ႏိုဝင္ဘာ ၁၆ ၊ ၂၀၁၅
M-Media
ေဘရြတ္ဗံုးကြဲျခင္း၏ ေနာက္တစ္ရက္ ပဲရစ္တိုက္ခိုက္ခံသည့္အခ်ိန္မွ “Safety Check” ဟူေသာ အေရးေပၚျဖည့္ဆည္းခ်က္ကို ထည့္သြင္းရန္ ေဖ့စ္ဘြတ္၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အြန္လိုင္းေပၚတြင္ အျငင္းပြားမႈမ်ား လွ်ံထြက္လာသည္။
ေဘးသင့္ခံရေသာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းႏွင့္ အျခားေဒသသားမ်ားထက္ အေနာက္တိုင္းသားကပ္ဆိုက္သူတို႔၏ အသက္က ပိုမိုတန္ဖိုးရိွေနေလာ ဟူသည့္ ေ၀ဖန္ခ်က္မ်ားေၾကာင့္ တာ၀န္ခံတစ္ဦးသည္ အျခားသူမ်ားႏွင့္ အျငင္းအခံု ျဖစ္ပြားခဲ့ၾကရာ ဤအခင္းအက်င္းတြင္ ရိုးသားမႈမရိွေၾကာင္း လူတို႔က ဆိုၾကသည္။
ဤေဆာင္ရြက္ခ်က္အား ေဖ့စ္ဘြတ္ကုမၸဏီက အနည္းဆံုး လူ ၁၂၉ ဦးေသဆံုးခဲ့ေသာ ၿပီးခဲ့သည့္ ေသာၾကာေန႔ ပဲရစ္တိုက္ခိုက္မႈအၿပီး မေရွးမေႏွာင္းမွာပင္ တင္ဆက္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ အဆိုပါလုပ္ေဆာင္ခ်က္၌ ပဲရစ္ေဒသတြင္းရိွ အသံုးျပဳသူမ်ားႏွင့္ ၎တို႔၏မိသားစု၊ မိတ္ေဆြတို႔ လံုၿခံဳေဘးကင္းမႈ ရိွ/မရိွ စူးစမ္းဆက္သြယ္ႏိုင္ျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္ ပါ၀င္ေနသည္။
မၾကာေသးမီက ပါကစၥတန္ ငလ်င္ေဘးကဲ့သို႔ သဘာ၀ေဘးဒဏ္သင့္ရေသာ ေဒသမ်ားအတြက္သာ ရည္ရြယ္၍ ဤအေရးေပၚျဖည့္ဆည္းခ်က္ကို ယခင္ကလည္း ထည့္သြင္းေပးခဲ့ဖူးသည္။
ပဲရစ္တိုက္ခိုက္မႈ၏ေနာက္ အခ်ိန္အနည္းငယ္အတြင္း အဆိုပါလုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို ပဲရစ္ေဒသ၌ အသံုးျပဳႏိုင္ၾကေသာ္လည္း တစ္ရက္အလ်င္ အေသခံဗံုးခြဲမႈေၾကာင့္ အနည္းဆံုး လူ ၄၃ ဦးေသေၾကခဲ့သည့္ ေဘရြတ္အတြက္ေတာ့ ထည့္သြင္းေပးျခင္း မရိွေပ။ အဆိုပါတိုက္ခိုက္မႈႏွစ္ရပ္လံုး၏လက္သည္မွာ အီရတ္ႏွင့္ ေျမထဲပင္လယ္အေရွ႕ပိုင္းမွ ISIL အုပ္စုပင္ ျဖစ္ေနသည္။
ေ၀မွ်ခ်က္ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ ရရိွထားေသာ လက္ဘႏြန္ႏို္င္ငံသား ဘေလာ့ဂါ Joey Ayoub ၏ ေရးသားခ်က္၌ အသြင္တူျဖစ္စဥ္ႏွစ္ရပ္အတြက္ တုန္႔ျပန္မႈက ပံုဟန္ကြဲလြဲေနေၾကာင္း ေ၀ဖန္ထားၿပီး၊ ေဘရြတ္ေသဆံုးမႈသည္ ပဲရစ္ေသဆံုးမႈေလာက္ အေရးမႀကီးေလသေလာဟု ဆိုထားသည္။
