Moe Aung/Root Investigative Agency
ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ၾကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဖိႏွိပ္မႈေတြကုိ အတူတကြ ခါးစည္းခံခဲ့ရတဲ့ မတူညီေသာ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္သူမ်ားၾကား ပုိင္ဆုိင္ခဲ့ၾကတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္ခဲ့မႈေတြဟာ ဒီမုိကေရစီ အစုိးရ သက္တမ္းတစ္ခုအလြန္မွာ စလယ္၀င္အုိး ဖင္မမည္းခင္က ကြဲခဲ့ရသလုိမ်ဳိး ရခုိင္ျပည္နယ္ဟာ နာလန္မထူႏုိင္ေအာင္ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။
ဒါေတြကုိ အၿပီးတုိင္ အဆုံးသတ္ေစမယ့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္တစ္ရပ္က “ေျပာင္းလဲခ်ိန္တန္ၿပီ” ဆုိတဲ့ ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ဒီမုိကေရစီ အစုိးရ လက္ထဲမွာ ရွိေနပါတယ္။
ဒီလို ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြနဲ႔အတူ တစ္ခုေသာ ေဆာင္းမနက္ခင္းတစ္ခုမွာ အနီေရာင္ေတြကုိ ေအာင္လံ လႊင့္ထူေစမယ့္ ေဆးတံဆိပ္ေတြကုိ ပုံေအာခဲ့ၾကပါတယ္။
ႏုိ၀င္ဘာ ၈ အလြန္မွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံေနရမႈ၊ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္မႈ ဖိႏွိပ္ခံေနရမႈေတြ လားရာဘက္ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ သေကၤတ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ေရြးခ်ယ္မဲေပးခဲ့သူေတြထဲ ရခုိင္ျပည္နယ္၊ ေက်ာက္ျဖဴၿမဳိ႕နယ္ ေက်ာက္တစ္လုံး ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေန ၂၀၁၂ ပဋိပကၡတိမ္းေရွာင္ဒုကၡသည္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ ေဒၚစုိးစုိး၀င္းလည္း တစ္ဦး ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။
“လူသားတစ္ဦးျဖစ္ၿပီးေတာ့ သံဆူးႀကဳိးေတြ ကာရံၿပီး လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္ေတြ ဆုံးရႈံးေနတဲ့ က်မတုိ႔ေတြရဲ႕ ဘ၀က ၾကမ္းတမ္းလွပါတယ္။ ကုလားဆုိတဲ့ အေခၚအေ၀ၚ တစ္ခုေအာက္မွာ က်မတုိ႔ လူျဖစ္ရႈံးေနတာေတြကုိ မွ်ေ၀ခံစားေပးမယ့္ အစုိးရတစ္ရပ္ အျမန္ဆုံး ေပၚေပါက္ဖုိ႔ က်မ NLD ကုိ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ပါတယ္”
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ရာစုႏွစ္မ်ားစြာ အတူတကြ ယွဥ္တြဲေနထုိင္လာခဲ့ၾကၿပီးမွ မႈခင္းတစ္ခုေပၚ အေျချပဳၿပီး အုပ္စုဖြဲ႔ တုိက္ခုိက္မႈအေပၚ အခြင့္အေကာင္းယူကာ မတူညီတဲ့ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္သူေတြကုိ လူသား အသုိင္းအ၀န္းတစ္ခုကေန ဆြဲဖယ္ထုတ္ေနျခင္းဟာ ရပ္တန္႔ဖုိ႔ အခ်ိန္တန္ၿပီ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေက်ာက္တစ္လုံး ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေနသူေတြက တညီတညြတ္တည္း ေျပာဆုိေနၾကပါတယ္။
