စက္တင္ဘာ ၁၃ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
ပေရာ္ဖက္ဆာ စာလင္မ္ အလ္ဟတ္ဆာနီက (Spring 2012 Runnymede Bulletin – Sport) မွာ “မြတ္စ္လင္မ့္အေမြအႏွစ္မွ အားကစားမ်ား”ဆိုၿပီး ေဆာင္းပါးတို တစ္ပုဒ္ ေရးသားခဲ့တယ္။ ဥေရာပမွာ အေမွာင္ေခတ္ျဖစ္ဆဲအခ်ိန္ အစၥလာမ္ကမာၻမွာေတာ့ အႏုပညာ၊ သိပၸံနဲ႔ အားကစားက႑မွာ ေရႊေခတ္ေရာက္ရိွေနခဲ့ေၾကာင္း အဲ့ဒီထဲ တခုတ္တရ ထည့္ေရးထားပါတယ္။ ဒီကာလရွည္ႀကီး အတြင္း ဂႏၳ၀င္ အစၥလာမ့္ေလာကထဲမွာ အရဗီလို ရိယာဇာ လို႔ေခၚတဲ့ အားကစား အမ်ဳိးမ်ဳိးကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ က်င့္သံုးေနခဲ့ၿပီး ဒီအစဥ္အလာဟာ လက္ရိွ အခ်ိန္ထိ ပ်ဳိးေထာင္စီးေမ်ာလာခဲ့ပါတယ္။
ဒါဟာ မြတ္စ္လင္မ္၊ တရုတ္နဲ႔ အိႏိၵယက ခရစ္သကၠရာဇ္ ၇၀၀ က ၁၇၀၀ ကာလ ႏွစ္တစ္ေထာင္၀န္းက်င္ လူ႔ယဥ္ေက်းမႈအတြင္း လူတို႔ေမ့ေလ်ာ့ထားတဲ့ကိစၥ တစ္ရပ္ ျဖစ္ေနတယ္။ ယေန႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ပညာေရး စနစ္ဟာ အေမွာင္ေခတ္၊ အလယ္ေခတ္က ဥေရာပတိုက္ရဲ႕ သိပၸံ၊ နည္းပညာ၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ သခ်ာၤပညာရပ္ေတြကို လ်စ္လ်ဴရႈၿပီးသကာလ ေရာမနဲ႔ဂရိက ဥေရာပပညာတန္ေဆာင္ေခတ္ဆီ ခုန္ေပါက္ၿပီး ၾကည့္ေနၾကတယ္။ ဥေရာပယဥ္ေက်းမႈတစ္ဖက္မွာ ရိွခဲ့တဲ့ သိပၸံပညာရွင္ေတြ၊ တီထြင္ခ်က္ေတြကို ဥေပကၡာျပဳထားၾကပါတယ္။
ဇြတ္အတင္းေမ့ေဖ်ာက္ျခင္းႏွင့္ ေမ့ေလ်ာ့ေအာင္ႀကံေဆာင္ျခင္း ပံုျပခ်က္
ဒီလို လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေၾကာင့္ ဥေရာပလကၡဏာထဲ အကဲလြန္အရႈပ္အေထြး၊ အျခားလကၡဏာေတြထဲ အဆင့္ေလွ်ာ့အရႈပ္အေထြးကို ႀကီးမားေစေသာ ျပႆနာျဖစ္လာေစ ပါတယ္။ ဒီ ပံုျပခ်က္က ျပႆနာကို ရွင္းလင္းထားၿပီး ေျဖရွင္းသင့္ပံုကိုပါ တင္ျပထားပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း (၁၀၀၁)ႏွစ္ လစ္ဟာမႈကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္သလို အဲ့ဒီကြက္လပ္မွာ တရုတ္၊ ပါးရွန္း၊ အိႏိၵယနဲ႔ မြတ္စ္လင္မ့္ယဥ္ေက်းမႈေတြကို သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္စြာ ျဖည့္ဆည္းေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ယဥ္ေက်းမႈခ်င္း အျပန္အလွန္ ထိထိေရာက္ေရာက္ေလးစားေရးနဲ႔ လူမႈဆိုင္ရာသဟဇာတျဖစ္ေရးအတြက္ အားကစား အပါအ၀င္ သင္ၾကားေနၾကတဲ့ ဘာသာရပ္အားလံုးကို အျခားယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ား၊ အထူးသျဖင့္ မြတ္စ္လင္မ့္အေမြအႏွစ္နဲ႔ ဥေရာပ ပညာတန္ေဆာင္ေခတ္ မေရာက္မီ စပိန္က ယဥ္ေက်းမႈမ်ားထဲက အက်ဳိးျပဳစြမ္းေဆာင္ခ်က္တို႔ကို တိုးျမွင့္ ထည့္သြင္းသြားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
