Blog

ဒီဇင္ဘာ ၁၁၊ ၂၀၁၃
M-Media
ေဆာင္းပါးရွင္-O’Laie Manzu

၂၀၁၄ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ခံတဲ့အခါမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြက ဘယ္လူမ်ိဳးအျဖစ္ ျဖည့္စြက္ သင့္သလဲဆိုတဲ့ အေမးခြန္းအေပၚမွာ ေဆြးေႏြးမႈေတြ၊ ျငင္းခုန္မႈေတြေပၚလာပါတယ္။ ဒီကိစၥဟာ သမိုင္းတြင္မယ့္ အေရးၾကီးကိစၥရပ္ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ အတြက္ ေဆြးေႏြးသင့္တယ္။ ျငင္းခုန္သင့္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အေျဖရွိရာဆီကိုေတာ့ ဦးတည္သင့္ပါတယ္။ သမိုင္း တေလၽွာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေနထိုင္ၾကတဲ့ အစၥလာမ္သာသနာဝင္ေတြရဲ႕ လူမ်ိဳးေရးကိစၥ အျငင္းပြားလာခဲ့ၾကရင္း ဒီေန႔ဒီအခ်ိန္မွာ ျမန္မာမြတ္စလင္ေတြ နင္းျပား ျပားေနၾကရတယ္။ တစ္စုတစ္စည္းတည္းေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ အင္အားလည္းမရွိဘူးျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီလိုျငင္းၾက ခံုၾကရင္း ဒီနင္းျပားဘဝ ေႏွာင္မ်ိဳးဆက္ေတြကို အေမြအျဖစ္ လက္ဆင့္ကမ္းၾကရမယ့္အေရး စိုးရိမ္မိျပီး သံုးသပ္မိသမၽွကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေရးသားလိုက္ရပါတယ္။

ဘံုအမည္

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ အစၥလာမ္သာသနာဝင္ေတြကို ပသီ၊ ပသီကုလား၊ ေဇတဘာဒီ၊ ကုလား၊ မဟာေမဒင္၊ ဗမာမူဆလင္ နဲ႔ ျမန္မာမြတ္စလင္ ဆိုျပီး ဘံုနာမည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔သမိုင္းတေလ်ာက္ေခၚလာခဲ့တယ္ဆိုတာ အားလံုးအသိဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဘံုနာမည္ ေတြထဲမွာမွ ပသီ နဲ႔ ဗမာမူဆလင္ ကေတာ့ ဘံုနာမည္အျဖစ္ေခၚ တာရွိသလို ေရွးအက်ဆံုး အစၥလာမ္သာဝင္လူမ်ိဳးစုကေနဆင္းသက္လာတဲ့ သီးျခားလူမ်ိဳးစု တစ္စုကို ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးစုနာမည္လို႔လည္း သက္မွတ္ေနၾကတာရွိပါတယ္။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္မွာက်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ဗမာမြတ္စလင္ကြန္ဂရက္ (ဗမက) ရဲ႕ဆံုးျဖတ္ခ်က္အရ ဗမာမူဆလင္ (အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ဗမာ လူမ်ိဳး) ဆိုတဲ့ ဘံုနာမည္ေအာက္မွာ ဗမာ လူမ်ိဳးေတြနဲ႔တန္းတူ လူမ်ားစုအခြင့္အေရးယူမယ္ဆိုျပီး ဆံုးျဖတ္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ေတာ့ ႏိုင္ငံအမည္ကို အဆြဲျပဳျပီး ျမန္မာမူဆလင္၊ ျမန္မာ မြတ္စလင္လို႔ ျဖစ္လာျပန္တယ္။ ဘံုနာမည္ အေၾကာင္းေျပာမယ္ဆိုရင္ အဓိကထား စဥ္းစားရမယ့္ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ရွိတယ္။ ပထမအခ်က္ကေတာ့ ဒီဘံုနာမည္ဟာ ဘယ္သူေတြကို ရည္ညြန္း ေခၚေဝၚတဲ့ဘံုနာမည္လဲ ဆိုတာသံုးသပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာကိုအေျခခံတာလား၊ လူမ်ိဳးစုေတြကိုအေျခခံတာလား၊ မ်ိဳးရိုးဇစ္ျမစ္ကိုအေျခခံတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းတစ္ခုကိုအေျခခံတာလား ဆိုတာ ျပန္လည္သံုးသပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေနာက္ထပ္အေရးၾကီးတဲ့အခ်က္ကေတာ့ ဒီလို ဘံုနာမည္ တစ္ခု လိုအပ္သလား ဆိုတာကိုလည္း ခြဲျခားစိတ္ျဖာဖို႔လိုပါတယ္။

