ေမ ၂၇၊ ၂၀၁၆
M-Media
– ရာစုႏွစ္ခ်ီၿပီး ခြဲျခားျခင္းႏွင့္ လ်စ္လ်ဴရႈျခင္းခံခဲ့ရသည့္ နီေပါႏိုင္ငံမြတ္စ္လင္မ္တို႔မွာ လင္း၀င္းေတာက္ပသည့္ အနာဂတ္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ရိွလာေလၿပီ။
ခတၱမႏၵဳၿမိဳ႕၊ ယခင္နန္းေတာ္ေဟာင္း ယခု ျပတိုက္ႏွင့္ ခဲတစ္ပစ္အကြာတြင္ ဂ်ာေမ့ဗလီတစ္လံုးရိွ၏။ ၎၏ ေထာင့္တစ္ေထာင့္တြင္ Begum Hazrat Mahal ၏ ဂူဗိမာန္က လဲေလ်ာင္းနားစက္ေနသည္။ ၎၏ တစ္ခ်ိန္က ခမ္းနားထယ္၀ါျခင္းအပိုင္းအစမ်ားမွာ တိမ္ေကာျပယ္လြင့္စျပဳေနသည္။
Mahal မဟာလ္သည္ အိႏိၵယရိွ Awadh မည္ေသာ ျပည္နယ္ကေလး၏ ဘုရင္မျဖစ္၏။ ၁၈၅၇ ၿဗိတိသွ်ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ႀကံဳဆံုရာတြင္ ပုန္ကန္ျခင္းၿပိဳလဲၿပီးေနာက္ သူမသည္ လခ္ေနာင္ၿမိဳ႕သို႔ တိမ္းေရွာင္သည္။ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ေတာ္လွန္ေရးကိုၿဖိဳခြင္းမႈ၌ နီေပါဘုရင္ Jung Bahadur Thapa က ၀င္ေရာက္ကူညီသည္။ ၿမိဳ႕ကိုသိမ္းၿပီးသည့္ေနာက္ သူက မဟာလ္အား ခိုလံႈခြင့္ေပးခဲ့သည္။ မဟာလ္၏ ဘက္ေတာ္သားအမ်ားအျပားကလည္း သူမႏွင့္အတူ နီေပါသို႔ လုိက္လာခဲ့ၾကေၾကာင္း ဂ်ာေမ့ဗလီအတြင္းေရးမွဴး M Hussain က ဆိုသည္။
သုိ႔ေသာ္ အစၥလာမ္သာသနာသည္ နီေပါႏိုင္ငံသို႔ ၎မတိုင္မီကပင္ ေရာက္ႏွင့္ၿပီးျဖစ္သည္။
၁၅ ရာစုႏွစ္က ကရွ္မီးယားကုန္သည္မ်ားသည္ တိဗက္ၿမိဳ႕ေတာ္ လာဆားသို႔ သြားရာတြင္ ခတၱမႏၵဳကို ပထမဆံုးျဖတ္သန္းေရာက္ရိွၾကသည္။ ၎တို႔အနက္ မ်ားစြာေသာသူတို႔က Ratna Malla ဘုရင္အုပ္စိုးခ်ိန္ကာလအတြင္း ခတၱမႏၵဳ(ယခင္အေခၚ – ကန္တီပူးရ္)၊ ဘာ့ခ္တာပူးရ္ႏွင့္ လာလစ္ပူးရ္၌ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။
ခတၱမႏၵဳနန္းေတာ္မွ ကိုက္တစ္ရာႏွစ္ရာအကြာအေ၀းတြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀ သက္တမ္းရိွ ကရွ္မီရီတကီယာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းက ဤသမိုင္းကို သက္ေသျပဳေနပါသည္။
“မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ အသံတိတ္လူနည္းစုအျဖစ္ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာ နီေပါႏိုင္ငံထဲ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းသင့္သင့္ျမတ္ျမတ္ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကတယ္။ ေမာ္၀ါဒီေတာ္လွန္ေရးက သူတို႔(မြတ္စ္လင္မ္)ေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးေတြအတြက္ လမ္းခင္းေပးလိုက္ပါတယ္” ဟု Hussain က ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းပရ၀ုဏ္ထဲရိွ သူ၏ရံုးခန္းငယ္ေလးတြင္ ေျပာျပသည္။
