုပ္သမား လူတန္းစားရဲ႕နားထဲ တေယာထိုးသံေတြလို သာယာသြားခဲ့ေစ လို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ ပထမဦးစားေပး
သမၼတ ေဘလ္ကလင္တန္လက္ထက္က မကၠဆီကို၊ အေမရိကန္နဲ႔ ကေနဒါ ႏိုင္ငံတို႔အၾကားခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ ေျမာက္အေမရိက လြတ္လပ္စြာကုန္သြယ္ေရးစာခ်ဳပ္ (NAFTA) ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စက္ရံုအလုပ္ရံုေတြ ပိတ္၊ မကၠဆီကိုႏိုင္ငံကို ေရြ႕ေျပာင္းသြားခဲ့ပါတယ္။ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ျပည္သူေတြ အလုပ္လက္မဲျဖစ္ရၿပီး အေမရိကန္စီးပြားေရးကို ထိခိုက္ေစခဲ့ပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ ဝစၥကန္ဆင္၊ မီခ်ီဂန္နဲ႔ အိုဟိုင္းရိုးျပည္နယ္ေတြက ေမာ္ေတာ္ ယာဥ္ထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြကို အႀကီးအက်ယ္ထိခိုက္ခဲ့ပါတယ္။ သမၼတေဘလ္ ကလင္တန္နဲ႔ သူခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ ကုန္သြယ္ေရးစာခ်ဳပ္ကို အဲဒီျပည္နယ္မွာေနထိုင္သူေတြ အခဲမေက်ေသးဘူးဆိုတဲ့အခ်က္ကို ေဒၚနယ္ အသံုးခ်ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီစာခ်ဳပ္ကို ျပန္စစ္ေဆးမယ္။ ျပန္ၿပီး ညိွႏိႈင္းမယ္။ အေမရိကန္ဘက္က လိုခ်င္တာ မရရင္ ဖ်က္မယ္။ တျခားကုန္သြယ္ေရးစာခ်ဳပ္ေတြကို ျပန္စိစစ္မယ္။ ျပည္တြင္းက စက္ရံုေတြပိတ္ၿပီး ႏိုင္ငံရပ္ျခားကိုေျပာင္းေရြ႕တဲ့ ကုမၸဏီေတြကို ဒဏ္ခတ္မယ္။ အေမရိကန္ေစ်းကြက္ထဲ ဝင္လာတဲ့ တရုတ္ပစၥည္းေတြကို အခြန္ေတြ တိုးေကာက္မယ္။ ျပည္တြင္းျဖစ္ကိုအားေပးမယ္။
တံခါးဖြင့္ စီးပြားေရးဆိုတာ အေမရိကန္ျပည္သူေတြအတြက္ အက်ိဳးရွိမွသာ ဖြင့္သင့္သေလာက္ဖြင့္မယ္ဆိုတဲ့ ယူဆခ်က္က စက္ရံုအလုပ္ရံုေတြကို မွီခိုေနၾကတဲ့ အလုပ္သမား လူတန္းစားေတြ အၾကိဳက္ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ယခင္ ရီပါပလစ္ကန္ပါတီ သမၼတေလာင္းေတြ ျဖစ္တဲ့ ဂၽြန္မကိန္းနဲ႔ မိဒ္ေရာမ္နီ တို႕မစည္းရံုးႏိုင္ခဲ့တဲ့ ဝစၥကန္ဆင္၊ မီခ်ီဂန္နဲ႔ အိုဟိုင္းရိုးျပည္နယ္ေတြကို ေဒၚနယ္ထရမ့္ အႏိုင္ရယူျပလိုက္ႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီမွာလည္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံသည္သာ ပထမ ဦးစားေပးျဖစ္ရမယ္လို႔ ေၾကြးေၾကာ္ခ်က္ဟာ ကမၻာ့အလယ္မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕အင္အားေလ်ာ့က်ေနျပီလို႔ ခံစားေနရတဲ့ ျပည္သူေတြအဖို႔ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ တရပ္ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။
အိုဘားမားကို သမိုင္းကေဖ်ာက္မယ္
အိုဘားမား သက္တမ္း (၈) ႏွစ္တာကာလ အတြင္း စီးပြားေရးတည္ျငိမ္လာေပမယ့္ သိသာထင္ရွားတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈေတြ မေတြ႕ျမင္ရဘူးလို႔ လူမ်ားစုကခံစားလာၾက ပါတယ္။ အေမရိကႏိုင္ငံရဲ႕ GDP တိုးတက္ႏႈန္းဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ (၅) ႏွစ္အတြင္း ႏွစ္စဥ္ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ေက်ာ္ေလးသာရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ယခု ၂၀၁၆ မွာ တိုးတက္မႈႏႈန္းေလ်ာ့ေနမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းခ်က္ေတြထြက္ေပၚလာေနတာတဲ့အျပင္ တရုတ္ႏိုင္ငံကို စီးပြားေရးအရ ရံႈးနိမ့္ စျပဳေနျပီလို႔ အေမရိကန္ျပည္သူေတြ မွတ္ယူထားၾကပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္သူအမ်ားစု မႏွစ္သက္တာကေတာ့ အိုဘားမားကဲ (ObamaCare) လို႔ေခၚတဲ့ က်န္းမာေရး အာမခံအစီအစဥ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္ရွင္ေတြကို မျဖစ္မေန