ျမန္မာမြတ္စလင္

၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္းကိစၥေဆြးေႏြးၾကရင္း ကုလား၊ ပသီ၊ ျမန္မာ နဲ႔ ျမန္မာမြတ္စလင္ဆိုတဲ့ အမည္နာမည္ေတြအနက္က ဘံုနာမည္တစ္ခုရဲ႕ေအာက္မွာ တရားဝင္ တညီတညြတ္တည္းသံုးစြဲၾကဖို႔ တိုက္တြန္းတာေတြေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးေရစီးေၾကာင္းအရ ယခုလက္ရွိသံုးစြဲေနတဲ့ ျမန္မာမြတ္စလင္ဆိုတာ လူမ်ိဳးနဲ႔ ဘာသာဒြန္တြဲေနတဲ့အတြက္ လူမ်ိဳးတစ္ခုအျဖစ္ရပ္တည္ဖို႔မရႏိုင္ေၾကာင္း အေတာ္မ်ားမ်ားလက္ခံလာတဲ့သေဘာရွိပါတယ္။ အကယ္လို႔သာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ ဒါမွမဟုတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြကို ရည္ညြန္းေခၚေဝၚတဲ့ ဘံုနာမည္ဆိုရင္ေတာ့ “ျမန္မာမြတ္စလင္” ဆိုတာ အသင့္ေတာ္ဆံုးပါဘဲ။ ဒါဟာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းတစ္ခုလံုးကို ျခံဳငံုျပီး ေခၚေဝၚတဲ့အမည္တစ္ခုသာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္လို လူထုကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ေခတ္ကာလမွာ ျမန္မာမြတ္စလင္ (ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္) ေတြကို ကိုယ္စားျပဳဖို႔ ႏိုင္ငံေရးအရလည္း စဥ္းစားဖို႔လိုေသးတယ္။ ကိုယ္စားလွယ္ရွိမွလည္း ျမန္မာမြတ္စလင္ေတြရဲ႕အေရး ႏိုင္ငံေရးစဥ္္ျမင့္မွာ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးလို႔ရမွာကို။ တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဘာသာေရးကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္မဟုတ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာမြတ္စလင္ဆိုတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြကို သီးျခားကိုယ္စားျပဳမယ့္ ကိုယ္စားလွယ္ရႏိုင္ဖို႔ကေတာ့ သဘာဝမက်ျပန္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဘာသာတူသူေတြကို စုျပီးေခၚတဲ့ ဘံုအမည္အစား လူမ်ိဳးစုကို အေျခခံတဲ့ ဘံုအမည္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ စဥ္းစားလာၾကခဲ့တယ္။ ျမန္မာမြတ္စလင္ဆိုတာ ဘယ္လိုလူေတြလည္း ဆိုတာကို စဥ္းစားလာခဲ့ၾကတယ္။ ပသီ၊ ကုလား၊ ျမန္မာ ဆိုတဲ့ လူမ်ိဳးစုအမည္ကို စဥ္းစားဖို႔ ေပၚလာတယ္။

ပသီ လူမ်ိဳး

အခုတေလာ ပသီလူမ်ိဳးအျဖစ္ခံယူၾကဖို႔ တိုက္တြန္းေနတာေတြျပန္ေပၚလာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခက္တာက ပသီဆိုတာကိုရႈ႕ျမင္တဲ့ အျမင္ေတြကလည္း ကြဲေနေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕က ပသီလူမ်ိဳးဆိုတာ ေရွ႕အက်ဆံုး ေတာင္အာရွနဲ႔ အေရွ႔အလယ္ပိုင္းက ဆင္းသက္လာတဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြကေန ေပါက္ဖြားလာတဲ့ သီးျခားလူမ်ိဳးစုတစ္စုျဖစ္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ၾကျပန္ေတာ့ ပသီဆိုတာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေနထိုင္ၾကတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ၊ ပန္းေသး၊ ပသၽွဴး၊ ပထန္၊ မယ္မန္၊ က်ဴလီယာ၊ စူရ္သီ အစရွိတဲ့လူမ်ိဳးေတြအပါအဝင္ ေတာင္အာရွ လူမ်ိဳးစုေတြနဲ႔မ်ိဳးစပ္တဲ့ ကျပားေတြ အားလံုးကို ျခံဳငံုေခၚေဝၚတဲ့ ဘံုအမည္ျဖစ္တယ္လို႔သက္မွတ္ၾကျပန္တယ္။ တနည္းေျပာရရင္ ျမန္မာမြတ္စလင္ေတြ အနက္က ပသီလူမ်ိဳးဟာ သီးျခားလူမ်ိဳးစုတစ္စုျဖစ္တယ္လို႔ျမင္တဲ့သူေတြရွိသလို ျမန္မာမြတ္စလင္ေတြအားလံုးပါတဲ့ ဘံုလူမ်ိဳးအမည္တစ္ခုျဖစ္တယ္လို႔ျမင္ေနတာေတြလည္းရွိပါတယ္။

