ဇူလိုင္ ၁၂ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
စုစည္းတင္ျပသူ … ကိုကိုလတ္
ႏုိင္ငံသားတုိင္း ဥပေဒအသိပညာမ်ားႀကြယ္၀ႏိုင္ရန္ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို အသိေပး ျဖန္႔ေ၀ေပးျခင္း
ကၽြန္ေတာ္သည္အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္၏ ဘိုးဘြားဘီဘင္ အဆက္ဆက္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ တြင္ေနထုိင္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာပင္ ကြယ္လြန္ေသဆံုးခဲ့ၾကၿပီး ျဖစ္ပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္လည္းျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေမြးဖြားခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ခ်စ္ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသားျဖစ္ရသည္ကို ဂုဏ္ယူပါသည္။
ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ၊ျမန္မာ့အစားအစာ၊ ျမန္မာ့၀တ္စားဆင္ယင္မႈ၊ ျမန္မာ့႐ိုးရာ ဓေလ့ထံုးထမ္းမ်ားႏွင့္ ျမန္မာ့ေတာေတာင္ေရေျမ သဘ၀႐ႈခင္း အလွမ်ားကို အလြန္ျမတ္ႏိုးပါသည္။ ႏွစ္သက္ပါသည္။ ျမန္မာ့ေရကိုေသာက္သံုးၿပီး ျမန္မာ့ေလကို ႐ႈ႐ိႈက္ရင္း ရွင္သန္ခြင့္ရခဲ့ သည့္ အတြက္ ေက်းဇူးရွင္ အမိေျမကို လြန္စြာသံေယာဇဥ္ႀကီးမား တြယ္တာသူတစ္ဦးလည္းျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ေခတ္ အဆက္ဆက္မွ မွီတင္းေနထုိင္လာၾကကုန္ေသာ လူမ်ဳိးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး၊ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံု ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွံမ မ်ား ေအးခ်မ္းစြာ အတူ လက္တြဲေနထုိင္ေရးမူကို လက္ခံထားၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အစဥ္လုိ လားသူ တစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မွီတင္းေနထုိင္ၾကေသာ တုိင္းရင္းသားျပည္သူအေပါင္းတုိ႔သည္ ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရကသတ္မွတ္ျပဌာန္းထားေသာ ဥပေဒကို ေလးစားလုိက္နာရန္ တာ၀န္ရွိပါသည္။
Ignorance Of Law Is No Excuse ဟူေသာ အဂၤလိပ္အဆို အမိန္အရ ဥပေဒကို နားမလည္၍ျပစ္မ ႈက်ဴးလြန္မိပါသည္ဟု မည္သူမွ် ခုခံေခ်ပ ခြင့္မရွိသကဲ့သုိ႔ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္မ်ားရွိပါလ်က္ ထုိဥေဒ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့လွ်င္ခ်ဳိးေဖာက္သူအား ဥပေဒအရအေရးယူရမည္သာျဖစ္ ပါသည္။
ယခုအခါ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း မွီတင္းေနထုိင္ၾကကုန္ေသာႏုိင္ငံသားတုိင္း မသိမျဖစ္ေသာ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ မ်ားကို နားလည္ သေဘာေပါက္ရန္ အေရးပါသည့္ အခ်ိန္ ကာလသို႔ေရာက္ရွိေနၿပီျဖစ္သည္ကို ကၽြန္ေတာ္ေတြးျမင္ခံစားမိပါသည္။
ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္မ်ားသည္ သက္ဆုိင္ရာ ဥပေဒစာအုပ္မ်ားတြင္ ျပဌာန္းပါရွိ ၿပီးျဖစ္ပါသည္။