သုိ႔ေသာ္ ေမာ္၀ါဒီေတာ္လွန္ေရး(၁၉၉၆-၂၀၀၆) ေၾကာင့္ လက္ရိွႏွစ္မ်ားအတြင္း သူတို႔သည္ လူ႔ျမင္ကြင္းသုိ႔ေရာက္ရိွကာ ႏႈတ္ကိုဖြင့္ဟလာေစခဲ့သည္။
ေမာ္၀ါဒီတို႔ဦးေဆာင္ေသာ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ေရြးခ်ယ္ခံအစိုးရ အာဏာရလာသည့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ သက္ဦးဆံပိုင္ပေဒသရာဇ္စနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္သည္။ ထိုႏွစ္မွာပင္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ပြဲေတာ္ရက္မ်ားကို အမ်ားျပည္သူအားလပ္ရပ္မ်ားအျဖစ္ ပထမဆံုး ေၾကျငာေပးခဲ့သည္။
ေသတြင္းမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္း
ခတၱမႏၵဳၿမိဳ႕မွ ၅၀၀ ကီလိုမီတာေ၀းကြာၿပီး အိႏိၵယနယ္စပ္အနီး Banke ခရိုင္ရိွ မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏အိမ္မ်ားတြင္ ကုရ္အာန္စာသားမ်ားပါ၀င္ေသာ အလံစိမ္းမ်ား လႊင့္ထူထားသည္ကို ေတြ႕ရ၏။ ၎မွာ ေတာင္အာရွသား မြတ္စ္လင္မ္အမ်ားစုကက်င္းပေလ့ရိွသည့္ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ဖြားျမင္ေတာ္မူျခင္း အထိမ္းအမွတ္ပြဲေတာ္ က်င္းပေနျခင္းျဖစ္သည္။
ယင္းသို႔ လူထုအခင္းအက်င္းတို႔မွာ နီေပါႏိုင္ငံ၏ လူနည္းစု၀င္မ်ား၊ တိုင္းရင္းအုပ္စုမ်ား၏ ဘာသာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာအခြင့္အေရးမ်ားအေပၚ အစိုးရသစ္၏ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းကို ေပၚလြင္ေနေစသည္။
Banke သည္ ေတာင္ပိုင္းလြင္ျပင္၌ တည္ရိွၿပီး Tarai (၀ါ) Madhes ေဒသအျဖစ္ လူသိမ်ားသည္။ မြတ္စ္လင္မ္လူဦးေရပမာဏအားလံုး၏ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းက ထိုေဒသတြင္ မွီတင္းေနထိုင္လ်က္ရိွၾကသည္။ အမ်ားစုမွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါး၍ အိမ္ပိုင္ေျမပိုင္ မရိွၾကေခ်။ သူတို႔သည္ Madhesi နယ္သားမ်ားပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေရးကိုယ္စားျပဳခြင့္မရိွၾက၊ အလုပ္အကိုင္ေလာကတြင္လည္း Madhesi နယ္သားတို႔၏ က်ယ္ျပန္႔စြာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကို ခံေနၾကရသည္။ စီးပြားေရးနယ္ပယ္ထဲ တံတားခင္းႏုိင္သူ လက္တစ္ဆုပ္စာမွ်သာရိွ၏။ ၎တို႔အနက္အပါအ၀င္တစ္ဦးျဖစ္ေသာ အလမ္းခန္း(၂၈ ႏွစ္)သည္ Banke ရိွ Nepalgunj နယ္သားျဖစ္ၿပီး၊ Madhes ေဒသအတြင္း တရားလက္လႊတ္သတ္ျဖတ္မႈ၊ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္မႈ၊ မတရားဖမ္းဆီးမႈမ်ားအေပၚ ဆန္႔က်င္လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေနေသာ THRD Alliance – NGO ၌ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသည္။