ပသီလူမ်ိဳးရဲ႕သမိုင္းကိုျပန္ၾကည့္ရင္ အာရပ္ ကုန္သည္ေတြ၊ ပါရွန္လူမ်ိဳးေတြ၊ ပေဒသရာဇ္ေခတ္က စစ္မႈထမ္း ေတာင္အာရွမ်ိဳးဆက္ေတြ လည္းပါတယ္။ မ်ိဳးရိုးဇစ္ျမစ္ကိုအေျခခံတယ္လို႔ယူဆသူေတြရွိသလို အမ်ားအားျဖစ္ကေတာ့ လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ကိုေရာက္ရွိလာၾကတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြကို ဘံုလူမ်ိဳးအျဖစ္ေခၚေဝၚခဲ့ၾကတယ္လိုမွတ္ယူထားၾကပါတယ္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္အျမင္အရ ပေဒသရာဇ္ေခတ္ ကတည္းက ျမန္မာ့နယ္နမိတ္အတြင္းကို ေရာက္ရွိေနထိုင္ၾကသူေတြအားလံုးဟာ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္မွတ္ယူထားတဲ့အတြက္ ပသီေတြဟာ ႏိုင္ငံျခားသားလို႔ သတ္မွတ္လို႔ မရပါဘူး။ ပသီေတြဟာ ႏိုင္ငံျခားသားမဟုတ္တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံျခားသားနဲ႔ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစပ္တဲ့ ကျပားေတြလို႔လည္း ယူဆလို႔မရပါဘူး။ ဒီလိုဘဲ ရိုဟင္ဂ်ာ၊ ပန္းေသး၊ ပသၽွဴး၊ ေျမဒူး နဲ႔ ကမန္ လူမ်ိဳးေတြကလည္း ပေဒသရာဇ္ေခတ္ ကတည္းက ပသီေတြနဲ႔ ေခတ္ျပိဳင္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမိုင္းေၾကာင္းတေလၽွာက္ သီးျခားလူမ်ိဳးစုေတြ အျဖစ္ေနထိုင္လာခဲ့ၾကတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ၊ ပန္းေသး၊ ပသၽွဴး၊ ေျမဒူး နဲ႔ ကမန္ လူမ်ိဳးေတြကို ပသီလူမ်ိဳးေအာက္ထဲ ဆြဲထည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုမွ သဘာဝမက်ပါဘူး။

တခ်ိန္တည္းမွာ မိမိကိုယ္မိမိ အာရပ္ကုန္သည္ေတြ၊ ပါရွန္လူမ်ိဳးေတြ၊ ပေဒသရာဇ္ေခတ္က စစ္မႈထမ္း ေတာင္အာရွ မ်ိဳးဆက္ေတြကေန ေပါက္ဖြားလာတယ္လို ႔ခံယူၾကရင္ေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပသီလူမ်ိဳးလို႔ ခံယူပိုင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ပေဒသရာဇ္ေခတ္မွမဟုတ္ပါဘူး၊ ကိုလိုနီေခတ္ အတြင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုေရာက္လာတဲ့ ေတာင္အာရွ မ်ိဳးႏြယ္စုေတြ ကေနေပါက္ဖြားလာသူေတြလည္း ပသီလူမ်ိဳးအျ ဖစ္ ခံယူခြင့္ရွိပါတယ္။ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးဆိုတာ ေနခ်င္းညခ်င္းေပၚေပါက္လာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူမ်ိဳးဆိုတာ အခ်ိန္ကာလႏွင့္အမၽွေျပာင္းလဲတက္တဲ့ Process ျဖစ္တည္မႈမ်ိဳးပါ။ လူအုပ္စု တစ္စုဟာ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးအသြင္ေဆာင္လာဖို႔အတြက္ ႏွစ္ေပါင္း ရာနဲ႔ေထာင္နဲ႔ခ်ီၾကာေလ့ရွိပါတယ္။ ပထဝီအေနအထား၊ လူမႈဘဝ၊ ဘာသာစကား၊ ကိုယ္ကြယ္တဲ့ဘာသာ၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံ အစရွိတဲ့ေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ႔အတူ လူမ်ိဳးစုေတြဟာလည္းေပၚလာတက္တယ္၊ ေပ်ာက္ကြယ္သြားတက္တယ္။ ေျပာင္းလဲသြားတက္ပါတယ္။ ပသီလူမ်ိဳးျဖစ္တည္မႈ Process က အဂၤလိပ္-ဗမာ ပထမစစ္ျဖစ္လိုက္တာနဲ႔ ရပ္မသြားပါဘူး။ အဂၤလိပ္-ဗမာ ပထမစစ္ ရဲ႕ အေရွ႕ပိုင္းေတြ၊ အေနာက္ပိုင္းေတြနဲ႔ အခ်ိန္ကာလ စည္းမၽွဥ္းျခားတာက သက္ဆိုးရွည္ခဲ့တဲ့ အာဏာရွင္ေဟာင္း ဦးေနဝင္းရဲ႕ အယူအဆသာျဖစ္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္-ဗမာ ပထမစစ္ျပီးခဲ့တဲ့ ၁၈၂၆ ခုႏွစ္ကိုအေျခခံျပီးပိုင္းျခားတဲ့ တိုင္းရင္သားလူမ်ိဳး-ႏိုင္ငံျခားသာလူမ်ိဳးဆိုတဲ့ ဦးေနဝင္းရဲ႕ခြဲျခားသက္မွတ္မႈနည္းနာအတိုင္းလည္း ရပ္တည္ဖို႔မလိုပါဘူး။ ယခုမ်က္ေမွာက္ေခတ္ကိုလည္း ပသီလူမ်ိဳးအသြင္ကူးေျပာင္းေနတဲ့ ကာလတစ္ခုအျဖစ္ မွတ္ယူႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အာရပ္ကုန္သည္ေတြ၊ ပါရွန္လူမ်ိဳးေတြ၊ ေတာင္အာရွမ်ိဳးဆက္ေတြကေနဆင္းသက္လာျပီး ျမန္မာ့လူ႔ယဥ္ေက်းမူေရစီးေၾကာင္းအတိုင္းေနထိုင္သူတိုင္းဟာ ပသီလူမ်ိဳးျဖစ္တယ္လို႔ ခံယူပိုင္ခြင့္ရွိရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာ (ဗမာ) လူမ်ိဳး

၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ဇႏၷဝါရီလ မွာက်င္းပတဲ့ ဖဆပလ ေရႊတိဂံုအလယ္ပစၥယံ ညီလာခံမွာ ဗမာမူဆလင္ ေတြဟာ လူနည္းစုအခြင့္အေရးအျပည့္အဝရသင့္တယ္၊ ဒီလို လူနည္းစုအခြင့္အေရးအျပည့္အဝရဖို႔အတြက္ကိုလည္း ဖဆပလအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ၾကီးကတာဝန္ယူတယ္ ဆိုျပီး ဆရာၾကီးဒီဒုတ္ဦးဘခ်ိဳကအဆိုတင္သြင္းခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွာက်င္းပတဲ့ ဗမကအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ႏွစ္ပတ္လည္ ညီလာခံမွာ လူနည္းစုအခြင့္အေရးကိစၥနဲ႔ပါတ္သက္ျပီး (၃၇)မဲ – (၃၇)မဲ မဲခ်င္းတိုက္ေနေတာ့ သဘာပတိျဖစ္တဲ့ ဆရာၾကီးဦးရာဇတ္က ဘယ္ဘာသာဘဲကိုးကြယ္ကိုးကြယ္ ဗမာလူမ်ိဳးဟာ ဗမာလူမ်ိဳးဘဲ ဆိုတဲ့အယူအဆကို လက္ကိုင္ထားျပီး ဗမာလူမ်ိဳးနည္းတူ လူမ်ားစုအခြင့္အေရးသာ ရယူသင့္ေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ေပးခဲ့တယ္။

မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိရွိသမၽွ လူမ်ိဳးစုေတြအားလံုးကို ျခံဳငံုျပီး “ျမန္မာလူမ်ိဳး” လို႔က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ၾကသလို ဆရာၾကီးဦးရာဇာတ္တို႔ေခတ္က လက္ခံထားၾကတဲ့ “ဗမာလူမ်ိဳး” ဆိုတဲ့ သက္မွတ္ခ်က္က က်ယ္ျပန္႔တယ္။ Inclusive ေတာ္ေတာ္ေလးျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ ဗမာလူမ်ိဳးဆိုတဲ့ သက္မွတ္ခ်က္ဟာ မ်ိဳးရိုးဗီဇကိုအေျခခံတဲ့ သီးျခားလူမ်ိဳးစုတစ္စုအသြင္ကို ဦးတည္လာခဲ့ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ၾကျပန္ေတာ့လည္း ဗမာဆိုတာ ႏိုင္ငံအမည္ကိုဘဲေခၚတာပါလို႔ေျပာၾကျပန္တယ္။ ဗမာနဲ႔ျမန္မာ အမည္နာမေတြကိုလက္ခံတဲ့ပံုေတြအေပၚမွာ အျငင္းပြားမႈေတြျဖစ္လာခဲ့တယ္။ တစ္ဖက္မွာေတာ့ ဗမာ ဆိုျပီးျပည္မ မွာေနထိုင္ၾကတဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြနဲ႔ တန္းတူရပ္တည္ၾကတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ဗမာ (ဗမာ မူဆလင္) ေတြဟာ ဗမာအျဖစ္မရပ္တည္ၾကေတာ့ဘဲ ႏိုင္ငံအမည္နဲ႔အတူ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ျမန္မာလူမ်ိဳး (ျမန္မာမြတ္စလင္) လို႔ တျဖည္းျဖည္းေျပာင္းလဲလာခဲ့ပါတယ္။

