ဇြန္ ၁ ၊ ၂၀၁၅
M-Media
ၿပီးခဲ့သည့္ဗုဒၶဟူးေန႔ ေန႔လည္တြင္ အနီရင့္ေရာင္ သကၤန္း၀တ္ သံဃာ အနည္းငယ္ပါ၀င္ေသာ ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပသူ ရာဂဏန္းမွ်သည္ ဖံုထူေဘာလံုးကြင္း တစ္ခု၌ စုရံုးၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္းရိွ ယာဥ္ေၾကာပိတ္ဆို႔ လမ္းမမ်ား တစ္ေလွ်ာက္ ခ်ီတက္လာ ခဲ့ၾကသည္။ ထိုေနရာတြင္ မၾကာေသးမီက အျခား ဆႏၵထုတ္ေဖာ္သူမ်ားမွာ ဖမ္းဆီးခံရျခင္း သုိ႔မဟုတ္ အၾကမ္းဖက္ျခင္းျဖင့္ အဆံုးသတ္ရေသာ္လည္း ဤအုပ္စုကမူ ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ားက အသာတၾကည္ လိုက္ေလ်ာ ထားေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ အနီးအနားရိွ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ တစ္ခုအတြင္း ရဲအရာရိွတစ္စုက လက္ဖက္ရည္ကို တစိမ့္စိမ့္ေသာက္ရင္း ပလပ္စတစ္ထိုင္ခံုမ်ားေပၚ ထိုင္ၾကည့္လ်က္သာ ရိွခဲ့ၾက၏။
အေၾကာင္းေသာ္ကား ခ်ီတက္လာ သူမ်ားမွာ ပညာေရးမူ၀ါဒမ်ား သို႔မဟုတ္ စစ္တပ္၏ လယ္ေျမသိမ္းမႈမ်ားကို ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပသူမ်ား မဟုတ္ၾက၊ အႏွိမ္ခံ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ကို ပစ္မွတ္ထားေနေသာေၾကာင့္ပင္။ ရခုိင္ျပည္နယ္ အေနာက္ပိုင္းရိွ နယ္ေျမမဲ့ လူနည္းစု၀င္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔မွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံမွ ခိုး၀င္လာသူမ်ားအျဖစ္ သေဘာထားခံရၿပီး ၎တို႔၏စီးပြားေရးႏွင့္ ပညာေရးဆုိင္ရာ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္မ်ားမွာလည္း စစ္အာဏာရွင္ အစိုးရအျဖစ္မွ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ဘ၀ေျပာင္းလာသည့္ စစ္တစ္ပိုင္း လူတစ္ပိုင္း အစိုးရ၏ ျငင္းပယ္မႈကို ခံခဲ့ရသည္။ ခေနာ္ခနဲ႔ ေလွငယ္မ်ားျဖင့္ ပင္လယ္ျဖတ္ေျပးၾကသည့္ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏အနိ႒ာရံုက လက္ရိွလမ်ားအတြင္း ကမာၻ႕ေခါင္းႀကီး သတင္းမ်ား၌ ေဒသတြင္းေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်ျပႆနာ တစ္ရပ္အျဖစ္ ေနရာ ယူလာေပၿပီ။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အေပၚ အစိုးရ၏ ဆက္ဆံေရးေၾကာင့္မဟုတ္၊ ျပည္ပ အလုပ္အကိုင္ဟူေသာ မက္လံုးေပးၿပီး လူကုန္ကူးေန သူတို႔ေၾကာင့္ျဖစ္ရသည္ ဟုဆိုကာ ျမန္မာ အာဏာပိုင္မ်ားက ေလွစီးေျပးျပႆနာ၏ရင္းျမစ္ အေၾကာင္းတရားကို ထိမ္ခ်န္ေနဆဲ။
ခ်ီတက္ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ “ေလွစီးေျပး ခရီးသည္မ်ားသည္ ျမန္မာ (ႏိုင္ငံသား)မဟုတ္၊ ထိုျပႆနာအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား အျပစ္တင္ရန္ အေၾကာင္းမရိွ” ဟူသည့္ အဓိပၸာယ္ရ ေနာက္ေက်ာစာတန္းပါ တီရွပ္မ်ား ၀တ္ဆင္ထားၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ ကုလသမဂၢမွ ဦးေဆာင္၍ အႏိုင္က်င့္ေနသည္ဟု ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။