၂၀၀၇ ခုႏွစ္ Madhesis နယ္သားတို႔မွ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈအေပၚ ဆႏၵျပမႈစတင္ခ်ိန္တြင္ ၁၇ ရက္ၾကာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရေသာ ခန္းက Rani Talau ေဒသရိွ
သူ၏ရံုးခန္းငယ္ေလးတြင္ “ဂုဏ္သိကၡနဲ႔ရွင္သန္ခြင့္ နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို လူတိုင္း ရရိွဖို႔ လုိပါတယ္” ဟု ေျပာၾကားသည္။
Madhesis တို႔သည္ နယ္စပ္တစ္ဖက္မွ အိမ္နီးခ်င္းအိႏိၵယသားတို႔ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအရ နီးစပ္မႈရိွၾကသည္။ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားရိွ အထက္တန္းလႊာ နီေပါလူမ်ဳိးတို႔သည္ တိုင္းျပည္၏စီးပြားေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးကို လက္၀ါးႀကီးအုပ္ေနခဲ့ေၾကာင္း ၎တို႔က ဆိုၾကသည္။
THRD Alliance ၌ အလုပ္မ၀င္မီ ခန္းသည္ စာနယ္ဇင္းသမားတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့သည္။
“ေျမေအာက္လႈပ္ရွားသူ Madhesi ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးနဲ႔ အင္တာဗ်ဴးခဲ့တဲ့အတြက္ ကၽြန္ေတာ့္ကို လူသတ္မႈနဲ႔ ဆူပူထၾကြေအာင္လႈံ႕ေဆာ္မႈနဲ႔ ဖမ္းဆီးခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ ဘာမွ သက္ေသမျပႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ဒါဟာ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ေသတြင္းကလြတ္ေျမာက္သြားျခင္းပါပဲ”။
ယခုအခါ သူသည္ တရားလက္လြတ္သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ဥပေဒမဲ့ထိန္းသိမ္းျခင္းတို႔ကို မွတ္တမ္းျပဳစုရန္ နီေပါတခြင္ ခရီးႏွင္လ်က္ရိွသည္။ သူ႔မိသားစုႏွင့္မတူကြဲျပားစြာ မြတ္စ္လင္မ္မဟုတ္ေသာ မာဂါတိုင္းရင္းသူတစ္ဦးကို ထိမ္းျမားထားသည္။
“ကၽြန္ေတာ္ ရဲစခန္းမွာ ထိန္းသိမ္းခံရစဥ္က ကၽြန္ေတာ့္ကို သူမ ရပ္တည္ေပးခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီမွာ သူမကို လက္ထပ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တာပါပဲ”။
မိမိ၏မိသားစုလည္း ထိုစဥ္ကတည္းက မိမိ၏ဇနီးအျဖစ္ လက္ခံလိုက္ေၾကာင္း၊ သူမသည္ ယခုအခါ သူနာျပဳတစ္ဦးျဖစ္ရန္ သင္ယူေလ့လာေနေၾကာင္း ခန္းက ေျပာျပသည္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ မြတ္စ္လင္မ္ပြဲေတာ္မ်ားကို အမ်ားျပည္သူအားလပ္ရပ္မ်ားအျဖစ္ ေၾကျငာခဲ့သည္ (ဓာတ္ပံု – Prabhat R Jha/Al Jazeera)
ပညာေရးအခြင့္အလမ္း ဆံုးရံႈးေနဆဲ
ဘာသာကြဲထိမ္းျမားမႈမ်ား မရိွသေလာက္ရွားပါးလွသည့္ ႏိုင္ငံအတြင္း ခန္းသည္ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းစံႏႈန္းမ်ားကို ခ်ဳိးဖ်က္လိုက္ၿပီး ေရွ႕ဆက္ရင္ဆိုင္ရန္ အားေမြးထားသည္။