တစ္ခ်ိန္က ဒီႏိုင္ငံ၊ ဒီနယ္နမိတ္အတြင္းမွာ တေျမတည္းေန၊ တေရတည္းေသာက္ အတူတကြေနထိုင္ၾကသူေတြကို ဗမာလူမ်ိဳးေတြပါဘဲလို႕ တေျပးညီသက္မွတ္ခဲ့ၾကေပမယ့္ အခုေခတ္ ျမန္မာလူမ်ိဳး (အခ်ိဳ႕အယူအဆအရ ဗမာလူမ်ိဳး) ဆိုတဲ့အထဲမွာေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ လူမ်ိဳးစုကြဲေတြရွိေနျပန္တယ္။ ဒါကို တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုဆိုတဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြခ်ထားတယ္။ တိုင္းရင္းသားဆိုတာကလည္း ဦးေနဝင္းသက္မွတ္ေပးခဲ့တဲ့ ၁၈၂၆ ခုႏွစ္ကို ေပတံတစ္ခုအျဖစ္ လက္ရွိတိုင္းတာေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိန္က တိုင္းရင္းသားအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳေပးခဲ့တဲ့ ရခိုင္-စစ္တေကာင္း၊ ျမန္မာမူဆလင္၊ ေျမဒူး၊ ျမန္မာ-အိႏၵိယေတြကိုလည္း ျမန္မာတိုင္းရင္းသားစာရင္းကပယ္ဖ်က္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိအေနအထားအရ ဗမာ၊ ကရင္၊ ရွမ္း အစရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု ဆိုရင္ေတာ့ အားလံုးတန္းတူ ျမန္မာလူမ်ိဳးလို႔လက္ခံႏိုင္တယ္။ ဒါဟာ ကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာအေပၚအေျခခံတာမဟုတ္ဘဲ လူမ်ိဳးစုအေပၚ အေျခခံတာျဖစ္တယ္။ ျမန္မာ့နယ္နမိတ္ အတြင္းမွာ သေႏၶတည္ခဲ့တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ၊ ပသီ၊ ပန္းေသး၊ ေျမဒူး နဲ႔ ပသၽွဴး လူမ်ိဳးေတြကေတာ့ ျမန္မာ့လူမ်ိဳးစုေတြ ဟုတ္မဟုတ္ဆိုတာ ဆက္လက္အျငင္းပြားေနဦးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလူမ်ိဳးစုဝင္ေတြအေနနဲ႔ အျခားျမန္မာလူမ်ိဳးေတြနည္းတူ တန္းတူအခြင့္အေရးရဖို႔အတြက္ ဆက္လက္ခ်ည္တက္ရမယ့္ ေတာ္လွန္ေရးၾကီး တစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ စူရ္သီ၊ မယ္မာန္၊ က်ဴလီယာ၊ ဘန္ဂါလီ၊ ပထန္ အစရွိတဲ့ ေတာင္အာရွႏိုင္ငံေတြမွာ သေႏၶတည္ခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြကိုေတာ့ ျမန္မာလူမ်ိဳးအျဖစ္ သို႔မဟုတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တိုင္းရင္းဌာေနလူမ်ိဳးစုေတြအျဖစ္ တရားဝင္လက္ခံေပးမွာမဟုတ္ဘူးဆိုတာ ျမင္သာေနပါတယ္။