မြတ္စ္လင္မ့္ ယဥ္ေက်းမႈထဲက အားကစားက႑ကို အထူးျပဳေဖာ္ျပလိုပါတယ္။ မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ ေရွးေခတ္ မြတ္စ္လင္မ္ေလာကကို သာမက အားကစား တိုးတက္ေရးမွာလည္း ႀကီးႀကီးမားမား အက်ဳိးျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ခရစ္ကက္အားကစားနည္းကို ၿဗိတိသွ်နည္းလမ္းအျဖစ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုး လက္ခံထားေသာ္လည္း တကယ္ေတာ့္ ဒီကစားနည္းဟာ ခရစ္ (၇၀၀)ခုႏွစ္ အိႏိၵယေျမာက္ပိုင္းကေန စတင္ျမစ္ဖ်ားခံလာတာပါ။ အဲ့ဒီကေနတဆင့္ ၿဗိတိသွ်တို႔ ေမြးယူလိုက္ရာမွ အေနာက္တိုင္းဖက္မွာ ထိပ္တန္းအဆင့္အျဖစ္ ေရြ႕ေလ်ာသြားခဲ့ရတာပါ။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ပိုလိုကစားနည္းပါပဲ။ အဲ့ဒါက ပါးရွားျပည္နဲ႔ အာဖဂန္နစၥတန္က ေရွးေဟာင္းကစားနည္းတစ္ခုျဖစ္တယ္။ မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ အဲ့ဒီအားကစားနည္းကို အလြန္ႏွစ္သက္ခဲ့ၾကတယ္။ အမ်ဳိးသားေရာ အမ်ဳိးသမီးေတြပါ ပါ၀င္ခဲ့ၾကေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ားမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
(၂၀၀၆)ခုႏွစ္ ဒိုဟာတြင္ က်င္းပသည့္ (၁၅)ႀကိမ္ေျမာက္ အာရွအားကစား ပြဲေတာ္တြင္ မီတာ(၂၀၀) တာတိုေျပးပြဲ၌ ဗိုလ္စြဲၿပီး ေရႊတံဆိပ္ရခဲ့သူ Ruqaya al-Ghasara ။ မီတာ ၁၀၀ ႏွင့္ ၂၀၀ တြင္ ဗိုလ္စြဲခဲ့သည္။
တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္(ၿငိမ္းခ်မ္းမႈခေညာင္းပါေစ)လည္း အားကစားကို ႏွစ္သက္ျမတ္ႏို္းေတာ္မူခဲ့တယ္။ တမန္ေတာ္ျမတ္ရဲ႕ျဖစ္စဥ္/ဓေလ့/ၾသ၀ါဒ (ဟဒီးဆ္) မွတ္တမ္းမွာ ကိုယ္ေတာ္ဟာ မိမိၾကင္ရာေတာ္ အာအိယွဟ္နဲ႔ အေျပးၿပိဳင္ျခင္းကို ေဖာ္ျပထားတယ္။ ပထမအႀကိမ္မွာ အာအိယွဥ္ အႏိုင္ရၿပီး ဒုတိယအေက်ာ့မွာ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္က အႏိုင္ရခဲ့တယ္လို႔ ေတြ႕ရပါမယ္။ ထို႔အတူ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ဟာ ကေလးငယ္မ်ားကို ေရကူး၊ ျမင္းစီး၊ ေလးျမား အတတ္ သင္ၾကားေပးဖို႔ မိဘေတြကို တိုက္တြ န္းအားေပးေတာ္မူခဲ့တယ္။
