ႏုိ၀င္ဘာ ၈၊ ၂၀၁၆
M-Media
– ႏုိင္ငံအတြင္း အာဏာခြဲေ၀မႈ ျပယုဂ္အျဖစ္ တုိင္းျပည္အတြင္းမွာရွိေနတဲ့ လူမ်ိဳးစုတိုင္းကို သမၼတျဖစ္ခြင့္ေပးတဲ့ hiatus- triggered model စနစ္အရ လာမယ့္ႏွစ္ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ သမၼတေနရာဟာ မေလးလူမ်ိဳးေတြအတြက္ သတ္မွတ္ထားတယ္လုိ႔ စင္ကာပူသမၼတ လီရွန္လြန္းက ဒီေန႔ လႊတ္ေတာ္မွာ ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။
တနလၤာေန႔က စတင္ခဲ့တဲ့ သမၼတေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ေရးနစ္အတြက္ အဆုိျပဳထားတဲ့ ျပင္ဆင္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လႊတ္ေတာ္အစည္းအေ၀းအတြင္းမွာ ဒီလုိ ေျပာၾကားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ ေႏွာက္ႏွစ္မွာျပဳလုပ္မယ့္ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမွာ သမၼတအရည္အခ်င္းျပည့္မီတဲ့ မေလးလူမ်ိဳး သမၼတေလာင္း ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ စင္ကာပူႏုိင္ငံဟာ မေလးလူမ်ိဳးသမၼတ ရရွိလိမ့္မယ္လုိ႔လည္း ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က ဆုိပါတယ္။
“မေန႔က မစၥတာယာကြဘ္ အီဘရာဟင္ (မြတ္စလင္ေရးရာ၀န္ႀကီး) က ေျပာသလုိပဲ ဒါဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ပထမဆံုးသမၼတႀကီး အန္ခ်စ္ ယူစြဖ္ အစၥဟက္ ၿပီးတဲ့ေနာက္ပုိင္းမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၄၆ ႏွစ္အတြင္း ပထမဆံုး (မေလးသမၼတ) ျဖစ္လာမွာပါ။ ဒီအတြက္ ကၽြန္ေတာ္ ေရွ႕ဆက္ေဆာင္ရြက္သြားမွာပါ” လုိ မစၥတာလီက ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
hiatus-triggered model စနစ္အရ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေယဘူယ်အားျဖင့္ လူမ်ိဳးအားလံုးကုိ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ေပးထားေပမယ့္ ႏုိင္ငံအတြင္းမွာရွိတဲ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုက တစ္ဦးဦးဟာ သမၼတသက္တမ္း ၅ ႏွစ္ဆက္တုိက္ သမၼမျဖစ္ခဲ့ဘူးဆုိရင္ေတာ့ ၆ ႀကိမ္ေျမာက္မွာ သမၼတေနရာကုိ အဲဒီလူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ သက္မွတ္ေပးရတာျဖစ္ပါတယ္။
၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ကေတာ့ ဒီစနစ္ေၾကာင့္ သမၼတ သက္တမ္း ၆ ႀကိမ္အတြင္းမွာ အရည္အခ်င္းျပည့္မီတဲ့ သမၼတေလာင္းသာ ယွဥ္ၿပိဳင္မယ္ဆုိရင္ တ႐ုတ္၊ မေလး၊ အိႏၵိယနဲ႔ အျခားေသာ လူနည္းစုလူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြက အနည္းဆံုး တစ္ဦးေတာ့ သမၼတျဖစ္လာမွာျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
လက္ရွိစင္ကာပူလႊတ္ေတာ္မွာ ေဆြးေႏြးေနတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥေပဒ ျပင္ဆင္ေရး ဥပေဒၾကမ္းမွာ အဆုိျပဳထာတဲ့ ေျပာင္းလဲမယ့္ကိစၥေတြထဲမွာ ေရြးေကာက္ခံသမၼတေနရာအတြက္ လူမ်ိဳးစံု ဘာသာစံုက ကုိယ္စားျပဳခြင့္ရေရး ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း မစၥတာလီက ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
စင္ကာပူႏုိင္ငံရဲ႕ အႀကီးအကဲျဖစ္လာမယ့္ သမၼတေလာင္းဟာ စင္ကာပူႏုိင္ငံသားအားလံုးကို ကုိယ္စားျပဳရမွာျဖစ္ၿပီး သမၼတ႐ံုးကလည္း လူမ်ိဳးစုံပါ၀င္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ တကယ္လုိ႔ သမၼတဟာ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးထဲကသာ ျဖစ္မယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ ႏုိင္ငံရဲ႕ ခုိင္မာတဲ့ အမွတ္သညာမ်ိဳး မျဖစ္ယံုသာမက၊ တုိင္းျပည္ရဲ႕ ဘာသာစံုလူမ်ိဳးစံု ညီညြတ္မႈကလည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္လာမွာျဖစ္ေၾကာင္း ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“တ႐ုတ္၊ မေလး၊ အိႏၵိယနဲ႔ အျခားလူမ်ိဳးေတြအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံသားတုိင္းဟာ သူတုိ႔လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက တစ္ေယာက္ေယာက္ သမၼတျဖစ္ႏုိင္တယ္၊ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ သမၼတျဖစ္မယ္ဆုိတာကုိ သိထားရပါမယ္”
မေလးရွားႏုိင္ငံက ခြဲထြက္ၿပီး ပထမဆံုး လြတ္လပ္တဲ့ စင္ကာပူႏုိင္ငံအျဖစ္ တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္မွာ သမၼတျဖစ္လာ သူကေတာ့ မေလးလူမ်ိဳး မစၥတာ ယူစြဖ္အစၥဟက္ျဖစ္ၿပီး ၁၉၆၅ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၇၀ အထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ မေလးလူမ်ိဳးေတြထဲက သမၼတမျဖစ္ခဲ့ဘဲ လက္ရွိသမၼတကေတာ့ မစၥတာ တုိနီတန္ျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကေန စတင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
Ref: Channelnewsasia