နိေပါႏိုင္ငံ၏ အေၾကာင္းမလွဆံုးအုပ္စုမ်ားတြင္ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသားအမ်ဳိးသမီးမ်ား ပါ၀င္ေနၾကသည္။
မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသမီးမ်ားအနက္ ၂၆ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ စာေပတတ္ေျမာက္ၾကသည္။ ႏိုင္ငံ့အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ပ်မ္းမွ်ဦးေရ ၅၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ စာေပတတ္ေျမာက္ၾကေသာ္လည္း အလယ္တန္းေက်ာင္းအဆင့္အထိ တက္ေရာက္ဖူးသူ မြတ္စ္လင္မ္မိန္းကေလး ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ်သာ ရိွေန၏။
Nepalgunj ဂ်ာေမ့ဗလီဥကၠ႒ေဟာင္း အဗ္ဒုရ္ရဟ္မာန္း (၅၂ ႏွစ္)က လူထုစာသင္ေက်ာင္းစနစ္ႏွင့္ အစၥလာမ့္တန္ဖိုးတရားအခ်ဳိ႕အၾကား ရင္ေဘာင္တန္းမရႏိုင္သည့္အျမင္တစ္ရပ္ကို သိမ့္ေမြ႕ခ်ဳိသာစြာ ေျပာျပပါသည္။
“ပူရ္ဒဟ္(ဟိဂ်ာ့ဗ္ သို႔မဟုတ္ နိကာ့ဗ္) ဆင္ယင္ထားတဲ့ မြတ္စ္လင္မ္မိန္းကေလးေတြအေပၚ စူးစမ္းမႈေတြ ရိွၾကတယ္။ သူတို႔ကို လူမ်ဳိးျခားေတြလို ၾကည့္ရႈဆက္ဆံခံရတယ္။ ဒါဟာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာႏွိပ္စက္ျခင္းတစ္မ်ဳိးပါပဲ။ အစိုးရအေနနဲ႔ မြတ္စ္လင္မ္ေတြရဲ႕ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး (ပညာသင္ဆု ဒါမွမဟုတ္ ေငြေၾကးအကူအညီ) အထူးအစီအစဥ္တစ္ရပ္ျဖစ္ေစ၊ အစၥလာမ့္တန္ဖိုးတရားနဲ႔အညီ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ကေလးေတြကို လြတ္လပ္စြာ ပညာသင္ၾကားခြင့္ျဖစ္ေစ ေဆာင္ရြက္ေပးသင့္တယ္”။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းအရ ဘြဲ႕ရႏွင့္ ဘြဲ႕လြန္ မြတ္စ္လင္မ္ဦးေရမွာ ၅၀၀၀ ပင္ မျပည့္ခဲ့။
ေတာ္လွန္ေရးအလြန္ ဒီမိုကရက္တစ္အာဏာပိုင္မ်ားက လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအေရးအရာမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳခဲ့သည္။ မဒ္ရဆာ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းငယ္မ်ားကို မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအၾကား ပညာေရးတိုးတက္ျမင့္မားလာႏိုင္ေရးက႑တစ္ရပ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။
မဒ္ရဆာ ဘုတ္အဖြဲ႕ကို ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ဖြဲ႕စည္းၿပီး ႏိုင္ငံတြင္းမြတ္စ္လင္မ္အမ်ားအျပား အသံုးျပဳေနေသာ အူရဒူဘာသာစကားျဖင့္ သင္ၾကားႏိုင္ေအာင္ သင္ရိုးမ်ားကို စီစဥ္ေပးသည္။
အျခားတိုင္းရင္းအုပ္စုမ်ားအသံုးျပဳေနၾကသည့္ မာဂါ ႏွင့္ တမန္း ဘာသာစကားမ်ားကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳခဲ့သည္။ ၎မွာ ပေဒသရာဇ္ေခတ္ကာလအတြင္း နီပါလီဘာသာစကားကိုသာ ဦးစားေပးခဲ့ျခင္းႏွင့္ ျပတ္ျပန္သားသား ကြဲျပားျခားနားခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။