ထိုျဖစ္ရပ္က အေရွ႕ေတာင္ အာရွေရႊ႕ေျပာင္းသူမ်ားျပႆနာ အေပၚ ျပည္ပ အစိုးရႏွင့္ျပည္တြင္း အတိုက္အခံတို႔၏ အေျဖရွာေနျခင္းတည္း ဟူေသာ အရွိတရားကို လက္မခံႏိုင္ေၾကာင္း မီးေမာင္းထိုးျပေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၎၏ ၄ ႏွစ္တာ ဒီမိုကေရစီ ကူးေျပာင္းေရး စနစ္အေတြ႕အႀကံဳႏွင့္တစ္ကြ ရိုဟင္ဂ်ာမွသည္ ႏိုင္ငံ အႏွံ႔အျပားရိွ ျမန္မာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ကာလၾကာရွည္ တစ္သားတည္းျဖစ္ေနၿပီးေသာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား အထိ တိုက္ခိုက္ျခင္းျဖင့္ ေရွ႕ဆက္ကာ ႏိုင္ငံေရး လမ္းခင္းေနေပသည္။ ဤပံုဟန္မွာ ႏို၀င္ဘာလဆန္းတြင္ က်င္းပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလအတြင္းမွာလည္း သိသာ ထူးျခားစြာ ေျပာင္းလဲသြားဖြယ္ မျမင္ေခ်။
ဆက္၍ဆိုရပါလွ်င္ ယင္းခ်ီတက္ ဆႏၵျပမႈသည္ ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ကြာဟလြန္းလွ၏။ ႏိုင္ငံ တစ္၀ွန္း မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး ၀ါဒျဖန္႔ မႈိင္းတိုက္လ်က္ရိွသည့္ သေဘာထားတင္းမာသည့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ သံဃာ တစ္စု အပါအ၀င္ ဗုဒၶ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒီ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုမွ စီစဥ္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အာဏာရပါတီထဲမွ ထိပ္တန္း အာဏာပိုင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက လိုက္ေလ်ာထားသည့္ အျပင္ မီးေမႊးမိႈင္း တိုက္ခ်က္အား အခါအားေလ်ာ္စြာ ရပ္တည္ေပးခဲ့ေသးသည္။
“အစြန္းေရာက္ အမ်ဳိးသားေရး လႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အစိုးရ အာဏာပိုင္မ်ားက ဘယ္တုန္းကမွ အေရးမယူပါဘူး” ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဘာသာေပါင္းစံု အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အသက္ ၃၂ ႏွစ္အရြယ္ ကိုေအာင္ႏိုင္၀င္း က ေျပာၾကားသည္။
အာဏာပိုင္ႏွင့္ စစ္တပ္ အုပ္စု၀င္အခ်ဳိ႕သည္ အတိုက္အခံ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရႏိုင္ေခ်ကို ကန္႔သတ္ေသာအားျဖင့္ မိမိကိုယ္ကို ဗုဒၶဘာသာ ကာကြယ္သူမ်ားအျဖစ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ၌ ေနရာ ရေအာင္ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈကို တန္ဆာပလာအျဖစ္ အသံုးခ်ေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိသူမ်ား ရိွေနၾကသည္။ အပယ္ခံႏိုင္ငံမွ ႏိုင္ငံတကာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈတံခါး ဖြင့္လွစ္လိုက္သျဖင့္ ၎တို႔၏ၾသဇာကို ျပန္လည္ ကာကြယ္ေနေသာ လႊမ္းမိုးႀကီးစိုးခ်င္သည့္ သံဃာမ်ားကို အစိုးရဖက္မွ ဖိအားေပး လိမ့္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း အခ်ဳိ႕က ဆိုျပန္သည္။ NLD ေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ ႏိုဗယ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကမူ ဤအေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အလြန္အကၽြံ ႏႈတ္ဆိတ္ေနလ်က္သာ။
