ႏိုဝင္ဘာ-၁၅ ၂၀၁၃
M-Media
စုစည္းတင္ဆက္သူ- ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံသား ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ( International Covenant on Civil and Political Rights – ICCPR )
အပိုဒ္ ၁၈
၁။ လူတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚႏိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာယူဆႏိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ သက္၀င္ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ႏိုင္ခြင့္ ရိွသည္။ အဆိုပါအခြင့္အေရးမ်ား၌ မိမိကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ သို႕မဟုတ္ သက္၀င္ယံုၾကည္မႈကို လြတ္လပ္စြာ ေျပာင္းလဲႏိုင္ခြင့္ ပါ၀င္သည့္အျပင္ မိမိ တစ္ေယာက္ခ်င္းျဖစ္ေစ၊ အျခားသူမ်ားႏွင့္စုေပါင္း၍ျဖစ္ေစ၊ ျပည္သူလူထု အမ်ားေရွ႕ေမွာက္တြင္ မဟုတ္ဘဲျဖစ္ေစ မိမိတို႕ကိုးကြယ္ေသာဘာသာ သို႕မဟုတ္ သက္၀င္ယံုၾကည္မႈကို လြတ္လပ္စြာ တင္ျပႏိုင္ခြင့္၊ က်င့္သံုးႏိုင္ခြင့္၊ ဘုရားေက်ာင္းကန္သြားလာ၀တ္ျပဳႏိုင္ခြင့္ ႏွင့္ ေဆာက္တည္ႏိုင္ခြင့္တို႕လည္း ပါ၀င္သည္။
၂။ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုမွ် မိမိေရြးခ်ယ္ ကိုးကြယ္ေသာဘာသာ သို႕တည္းမဟုတ္ ယံုၾကည္မႈ ပ်က္စီးေစရန္ တိုက္တြန္းျခင္း မျပဳႏိုင္။
၃။ ျပည္သူ႕လံုၿခံဳမႈ သို႕မဟုတ္ ျပည္သူ႕လုပ္ငန္း၊ ျပည္သူ႕က်န္းမာေရး သို႕မဟုတ္ က်င့္၀တ္တရား သို႕မဟုတ္ လူအမ်ား၏ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ အခြင့္အေရးတုိ႕ကို ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္မွအပ ကာကြယ္ရန္မွတစ္ပါး ဘာသာ သို႕မဟုတ္ ယံုၾကည္မႈကို သြန္သင္ျပသရန္ လြတ္လပ္ခြင့္အား ခ်ဳပ္ျခယ္ျခင္း မျပဳရ။
၄။ လက္ရိွသေဘာတူစာခ်ဳပ္အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံတုိ႕၏အာဏာပိုင္တို႕သည္ မိဘတို႕လြတ္လပ္ခြင့္ျဖစ္ေသာ က်င့္၀တ္ အရေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ဘာသာေရးအရေသာ္ လည္းေကာင္း မိမိတို႕၏သားသမီးမ်ားအား တညီတညြတ္တည္း ပညာေပးဆံုးမမႈ အားလံုးတို႕ကို တတ္ႏိုင္သေရြ႕ ေစာင့္ေရွာက္ ကာကြယ္အာမခံေပးရန္ တာ၀န္ရိွသည္။
လူတိုင္းတြင္ မိမိသေဘာအရ လြတ္လပ္စြာေတြးေခၚယံုၾကည္ခြင့္ရိွသည္။ ၄င္းသည္ မရုပ္သိမ္းႏိုင္ေသာ အခြင့္အေရးတစ္ခုျဖစ္ၿပီး၊ မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္မွ် ဆိုင္းငံ့ျ့ခင္း မျပဳႏိုင္။