က်န္းမာေရးအာမခံစီစဥ္ေပးဖို႔ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ကစၿပီး ဥပေဒအရျပ႒ာန္းထားၿပီး၊ က်န္းမာေရးအာမခံ မစီစဥ္ေပးရင္ အလုပ္ရွင္ကို ဒဏ္ရိုက္မယ္ (ဒါမွမဟုတ္) စီစဥ္ထားေပးလ်က္သားနဲ႔ အာမခံမဝယ္ရင္ အလုပ္သမားကိုဒဏ္ရိုက္မယ္လို႔ ပါရွိပါတယ္။ ဒီအစီအစဥ္ကိုအစျပဳတဲ့အခ်ိန္က လႊတ္ေတာ္မွာ ညိွႏိႈင္းမရလို႔ အစိုးရရံုးေတြ ပိတ္ရတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ အသံုးမတည့္တဲ့ က်န္းမာေရး အာမခံကို ဥပေဒျပဳၿပီး ဝယ္ခိုင္းတယ္လို႔ ျပည္သူအမ်ားစုက ခံစားရတဲ့အတြက္ အိုဘားမားကဲ ကို မႏွစ္သက္ၾကတာပါ။ ေဒၚနယ္ထရမ့္က ဒါကို အကြက္ေကာင္းယူၿပီး သူအာဏာရရင္ အိုဘားမားကဲ တခုလံုး ဖ်က္သိမ္းေပးပါမယ္လို႔ ေျပာဆိုစည္းရံုးခဲ့တာပါ။
တံတိုင္းခတ္မယ္၊ စစ္ေဆးမယ္
ေဒၚနယ္ထရမ့္ဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအတြင္းကို ဒုကၡသည္ေတြ ေခၚသြင္းေနတဲ့ ကိစၥကိုလည္း မလိုလားသူတေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဆီးရီးယား ဒုကၡသည္ေတြကို ေခၚသြင္းမယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္ျပည္သူေတြရဲ႕ လံုျခံဳေရးစိုးရိမ္ရတယ္လို႔ ေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ တဆက္တည္းမွာ ျပည္တြင္းက မြတ္စလင္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္၊ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ေတြကို ျပည္ဝင္ခြင့္ ပိတ္ရမယ္၊ အၾကမ္းဖက္ကိစၥေျဖရွင္းျပီးမွ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြကို ျပည္ဝင္ခြင့္ ကိစၥ ျပန္စဥ္းစားမယ္ အစရွိသျဖင့္ ေျပာဆိုစည္းရံုးတာဟာလည္း အစၥလာမ္ေၾကာက္ဝါဒေအာက္မွာ နားေယာင္ေနတဲ့ အေမရိကန္ျပည္သူေတြ သေဘာက်ေစတဲ့အခ်က္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးစည္းေဘာင္ေတြ လြန္ဆန္သူ
ဟယ္လရီနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္
စီးပြားေရးမူဝါဒေတြကိုၾကည့္ရင္ ဟယ္လရီက တံခါးဖြင့္ဝါဒကို ဆက္လက္က်င့္သံုးသြားမွာျဖစ္ၿပီး စီးပြားေရးလုပ္ငန္းပိုင္းဆိုင္ရာမူဝါဒေတြအေပၚ စည္းေဘာင္ေတြ တိုးခ်ဲ႕ရမယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
ေဒၚနယ္က ျပည္တြင္း စီးပြားေရးလြတ္လပ္မႈကို အားေပးမွာျဖစ္ၿပီး စည္းေဘာင္ေတြကိုေလ်ာ့ခ်မယ္၊ သဘာဝပတ္ဝန္က်င္ထိန္းသိမ္းေရး တားျမစ္ခ်က္ေတြကို ပယ္ဖ်က္မယ္၊ ျပည္ပရဲ႕ျပိဳင္ဆိုင္မႈေတြကိုသာ ထိန္းခ်ဳပ္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဟယ္လရီက သူလုပ္ခ်င္တဲ့လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ အခြန္ေတြကို တိုးျမင့္ဖို႔လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာေနခ်ိန္မွာ ေဒၚနယ္ဟာ တသီးပုဂၢလဝင္ေငြေရာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းဝင္ေငြေတြအေပၚမွာပါ အခြန္ေတြေလ်ာ့ခ်သြားမွာျဖစ္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံျခားသြင္းကုန္ေတြအေပၚမွာေတာ့ အခြန္တိုးမယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႕ေအာင္ပြဲဟာ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒီကို အေျခခံတာမဟုတ္ဘဲ အေမရိကန္အေျခခံလူတန္းစားေတြ ၾကားခ်င္၊ ျမင္ခ်င္၊ ျဖစ္ခ်င္တာေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ေပးမယ္ ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံအက်ိဳးစီးပြားအေပၚ အေျခခံတဲ့တာျဖစ္လို႔ ျပည္သူေတြနားထဲ သံခ်ိဳ ေသြးတဲ့ ေတးသံသာေတြျဖစ္လို႔ ပါပဲ။ ေျပာင္းလဲမႈကိုဆာေလာင္ေနတဲ့ အေျခခံျပည္သူ အလုပ္သမား လူတန္းစားရဲ႕ အားေပးေထာက္ခံမႈနဲ႔ သူေဌးႀကီးေဒၚနယ္ထရမ့္က ေအာင္ပြဲဆင္ခဲ့ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေမာင္ရဲဝင္း (ေတာင္ႀကီး)