ေက်ာက္တစ္လုံး ကယ္ဆယ္ေရးစခန္း ကမ့္တာ၀န္ခံ ျဖစ္သူ ဦးေမာင္လွက – အစုိးရအေနနဲ႔ သူတုိ႔ လူမ်ဳိးေတြအေပၚ ခုလုိ ထိန္းသိမ္းထားျခင္းဟာ အစုိးရရဲ႕ စုိးရိမ္လြန္မႈတစ္ခုသာ ျဖစ္ၿပီး သူတုိ႔အေနနဲ႔ ယခင္ကလုိပဲ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္ဖုိ႔ အသင့္ရွိေနေၾကာင္း ဦးေမာင္လွက RiA နဲ႔ ေတြ႔ဆုံစဥ္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ ျပန္လုိ႔ ေနထုိင္လုိ႔ ရမယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔တေတြဟာ ယခင္ကတည္းက တစ္ဦးေပၚ တစ္ဦး မွီခုိၿပီး အတူတကြ ေနထုိင္လာခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရခုိင္ကုိ မူဆလင္ေတြက မွီခုိၿပီး ေနခဲ့ၾကတာ ရွိသလုိ၊ မူဆလင္ေတြကုိ ရခုိင္က မွီခုိၿပီး လူမႈစီးပြား အစစ အမွီသဟဲ ျပဳခဲ့တာေတြရွိပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ခုခ်ိန္မွာ အတူတကြ ျပန္ေနထုိင္ေစၿပီး ယခင္လုိမ်ဳိး ဆက္ဆံေရးကုိ ျပန္တည္ေဆာက္ခြင့္ေပးခဲ့မယ္ဆုိရင္ အဆင္ေျပမယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။ အစုိးရအေနနဲ႔ကေတာ့ စုိးရိမ္စိတ္ရွိတာေပါ့။ ၂၀၁၂ တုန္းကလုိ ပဋိပကၡ ျပန္ျဖစ္မွာစုိးလုိ႔ အစုိးရက ေလာေလာဆယ္ ယာယီအားျဖင့္ ထိန္းသိမ္းထားျခင္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။”
ေက်ာက္ျဖဴ ၿမဳိ႕နယ္ရွိ ေက်ာက္တစ္လုံး ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းဟာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အလြန္ မွာ ေပၚေပါက္လာတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းတစ္ခုပါ။
ဒါေပမယ့္ ေက်ာက္တစ္လုံးကယ္ဆယ္ေရးစခန္းဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ တျခားေသာ ကမ့္ေတြနဲ႔ ထူးျခားကြာျခားခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။
အဲဒါကေတာ့ ေက်ာက္တစ္လုံး ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းမွာ အစၥလာမ္ဘာသာနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ ညားၿပီး ပဋိပကၡေၾကာင့္ ကြဲကြာေနရသူ မိသားစု အနည္းဆုံး ၄ ခုထက္မနည္းကုိ RiA ရဲ႕ သတင္းအဖြဲ႔က ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။
ကုိးကြယ္ယုံၾကည္မႈ မတူေပမယ့္ အိမ္ေထာင္ျပဳ ဘ၀ကုိ တည္ေဆာက္ေနသူေတြဟာ မႈခင္းတစ္ခုက အစျပဳခဲ့ၿပီး ဘာသာေရးအသြင္ေဆာင္ အမုန္းတရား ဖန္တီးသူေတြေၾကာင့္ မိသားစု ဘ၀ေတြ ကြဲကြာၿပီး အနာဂတ္လုံၿခဳံမႈ မဲ့ေနမႈ၊ သားသမီးေတြ အေဖ၊ အေမ ေခၚစရာမဲ့ေနမႈ စတာေတြကုိ ယူၾကဳံးမရခံစားခဲ့ရပါတယ္လုိ႔ ဗုဒၶဘာသာ အမ်ဳိးသားနဲ႔ ညားေနၿပီး ကေလး ၃ ဦးရွိတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းေန အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ မသန္းေ၀ က ေျပာပါတယ္။
“ သိနားလည္တဲ့သူေတြကေတာ့ အစၥလာမ္နဲ႔ပဲ ညားညား၊ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ပဲ ညားညား လက္ခံၾကပါတယ္။ ခု ဒီမွာက ခဏေလး ေရွာင္ေနပါ။ ကုိထြန္း အမ်ဳိးသမီးဟာ ကုိထြန္း အမ်ဳိးသမီးပါပဲ။ ဘယ္ဘာသာပဲ ျဖစ္ျဖစ္။ ၂ ရက္ ၃ ရက္ေနၿပီးရင္ ျပန္ၿပီး ေတြ႔ရမွာပါပဲ။ ခဏေလး ေရွာင္ေနပါဆုိၿပီးေတာ့ ေနေနတာ ခုဆုိရင္ ၃ ႏွစ္ေက်ာ္သြားၿပီ က်မ ေယာက်ၤားနဲ႔ မေတြ႔တာ။ ပုိက္ဆံ ရွိတဲ့သူေတြကေတာ့ အခက္အခဲေတြ ရွိေပမယ့္လည္း မိသားစုအတူတကြ တျခားေနရာေတြ ရန္ကုန္လုိမ်ဳိးကုိ ေျပာင္းေရြ႕သြားခဲ့ၾကတယ္။ က်မတုိ႔လုိ လက္လုပ္လက္စား လူတန္းစားေတြက အဲလုိမ်ဳိး အေျခအေနမေပးေတာ့ မိသားစုနဲ႔ ေ၀းခဲ့ရတယ္။ ဒီ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းမွာ ေနခ်င္လုိ႔ ေနရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ မိသားစုတကြဲတျပားနဲ႔ ခုလုိမ်ဳိး ရွင္သန္ေနရတာဟာ အရမ္းခံစားရပါတယ္။ တေန႔ေန႔ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ မိသားစု အတူတကြ ျပန္ေနထုိင္ရခဲ့ရင္ ဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေလးနဲ႔ အသက္ရွင္သန္ဖုိ႔ ႀကဳိးစားေနတာပါ”
ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ပဋိပကၡအလြန္ မတူညီတဲ့ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္သူေတြၾကား အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္ေရးဟာ ေနာင္တက္လာမယ့္ အစုိးရကုိ စိန္ေခၚေနတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။
ႏုိင္ငံသားျဖစ္ျခင္းနဲ႔ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္မႈ ေရာေထြးသြားျခင္းဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကုိ အေျဖရွာဖုိ႔ ခက္ခဲလြန္းေနပါတယ္။
ေက်ာက္ျဖဴေဒသခံ ဗုဒၶဘာသာ ရခုိင္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအေနနဲ႔ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြနဲ႔ အတူတကြ ေနထုိင္ဖုိ႔ ဆုိတာဟာ ၁၉၈၂ ဥပေဒႏွင့္အညီ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈကုိ လက္ခံရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း ေက်ာက္ျဖဴၿမဳိ႕နယ္ ေဒသခံတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးသန္းလြင္က ေျပာပါတယ္။
“ႏုိင္ငံသား ျဖစ္သင့္တဲ့သူကုိ ၁၉၈၂ ဥပေဒနဲ႔ အညီ စစ္ေဆးလုိ႔ အတည္ျပဳရင္ က်ေနာ္တုိ႔ လက္ခံပါတယ္။ ၈၂ ဥပေဒနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့သူေတြကုိ ႏုိင္ငံသားေပးပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ မကန္႔ကြက္ပါဘူး။ အခု က်ေနာ္တုိ႔ ခံစားေနရတာက သူတုိ႔ (အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြ) ဟာ က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ ပဋိပကၡတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့တာေၾကာင့္ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ထိတ္လန္႔မႈေတြ ရွိခ်င္ရွိမယ္။ မေနခ်င္တဲ့ ဆႏၵ ရွိခ်င္ရွိမယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတာက ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ရထားတာေၾကာင့္ ဒီေဒသက ထြက္ခြာလို႔ မရဘူးဆုိတာကုိပါ။ သူတုိ႔ ပိုင္ဆုိင္မႈေတြကုိ ေရာင္းခ်ရင္လည္းပဲ သက္ဆုိင္ရာက အမည္ေျပာင္းလဲျခင္းေတြ မျပဳလုပ္ေပးတာေၾကာင့္ သူတုိ႔ရဲ႕ ပိုင္ဆုိင္မႈေတြကုိ လက္လြတ္စပယ္ထားၿပီး မသြားရဲဘူးျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံသား စီစစ္မႈေတြကေတာ့ စီစစ္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္သြားတဲ့သူေတြကုိ ႏုိင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္ မေပးဘူးဆုိရင္ ႏုိင္ငံသားစီစစ္မႈ ႏုိင္ငံသားေပးအပ္မႈဟာ ဘာအဓိပၸာယ္ရွိေတာ့မွာလဲ”