———————————————————————-
ဘာသာေရး သို႕မဟုတ္ ယံုၾကည္မႈ စသည္တို႕အေပၚအေျခခံ၍ ပံုသ႑ာန္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ သည္းမခံမႈမ်ား၊ ဖိႏွိပ္ ခြဲျခားမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေၾကညာစာတမ္း (The Declaration on the Elimination of All Forms of Intolerance and of Discrimination Based on Religion or Belief)
— လြတ္လပ္စြာေတြးေခၚမႈ၊ လြတ္လပ္စြာခံယူႀကံဆမႈ သို႕မဟုတ္ လြတ္လပ္စြာယံုၾကည္မႈႏွင့္ကိုးကြယ္မႈ စသည္တို႕ကို က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္ေစာ္ကားျခင္းသည္ လူသားမ်ားကို ဒုကၡ မ်ားစြာေပးေသာ စစ္မက္ျဖစ္ပြားမႈကို တုိက္ရိုက္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ သြယ္၀ိုက္၍ေသာ္ လည္းေကာင္း ျဖစ္ေပၚေစသည္။ ယင္းသည္ ခြင့္ျပဳ လက္ခံႏိုင္ေသာအရာ မဟုတ္။
— လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္မႈ ၊ယံုၾကည္မႈ စသည့္အခြင့္အေရးတို႕ကို ေလးစားရန္၊ သည္းခံရန္ ႏွင့္ နားလည္မႈတို႕ကို တိုးျမွင့္ရန္လုိၿပီး ကုလသမဂၢ ခ်ာတာ စာခ်ဳပ္ႀကီးပါ မူတို႕ႏွင့္ မကိုက္ညီမႈမ်ားကို အဆံုးသတ္ရန္ ေသခ်ာေစရမည္ျဖစ္သည္။ [ အဖြင့္စကားခ်ီး ]
ေၾကညာစာတမ္း၏အပိုဒ္ ၁၈ ပါအခြင့္အေရးမ်ားထံတြင္ ေအာက္ပါအခြင့္အေရးမ်ား ပါ၀င္သည္။
* ျပည္သူအမ်ားစုေပါင္း၀တ္ျပဳခြင့္ ႏွင့္ ယင္း၀တ္ျပဳရန္ေနရာမ်ား သတ္မွတ္ေစရန္
* ကုသိုလ္ျပဳအသင္းအဖြဲ႕မ်ားကို တည္ေထာင္ႏိုင္ရန္
* ေစတနာအရအလွဴမ်ားကို လက္ခံျခင္းႏွင့္ရွာေဖြႏိုင္ရန္
* ဆီေလ်ာ္သင့္ေတာ္ေသာစာေပမ်ားကို ထုတ္ေ၀ျဖန္႕ခ်ိႏိုင္ရန္
* သင့္ေလ်ာ္ရာေနရာေဒသတို႕တြင္ ဘာသာေရးႏွင့္ ယံုၾကည္မႈဆိုင္ရာ ပညာေပး၊ ပညာျပန္႕ပြားေရးအစီအစဥ္မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္
* ယံုၾကည္မႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေန႕ထူးေန႕ျမတ္မ်ားကို ဆင္ႏႊဲက်င္းပႏိုင္ရန္
* ဘာသာေရးႏွင့္ယံုၾကည္မႈအတြက္၊ လုိအပ္ေသာျပည္တြင္းျပည္ပဆက္သြယ္ေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္
ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္း ျပ႒ာန္းရမည္။
* ဥပေဒျဖင့္ ျပ႒ာန္းရန္
* ျပည္သူ႕လံုၿခံဳမႈ၊ လုပ္ငန္း၊ က်န္းမာေရး သို႕မဟုတ္ က်င့္၀တ္သိကၡာ သို႕မဟုတ္ အျခားသူမ်ား၏အခြင့္အေရးတို႕ကို ကာကြယ္ေပးရန္
