ႏိုိဝင္ဘာ ၃ ၊ ၂၀၁၄
စစ္ေရးခ်ဥ္းကပ္မႈက အေတာမသတ္ႏိုင္ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈသံသရာကို ျဖစ္ပြားေစသည္။ ဓာတ္ပံု – ရိုုက္တာ ၿပီးခဲ့ေသာ ရက္သတၱပတ္၌ “တစ္ကိုယ္ေတာ္၀ံပုေလြ” ဟု ေခၚဆိုၾကသည့္ အၾကမ္းဖက္သမားတစ္ဦးက ကေနဒါႏိုင္ငံကို တိုက္ခိုက္သည္။ အလားတူစြာပင္ ကမာၻတစ္၀ွမ္း ပ်က္လိုဖ်က္ဆီးလုပ္ရပ္တို႔ႏွင့္ဆက္ႏြယ္ေနေသာ အၾကမ္းသမားတို႔၏ ေယဘူယ်အေျခအေနကို ျမင္ေတြ႕ေနရသည္မွာလည္း ဆယ္စုႏွစ္အနည္းငယ္ရိွေနေလၿပီ။ ယေန႔ေခတ္ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ အတိုင္းအတာတစ္ရပ္အထိ ျမင့္မားလာေသာ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ တစ္ႀကိမ္တစ္ခါမွ် မႀကံဳဖူးေသာ ပထ၀ီႏိုင္ငံေရးလႈပ္ခတ္မႈျဖစ္ေစသည့္ အယူသည္း အစြန္းေရာက္၀ါဒျပႆနာအား မည္သို႔မည္သို ခ်ဥ္းကပ္ကိုင္တြယ္သင့္ေၾကာင္း ကၽြႏ္ုပ္တို႔မွ ျပန္လည္ေတြးေခၚသံုးသပ္ရန္ အခ်ိန္က်ေရာက္ၿပီျဖစ္သည္။ စစ္ေရးခ်ဥ္းကပ္မႈက အေတာမသတ္ႏိုင္ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈသံသရာကို ျဖစ္ပြားေစသည္။
“ခင္ဗ်ားတို႔ ကိုင္စြဲထားတဲ့ကိရိယာက သံတူတစ္မ်ဳိးတည္းျဖစ္ေနခဲ့ယင္ ျပႆနာတုိင္းကို ခင္ဗ်ားတို႔ဟာ သံေခ်ာင္းတစ္လိုသာ ၾကည့္ျမင္ေျဖရွင္းဖို႔မ်ားေနတယ္” ဟူသည့္ Maslow ၏ Law of the Instrument ကို ပိ႑တၳျပဳရပါလွ်င္ –
လူထုေထာက္ခံမႈ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ရေရး အတြက္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား အျဖစ္ ရွာေဖြသတ္မွတ္ႏွိပ္ကြပ္ရန္ ဥပေဒထုတ္ျပန္ေသာနည္းလမ္းကို အားသန္ခ်ဥ္းကပ္ေလတိုင္း တကယ့္တိုက္ခုိက္မႈ တစ္ရပ္ၿပီးသြားသည့္ေနာက္ပိုင္းအထိ စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္း ကိစၥက မစတင္ခဲ့ေၾကာင္း လက္ေတြ႕မ်က္ေတြ႕ အေျခအေနမ်ားက ေဖာ္ျပေနသည္။ ႏိုင္ငံတစ္ခု၏ေယဘူယ် အၾကမ္းဖက္မႈဆိုင္ရာ တန္ျပန္ဗ်ဴဟာမ်ား၌ အဆိုပါေရြးခ်ယ္မႈ ႏွစ္ရပ္စလံုးက မရိွမျဖစ္အေရးပါသည့္ ကိရိယာမ်ားျဖစ္ေသာ္လည္း ျပႆနာ၏ လက္ဦးအေၾကာင္းရစ္ျမစ္ျဖစ္ေသာ အယူသည္းအစြန္းေရာက္မႈကို အျမစ္မလွန္ႏိုင္ေၾကာင္း နားလည္ဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးသည္။ CVE – Countering Violent Extremism အမည္ရိွ အၾကမ္းဖက္အစြန္းေရာက္စနစ္တန္ျပန္ေခ်မႈန္းေရးအတြက္ ထိေရာက္ အက်ဳိးရိွသည့္ ေရရွည္အစီအမံမ်ား ပါ၀င္ေသာ စြယ္စံုအသံုးခ်ပစၥည္းေသတၱာတစ္လံုး လိုအပ္ပါသည္။