အားကစားကို အရဗီလို ရိယာဇဟ္ လို႔ေခၚပါတယ္။ ထူးျခားမႈတစ္ခုကေတာ့ သခၤ်ာပညာနဲ႔ ဆူဖီတို႔ရဲ႕နာမ္ပိုင္းေလ့က်င့္ခန္းကိုလည္း ဒီစကားလံုးကို အသံုးျပဳတာပါပဲ။ မြတ္စ္လင္မ့္အေမြအႏွစ္က အားကစားဟာ ခႏၶာ၊ အသိဥာဏ္နဲ႔ စိတ္ကို ေလ့က်င့္ျခင္းနဲ႔ တြဲထားပါတယ္။ အားကစားရဲ႕သေဘာသဘာ၀ဟာ ရိုးသားမွ်တမႈ၊ ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈ၊ သေဘာထားႀကီးဦးစားေပးမႈကဲ့သို႔ေသာ ရုပ္ပိုင္းနာမ္ပိုင္း စံျပအျပဳအမူတို႔နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနပါတယ္။ စပိန္၊ စစၥလီ၊ အစၥတန္ဘူ(ကြန္စတန္တီႏိုပယ္)နဲ႔ အျခားကမာၻ႕ေဒသမ်ားကို မြတ္စ္လင္မ္တို႔ ေရာက္ခ်ိန္တုန္းက ပါ၀င္သူေတြကို အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစေသာ သက္စြန္႔ထိုးသတ္ပြဲနဲ႔ အလားတူကစားနည္းျဖစ္တဲ့ အားကစားအားလံုးကို ပိတ္ပင္ထားၾကတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က မြတ္စ္လင္မ္ေတြအေနနဲ႔ အလဲထိုးစနစ္သာ မတင္ျပခဲ့ၾကရင္ လက္ေ၀ွ႕အားကစား ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
လက္ရိွကာလမွာ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္အတြင္း မြတ္စ္လင္မ္ကမာၻက အားကစားသမား၊ အားကစားမယ္ေတြ တအံုတက်င္း ၀င္ၿပိဳင္တာကို လက္ရိွမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သတိထားမိၾကပါၿပီ။ အမ်ဳိးသမီးယွဥ္ၿပိဳင္သူရာခိုင္ႏႈန္း ျမင့္မားမႈက စိတ္၀င္စားစရာ တစ္ခုပါပဲ။ အလားတူစြာ လူေတြစိတ္၀င္စားၾကတာက မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသမီးေတြ ဟိဂ်ာ့ဗ္၀တ္စံုနဲ႔ ၿပိဳင္ပြဲ၀င္လာၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟိဂ်ာ့ဗ္ ဆိုတာ အစၥလာမ့္ဥပေဒ(ရွရီအဟ္)နဲ႔အညီ မ်က္ႏွာနဲ႔လက္ကိုသာ ဖြင့္ေဖာ္ထားရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးဆိုင္ရာ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈပါ။ (၂၀၀၈)ခုႏွစ္မွာ ဘာရိန္းသူ Ruqaya al-Ghasara က မီတာ ၁၀၀နဲ႔ ၂၀၀ တာတိုေျပးပြဲမွာ ေရႊတံဆိပ္ကို ဆြတ္ခူးႏိုင္ခဲ့တယ္။ သူမရဲ႕ တစ္ကိုယ္လံုး လံုၿခံဳစြာ ဆင္ယင္ၿပီး ၿပိဳင္ပြဲ၀င္ခဲ့ပံုက ကမာၻကို အံ့အားသင့္သြားေစခဲ့တယ္ေလ။
Muslim Heritage တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ “A 1000 Years Amnesia: Sports in Muslim Heritage” ေဆာင္းပါးကို မင္းထြဋ္ေခါင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။