“ေဖ့စ္ဘြတ္ရဲ႕ Safety Check ခလုတ္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ (ခုထိ) မရေသးပါဘူး။ ၾသဇာႀကီးပုဂၢိဳလ္မ်ားနဲ႔ အြန္လိုင္းအသံုးျပဳသူ သန္းေပါင္းမ်ားစြာထံက အသံေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ မရၾကပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဖက္လူေတြကို ခုထက္ထိ ကမာၻ႕အေရးေပၚကိစၥမ်ားထဲက ဖယ္ထုတ္ထားဆဲေလေရာ့သလားလို႔ ေျပာရမယ့္အထိ နားမလည္ႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ေနရတယ္” ။
ေဖ့စ္ဘြတ္၌ ေ၀ဖန္ေနသူမွာ Ayoub တစ္ဦးတည္း မဟုတ္သလို တြစ္တာလူမႈကြန္ရက္၌လည္း ေဖ့စ္ဘြတ္သည္ လက္ဘႏြန္၌ အဆိုပါ ခလုတ္ကို အဘယ္ေၾကာင့္ မထည့္သြင္းေပးသနည္းဟု ေမးျမန္းသူ မ်ားလ်က္ရိွသည္။
တြစ္တာလူမႈကြန္ရက္မွ အသံုးျပဳသူ တစ္ဦး၏ေ၀ဖန္ခ်က္
“ဒါဟာ လက္ေတြ႕ဆန္တဲ့ ေထာက္ျပခ်က္ျဖစ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ သတိျပဳစရာတစ္ခ်က္ေတာ့ ရိွပါတယ္။ လက္ဘႏြန္မွာ ဗံုးကြဲမႈ၊ မိုးႀကီးမႈ၊ ဆႏၵျပမႈ စတာေတြ ျဖစ္လာရင္ မိုဘိုင္းအဆက္အသြယ္ ျပတ္ေတာက္ သြားေလ့ရိွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူေတြက ေဖ့စ္ဘြတ္ေပ ၚတက္ဖို႔ ေႏွာင့္ေႏွးၾက ရပါတယ္လို႔ ကၽြန္မ ထင္ပါတယ္။ လက္ဘႏြန္က ကၽြန္မတို႔ဟာ ပဲရစ္ကလူေတြထက္ စစ္မက္နဲ႔သူ႔အက်ဳိးဆက္ေတြကို ပိုၿပီးႀကံဳဆံုၾကရတယ္။ ဒါဟာ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈ အေရးအရာပါ။ ျပင္သစ္က လူေတြကို ေသေစခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈဟာ လက္ဘႏြန္၊ အီရတ္၊ ဆီးရီးယားကလူေတြကို သတ္ျဖတ္လိုက္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ တစ္ထပ္တည္းပါပဲ” ဟု လက္ဘႏြန္သူ ဂ်ာနယ္လစ္ Doja Daoud ကဆိုသည္။
ေဖ့စ္ဘြတ္တည္ေထာင္သူႏွင့္ စီအီးအိုျဖစ္ေသာ မာ့ခ္ဇူကာဘတ္က ယင္းေ၀ဖန္ခ်က္မ်ားအေပၚ သူ၏ ေဖ့စ္ဘြတ္၀က္ဘ္ဆိုက္မွ ယခုကဲ့သို႔ တုန္႔ျပန္ခဲ့သည္။
“အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕ေမးျမန္းမႈ မမွားပါဘူး။ မေန႔ကအထိ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကုမၸဏီဟာ သဘာ၀ကပ္ဆိုးသင့္မႈအတြက္ အဲ့ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို သံုးမယ္ဆိုတဲ့ မူ၀ါဒရိွခဲ့ပါတယ္။ ခုေလးတင္မွ ေျပာင္းလဲလိုက္တာပါ။ အခုေတာ့ လူသား ကပ္ဆိုးသင့္မႈေတြ အတြက္ေရာ ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို ေရွ႕ဆက္ထည့္သြင္းေဖာ္ေဆာင္သြားဖို႔ စီစဥ္ေနပါၿပီ။ လူသားတိုင္းအေပၚ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တေျပးညီ သေဘာထားပါတယ္။ ဒီလိုအေနအထားထဲ ဒုကၡခံစားရသူေတြကို ကူညီႏိုင္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တတ္စြမ္းသမွ် ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္သြားပါမယ္”။
