ၾသဂုတ္ ၃၀ ၊ ၂၀၁၅
M-Media
– ဆုိးရြားေသာ လူ႕အခြင့္ခ်ိဳးေဖာက္မႈ မွတ္တမ္းမ်ားရွိသည့္ အာဏာရွင္မ်ားကုိ အစၥေရးက လက္နက္မ်ား ေရာင္းခ်ေနသည္ဆုိသည့္ သတင္းမ်ားကုိ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ထပ္တလဲလဲ ၾကားလာရသည္။ ထိုကိစၥကုိ အစၥေရးႏုိင္ငံအတြင္း ေဆြးေႏြးျခင္း သုိ႔မဟုတ္ ေမးျမန္းျခင္း မရွိခဲ့။ သုိ႔ေသာ္လည္း ယခုတြင္မူ ေျပာင္းလဲလာခဲ့ေလၿပီ။
လူငယ္ေရွ႕ေနတစ္ဦးျဖစ္သူ အီေတး မာ့က္က အစၥေရး၏ လက္နက္ တင္ပုိ႔ေရာင္းခ်မႈ ၀န္းက်င္တြင္ ရွိေနသည့္ လွ်ိဳ႕၀ွက္တံတုိင္းႀကီးကုိ ၿဖိဳခ်ရန္ ႀကိဳစားေနကာ ထုိေရာင္းခ်မႈ အဆံုးသတ္ေရး ဖိအားေပးေနသည္။ ထုိ႔ျပင္ အဆုိပါ လက္နက္ေရာင္းခ်မႈမ်ားက လက္ရွိ ေတာင္ဆူဒန္ စစ္ပြဲႏွင့္ အျခားေသာ ပဋိပကၡမ်ားကုိ မည္သုိ႔ မီးေလာင္ရာ ေလပင့္ေပးေနသည္ ကုိလည္း သူက သိသည္။ လူေပါင္း ေထာင္ႏွင့္ ခ်ီ၍ ေသဆံုးသည္ဟု ေျပာၾကားမႈမ်ားရွိေနသည့္ ေတာင္ဆူဒန္ျပႆနာကုိ အစၥေရးက ပုိမုိ ရွည္ၾကာေစသည္ဟု သူက အခုိင္အမာေျပာေလသည္။
မစၥတာမာ့က္က ၎၏ ေဆာင္ရြက္မႈမွာ လူ႕အသက္မ်ားကုိ ကယ္တင္ေပးမည့္ မစ္ရွစ္တစ္ခုျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ေနသည္။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ၎၏ အခ်ိန္ မ်ားစြာကုိ ေပးလုိက္ရေသာ္လည္း ထုိကိစၥအား သူက ကုိယ့္ထမင္း ကုိယ္စား လုပ္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။
“ေတာင္ဆူဒန္က ျပည္သူေတြရဲ႕ အက်ိဳးအတြက္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြ၊ လူသားထုအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကုိ ရပ္တန္႔ဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ တတ္ႏုိင္တာအားလံုးကုိ လုပ္ခ်င္တာပါ” ဟု မက္က ေဂ်႐ုစလင္ အေနာက္ပုိင္းရွိ ၎၏ ႐ံုးခန္းတြင္ The Independent သုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ကၽြန္ေတာ္က ကမၻာ့ျပည္သူတစ္ဦးပါ။ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ တာ၀န္၀တၱရား ရွိပါတယ္”
ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ျပည္သူ ၂ သန္းနီးပါး အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရၿပီးေနာက္ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဥေရာပ သမဂၢက ေတာင္ဆူဒန္ အေပၚ လက္နက္ေရာင္းခ်မႈကုိ ပိတ္ပင္လုိက္သည္။ ထုိပိတ္ပင္မႈ အစိတ္အပုိင္းအျဖစ္ အေမရိကန္ကလည္း ေတာင္ဆူဒန္ အစုိးရအား စစ္ေရးအကူအညီေပးေနမႈကုိ ရပ္တန္႔ခဲ့သည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း အစၥေရးက ဂါလီလ္ ႐ုိင္ဖယ္ႏွင့္ တာဗုိရ္႐ုိင္ဖယ္မ်ားကုိ ေတာင္ဆူဒန္ အစုိးရတပ္မ်ားအား ေထာက္ပံ့ေနၿပီး၊ ျပည္တြင္း လံုၿခံဳေရး နည္းလမ္းမ်ားကုိလည္း ေလ့က်င့္ သင္ၾကားေပးေနသည္ဟု အစီရင္ခံစာမ်ား၊ အကူအညီေပးေရး၀န္ထမ္းမ်ားကုိ အင္တာဗ်ဴးမႈမ်ား၊ လူသိရွင္ၾကားေျပာ၍ မရသည့္ သတင္းရင္းျမစ္မ်ားက သိရသည္ဟု မစၥတာမာ့က္က ဆုိသည္။