ကုလား လူမ်ိဳး

တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေတာင္အာရွမ်ိဳးဆက္ကို ေရွ႕တန္းတင္ျပီး ကုလားဆိုတာကိုဘဲ ဘံုလူမ်ိဳးအျဖစ္ရပ္တည္ဖို႔ တိုက္တြန္းေနတာေတြကိုလည္းေတြ႕ရပါတယ္။ လူမ်ိဳးနာမည္ဘယ္လိုဘဲတပ္တပ္ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္တိုင္းကို ကုလားလို႔ေခၚေနမယ့္အတူတူေတာ့ မထူးဇတ္ခင္းတဲ့သေဘာနဲ႔ ကုလားလို႔သာခံယူၾကမယ္ဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚျဖစ္ပါတယ္။ ကုလားဆိုတာဟာ ခ်ိဳးႏွိမ္ေခၚေဝၚရံုသက္သက္မဟုတ္ဘဲ ေျပာင္းေရႊ႕လာသူေတြကိုေခၚတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုလားလို႔ ခံယူျခင္းဟာ ေျပာင္းေရႊ႕လာသူေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာကို တရားဝင္လက္ခံလိုက္တဲ့သေဘာသက္ေရာက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ေနထိုင္ၾကသူတိုင္းဟာ အျခားေဒသတစ္ခုကေျပာင္းေရြ႕လာသူေတြပါဘဲ၊ အခ်ိန္ကာလဘဲ ကြာတယ္လို႔ ေစာဒက တက္ႏိုင္စရာရွိပါတယ္။ ဒါဟာ “ေျပာင္းေရႊ႕လာသူ” ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္သက္မွတ္ခ်က္အေပၚမွာ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုရဲ႕ပိုင္းျခားခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။

ကုလားလို႔သာလက္ခံလိမ့္ၾကမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ကုလားလူမ်ိဳးေတြရွိတယ္ဆိုတာကို အစိုးရက အျမန္ဆံုးအသိအမွတ္ျပဳေပးလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအသိအမွတ္ျပဳျခင္းနဲ႔အတူ ေျပာင္းေရႊ႕လာသူေတြ၊ ႏိုင္ငံျခားမ်ိဳးႏြယ္စုေတြ ဆိုတဲ့အမွတ္တံဆိပ္ကလည္း တပါတည္း တြဲပါလာလိမ့္မယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ သတိမူသင့္ပါတယ္။ အထက္မွာေဖာ္ျပခဲ့သလို ေတာင္အာရွႏိုင္ငံေတြမွာ သေႏၶတည္လာခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးေတြအျဖစ္ခံယူၾကမယ္၊ ေတာင္အာရွ ယဥ္ေက်းမႈကိုေလ့လာလိုက္ၾကစားမယ္၊ ေတာင္အာရွရဲ႕ မ်ိဳးရိုးအျဖစ္သာ ရပ္တည္ၾကမယ္ဆိုရင္ က်ဴလီယာ၊ မယ္မန္၊ စူရ္သီ၊ ဘန္ဂါလီ၊ ပထန္ စတဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြအျဖစ္နဲ႔ရပ္တည္ၾကျပီး ကုလားလူမ်ိဳးဆိုတဲ့ ဘံုနာမည္ေအာက္မွာေနထိုင္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာျဖစ္ဖို႔အေရး ကုလားေသြးေဖာက္ထုတ္ေပးလို႔ မရဘူးလို႔ခံယူေနၾကတဲ့ ေတာင္အာရွမ်ိဳးခ်စ္ဝါဒီေတြအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားသားလူမ်ိဳးစုေတြအျဖစ္သာရပ္တည္ၾကမယ္ဆိုရင္လည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ကိုယ့္လမ္းကိုယ္ေရြးပိုင္ခြင့္အျပည့္ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကုလားလုပ္လို႔သူေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ ေတြ႕ရမယ့္ေဘး ၾကိဳေတြးထားဖို႔လိုသလို ျမန္မာ့နယ္နမိတ္အတြင္းမွာ သမိုင္းေၾကာင္းခ်ီျပီး သေႏၶတည္လာတဲ့ ပသီ၊ ပသၽွဴး၊ ရိုဟင္ဂ်ာ၊ ကမန္၊ ပန္းေသး၊ ေျမဒူး စတဲ့ လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ရပ္္တည္မႈကို မထိခိုက္မိေစဖို႔အတြက္ အထူးသတိျပဳဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