ဥပေဒပညာေပးစာေစာင္ မ်ား၊ စာအုပ္မ်ား၊ မဂၢဇင္းမ်ား၊ စာတမ္းမ်ားကိုေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ေရးသားေဖာ္ျပေနၾကသည္ကိုလည္း ေလ့လာေတြ႕ရွိေနရ ပါသည္။
သို႔ေသာ္လည္ ေန႔စဥ္တဒူ၀ မိမိတို႔ ၀မ္းစာရွာေဖြေရးအတြက္ ဆင္းရဲ၊ ခ်မ္းသာမေရြး လူတန္းစားအားလံုးဘ၀ကို ေန႔စဥ္ ႐ုန္းကန္ လႈပ္ရွားေနရေသာေၾကာင့္ အထက္ပါဥပေဒျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို က်က်နန၊ ဃဃ နန ေလ့လာႏုိင္ရန္ မွာ မလြယ္ကူလွပါ။
အထက္တြင္ကၽြန္ေတာ္ေရးသားထားသည့္ အတုိင္း ‘Ignorance Of Law Is No Excuse’ ဟူေသာ အဆိုအမိန္႔မွာ ျပင္သစ္ ဥပေဒအဆို အမိန္႔ကို အဂၤလိပ္ ဘာ သာျဖင့္ေရးသား ထားေသာ္လည္ တရားဥပေဒ စိုးမုိးေသာႏိုင္ငံတုိင္း၏ႏိုင္ငံ သားတုိင္း အတြက္ ဤမူ သေဘာတရားမွ အႀကံဳး၀င္ေနပါသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္လည္း ဥပေဒကိုမသိ၍ က်ဴးလြန္မိရပါသည္ဟုထုေခ်ခြင့္ မရွိေၾကာင္းကို ကၽြန္ေတာ္နားလည္းထားပါသည္။ သို႔ျဖစ္ပါ၍ႏုိင္ငံသား အားလံုး ဥပေဒျပဌာန္း ခ်က္ မ်ားကို ဖတ္႐ႈနား လည္ထားၿပီးျဖစ္ေစ၊ မဖတ္႐ ႈမေလ့လာ ရေသးဘဲရွိေနသည္ ျဖစ္ေစ ႏုိင္ငံသားအားလံုး ဥပေဒကိုနားလည္ၿပီး ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူရပါသည္။
အထက္ပါဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာအနက္ ယခုေခတ္ကာလ အေျခအေန၊ Hate Speech ဟူေသာ အမုန္းတရားေဟာေျပာခ်က္မ်ား၊ လႈံ႕ေဆာ္မႈမ်ားႏွင့္ မင္းမဲ့စ႐ိုက္ ဆန္စြာျပဳလုပ္မႈမ်ားေလ်ာ့ပါးသြားေစရန္ ရည္ရြယ္သည္က တစ္ေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံေတာ္ အစိုးရ၏ ႏိုင္ငံသားမ်ားအား ျပဌာန္းဥပေဒမ်ားကို ေလးစားလုိက္နာရန္ တုိက္တြန္းႏႈိးေဆာ္ခ်က္မ်ား ကိုတက္ၾကြစြာ ကူညီေဆာင္ ရြက္ေပးလုိေသာ ဆႏၵျပင္းျပလာသည္ကတစ္ေၾကာင္း ထုိ႔ေၾကာင့္၊ လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေခတ္ကာလ အေျခအေနေပ ၚမူတည္ၿပီး၊ ႏုိင္ငံသားတုိင္း လူမ်ဳိးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး၊ မတူကြဲျပားျခားနား ေသာ ႐ိုးရာဓေလ့ထံုးစံ ယဥ္ေက်းမႈရွိသူ မေရြးအားလံုးသို႔ ေအာက္ပါ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္အခ်ဳိ႕ကို ကၽြန္ေတာ္၏ facebook မွ တဆင့္ ျဖန္႔ေ၀လုိက္ရပါသည္။
ဤဥပေဒျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို ႏုိင္ငံသားတုိင္း အေသးစိတ္ေလ့လာဖတ္ ႐ႈ မွတ္သားၿပီး ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ေဘာင္ကို မေက်ာ္လြန္မိေစရန္ႏွင့္ ဥပေဒျပဌာန္း ခ်က္မ်ားအရ အကာအကြယ္ ေပးထားေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကို အျပည့္အ၀အသံုး ခ်ႏိုင္ၾကေစရန္ ဥပေဒပညာကို တစ္ဆင့္ျဖန္႔ျဖဴးတင္ဆက္လုိက္ရပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္၏တင္ျပခ်က္မွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ကို အၿမဲထာ၀စဥ္ေ ဟာေျပာေဆြေႏြးရွင္းလင္းလ်က္ရွိၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ႀကီးကို တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းစြာျဖင့္ တုိးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေစလုိ ေသာႏုိင္ငံေတာ္ အစိုးရအတြက္လည္း တစ္ဘက္တစ္လမ္းမွ ကူညီပံ့ပိုးေပးရေရာက္ႏိုင္မည္ဟု အျပည့္အ၀ယံုၾကည္ပါသည္။
ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္၏ ျပစ္မႈဆုိင္ရာဥပေဒ အခန္း(၄)
====================================
ကာကြယ္ခုခံပုိင္ခြင့္
———————-
၉၆။ ။ ကာကြယ္ခုခံရာတြင္ျပဳလုပ္မႈ။
ကာကြယ္ ခုခံပိုင္ခြင့္ အရျပဳေသာ ျပဳလုပ္မႈသည္ ျပစ္မႈမေျမာက္။
၉၇။ ။ လူ႔ကိုယ္ႏွင့္ ပစၥည္းမ်ားကို ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္
ပုဒ္မ ၉၉ ပါ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားကို မဆန္႔က်င္ဘဲ မည္သူမဆို –
ပဌမ။ ။ လူ႔ကိုယ္ကို ထိခုိက္ က်ဴးလြန္သည့္ ျပစ္မႈကို တားဆီးရန္ မိမိကုိယ္ႏွင့္ အျခားသူ၏ ကိုယ္ကို ကာကြယ္ခုခံ ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
ဒုတိယ။ ။ ခုိးမႈ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ လုယက္မႈ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အက်ဳိးဖ်က္ဆီးမႈ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ရာဇ၀တ္ျပစ္ဒဏ္ ထုိက္ေသာေက်ာ္နင္းမႈ ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ အဆိုပါျပစ္မႈမ်ဳိးကို က်ဴးလြန္ရန္ အားထုတ္ျခင္းကိုေသာ္ လည္းေကာင္းတားဆီးရန္ မိမိပိုင္ျဖစ္ေစ၊ သူတစ္ပါးပိုင္ျဖစ္ေစ ေရႊ႕ေျပာင္းႏုိင္သည့္ ပစၥည္းမ်ားကို၊ သို႔တည္း မဟုတ္ မေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္သည့္ ပစၥည္းမ်ားကို ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
၉၈။ ။ စိတ္ေပါ့သြပ္သူ စသည္တုိ႔၏ ျပဳလုပ္မႈကို တားဆီးရန္ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္။
ျပဳလုပ္မႈတခုသည္ အသက္ငယ္ျခင္း၊ အေျမာ္အျမင္ အဆင္အျခင္ မျပည့္စံုေသးျခင္း၊ စိတ္ေပါ့သြပ္ျခင္း၊ မူးယစ္ျခင္း၊ ေၾကာင္းျခင္းရာ အမွန္မသိျခင္း တစ္ခုခုေၾကာင့္သာ ထုိျပဳလုပ္မႈကို ျပဳသူအတြက္ျပစ္ဒဏ္မထုိက္ေသာ္ လည္း၊ မည္သူမဆုိ ထုိျပဳလုပ္မႈကို တားဆီးရန္ျပစ္မႈေျမာက္ေသာ ျပဳလုပ္မႈ ျဖစ္ဘိသကဲ့သုိ႔ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ရွိ သည္။
ဥပမာမ်ား
(က) ေမာင္မဲသည္ ရူးသြပ္ေနခုိက္ ေမာင္ျဖဴကို သတ္မည္ဟု အားထုတ္၏။ ေမာင္မဲ၌အျပစ္မရွိ၊ သို႔ရာတြင္ ေမာင္မဲမ႐ူးသြပ္လွ်င္ ေမာင္ျဖဴမွာ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ရွိသကဲ့သို႔ ဤကိစၥတြင္လည္း ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
(ခ) ေမာင္ျဖဴသည္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ၀င္ခြင့္ရွိေသာ အိမ္တစ္အိမ္ထဲသို႔ ညဥ့္အခါ၀င္ေရာက္၏ ေမာင္မဲက ေမာင္ျဖဴကို အိမ္ေဖာက္ထြင္းသူျဖစ္မည္ဟု သေဘာ႐ိုးႏွင့္ထင္၍ ေမာင္ျဖဴအား အႏၱရာယ္ျပဳ၏။ ဤတြင္ေမာင္မဲမွာ ေၾကာင္းျခင္းရာ အမွန္ကို မသိျခင္းေၾကာင့္ ေမာင္ျဖဴအား အႏၱရာယ္ျပဳေသာ္လည္း ၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ရာမေရာက္၊ သို႔ရာတြင္ ေမာင္မဲသည္ အေၾကာင္းျခင္းရာ အမွန္ကိုသိလ်က္ႏွင့္ အႏၱရာယ္ျပဳဘိသကဲ့သို႔၊ ေမာင္ျဖဴမွာေမာင္မဲ၏ အႏၱရာယ္ျပဳျခင္းကို တားဆီးရန္ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
၉၉။ ။ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ မရွိသည့္ ျပဳလုပ္မႈမ်ား။
ေသေဘးျဖစ္ေစရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျပင္းအထန္ နာက်င္ေစရန္ေသာ္လည္းေကာင္းစိုရိမ္ေလာက္ဘြယ္ရာ အေၾကာင္း ယုတၱိမရွိေသာျပဳလုပ္မႈကို ျပည္သူ႔၀န္ထမ္းကျပည္သူ႔၀န္ထမ္းအျဖစ္ျဖင့္ သေဘာ႐ိုးႏွင့္ ျပဳလုပ္လွ်င္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ျပဳလုပ္ရန္ အားထုတ္လွ်င္၊ ထုိသို႔ျပဳလုပ္ျခင္း၊ အားထုတ္ျခင္းတစ္ခုခုမွာ ဥပေဒအရ ျပဳပိုင္ခြင့္အတိ အက်မရွိေသာ္လည္း၊ ထုိျပဳလုပ္မႈ၊ အားထုတ္မႈတစ္ခုခုကို တားဆီးရန္ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္မရွိ။
ေသေဘးကို ျဖစ္ေစရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျပင္းအထန္နာက်င္ေစရန္ေသာ္ လည္းေကာင္း စိုရိမ္ေလာက္ဘြယ္ရာ အေၾကာင္း ယုတၱိမရွိေသာျပဳလုပ္မႈကို ျပည္သူ႔၀န္ထမ္းက ျပည္သူ႔၀န္ထမ္းအျဖစ္ျဖင့္ သေဘာ႐ိုးႏွင့္ ၫႊန္ၾကား သည့္အတုိင္း တဦးတစ္ေယာက္ကျပဳလုပ္လွ်င္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ျပဳလုပ္ရန္၊ အားထုတ္လွ်င္၊ ထုိၫႊန္ၾကားခ်က္မွာ ဥပေဒအရျပဳပိုင္ခြင့္ အတိအက်မရွိေသာ္လည္း၊ ထုိျပဳလုပ္မႈကို တားဆီးရန္ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္မရွိ။
ျပည္သူ႔၀န္ထမ္းအာဏာပိုင္တို႔ထံမွ အကာအကြယ္အေစာင့္အေရွာက္ရႏုိင္ရန္ တုိင္တန္းခြင့္အခ်ိန္ရွိသည့္ ကိစၥမ်ား တြင္ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္မရွိ။
ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ကို မည္မွ် ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း။
ကာကြယ္ခုခံရာတြင္ ကာကြယ္ခုခံေသာ သေဘာျဖင့္ ေဘးအႏၱရာယ္ျပဳရန္ လုိအပ္သည္ ထက္ပို၍ျပဳခြင့္မရွိ။
ရွင္းလင္းခ်က္ ၁။ ျပည္သူ႔၀န္ထမ္းအျဖစ္ျဖင့္ ျပဳေသာ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ျပဳရန္အား ထုတ္ေသာသူ သည္ ျပည္သူ႔၀န္ထမ္းျဖစ္သည္ဟု အျပဳခံရသူကမသိလွ်င္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ယံုၾကည္ရန္ အေၾကာင္းမရွိလွ်င္၊ ထိုသူ သည္ ထုိျပည္သူ႔၀န္ထမ္း၏ ျပဳလုပ္မႈကို ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အားထုတ္မႈကို တားဆီးရန္ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
ရွင္းလင္းခ်က္ ၂။ ျပဳသူသည္ ျပည္သူ႔၀န္ထမ္းတစ္ဦး၏ ၫႊန္းၾကားခ်က္အရျပဳသည္ကိုေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အားထုတ္သည္ ကိုေသာ္ လည္းေကာင္း အျပဳခံရသူကမသိလွ်င္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ယံုၾကည္ရန္ အေၾကာင္းမရွိလွ်င္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ မည္သည့္ အာဏာအရ ျပဳေၾကာင္းကို ျပဳသူကမေျပာမဆိုလွ်င္၊ သို႔တည္း မဟုတ္ အာဏာကိုစာျဖင့္ ေပးထားရရွိပါလ်က္ ထုိစာကို ေတာင္ဆုိသည့္အခါ မျပလွ်င္၊ အျပဳခံရသူသည္ အဆုိပါျပည္သူ႔ ၀န္ထမ္း၏ ညႊန္ၾကားခ်က္အရ ျပဳသည္ကို သုိ႔တည္မဟုတ္ အားထုတ္သည္ကို တားဆီးရန္ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