ဥေရာပ၏ လက္နက္ေရာင္းခ်ေရး ပိတ္ပင္မႈ သက္ေရာက္ေနခ်ိန္ ဇြန္လက တဲလ္အဗီးၿမိဳ႕ လက္နက္ ပြဲေတာ္တစ္ခုတြင္ ေတာင္ဆူဒန္ အႀကီးတန္း ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ကုိ အစၥေရးက လက္ခံေတြ႕ဆံုခဲ့သည္။ ကုလသမဂၢ၏ ေတာင္ဆူဒန္ေရးရာအဖြဲ႕က အျပင္ဘက္တြင္ ဆႏၵျပမႈမ်ား ရွိခဲ့သည့္ အဆုိပါ လက္နက္ပြဲေတာ္သုိ႔ ေရာက္ရွိလာေသာ ကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ကို ေတာင္ဆူဒန္ သယ္ယူ ပုိ႔ေဆာင္ေရး၀န္ႀကီး အန္သုိနီ လီႏုိ မာကာနာ ဦးေဆာင္သည္ဟု ထင္ရေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အဆုိပါကုိယ္စားလွယ္မ်ားကုိ အစၥေရးက ႀကိဳဆုိေနသည့္အခ်ိန္တြင္ ေတာင္ဆူဒန္၌ အစုိးရတပ္မ်ားႏွင့္ ၎တုိ႔၏ မဟာမိတ္မ်ားက ထုိးစစ္ဆင္မႈမ်ားကုိ တစ္ရွိန္ထုိး ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ထုိစစ္ဆင္ေရးမ်ားတြင္ ရြာတစ္ခုလံုးကုိ ျပာက်ေအာင္ မီး႐ႈိ႕ျခင္း၊ အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ မုဒိမ္းက်င့္သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အတင္းအဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္းခုိင္းျခင္းတုိ႔ကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ဟု လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ Human Rights Watch က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“အစၥေရးဟာ ေတာင္ဆူဒန္က တုိက္ခုိက္မႈကုိ ရွည္ၾကာေစပါတယ္” ဟု မာ့က္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ေတာင္ဆူဒန္အား အစၥေရးက လက္နက္တပ္ဆင္ေပးလားဆုိသည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေမးျမန္းမႈကုိ ျပန္လည္ေျဖၾကားရန္ အစၥေရး ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာန ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ယာေကာ့ဗ္ ဟာဗာကြတ္က ျငင္းဆုိခဲ့သည္။ မစၥတာမာ့က္၏ အခုိင္အမာေျပာၾကားမႈမ်ားအား တုန္႔ျပန္ေျပာဆုိရန္ႏွင့္ အစၥေရး-ေတာင္ဆူဒန္တုိ႔၏ ဆက္ဆံေရးကုိ ရွင္းျပန္ရန္ ေမးျမန္းခဲ့ရာတြင္ ဟာဗာကြတ္က
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ေပၚလစီက လက္နက္ေရာင္းခ်မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျပာလုိ႔မရတဲ့ ေပၚလစီပါ။ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံစီ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ရည္ညႊန္းေလ့မရွိပါဘူး” ဟု ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့သည္။