ကျပားျပႆနာ

ျမန္မာမြတ္စလင္အေၾကာင္းေျပာရင္ ကျပား ဆိုတာက အျမဲပါလာတက္ပါတယ္။ ကမၻာေန႔ရာအႏွံ႔မွာ မတူကြဲျပားတဲ့ လူမ်ိဳးေတြေရာေထြးေနထိုင္ၾကတာျဖစ္တဲ့အတြက္ လူမ်ိဳးမတူသူေတြအခ်င္းခ်င္း ထိမ္းျမွားၾကတာဟာ ထူးစမ္းတဲ့ကိစၥရပ္မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာမြတ္စလင္ေတြကသာ တမူထူးျပီး ကျပား ဇာတိျပေနတာမဟုတ္ပါဘူး။ ကျပားဆိုတာကိုလည္း ေရွ႕တန္းတင္ဖို႔မလိုအပ္ပါဘူး။ ကျပား ဟုတ္ျခင္း-မဟုတ္ျခင္း ဆိုတာဟာ လူေတြရဲ႕သက္မွတ္ခ်က္သာျဖစ္ပါတယ္။ မ်ိဳးရိုး သတ္မွတ္မႈေတြကိုျပန္ၾကည့္တဲ့ အခါမွာ အေဖဖက္ နဲ႔ အေမဖက္ မ်ိဳးရိုးႏွစ္ခုလံုးကို တန္းတူညီမၽွအသိအမွတ္ျပဳတဲ့ Bilateral Rules ကိုလက္ခံက်င့္သံုးသူေတြသာလၽွင္ ကျပား အျဖစ္ခံယူၾကပါတယ္။ ဒီနည္းနာဟာ မ်ိဳးရိုးသက္မွတ္ခ်က္မွာ တစ္ခုတည္းေသာနည္းနာ မဟုတ္သလို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ လူမ်ိဳးေတြကလည္း ဒီနည္းနာအတိုင္းက်င့္သံုးရမယ္လို႔ ဥပေဒနဲ႔ဘဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းအရဘဲျဖစ္ျဖစ္ အတည္တက်သက္မွတ္ထားတာမရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လူမ်ိဳးမတူသူ မိဘ ႏွစ္ပါးက ေပါက္ဖြားလာသူတိုင္း ကျပားျဖစ္တယ္လို႔ တသက္မွတ္တည္း မွတ္ယူလို႔မရပါဘူး။ တခ်ိဳ႕က Unilineral Rules လို႔ေခၚတဲ့ မ်ိဳးရိုးတစ္ခုတည္းကိုဘဲ လိုက္တဲ့ နည္းနာေတြအတိုင္းလိုက္ခံၾကပါတယ္။ မ်ိဳးရိုးစဥ္ဆက္ တစ္ေလၽွာက္ အေဖဖက္ ဒါမွမဟုတ္ အေမဖက္ တစ္ခုခုကိုဘဲ အစဥ္တစိုက္ လိုက္တာျဖစ္တယ္။ ဒီထဲမွာမွ အေဖဖက္လိုက္တယ္ဆို Patrilineal၊ အေမဖက္လိုက္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ Matrilineal လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေဖဖက္ ကိုဘဲ လိုက္ရမယ္၊ အေမဖက္ကိုဘဲ လိုက္ရမယ္ဆိုတဲ့ စည္းကမ္း သတ္မွတ္ခ်က္လည္းမရွိျပန္ပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ၾကျပန္ေတာ့ Ambilineal Rule ဆိုတဲ့ အေနနီးတဲ့ ေဆြမ်ိဳးအသိုင္းအဝိုင္းဖက္ကို လိုက္ၾကပါတယ္။ အေဖရဲ႕အမ်ိဳးေတြၾကားမွာၾကီးျပင္းလို႔ အေဖရဲ႕လူမ်ိဳးအျဖစ္ ခံယူတာမ်ိဳး၊ အေမရဲ႕အမ်ိဳးေတြၾကားမွၾကီးျပင္းရင္ အေမရဲ႕လူမ်ိဳးအျဖစ္ ခံယူတာမ်ိဳးျဖစ္္ပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ Double Descent ဆိုတဲ့ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကို ခြႏွင္းတဲ့ သက္မွတ္ခ်က္လည္းရွိပါေသးတယ္။ အေဖရဲ႕အမ်ိဳးေတြၾကားေရာက္ေတာ့ အေဖရဲ႕လူမ်ိဳး၊ အေမရဲ႕အမ်ိဳးေတြၾကားေရာက္ေတာ့ အေမလူမ်ိဳးလုပ္တာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ လူမ်ိဳးေတြဟာ ဒီလို လူမ်ိဳးသက္မွတ္ရာမွာ ဘယ္နည္းနာကိုဘဲ အတည္တက် က်င့္သံုးမယ္လို႔ ျပ႒ာန္းသတ္မွတ္ခ်က္ေတြ မရွိတဲ့အတြက္ ျမန္မာမြတ္စလင္ေတြကိုလည္း အေဖဖက္ေရာ အေမဖက္ပါ လိုက္ျပီး အေပါင္းလကၡဏာေတြနဲ႔ လူမ်ိဳးႏွစ္ခုစလံုးကိုထည့္ရမယ္လို႔ အတင္းအဓၶမ လုပ္လို႔မရပါဘူး။ လူတစ္ေယာက္ခ်င္းစီမွာ ကိုယ္ပိုင္ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာ အရင္ဆံုး ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အသိအမွတ္ျပဳဖို႔လိုပါတယ္။ ကရင္ေသြးစပ္လို႔ ကရင္လူမ်ိဳးအျဖစ္ ခံယူခ်င္တယ္ဆိုရင္လည္း ကရင္လူမ်ိဳးအျဖစ္ ခံယူပိုင္ခြင့္အျပည့္အဝရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကရင္လူမ်ိဳးအျဖစ္ခံယူမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကရင္ရဲ႕ရိုးရာဓေလ့နဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈေတြကိုလည္း ျမတ္ႏိုးတန္ဖိုးထားျပီး လိုက္နာက်င့္သံုးဖို႔လိုပါတယ္။ ဘာသာေရးနဲ႔ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားတက္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္း