မဒ္ရဆာေက်ာင္းမ်ားသည္ တရား၀င္မွတ္ပံုတင္ၿပီး သိပၸံ၊ သခၤ်ာ၊ အဂၤလိပ္ႏွင့္ နီပါလီ(နီေပါဘာသာစကား)ဘာသာရပ္မ်ားကိုပါ သင္ၾကားေပးမည္ဆိုပါက ဘ႑ာေရးေထာက္ပံ့မႈေပးမည္ဟု အစိုးရက ကတိက၀တ္ျပဳခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ယင္းမူ၀ါဒေၾကျငာၿပီး ၁၀ ႏွစ္ခန္႔အၾကာတြင္ မဒ္ရဆာေက်ာင္း ၂၀၀၀ အနက္တစ္၀က္ေက်ာ္မွာတရား၀င္မွတ္ပံုတင္ၿပီးေသာ္လည္း လံုေလာက္သည့္အကူအညီမရေၾကာင္း ေစာဒတက္၀င္လာၾကသည္။
အဂၤလိပ္စာေပႏွင့္တြဲ၍သင္ၾကားေပးေနေသာ အာအိရွဟ္ဘာ့နသ္ မိန္းကေလးေက်ာင္း၏ဦးစီး Badre Alam Khan က အစိုးရအေထာက္အပံ့ လံုေလာက္စြာ မရရိွေၾကာင္း ဆိုသည္။ ယင္းမဒ္ရဆာသည္ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္တြင္ ေက်ာင္းသူ ၆ ဦးႏွင့္ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ၿပီး ယခုအခါ မိန္းကေလးေပါင္း ၄၀၆ ဥိးကို သင္ၾကားေပးေနသည္။ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ား၊ စာသင္ဆရာမ်ား ျပည့္စံုလံုေလာက္မႈ မရိွေတာ့သျဖင့္ ေက်ာင္းသူမ်ားကို ထပ္မံလက္ခံသင္ၾကားေပး၍ မရႏိုင္ေတာ့ေၾကာင္း ရွင္းျပသည္။
“ဒီမဒ္ရဆာေက်ာင္းကို စဖြင့္ကတည္းက မိန္းကေလးေတြက ပူရ္ဒဟ္ ဆင္ယင္ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ေခတ္ပညာေရးနဲ႔ အစၥလာမ့္ပညာေရးကို မွ်တေအာင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သင္ၾကားေပးေနပါတယ္” ဟု ေက်ာင္းအုပ္ျဖစ္သူ Talat Parveen က ဆိုသည္။ Talat Parveen (၂၈ ႏွစ္)သည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ ဂိုရာ့ပူးရ္ၿမိဳ႕သူျဖစ္ၿပီး သူမ၏ခင္ပြန္းမွာ နီေပါမွျဖစ္သည္။ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးကိုရရိွလာပါက ႏိုင္ငံတြင္း မြတ္စ္လင္မ္အမ်ားအျပားမွာ ဆင္းရဲတြင္းမွ လြတ္ေျမာက္လာႏိုင္ေၾကာင္း သူမ ယံုၾကည္ထားသည္။
“အဆင့္မီပညာေရးကိုသင္ၾကားေပးႏိုင္တဲ့ ေကာလိပ္နဲ႔ စာသင္ေက်ာင္းေတြ ပိုမိုမ်ားျပားလာဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္။ ပူရ္ဒဟ္က ရွင္တို႔(အျခားသူမ်ား)ကို ဘာမွမထိခိုက္ေစပါဘူး။ ကၽြန္မ အဂၤလိပ္စာမဟာဘြဲ႕ ရရိွထားသူပါ။ ဒီနိကာ့ဗ္က ဒီဘြဲ႕အတြက္ ဘာအတားအဆီးမွ မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး”။
ပညာေရး၊ ေက်ာင္းေဆာင္ အခမဲ့စနစ္ႏွင့္ ပညာသင္ဆုမ်ားကဲ့သို႔ အထူးအစီအမံမ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးမည္ဆိုလွ်င္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အား ဆင္းရဲတြင္းမွ ဆြဲထုတ္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု အသက္ ၃၆ ႏွစ္အရြယ္ လူမႈ၀န္ထမ္းျဖစ္သူ အဗ္ဒုလ္ကာရီက ယံုၾကည္ထား၏။ သို႔ေသာ္ “ဒါေတြကို ဘာမွလုပ္မထားေပးဘူးဗ်” ဟု သူက ဆိုပါသည္။