အဆိုပါအခ်က္မ်ားကို အသာထားၿပီး ကိုလိုနီေခတ္ ကာလကို ျပန္ေျပာင္းၾကည့္ လိုက္လွ်င္ ၿဗိတိသွ်တို႔ႏွင့္အတူ အိႏိၵယ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ားအျပား ျမန္မာႏိုင္ငံ ထဲ ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ မူရင္း လူမ်ဳိးေရးရာမ်ားမွာ အျငင္းပြားဖြယ္ျဖစ္ေနၿပီး သူတို႔အား ၁၉၈၂ ခုႏွစ္တြင္ အာဏာရွင္စစ္ အစိုးရေဟာင္းက ႏိုင္ငံသားျဖစ္ျခင္းကို ပယ္ဖ်က္ခဲ့ရာမွ အဆိုး၀ါးဆံုးဒဏ္ကို ခါးစည္းခံေနၾကရေပ၏။
တို႔မီးရႈိ႕မီးသံဃာ ဦး၀ီရသူကဲ့သို႔ အယူသည္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက အလြန္ အစြန္းေရာက္သည့္အျမင္မ်ား ရိွေနေသာ္လည္း သူတို႔၏သီးျခားအျမင္မ်ား မဟုတ္ဘဲ အမ်ားဆိုင္ရာ အသြင္ျဖစ္ေနသည္။ ဒီအခ်က္အေပၚ ႏိုင္ငံေရးေလာကသား အားလံုး အထူးသတိထားရန္ လိုအပ္ေနသည္ဟု ရန္ကုန္အေျခစိုက္ အလြတ္တန္းႏို္င္ငံေရး သုေတသီႏွင့္ ILO အရာရိွေဟာင္း Richard Horsey က ေျပာၾကားသည္။
လူဦးေရထိန္းခ်ဳပ္ေရး မူၾကမ္းသစ္ကို သမၼတဦးသိန္းစိန္မွ လက္မွတ္ထိုး အတည္ျပဳလိုက္ သျဖင့္ လက္တစ္ဆုပ္စာ အုပ္စု၏ လက္သိပ္ထိုးႀကံစည္ခ်က္မွာ ေမလ ၂၃ ရက္တြင္ ႏိုင္ငံ့ ဥပေဒျဖစ္လာပါသည္။ ထိုဥပေဒသည္ ေမြးဖြားႏႈန္းျမင့္လြန္းသည္ဟု ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားက ေ၀ဖန္ေနၾကသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ကို အဓိက ပစ္မွတ္ထားေသာ ကန္႔သတ္မႈျဖစ္ၿပီး အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာ ၃ ႏွစ္ျခားမွတစ္ႀကိမ္ ပဋိသေႏၶေဆာင္ခြင့္ ရိွေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ အဆိုပါဥပေဒကို မူၾကမ္း အဆင့္၌ Amnesty International ႏွင့္ Human Rights Watch အဖြဲ႕မ်ားက ျပင္းထန္စြာေ၀ဖန္ခဲ့သည္ သာမက၊ လြန္ခဲ့ေသာ သီတင္းပတ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ေရာက္ရိွလာေသာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဒု-၀န္ႀကီး Antony Blinken ကလည္း ေ၀ဖန္ခဲ့သည္။
၎မွာ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရးကိုသာ ဦးတည္ လုပ္ေဆာင္ေနေသာ ၉၆၉ လႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းထားသည့္ မဘသအဖြဲ႕မွ အဆိုျပဳမူၾကမ္းေလးရပ္ အနက္ တစ္ခုျဖစ္သည္။ အျခားေသာ ဥပေဒၾကမ္း သံုးမ်ဳိးကိုလည္း အစိုးရ လက္ခံ စဥ္းစားေပးလ်က္ ရိွသည္။ ၎တို႔၌ ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္ အမ်ဳိးသမီးႏွင့္ မြတ္စ္လင္မ္ အမ်ဳိးသားတို႔၏ ထိမ္းျမားမႈကို ကန္႔သတ္ ပိတ္ပင္မည့္ စည္းမ်ဥ္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံေတာ္က လက္ခံမွသာ ဘာသာ ကူးေျပာင္းႏိုင္ခြင့္၊ တစ္လင္တစ္မယား စနစ္ စသည္တို႔ ပါ၀င္သည္။