မိမိတုိ႔မွာ စစ္ေရး အက်ပ္အတည္းျဖစ္မႈကုိ ေျဖရွင္းႏုိင္ၿပီး၊ စစ္ပြဲအား အႏုိင္ရမည့္အတြက္ေၾကာင့္ သံတမန္ေရးအရ ေျဖရွင္းမႈ မလုိဟု ေတာင္ဆူဒန္ သမၼတ ဆာလ္ဗာကီရ္ မာယာဒစ္ႏွင့္ အျခားေသာေခါင္းေဆာင္မ်ားဘက္မွ ထင္ျမင္ယူဆမႈကုိ ဆက္လက္ တည္တံ့ေရးအတြက္ အစၥေရး၏ လက္နက္မ်ား ဆက္လက္ေထာက္ပံ့မႈက အကူအညီျဖစ္ေစသည္ဟု မာ့က္က ႐ႈျမင္ေနသည္။
မာ့က္မွာ အစၥေရး လစ္ဘရယ္ႏုိင္ငံေရးသမားျဖစ္ေသာ တမာရ္ ဇန္ဒ္ဘာ့ဂ္ႏွင့္ မဟာမိတ္ဖြဲ႕ထားၿပီး ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာန အေနျဖင့္ ေတာင္ဆူဒန္အား စစ္ေရးအကူအညီေပးမႈကုိ ျဖတ္ေတာက္ပစ္ရန္ ေတာင္းဆုိခ့ဲသည္။ ဇန္ဒ္ဘာ့ဂ္က ဆႏၵျပမႈ အေသးစားမ်ားကုိ ကူညီစီစဥ္ေပးခဲ့သည္။
အီရစ္ထရီယာ၊ အဇာဘုိင္ဂ်န္၊ ဘာကီနာဖာဆုိ၊ အီေကြတုိရီယဲလ္ဂီနီ၊ အန္ဂုိလာ၊ ကင္မရြန္း၊ ဂါဘြန္၊ ခ်ဒ္ႏွင့္ အျခားေသာႏုိင္ငံမ်ားသုိ႔ အစၥေရးက လက္နက္မ်ားေရာင္းခ်ျခင္း၊ စစ္ဘက္ဆုိင္ရာကၽြမ္းက်င္သူမ်ားအား ေထာက္ပံ့ေပးအပ္မႈမ်ားကုိလည္း မိမိက ေစာင့္ၾကည့္ေနသည္ဟု မာ့က္က ေျပာၾကားခ့ဲသည္။
ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနက ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဟာဗာကြတ္ကေတာ့ ထုိႏုိင္ငံမ်ားကုိ အစၥေရးက လက္နက္မ်ား တပ္ဆင္ေပးလား ဆုိသည္ႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကုိ အားေပးကူညီေနသည္ဟု ေ၀ဖန္မႈမ်ားအတြက္ The Independent ၏ ေမးျမန္းမႈကုိ မွတ္ခ်က္ေပးရန္ ျငင္းဆုိခဲ့သည္။
“သူတုိ႔ လူသိရွင္ၾကား မေဆြးေႏြးခ်င္ပါဘူး။ သူတုိ႔ကုိ အၿခိမ္းေျခာက္ဆံုးအရာက သူတုိ႔လုပ္ေနတာေတြကို ျပည္သူလူထုက ၀င္စြက္လာမွာကုိပါပဲ” ဟု မာ့က္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အစၥေရးအာဏာပုိင္မ်ားမွာ ယခင္က လက္နက္ပုိ႔ေဆာင္မႈမ်ားကုိ ခြင့္ျပဳျခင္းျဖင့္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈႏွင့္ လူသားထုအေပၚ က်ဴးလြန္သည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား အတြက္ အျပစ္ရွိသည္ဟု သူက ယံုၾကည္ေနသည္။ သူ၏ အျမင္တြင္ ယခင္က်ဴးလြန္ခဲ့သည္ဟု ယုိးစြပ္ၾကေသာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကုိ ၎တုိ႔အား တာ၀န္ယူခုိင္းျခင္းက အနာဂတ္တြင္ က်ဴးလြန္မႈမ်ား မျဖစ္ပြားေရး ေသခ်ာေစရန္ အဓိကက်သည္ဟု ခံယူထားသည္။
၁၉၉၄ ဧၿပီမွ ဇူလုိင္လအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈတြင္ ရ၀မ္ဒါႏွင့္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္အထိ ေဘာ့စနီးယား လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈတြင္ ဆာ့ဘ္တုိ႔အား အစၥေရးက လက္နက္ေထာက္ပံ့ေပးမႈမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္သည့္ စာရြက္စာတမ္းမ်ားအားလံုးကုိ ရရွိရန္ မာ့က္ႏွင့္ အစၥေရး ပညာတတ္တစ္ဦးျဖစ္သူ ယာအီရ္ အုိရြန္တုိ႔မွာ လက္ရွိတြင္ တရား႐ံုးတုိက္ပြဲ ဆင္ႏႊဲေနသည္။ ထုိသုိ႔ လက္နက္ေထာက္ပ့ံမႈမွာ ေသခ်ာသည္ဟုလည္း မာ့က္ကဆုိသည္။
အစၥေရးကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာနမူ စာရြက္စာတမ္းမ်ား ထုတ္ေပးျခင္းမွာ ႏုိင္ငံျခားေရး ဆက္ဆံမႈမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံလံုၿခံဳေရးတုိ႔ ထိခုိက္ေစမည္ဟုဆုိကာ မာ့က္၏ ေဆာင္ရြက္မႈကုိ တုန္႔ျပန္ခဲ့သည္။ ေအာက္ေျခတရား႐ံုးက ၀န္ႀကီးဌာန၏ ေျပာဆုိမႈကုိ ေထာက္ခံခဲ့ၿပီး မာ့က္ႏွင့္ အုိရြန္တုိ႔ကမူ ထုိဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍ တရား႐ံုးခ်ဳပ္သုိ႔ အယူခံ၀င္ထားေလသည္။
အသက္ ၃၄ ႏွစ္အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္သည့္ မာ့က္မွာ ငယ္ရြယ္စဥ္ကပင္ ကမၻာႀကီးအတြက္ စတင္ အလုပ္လုပ္ေပးခဲ့သည္။ bar mitzvah (ဂ်ဴးအမ်ိဳးသားမ်ား အသက္ ၁၃ ႏွစ္ေရာက္သည့္အခ်ိန္တြင္ ျပဳလုပ္ရသည့္ ဘာသာေရးပြဲ) အတြက္ ပါတီလုပ္ရန္အစား မာ့က္မွာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသုိ႔ အလည္အပတ္ေခၚသြားရန္ မိဘမ်ားအား စည္း႐ံုးခဲ့သည္။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ေတာင္အေမရိကသုိ႔ သြားေရာက္သည့္ အခါတြင္လည္း ကမၻာေပၚတြင္ အစၥေရးစစ္တပ္၏ အခန္းက႑ကုိ သူက သိသိသာသာ စတင္ေတြးလာခဲ့သည္။
သူ၏ ထုိခရီးစဥ္အတြင္း အစၥေရးထုတ္ ေျခညႇပ္ဖိနပ္၀တ္ထားေသာ အုိင္းရစ္ အမ်ိဳးသမီးခရီးသြားတစ္ေယာက္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့သည္။ “အဘယ့္ေၾကာင့္ အစၥေရးထုတ္ ဖိနပ္စီးထားသလဲ”ဟု ေမးျမန္းရာတြင္ အဆုိပါအမ်ိဳးသမီးက တပ္ဖြဲ႕မ်ားကုိ အစၥေရးက ေလ့က်င့္ေပးေနေသာ ကုိလံဘီယာရွိ ေတာထဲသုိ႔ သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အစၥေရးထုတ္ဖိနပ္ကုိ စီးသြားပါက ကာကြယ္မႈ ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ေလသည္။
“တကယ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္က အစၥေရးတစ္ေယာက္ျဖစ္ရင္ ကၽြန္ေတာ္ ကာကြယ္ခံရမယ္။ အဲဒီလုိမဟုတ္ဘူးဆုိရင္ေတာ့ သူတုိ႔ ကၽြန္ေတာ့္ကို ပစ္သတ္လိမ့္မယ္ဆုိတဲ့ အေတြး ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ “ဘာ့ေၾကာင့္ ငါတုိ႔က သူတုိ႔ဘက္မွာ ရပ္တည္ေနရတာလဲ” လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ေတြးခဲ့ပါတယ္” ဟု မာ့က္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ကၽြန္ေတာ္ သုေတသနစလုပ္ခဲ့ၿပီး အခ်ိဳ႕ ကိစၥေတြမွာ အစၥေရးဟာ အစုိးရကုိေရာ၊ သူပုန္ေတြကုိေရာ သင္တန္းေတြေပး၊ လက္ေနက္ေတြေထာက္ပံ့ေနတာကုိ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္ဟာ အာဏာရွင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ကူညီေထာက္ပံ့ေနၿပီး ကမၻာတစ္၀ွမ္းက ဆုိးရြားတဲ့ ပဋိပကၡေတြမွာ ပါ၀င္တယ္ဆုိတာလည္း ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္”
ref: Independent
မိုးေဝတင္ဆက္သည္။