ေတာက္ပလာမည့္ အနာဂတ္
ႏိုင္ငံလူဦးေရ သန္း ၃၀ အနက္ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ရိွေသာ မြတ္စ္လင္မ္တို႔သည္ သီးျခားဆန္သည့္အုပ္စုအျဖစ္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္မ်ားက အျမင္ရိွေနၾကသည္။
“Madhes နယ္မွာ ေနထိုင္ေနၾကေပမယ့္ မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ အျခားအုပ္စုေတြနဲ႔ မတူကြဲျပားမႈ ရိွၾကပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္၀ိေသသအေနနဲ႔ကလည္း ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာစကား၊ စီးပြားေရးေဆာင္ရြက္ပံုေတြအေပၚ မူတည္ၿပီး ကြဲျပားစရာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္” ဟု Unified Communist Party of Nepal မွ ေဒသခံေမာ္၀ါဒီေခါင္းေဆာင္ Hussain Faruqi က ဆိုသည္။
၂၀၁၅ ခုနွစ္တြင္ သက္၀င္လႈပ္ရွားလာသည့္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒသစ္၌ ပထမဆံုးအေနျဖင့္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အား ဒုတိယတန္းစားအုပ္စု၀င္မ်ားစာရင္းအတြင္း ထည့္သြင္းေပးထား၏။ ၎အျပင္ ျပည္သူ႔၀န္ထမ္းအေရအတြက္ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ်သာရိွေနေသာ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အတြက္ အလုပ္အကိုင္ေ၀စုတစ္ရပ္ေပးရန္ လ်ာထားခဲ့၏။
အနာဂတ္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး အေကာင္းျမင္ၾကသူ မြတ္စ္လင္မ္ အေျမာက္အမ်ား ရိွေနၾကပါသည္။ နီေပါႏိုင္ငံရိွ အျခားၿမိဳ႕မ်ားထက္ မြတ္စ္လင္မ္ဦးေရမ်ားျပားသည့္ Nepalgunj ၌ မြတ္စ္လင္မ္လူနည္းစုသီးသန္႔ပိုင္ ေရဒီယိုအသံလႊင့္႒ာန၊ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား၊ ေစတနာ့ဒါနအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ဂုဏ္ယူစဖြယ္ ေတြ႕ၾကရသည္။
နီေပါမြတ္စ္လင္မ္တို႔၏အလားအလာႏွင့္ပတ္သက္၍ လက္ရိွအစိုးရ၏ညႊန္႔ေပါင္းအဖြဲ႕ႏိုင္ငံေရးပါတီ၀င္ျဖစ္ေသာ Faruqi မွ အေကာင္းဆံုးကို ေမွ်ာ္လင့္ထားေပသည္။
“အီးဒ္ေန႔ေတြကို အားလပ္ရက္အျဖစ္ ေၾကျငာထားၿပီးၿပီ၊ မြတ္စ္လင္မ္ေကာ္မရွင္နဲ႔ မဒ္ရဆာဘုတ္အဖြဲ႕ကိုလည္း ဖြဲ႕စည္းထားၿပီ။ နီေပါက မြတ္စ္လင္မ္ေတြအတြက္ အခြင့္အေရးပိုမိုရရိွေအာင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ပါတီက ဆက္လက္ တိုက္ပြဲ၀င္သြားဦးမွာပါ”။
(Ref : The Muslims of Nepal: Coming out of the shadows By Saif Khalid; Al Jazeera)
(ဘာသာျပန္ – မင္းထြဋ္ေခါင္)