၁၀၀။ ။ လူကိုယ္ကို ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္သည္ မည္သည့္အခါတြင္ လူေသေစရန္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ျခင္း။
ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ျပစ္မႈမ်ားအနက္ ျပစ္မႈတခုခုကို အႏၱရာယ္ျပဳသူကက်ဴးလြန္ခဲ့လွ်င္၊ တဆက္တည္းျဖစ္ေသာ အထက္ပုဒ္မတြင္ ေဖာ္ျပသည့္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားကို အေထာက္အထားျပဳကာ၊ ထုိအႏၱရာယ္ျပဳသူကို ေသေစရန္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားေဘးအႏၱရာယ္တခုခုျဖစ္ေစရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မည္သူမဆို၊ မိမိအလိုအေလ်ာက္ျပဳ ၍ လူ႔ကုိယ္ကို ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
ပဌမ။ ။ မကာကြယ္မခုခံလွ်င္၊ ေသေဘးသို႔ေရာက္ေစျခင္းအတြက္ စိုးရိမ္ဘြယ္ရာျဖစ္ေလာက္ေအာင္ အေၾကာင္းရွိ သည့္ လက္ေရာက္မႈ။
ဒုတိယ။ ။ မကာကြယ္မခုခံလွ်င္၊ အျပင္းအထန္ နာက်င္ေစျခင္းအတြက္ စိုးရိမ္ဘြယ္ရာျဖစ္ေလာက္ေအာင္ အေၾကာင္းရွိသည့္ လက္ေရာက္မႈ။
တတိယ။။ မုဒိမ္းက်င့္ရန္ အႀကံအစည္ႏွင့္ က်ဴးလြန္သည့္ လက္ေရာက္မႈ။
စတုတၳ။ ။ ကာမရာဂစိတ္ကို ဓမၼတာအတုိင္းမဟုတ္ဘဲ ေရာင့္ရဲေအာင္ျပဳလုပ္ရန္အႀကံႏွင့္ က်ဴးလြန္သည့္ လက္ရာေရာက္မႈ။
ပဥၥမ။ ။ လူကိုခိုးယူရန္အႀကံႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေသြးေဆာင္ေခၚငင္ရန္အႀကံႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း က်ဴးလြန္သည့္ လက္ေရာက္မႈ။
ဆ႒မ။ ။ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ျပည္သူ႔၀န္ထမ္း အာဏာပိုင္တုိ႔ထံ တုိင္တန္းႏုိင္ခြင့္မရႏိုင္ဟု စိုးရိမ္ဘြယ္ ရာ ျဖစ္ေလာက္ေအာင္အေၾကာင္းကို ျဖစ္ေစ ၿပီးလွ်င္၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူအားမတရားခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားရန္ အႀကံႏွင့္ က်ဴးလြန္သည့္ လက္ေရာက္မႈ။
၁၀၁။ ။ လူ႔ကုိုယ္ကို ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ မည္သည့္အခါတြင္ေသေစျခင္းမွ တပါး၊အျခားေဘးအႏၱရာယ္ျဖစ္ေစရန္ ျပဳႏုိင္ျခင္း။
တဆက္တည္းျဖစ္ေသာ အထက္ပုဒ္မတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ အႏၱရာယ္ျပဳသူက ျပစ္မႈမ်ားအနက္ တခုခုကို က်ဴးလြန္ခဲ့သည္မဟုတ္လွ်င္၊ ထုိအႏၱရာယ္ျပဳသူ ေသေအာင္မည္သူမဆို၊ မိမိအလုိအေလ်ာက္လူ႔ကုိယ္ကို ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္မရွိ၊
သို႔ရာတြင္ ပုဒ္မ ၉၉တြင္ ေဖာ္ျပသည့္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားကို အေထာက္အထားျပဳကာ၊ အႏၱရာယ္ျပဳသူကို ေသေစျခင္းမွတပါး၊ အျခားေဘးႏၱရာယ္ျဖစ္ေစရန္ မည္သူမဆို၊ မိမိအလုိအေလ်ာက္ျပဳ၍၊ လူ႔ကိုယ္ကို ကာကြယ္ခုခံပုိင္ခြင့္ရွိသည္။
၁၀၂။ ။လူ႔ကိုယ္ကို ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္စတင္ျဖစ္ေပၚသည့္ အခါႏွင့္ဆက္လက္တည္ရွိေနမည့္ကာလအပိုင္းအျခား။
ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ျခင္း မရွိေသးေသာ္လည္း ျပစ္မႈကို က်ဴးလြန္ရန္ အားထုတ္မႈ မွေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၿခိမ္းေခ်ာက္မႈမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊
လူ႔ကိုယ္ကို ေဘးအႏၱရာယ္ျဖစ္ေစမႈအတြက္ စိုးရိမ္ဘြယ္ရာအေၾကာင္းေပၚေပါက္လာ သည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ လူ႔ကိုယ္ကို ခုခံပိုင္ခြင့္သည္ စတင္ျဖစ္ေပၚလာသည္။
ထုိ႔ျပင္ အဆိုပါ ေဘးႏၱရာယ္အတြက္ စိုးရိမ္ဘြယ္ရာ အေၾကာင္းဆက္လက္တည္ရွိေနသမွ်ကာလပတ္လံုး လူ႔ကုိယ္ကိုကာကြယ္ ခုခံပိုင္ခြင့္သည္ ဆက္လက္ တည္ရွိလ်က္ေနသည္။
၁၀၃။ ။ ပစၥည္းကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္သည္ မည္သည့္အခါတြင္ လူကို ေသေစရန္ ျပဳႏုိင္ျခင္း။
ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ျပစ္မႈမ်ားအနက္ ျပစ္မႈတစ္ခုခုကို မေတာ္မမွန္ျပဳသူကက်ဴးလြန္လွ်င္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ က်ဴးလြန္ ရန္ အားထုတ္လွ်င္၊ ပုဒ္မ-၉၉ တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားကို အေထာက္အထားျပဳကာ၊ ထုိမေတာ္ မမွန္ျပဳသူကို ေသေစရန္ေသာ္ လည္းေကာင္းအျခားေဘ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မည္သူမဆုိ၊ မိမိအလို အေလ်ာက္ျပဳ၍ ပစၥည္းကို ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
ပဌမ။ ။ လုယက္မႈ၊
ဒုတိယ။ ။ ညဥ့္အခါ အိမ္ေဖာက္ထြင္းမႈ။
တတိယ။ ။ လူေနရန္ျဖစ္ေစ၊ ဥစၥာပစၥည္းထားသိုရန္ျဖစ္ေစ အသံုးျပဳသည့္ တုိက္အိမ္စသည့္အေဆာက္အံု၊ တဲ ေရယာဥ္တခုခုတြင္ က်ဴးလြန္သည့္ မီးျဖင့္ အက်ဳိးဖ်က္ဆီးမႈ၊
စတုတၱ။ ။ မကာကြယ္ မခုခံဘဲေနပါက ေသေဘးကို၊ သို႔မတည္းမဟုတ္ အျပင္းအထန္နာက်င္ျခင္းခံရမည္ ကို စိုးရိမ္ရန္ အေၾကာင္းရွိေအာင္ က်ဴးလြန္သည့္ ခုိးမႈ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အက်ဳိးဖ်က္ဆီးမႈ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အိမ္ေက်ာ္နင္းမႈ။
၁၀၄။ ။ပစၥည္းကို ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ စတင္ျဖစ္ေပၚသည့္အခါ ႏွင့္ ဆက္လက္တည္းရွိေနမည့္ ကာလအပိုင္းအျခား။
ပစၥည္းကို ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္သည္ ပစၥည္းကို ေဘးအႏၱရာယ္ျဖစ္ေစမည့္
စိုးရိမ္ဘြယ္ရာအေၾကာင္း ျဖစ္ေပၚလာ သည့္အခါမွအစျပဳသည္။ ခုိးမႈမွပစၥည္းကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္သည္။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူက ခိုးရာပါ ပစၥည္းႏွင့္တကြ ထြက္ခြါသြားသည့္တိုင္ေအာင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ျပည္သူ႔၀န္ထမ္း အာဏာပိုင္တို႔၏ အကူအညီကိုရသည္တုိင္ေအာင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္
ပစၥည္းကို ျပန္ရသည့္တုိင္ေအာင္ဆက္လက္တည္ေနသည္။ လုယက္မႈမွ ပစၥည္းကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္သည္၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူက တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူကို ေသေအာင္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ မတရားတားဆီးရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပဳေနသမွ်ကာလပတ္လံုး၊သို႔တည္းမဟုတ္ျပဳရန္ အားထုတ္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး၊ သုိ႔တည္းမဟုတ္ တမုဟုတ္ျခင္းေသရမည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊
တမုဟုတ္ ျခင္းနာက်င္ျခင္းခံရမည္ဟု ေသာ္လည္းေကာင္း တမုဟုတ္ျခင္း ကိုယ္တုိင္အခ်ဳပ္အေႏွာင္ခံရမည္ဟု ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ေၾကာက္ရြံ႕ဘြယ္ရာ ျဖစ္ေအာင္ က်ဴးလြန္သူက ျပဳေနသမွ်ကာလပတ္လံုး ဆက္လက္တည္ေနသည္။
ရာဇ၀တ္ျပစ္ဒဏ္ထိုက္ေသာ ေက်ာ္နင္းမႈမွ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အက်ဳိးဖ်က္ဆီးမႈမွ ပစၥည္းကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္သည္၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူက ရာဇ၀တ္ျပစ္ဒဏ္ထုိက္ေသာ ေက်ာ္နင္းမႈကို၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အက်ဳိးဖ်က္ဆီးမႈကို က်ဴးလြန္ေနသမွ်ကာလပတ္လံုး ဆက္လက္တည္ေနသည္။
ညဥ့္အခါ အိမ္ေဖာက္ထြင္းမႈမွ ပစၥည္းကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္သည္၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူကအိမ္ကို ေဖာက္ထြင္းျခင္းျဖင့္ အစျပဳေသာ အိမ္ေက်ာ္နင္းမႈ က်ဴးလြန္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး ဆက္လက္တည္ေနသည္။
၁၀၆။ ။အျပစ္မရွိသူအားအႏၱရာယ္ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏုိင္ေစကာမူ ေသေစေလာက္ေသာလက္ေရာက္မႈမွ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္။
ေသေစရန္ စိုးရိမ္ဘြယ္ရာ အေၾကာင္းရွိသည့္ လက္ေရာက္မႈမွကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ကို ေဆာင္ရြက္ရာတြင္၊ ကာကြယ္ခုခံသူသည္ အျပစ္မရွိသူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အား ေဘးႏၱရာယ္မျဖစ္ႏုိင္ေစဘဲ ထုိအခြင့္ကိုျဖစ္ေျမာက္ ေအာင္ မသံုးႏိုင္ေသာ အေျခသို႔ ေရာက္ရွိေနလွ်င္၊ထုိအျပစ္မရွိသူအား ေဘးႏၱရာယ္ျဖစ္ႏုိင္ေစမည့္ အေၾကာင္းရွိ ေသာ္လည္း၊မိမိ၌ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
ဥပမာ။ လူတစ္စုသည္ ေမာင္ျဖဴကို သတ္ရန္ အားထုတ္၍ ေမာင္ျဖဴအား အႏၱရာယ္ျပဳ၏၊
ေမာင္ျဖဴသည္ ထုိလူစုကို ေသနတ္ႏွင့္ မပစ္မခတ္ဘဲ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ကို ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ မသံုးႏုိင္သည့္ အေျခသို႔ ေရာက္ရွိေနသည္။
ပစ္ခတ္ျပန္လွ်င္လည္း ထုိလူစုႏွင့္ ေရာေႏွာလ်က္ရွိသည့္ ကေလးမ်ားကို အႏၱရာယ္မျဖစ္ေစဘဲ မပစ္မခတ္ႏုိင္ေသာ အေျခသို႔ ေရာက္ရွိေနျပန္သည္။
ထိုအေျခတြင္ ေသနတ္ပစ္ခတ္ျခင္းေၾကာင့္ ကေလးတစ္ေယာက္ေယာက္ကို ေဘးအႏၱရာယ္ျဖစ္ေစခဲ့ေသာ္လည္း ကာကြယ္ခုခံသူ ေမာင္ျဖဴသည္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ရာ မေရာက္။
ႏုိင္ငံသားတုိင္း ဥပေဒအသိပညာမ်ားႀကြယ္၀ႏိုင္ၾကပါေစ
မွတ္ခ်က္- စာေရးသူမွ M-Media သို႔ ေပးပို႔လာသည့္ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါသည္။