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေနထိုင္ၾကတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြအေနနဲ႔ လက္ရွိအစိုးရကအသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး ၁၃၅ စုထဲက လူမ်ိဳးစုတစ္ခုခုအျဖစ္ သန္းေခါင္စာရင္းမွာေရြးခ်ယ္ျဖည့္စြပ္လိုက္တာနဲ႔ တိုင္းရင္းသားျဖစ္သြားျပီလို႔ မွတ္ယူလို႔မရပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သန္းေခါင္စာရင္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာတဲ့အခါမွာ ဘယ္လူမ်ိဳးရဲ႕ ဘယ္ေလာက္ရာခိုင္ႏႈန္းက ဘယ္ဘာသာကိုကိုးကြယ္တယ္ဆိုျပီး လူမ်ိဳးနဲ႔ ကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာ ယွဥ္တြဲေနလိမ့္မယ္ဆိုတာကို သတိမူသင့္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသား ၁၃၅ မ်ိဳးစာရင္းမွာမပါေပမယ့္ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ျမန္မာအျဖစ္ခံယူထားၾကတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြက လူမ်ိဳးစုေနရာမွာ “အျခားတိုင္းရင္းသားမ်ား” ဆိုတာကိုသာေရြးခ်ယ္ျပီး မိမိသက္ဆိုင္ရာ ရိုဟင္ဂ်ာ၊ ပသီ၊ ပန္းေသး၊ ပသၽွဴး၊ ေျမဒူး ဆိုတာကို လက္ေရးနဲ႔ေရးထည့္ဖို႔ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီက မိမိကိုယ္မိမိ တိုင္းရင္းသားျဖစ္ပါတယ္လို႔ ေၾကြးေၾကာ္လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါမွမဟုတ္ ကုလားအျဖစ္ခံယူျပီး ႏိုင္ငံျခားေသြးေႏွာတယ္လို႔ လက္ခံထားသူေတြကလည္း “ျမန္မာ-ႏိုင္ငံျခားေသြးေႏွာမ်ား” ဆိုတာကိုေရြးျပီး မိမိခံယူတဲ့ က်ဴလီယာ၊ မယ္မန္၊ စူရ္သီ၊ ဘန္ဂါလီ၊ ပထန္ အစရွိတဲ့ လူမ်ိဳးတစ္ မ်ိဳးမ်ိဳးဘဲျဖစ္ျဖစ္၊ အေပါင္းလကၡဏာေတြခံျပီး ႏွစ္မ်ိဳးသံုးမ်ိဳးဘဲျဖစ္ျဖစ္ လက္ေရးနဲ႔ထည့္ေရးႏိုင္ပါတယ္။ သန္းေခါင္စာရင္းျဖည့္တဲ့အခါမွာ ‘ျမန္မာ-ႏိုင္ငံျခားေသြးေႏွာမ်ား’၊ ‘အိႏိၵယ’၊ ‘ပါကိစၥတန္’၊ ‘ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ဘဂၤလီ’ အစရွိတဲ့ လူမ်ိဳးေတြကို ေရြးခ်ယ္ထားၾကျပီး အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြပါဆိုရင္ေတာ့ “ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြက သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ႏိုင္ငံျခားသားအျဖစ္ ခံယူၾကသူေတြ၊ ႏိုင္ငံသားေသြးေႏွာ သူေတြအျဖစ္ ခံယူၾကသူေတြ၊ တိုင္းရင္းသားအျဖစ္မေရြးခ်ယ္ၾကသူေတြ ပါလို႔” တရားဝင္မွတ္တမ္းတင္လိုက္သလိုျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။ ဦးေနဝင္းနဲ႔ စစ္အာဏာရွင္ေတြ ေပးခဲ့တဲ့ “ႏိုင္ငံျခားသားေသြးေႏွာတယ္” ဆိုတဲ့ အယူအဆကို သက္ဆိုးရွည္ေအာင္ အင္အားျဖည့္သလိုျဖစ္သြားမယ္ဆိုတာ သတိျပဳၾကဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

** ေဆာင္းပါးရွင္၏ အျမင္ႏွင့္ အာေဘာ္သာျဖစ္ပါသည္။