အစြန္းေရာက္ျခင္း၏ ရန္သူသည္ ပညာေရး ျဖစ္သည္။ အလ္ကိုင္ဒါ၊ ISIL ။ အလ္ရွဗာ့ဗ္၊ ဘိုကိုဟရာမ္၊ နာဇီလက္သစ္မ်ား သို႔မဟုတ္ အျခားမည္သည့္ အစြန္းေရာက္အုပ္စုျဖစ္ေစ ၎တို႔ထံ၌ က်ဳိးေၾကာင္း က်က်ေတြးေခၚမႈအရည္အခ်င္း ကင္းမဲ့ေနေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။
ရႈေထာင့္ေပါင္းစံုမွ ခ်ဥ္းကပ္ေရး
အၾကမ္းဖက္၀ါဒသည္လည္း ႏိုင္ငံေရးအတိုင္း ျပည္တြင္း/ေဒသတြင္းေရးရာ တစ္ရပ္ပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း အစြန္းေရာက္သူမ်ားက ေဒသတြင္း နစ္နာခ်က္တုိ႔ကို စဦးတည္ၾကက္မ်ား အျဖစ္ အသံုးခ်ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ အစိုးရမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ားမွ ယင္းအေပၚ စိုးရိမ္ေသာကေရာက္ေၾကာင္း မေဖာ္ျပမခ်င္း စိတ္ဒဏ္ရာရေစသည့္ အေျခအေနမ်ား ေရွ႕ဆက္ေနဆဲ၊ အစြန္းေရာက္ မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ား ျမင့္တက္လာဆဲ ျဖစ္ေန၏။
ကာတာ ႏိုင္ငံတကာ လံုၿခံဳေရးပညာတကၠသိုလ္မွ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ထုတ္ျပန္ေသာ တန္ျပန္ေရးအစီရင္ခံစာ၌ ဥေရာပ၊ အာရွ၊ အာဖရိက၊ ေျမာက္အေမရိကရိွ CVE ပရိုဂရမ္မ်ားေပၚ အေျခခံလ်က္ အဓိကေတြ႕ရိွခ်က္မ်ားကို အေသးစိပ္ေဖာ္ျပထားသည္။
ထိုေလ့လာေတြ႕ရိွခ်က္အတြင္း သတိထားမိသည့္အခ်က္မွာ အၾကမ္းဖက္၀ါဒအေပၚ အမႈန္႔ႀကိတ္နင္းေခ်မည့္ တန္ျပန္ဗ်ဴဟာမွန္သမွ် က်ရံႈးေလ့ရိွေၾကာင္း၊ အစြန္းေရာက္အုပ္စုမ်ားက ထိုျဖစ္စဥ္ကို ျပန္လည္ေခါင္းေထာင္ေရး၌အသံုးခ်ေလ့ရိွေၾကာင္း အႀကိမ္ႀကိမ္ေတြ႕ရသည္ဟူ၏။ ၎ေလ့လာမႈမွ အခရာအက်ဆံုးအခ်က္မ်ားကို သံုးသပ္ရန္ ပို၍ထိုက္သက္ေနေပသည္။
ပထမဆံုးအခ်က္မွာ အစြန္းေရာက္ျဖစ္စဥ္မ်ားအေပၚ တန္ျပန္နည္းလမ္း၌ တသမတ္တည္း ဟူသည္ မရိွေခ်။ ႏိုင္ငံတစ္ခုအတြင္း သို႔တည္းမဟုတ္ အုပ္စုတစ္စုအေပၚ အလုပ္ျဖစ္သည့္ နည္းလမ္းသည္ ေနရာတိုင္း အတြက္ အလုပ္မျဖစ္ေပ။ အစြန္းေရာက္သမားတို႔သည္ ၎တို႔အဖြဲ႕၀င္မ်ားကိုဆြဲေဆာင္ႏိုင္ေစသည့္ ၎တို႔၏အဆိုမ်ား အေပၚ အေျချပဳထားသည္။