ရုိဟင္ဂ်ာ အေရး လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္သူ (ေဒသအေခၚ ဘဂၤလီအေရး ေဆာင္ရြက္သူမ်ား) အႀကီးအကဲ ဦးေက်ာ္လွေအာင္က – ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ မတူညီတဲ့ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္သူမ်ားဟာ ယခင္ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက အတူတကြ ေနထုိင္ခဲ့သူမ်ား ျဖစ္ၿပီး အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲ ျပဳမႈမ်ားလည္း ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ အနာဂတ္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္သြားဖုိ႔ကုိပဲ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
“ အစကတည္းက လြတ္လပ္ေရးမတုိင္ခင္ကတည္းက ေအးအတူပူအမွ် ေနထုိင္လာခဲ့ၾကၿပီးမွ ခုလုိ မႈခင္းတစ္ခုေၾကာင့္ အားလုံးကုိ ေမ့ပစ္ဖုိ႔ ဆုိတာ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အရင္လုိပဲ အတူတကြ သင့္ျမတ္စြာ ျပန္လည္ေနထုိင္ဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္ ႏွစ္ဘက္ေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကုိ ေမတၱာရပ္ခံလိုပါတယ္”
ေက်ာက္ျဖဴၿမဳိ႕နယ္ ေက်ာက္တစ္လုံး ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းတြင္ ေနထုိင္သူ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ ကေလး ၃ ဦးရဲ႕ မိခင္ျဖစ္သူ ေဒၚမသန္းေ၀က ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ပဋိပကၡေၾကာင့္ ေ၀းကြာခဲ့ရတဲ့ သူ႔ အမ်ဳိးသား၊ ကေလးေတြရဲ႕ ဖခင္နဲ႔ ျပန္လည္ဆုံစည္းခြင့္အတြက္ အားကုိးရာမဲ့ေနေၾကာင္း ၀န္ခံခဲ့ပါတယ္။
“က်မအမ်ဳိးသားက စိတ္ေကာင္းႏွလုံးေကာင္း ရွိသူတစ္ဦးပါ။ ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့ ေယာက်ၤားမ်ဳိးထဲမွာလည္း မပါပါဘူး။ သူက ရခုိင္၊ က်မက အစၥလာမ္ဆုိေပမယ့္ ထားခဲ့မယ့္သူ မဟုတ္ဘူးဆုိတာလည္း က်မ ယုံၾကည္ပါတယ္။ က်မ အေၾကာက္ဆုံးက တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ မေတြ႔မျမင္ခဲ့ရဘဲ ေသဆုံးသြားၾကမွာကုိပါ။ ေငြေၾကးအဆင္ေျပသူေတြက မိသားစု ဆုံစည္းခြင့္ ရွိၾကေပမယ့္ က်မတုိ႔လုိ႔ က်ပ္တည္းသူေတြအဖုိ႔ ရုန္းကန္ရတာ အရမ္းခက္ခဲပါတယ္။ ဒီၾကားထဲ မိသားစု တကြဲတျပားနဲ႔ ျဖတ္သန္းရတာဟာ အရမ္းကုိ နာက်င္ရတယ္ဆုိတာ ခံစားဖူးသူတုိင္း နားလည္ေပးႏုိင္လိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒီလုိ အခက္အခဲေတြ ပုိဖိစီးလာေတာ့ အမ်ဳိးသားက အရက္ကုိ ဖိေသာက္လာတယ္။ က်မတုိ႔ မိသားစု ျပန္လည္ ေပါင္းစည္းခြင့္အတြက္ ဘယ္သူ႔ကုိ အားကုိးရမလဲ။ က်မ တသက္လုံး ေက်းဇူးရွင္အျဖစ္ ရွိခုိးသြားပါ့မယ္”
Root Investigative Agency မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။
http://www.rootagency.info/2016/01/nld_18.html