ႏွစ္ပရိေစၧဒမ်ားစြာ အတူ ယွဥ္တြဲေနထိုင္လာၾကၿပီး အျပန္အလွန္ ထိမ္းျမားမႈမ်ားရိွၾကေသာ မြတ္စ္လင္မ္၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္၊ ဟိႏၵဴႏွင့္ ခရစ္ယာန္မ်ား အၾကား လူမ်ဳိးေရး တင္းမာမႈ မျမင့္တက္ေစဘဲ လူထု၏ သဟဇာတျဖစ္မႈကို ေဖာ္က်ဴးႏိုင္ေရးအဆိုျဖင့္ အရပ္ဖက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္း မ်ားစြာမွ အဆိုပါ ဥပေဒၾကမ္း အတည္ျပဳေရး အစီအစဥ္ကို ကန္႔ကြက္ တားဆီးခဲ့ၾကသည္။ သို႔တေစ ထိုအဖြဲ႕အုပ္စုမ်ားမွာ မၾကာခဏ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရေၾကာင္း ျပည္တြင္းရိွ Equality Myanmar ၏ ေရရွည္ဦးေဆာင္လႈပ္ရွားေနသူ ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္းက ဆိုသည္။ ယင္း အေရးအရာသည္ ႏိုင္ငံေရးအရ အကဲဆတ္မႈဟု ရႈျမင္လ်က္ အခ်ဳိ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွာ အဆိုပါ ဥပေဒမ်ားကို ဆန္႔က်င္ရန္ တြန္႔ဆုတ္ေနၾကေပသည္။
ေရရွည္ အျငင္းပြားဖြယ္ျဖစ္ေအာင္ ဘဂၤလီမ်ားဟု အစိုးရမွ ကင္ပြန္း တပ္လိုက္သည့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔မွာ ပါ၀ါအားၿပိဳင္မႈ ကြင္းျပင္က်ယ္၌ နယ္ရုပ္ တစ္ရုပ္ျဖစ္ေနသည္မွာ အခ်ိန္ၾကာျမင့္ေနေပၿပီ။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းရိွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားမွာ ကိုယ္ပိုင္အခြင့္အေရးရရိွေသာ၊ ကိုယ္ပိုင္စီးပြားေရးျပႆနာတို႔ႏွင့္ လံုးေထြးေနေသာ၊ ဗဟိုအစိုးရေပၚ အျမင္မၾကည္လင္မႈ ရိွေနေသာ တိုင္းရင္းသားအျဖစ္ တည္ရိွေန၏။ လြန္ခဲ့သည့္ငါးႏွစ္တာကပင္ စစ္အစိုးရက ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ကို မဲေပးခြင့္ျပဳၿပီး အာဏာရယူခဲ့ရကား ျပည္ပေလ့လာသူမ်ား အျမင္တြင္ ထိုျဖစ္စဥ္သည္ ကေမာက္ကမႏိုင္လွသည္။ စစ္အစိုးရသည္ မဆိုစေလာက္မွ်ေသာ ရိုဟင္ဂ်ာအမတ္မ်ားကို လႊတ္ေတာ္ထဲ ဆြဲသြင္းကာ ေဒသခံ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား ပါတီကို အလဲထိုးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ကာလတစ္ခုလြန္ေသာ္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္လာၿပီး ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၌ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ဘာသာေရး အဓိကရုဏ္းေပၚေပါက္၍ လူအမ်ားအျပား ေသဆံုးၾကရသည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္က ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ခံရသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ အမတ္မ်ားမွာ ယခုတိုင္ လႊတ္ေတာ္ထဲ ရိွေနပါလ်က္ သူတို႔၏ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ဳိးသား အမ်ားစုမွာကား မဲေပးခြင့္ ပယ္ဖ်က္ခံေနၾကရ၏။ အစိုးရထုတ္ သက္ေသခံကတ္ကိုင္ေဆာင္သူ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားကို လာမည့္ေရြးေကာက္ပြဲ၌ မဲေပး ခြင့္ျပဳမည္ဟု ဗဟိုအစုိးရက ဤႏွစ္အေစာပိုင္းတြင္ ဆိုလိုက္ေသာအခါ ျပည္တြင္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက စိတ္ကြက္ကုန္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အစိုးရက ေျချပန္ရုပ္ကာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား ကတ္ျပားျပန္အပ္ရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ေလသည္။