ထိုအဆိုမ်ားမွာ စီးပြားေရးရာမ်ား၊ ညံ့ဖ်င္းသည့္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ၊ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရး/လူမ်ဳိးေရးအရ သီးျခားဖယ္ၾကဥ္ခြဲထုတ္ဆက္ဆံျခင္း စသည့္ ေဒသတြင္းနစ္နာခ်က္ တစ္ရပ္ရပ္အေပၚတြင္ ဗဟိုျပဳထားသည္။
“အေနာက္တိုင္းသည္ အစၥလာမ္ႏွင့္ စစ္ဆင္ေနျခင္းမဟုတ္” စေသာ အႏွစ္မဲ့စကားမ်ားကိုသာ အသံုးျပဳေနဆဲျဖစ္သည္။ ၎ထက္ ျပႆနာျဖစ္ေသာ အစုအဖြဲ႕ကိုသာ တိုက္ရိုက္တိက်စြာ ရည္ညႊန္းေဖာ္ျပအပ္ေပသည္။ အၾကမ္းဖက္ေခါင္းေဆာင္မ်ား/မႈကို ခ်ည့္နဲ႔ေမွးမွိန္ေစျခင္း၊ လူထုဒုကၡမ်ားကို အသားေပးေဖာ္ျပျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားကို ဒုစရုိက္သားမ်ား အျဖစ္ ပံုေဖာ္ျပျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္သမားတို႔၏သရုပ္မွန္မ်ားကို ရွင္းျပျခင္း စသည္မ်ားျဖစ္သည္။
အၾကမ္းဖက္၀ါဒ ေဒသတြင္းႏွင့္ပိုမိုသက္ဆိုင္
အစြန္းေရာက္ျခင္း၏ ရန္သူသည္ ပညာေရး ျဖစ္သည္။ အလ္ကိုင္ဒါ၊ ISIL ။ အလ္ရွဗာ့ဗ္၊ ဘိုကိုဟရာမ္၊ နာဇီလက္သစ္မ်ား သို႔မဟုတ္ အျခားမည္သည့္ အစြန္းေရာက္အုပ္စုျဖစ္ေစ ၎တို႔ထံ၌ က်ဳိးေၾကာင္း က်က်ေတြးေခၚမႈအရည္အခ်င္း ကင္းမဲ့ေနေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ သို႔ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ထိုသူတို႔သည္ သာသနာ့ေရးရာ၌ လိုရာဆြဲျခင္းမ်ား သို႔မဟုတ္ တလြဲတေခ်ာ္သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားကို လြယ္လင့္တကူ လက္ခံတတ္ေၾကာင္း ဤအခ်က္က ေပၚလြင္ေစေပသည္။ မည္သည့္တန္ျပန္လႈပ္ရွားမႈအတြက္ျဖစ္ေစ အၾကြင္းမဲ့အဓိကလိုအပ္ခ်က္မွာ အဖက္ဖက္မွနိမ့္က်ေနေသာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအတြင္း ပညာေရးႏွင့္ က်ဳိးေၾကာင္းက်က်ေတြးေခၚဆင္ျခင္မႈ ျမွင့္တင္ေပးေရးပင္ ျဖစ္ပါသည္။
လူမႈမီဒီယာႏွင့္ အင္တာနက္ က်ယ္ျပန္႔လာျခင္းႏွင့္အတူ အစြန္းေရာက္ ၀ါဒီမ်ားအတြက္ ယခင္ကာလမ်ားႏွင့္ မတူေအာင္ အင္အား စုစည္းဖို႔ အထူးလြယ္ကူလာၾကသည္။ ၎သည္ “တစ္ကိုယ္ေတာ္၀ံပုေလြ”ကဲ့သို႔ အၾကမ္းဖက္သူမ်ား၊ ကိုယ္စီအယူသည္းမႈမ်ား ျမင့္တက္လာရျခင္းျဖစ္စဥ္၏ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းျဖစ္သည္။