လက္ဘႏြန္ႏိုင္ငံ၊ ေဘရြတ္ၿမိဳ႕ ဗံုးကြဲမႈ၏ေၾကကြဲဖြယ္ေန႔
တစ္ခ်ိန္က တိုက္ခိုက္ခံရေသာ ႏိုင္ငံမ်ား အတြက္ လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့ၿပီး ယခုျပင္သစ္ တိုက္ခိုက္မႈက်မွ အဘယ္ေၾကာင့္ ပရိုဖိုင္းပံုခ်ိန္းရန္ အလံမ်ားေရြးယူႏိုင္သည့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ထည့္သြင္းရသနည္းဟု အလ္ဂ်ဇီးရားမွ ေဖ့စ္ဘြတ္အား ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့ရာတြင္ အေျဖမရရိွခဲ့ပါ။
“ၿပီးခဲ့တ့ဲလ ပါကစၥတန္ ငလ်င္ေဘးျဖစ္ၿပီးေနာက္ ဒီ safety check ကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ အသံုးျပဳသူအသက္မ်ားၾကားထဲက သူတို႔ရဲ႕နည္းလမ္း ဘယ္ေလာက္အသံုး၀င္မလဲဆိုၿပီး စူးစမ္းခ်က္တစ္ရပ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕မူ၀ါဒနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကၽြန္မကေတာ့ ထင္ျမင္ခ်က္ သိပ္မေပးလိုလွဘူး။ ျပင္သစ္မွာ ေဖ့စ္ဘြတ္အသံုးျပဳသူ ပိုမ်ားတာ ဒါမွမဟုတ္ ေဘရြတ္ဗံုးကြဲမႈထက္ ပဲရစ္တိုက္ခိုက္မႈက ဂယက္ရိုက္ခတ္မႈ ပုိႀကီးမယ္လို႔ တြက္ခ်က္လုပ္ကိုင္တာမ်ဳိး ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မွာေပါ့။ အေနာက္တိုင္းသားမဟုတ္သူေတြရဲ႕အသက္ေတြထက္ အေနာက္တိုင္းသားေတြရဲ႕အသက္ေတြကို ပိုတန္ဖိုးထားသလို ျဖစ္ေနတာမို႔ မခံခ်င္စရာျဖစ္တာ အမွန္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မကေတာ့ ဒီအေျခအေနအေပၚ ခံစားခ်က္ကို အေဆာတလ်င္ ဖြင့္ထုတ္ေဖာ္ျပတာမ်ဳိး မလုပ္လိုပါဘူး။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ေဖ့စ္ဘြတ္ဟာ သူ႔ရဲ႕တလြဲတေခ်ာ္ ဆက္သြယ္ဟန္ကို ကမာၻ႕အလယ္မွာ သြတ္သြင္းႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္။ ေဘးဆိုးကပ္ဆိုးျဖစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာမွ check in လုပ္တာေတြ၊ ပရိုဖိုင္းပံုေျပာင္းလဲေစတာေတြက ကၽြန္မအဖို႔ေတာ့ အဓိပၸာယ္မရိွလွပါဘူး၊ ပိုၿပီးေတာင္ အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစပါတယ္” ဟု ပါကစၥတန္စာေရးဆရာမ Gina Shah က ဆိုလိုက္ပါသည္။
Ref : Al Jazeera