မိမိတို႔ေဒသကို မြတ္စ္လင္မ္တို႔ သိမ္းမွာေၾကာက္ ပါသည္ဟု ေၾကြးေၾကာ္ေနၾကသည့္ ရခိုင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို လူမ်ားစု၀င္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားစြာက စာနာသနားေနၾက၏။ စင္္စစ္မွာေတာ့ ဗုဒၶဟူးေန႔ခ်ီတက္ ဆႏၵျပပြဲ၌ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းကို ျပစ္တင္ရင္း လူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒေဖာ္ထုတ္ခ်က္ကို ေတြ႕လိုက္ရေပသည္။ လက္ကိုင္ဆိုင္းဘုတ္တစ္ခုတြင္ “ကၽြန္ုပ္တို႔သည္ ေလွစီးေရႊ႕ေျပာင္းသူ အမည္ခံ အၾကမ္းဖက္သမားတို႔၏တိုက္ခိုက္မႈကို ခံေနရသည္” ဟု ေရးသားထား၏။
ထိုခ်ီတက္ဆႏၵျပမႈ၏ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံေပၚ ကုလသမဂၢ၏ အႏိုင္က်င့္မႈ ရပ္တန္႔ေစရန္ျဖစ္သည္ဟု စကၤာပူတြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၿပီး ေခတၱ အလည္အပတ္ျပန္စဥ္္ ပါ၀င္ဆႏၵျပသူ May Thande Aye က ေျပာသည္။ “ဘဂၤလီက ဘဂၤလီပါပဲ။ ယဥ္ေက်းမႈ၊ စရိုက္နဲ႔ အစားအေသာက္ – တစ္ခုမွမတူပါဘူး” ဟုဆိုကာ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ားစုသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း မ်ဳိးဆက္ အလီလီေနထိုင္လာခဲ့ၾကသည္ ဟူေသာ အျမင္ကို ပယ္ခ်ခဲ့သည္။ “အဲ့ဒီဇာတ္လမ္းေတြဟာ အလိမ္အညာေတြျဖစ္တယ္။ ဒီႏိုင္ငံက လက္မခံတဲ့ မီဒီယာက သတင္းတုေတြျဖစ္တယ္”။
မည္သို႔ဆိုေစ ေလွစီးေရႊ႕ေျပာင္းသူမ်ားအေရးသည္ ကမာၻ႕ေခါင္းႀကီးသတင္းျဖစ္လာေသာေၾကာင့္ အစိုးရသည္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အေပၚ ဆက္ဆံေရးကို ပံုဟန္ တစ္မ်ဳိးျဖင့္ အသြင္ေျပာင္းဖြယ္ရိွသည္။
လက္ရိွတြင္ ေလွစီးေရႊ႕ေျပာင္းသူမ်ား၌ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသား အမ်ားအျပား ပါ၀င္ေနသည္။ ထိုသူတို႔သည္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား မဟုတ္ၾက။ ပိုမုိေကာင္းမြန္သည့္ စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းရွာေဖြရန္ ထြက္ခြာလာၾကသူမ်ားသာျဖစ္၍ ဇာတိႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ပို႔ခံရေပမည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ဆံုး ၀င္ေရာက္လာေသာ ေရႊ႕ေျပာင္း ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားကို အျခားတိုင္းျပည္မ်ားမွ ျပန္လည္ေနရာခ်မႈ စီစဥ္ေပးႏိုင္ပါက တစ္ႏွစ္ခန္႔ ေစာင့္ေရွာက္မႈေပးမည္ဟု အင္ဒိုနီးရွားႏွင့္ မေလးရွားတို႔မွ သေဘာတူထားသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတစ္ခ်ဳိ႕ကို ျပန္လည္ေနရာ ခ်ေပးရန္ စဥ္းစားဖို႔ရိွေၾကာင္း အေမရိကန္ဖက္က ဆိုသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသည္ လြန္ခဲ့သည့္ငါးႏွစ္ေက်ာ္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး ၅၄ ဦးကို စတင္ၿပီး ႏွစ္စဥ္လက္ခံရာမွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၁၁၂၉ ဦး – စုစုေပါင္း ၂၆၁၃ ဦးအထိ လက္ခံခဲ့ေၾကာင္း လူဦးေရ၊ ဒုကၡသည္ႏွင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်မႈဆိုင္ရာ ႒ာန၏စာရင္းဇယားအရ သိရသည္။