ကေနဒါႏိုင္ငံတြင္ ေမြးဖြားၿပီး အစၥလာမ္သို႔ကူးေျပာင္းကာ ယမန္ႏွစ္ ဆီးရီးယား၌ ISIL ႏွင့္အတူတိုက္ခုိက္ရင္း က်ဆံုးခဲ့သူ Andre Poulin အေၾကာင္းကဲ့သို႔ အင္အား စုေဆာင္းျမဴဆြယ္ေရး ဗီဒီယိုမ်ား ထြက္ရိွေနျခင္းက ေက်ာခ်မ္းတုန္လႈပ္စရာ ျဖစ္ေနသည္။ သို႔တိုင္ ထိုျဖစ္စဥ္မ်ားအေပၚတန္ျပန္ရန္ ဆိုရွယ္မီဒီယာႏွင့္ ၀က္ဘ္ဆိုဒ္ အသံုးခ်မႈမ်ားက ေကာက္ရိုးပံုထဲမွ အပ္သဖြယ္ ျဖစ္ေနရသည္။ အစြန္းေရာက္အဆိုမ်ားအား တန္ျပန္ႏိုင္မည့္ လက္ေတြ႕နယ္ပယ္အတြင္း နည္းပညာကၽြမ္းက်င္၍ ႀကံရည္ဖန္ရည္ရိွ သံေတာ္ဆင့္ လူငယ္မ်ားႏွင့္တစ္ကြ ယင္းသို႔ပံုစံတူကိရိယာမ်ား အသံုးျပဳရန္ အခ်ိန္တန္ေနပါၿပီ။
သံေတာ္ဆင့္မ်ား
မိမိကိုယ္ကိုျပန္လည္ျပဳျပင္ၿပီး အျမင္မွန္ရလာေသာ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားမွာလည္း ထိုသို႔ေသာ အက်ဳိးျပဳလုပ္ရပ္မ်ားတြင္ သံေတာ္ဆင့္မ်ားကဲ့သို႔ တန္ခိုးၾသဇာႀကီးမားၾက၏။ သူတို႔သည္ အယူသည္းျခင္းဆိုင္ရာ ပထမဆံုးအေတြ႕အႀကံဳမွ အင္အား စုေဆာင္းေရးျဖစ္စဥ္အထိ ေကာင္းစြာသိရိွထားၾကသည္။ အစြန္းေရာက္သူမ်ား အၾကား တန္း၀င္ခဲ့ဖူးသျဖင့္ အယူသည္းေအာင္ ပံုသြင္းခံရသူတို႔၏ ယံုၾကည္လက္ခံမႈကို အတိုင္းအတာတစ္ရပ္အထိ ရရိွထား သူမ်ားလည္း ျဖစ္ၾကသည္။
ဥပမာအားျဖင့္ အင္ဒိုနီးရွားရိွ ဂ်မအဟ္အစၥလာမီယဟ္ အဖြဲ႕ေခါင္းဆာင္ေဟာင္း နဆီးရ္အဗ္ဗာ့စ္ႏွင့္ အလီအင္မ္ရာန္တို႔သည္ ၂၀၀၂ ဘာလီကၽြန္းဗံုးခြဲမႈ၌ ေဖာက္ခြဲေရး ပစၥည္း ဆင္ယင္ေပးခဲ့သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ၎တို႔ႏွစ္ဦးစလံုးသည္ မိမိတို႔၏ လုပ္ရပ္မ်ား အေပၚ ရြံရွာမုန္းတီးသည့္အေၾကာင္း ေရးသားခ်က္မ်ားက အေရာင္းရဆံုး စာရင္း၀င္မ်ား ျဖစ္သြားခဲ့သည္။
လက္ရိွအခ်ိန္ အီရတ္၊ ဆီးရီးယားႏွင့္ အျခားပဋိပကၡမ်ားစြာ၌ အစြန္းေရာက္ အုပ္စုမ်ားအတြင္း ပါ၀င္တို္က္ခိုက္ေနသည့္ ႏိုင္ငံျခားတိုက္ခိုက္ေရးသမား ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ရိွေနသည္။ ၎တို႔အနက္ အေျမာက္အမ်ားမွာ အခ်ိန္တန္လွ်င္ ျပည္ေတာ္ျပန္ၾကလိမ့္မည္၊ ထိုအခါ မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ မိမိတို႔ ဆံုးျဖတ္ ေရြးခ်ယ္ေလွ်ာက္ လွမ္းခဲ့သည့္ လမ္းေၾကာင္းမွာ အယူသည္းမႈ (၀ါ) မွားယြင္းမႈျဖစ္ေၾကာင္း အခ်ဳိသူတို႔မွ သိျမင္လာၾကေပမည္ဟု ကၽြႏု္ပ္တို႔မွ သမာသမတ္က်က် စဥ္းစားႏိုင္ရပါမည္။ ထိုသူတို႔တစ္ဦးခ်င္းစီကို ျပန္လည္အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ လိုအပ္ပါသည္။ ၎ေနာက္ အြန္လိုင္း သို႔မဟုတ္ ျပင္ပအင္အားစုေဆာင္းသူတို႔အသံုးခ်ခဲ့ေသာ အစြန္းေရာက္ အေတြးအျမင္မ်ားကို ျပန္လည္တန္ျပန္တြန္လွန္ေရးသို႔ တြန္းပို႔ လမ္းေၾကာင္းေပးႏိုင္ရပါမည္။ သူတို႔၏ အျဖစ္သနစ္မ်ားကို တင္ျပခြင့္ ေပးလိုက္ၾကပါ။ သူတို႔သည္ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ အယူသည္းျခင္း၏ေနာက္ဆံုးေျခလွမ္းသို႔ေရာက္ေနၾကၿပီး အၾကမ္းဖက္သမားဘ၀ ေရာက္လတၱံ႕ေသာသူတို႔ကို တားဆီးေပးႏိုင္ပါလိမ့္မည္။
ထိေရာက္ေသာ အၾကမ္းဖက္တန္ျပန္ေရး ဗ်ဴဟာမ်ားျဖစ္လာရန္ စစ္ေရး၊ စံုစမ္းေထာက္လွမ္းေရး၊ ဥပေဒျပဳေရးအပါအ၀င္ နည္းမွန္လမ္းမွန္ ကိရိယာမ်ား ေရြးခ်ယ္တတ္ဖို႔ လိုအပ္ပါသည္။ ထို႔ထက္ပိုအေရးႀကီးသည္မွာ ယင္းဗ်ဴဟာတို႔သည္ အစြန္းေရာက္၀ါဒ၏ဇစ္ျမစ္မ်ားအေပၚ အဓိကအေျချပဳေသာ အမွန္တကယ္ သက္၀င္လႈပ္ရွားႏိုင္မည့္ ရႈေထာင့္စံု CVE ပရိုဂရမ္တစ္ရပ္ျဖစ္ေရးပင္။ ထိုအစီအမံကို အစြန္းေရာက္၀ါဒျဖန္႔ခ်ိမႈအား တန္ျပန္ရင္ဆိုင္ျခင္းျဖင့္ စတင္ရပါမည္။ ထို႔ေနာက္တြင္မွ သက္ဆိုင္ရာျပႆနာမ်ားအလိုက္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းသြားရေပမည္။
xxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Martin Reardon ေရးသားေသာ Big rethink for counterterrorism ကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆိုေရးသားသည္။
Martin Reardon သည္ ႏ်ဴးေယာ့ခ္အေျခစိုက္ လံုၿခံဳေရးဗ်ဴဟာႏွင့္ေထာက္လွမ္းေရးအႀကံေပး Soufan အုပ္စု၏ ဒုဥကၠဌေဟာင္း၊ ၎ျပင္ ကာတာ ႏို္င္ငံတကာလံုၿခံဳေရးတကၠသိုလ္၏ အၿငိမ္းစားဒါရိုက္တာတစ္ဦး ျဖစ္သည္။ FBI ၏ ၂၁ ႏွစ္တာအေတြ႕အႀကံဳရိွ ၀ါရင့္ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ၿပီး အၾကမ္းဖက္တန္ျပန္စစ္ဆင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား၌ အထူးျပဳေလ့လာခဲ့သူျဖစ္သည္။