လူမ်ားစြာတို႔မွာ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ ႏွစ္ အနည္းငယ္ ေသာင္တင္ေနဖြယ္ရိွ၏။ “ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို အခ်ိန္တိုအတြင္း ျပန္ပို႔ဖို႔ မလြယ္ေသးဘူး။ ေရရွည္ အတြက္ အေျဖမရမခ်င္း ယာယီေနထိုင္ေရး အစီအစဥ္ပံုစံ တစ္ခ်ဳိ႕ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္” ဟု ဘန္ေကာက္ရိွ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ ကုလမင္းႀကီးရံုး၏ ေျပာခြင့္ရသူ Vivian Tan ကဆုိသည္။
လတ္တေလာတြင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား မရိွေသးေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွ က်န္မြတ္စ္လင္မ္မ်ား အေရးတြင္လည္း သတိထားေနၾကရသည္။ အစိုးရ လက္ေအာက္ခံ တစ္ဦး(ေနမ်ဳိးေ၀)က ေဖ့စ္ဘြြတ္ စာမ်က္ႏွာေပၚတြင္ အစည္းအေ၀း တက္ေရာက္သူမ်ားကို ၀ါးလံုးျဖင့္ရိုက္ကာ ၀က္သားေကၽြးမည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္လိုက္ၿပီးေနာက္ပိုင္း သံဃာအခ်ဳိ႕၏ ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္မႈေၾကာင့္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ျပည္လံုးကၽြတ္ ညီလာခံအား အစိုးရမွဖ်က္သိမ္းေစလိုက္သည္။
မိမိသည္လည္း ဖုန္းဆက္၍ တစ္မ်ဳိး စာေရးေပးပို႔၍ တစ္ဖံု ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားထံမွ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ ခံေနရေၾကာင္း၊ ယခင္ ၂ ႏွစ္က ရခိုင္ျပည္နယ္သို ႔အလည္ေရာက္ရာတြင္ လူရမ္းကား တစ္စု၏ရိုက္ႏွက္မႈ ခံခဲ့ရေၾကာင္း ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ေဆာင္ေနသူ ကိုေအာင္ႏိုင္၀င္းက ေျပာျပသည္။ ထို႔ျပင္ သူသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ႏွင့္ လက္ရည္တစ္ျပင္တည္း ေနထိုင္ႏိုင္ေအာင္ႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ားအေပၚ မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ေ၀ဖန္ျပစ္တင္မႈကိုလည္း ခံေနရ၏။
“လက္ရိွႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းေၾကာင့္ စြန္႔ခြာထြက္သြားခ်င္တဲ့ မြတ္စ္လင္မ္ေတြ အမ်ားအျပားရိွေနပါၿပီ။ ကၽြန္ေတာ္ပင္လွ်င္ မလုံၿခံဳေတာ့ဘူးလို႔ ခံစားေနရပါတယ္”။
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Joseph Schatz ေရးသားေသာ In Myanmar, attacking the Rohingya is good politics ေဆာင္းပါးကို “ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္” မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆိုေရးသားသည္။