* သည္းမခံႏိုင္မႈႏွင့္ဖိႏွိပ္ခြဲျခားမႈတို႕ကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳေသာ အတန္းအစားခြဲျခားျခင္း၊ ဖယ္ရွားျခင္း၊ ကန္႕သတ္ခ်ဳပ္ျခယ္ျခင္း ႏွင့္ မ်က္ႏွာသာေပးမႈမ်ား မပါ၀င္ေစရန္တို႕ျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံအစိ္ုးရမ်ားသည္ သည္းမခံႏိုင္ဖြယ္ရာမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ ခြဲျခားမႈမ်ားကိုလည္းေကာင္း ရပ္တန္႕ေစရန္အတြက္ (ႏွင့္) ဥပေဒမ်ားျပ႒ာန္းရာတြင္ ထိေရာက္ေသာေဆာင္ရြက္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ရမည္။ ကေလးသူငယ္မ်ားကို မိမိတို႕၏မိဘမ်ားႏွင့္ အုပ္ထိန္းသူတုိ႕ ကိုးကြယ္ႏွစ္သက္ေသာ ဘာသာတရား၏ သြန္သင္ဆံုးမခ်က္မ်ားတြင္သာ ေပ်ာ္ေမြ႕ေစရမည္။ မိဘသားသမီး အားလံုးႏွင့္ လူသားအားလံုးတြင္ နားလည္မႈ ႏွင့္ ခႏၱီပါရမီ စသည့္ မြန္ျမတ္ေသာ စိတ္ထား ပြားမ်ားၿပီး သူတစ္ပါး၏ သာသနာႏွင့္ ယံုၾကည္မႈတို႕၏ လြတ္လပ္မႈမ်ားကို ေလးစားကာ မိႆဟာရ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ေစရမည္။
အပိုဒ္ ၂၆
လူတိုင္းသည္ ဥပေဒေရွ႕ေမွာက္တြင္ အညီအမွ်ျဖစ္ၿပီး မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ် ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမရိွဘဲ ဥပေဒ၏အကာအကြယ္ကို ခံစားပိုင္ခြင့္ရိွသည္။
ဤကဲ့သို႕ပင္ အသားအေရာင္၊ လိင္၊ ဘာသာစကား၊ ဘာသာေရး သို႕မဟုတ္ အျခားအယူအဆ၊ အမ်ဳိးသားဇာစ္ျမစ္ သို႕မဟုတ္ လူမႈေရးဇာစ္ျမစ္၊ ဥစၥာဓန၊ မ်ဳိးရိုးဇာတိ ႏွင့္ အျခားအဆင့္အတန္းျခားနားျခင္းရိွေသာ လူတို႕ကို အစိုးရက တူညီစြာ ႏွင့္ ထိေရာက္စြာ အာမခံေပးလ်က္ ကာကြယ္ေပးရသည္။
လူတိုင္းသည္ ခြဲျခားမႈမ်ားတို႕မွ အကာအကြယ္ရပိုင္ခြင့္ ရိွသည္
—————————————————————–
ရွင္းလင္းေဖာ္ျပခ်က္
ဤအပိုဒ္တြင္ မည္သည့္လူတန္းစားကိုမဆို အထူးမ်က္ႏွာသာေပးမႈကို တားျမစ္သည္။ အပိုဒ္ ၂ အရ တရား၀င္အာမခံခ်က္မ်ားအေပၚ ထပ္ဆင့္ ကတိေပးေရးသားထားသည္။
“ အသားအေရာင္၊ လိင္၊ လူတိုင္း၊ လူမ်ဳိး၊ မ်ဳိးႏြယ္ စသည္ျဖင့္ သူ႕ထက္ငါ ေကာင္း၊ဆိုးသည္ဟူေသာ အေတြးအျမင္ ထင္ျမင္ယူဆမႈမ်ားမွ တဆင့္ အုပ္စု၊ အတန္းအစား၊ အလႊာအသီးသီးတို႕ေၾကာင့္ ခြဲျခားျခင္း ေပၚေပါက္လာရေပသည္ ” [ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႕ႀကီး ]
၁၉၇၈ ခုႏွစ္ လူမ်ဳိး ႏွင့္ မ်ဳိးႏြယ္စြဲလန္းမႈ အေပၚပတ္သက္သည့္ ေၾကညာစာတမ္း
လူတစ္မ်ုဳိးကို တစ္မ်ဳိးထက္တစ္မ်ဳိး နိမ့္ျမင့္သည္ဟူ၍ ခြဲျခားရန္အတြက္ လူမ်ဳိးကြဲျပားမႈအေပၚ အေၾကာင္းျပ၍ မရႏိုင္။
— လူမ်ဳိး သို႕မဟုတ္ မ်ဳိးစု မ်ဳိးႏြယ္တစ္မ်ဳိးႏွင့္တစ္မ်ဳိး ေမြးရာပါဂုဏ္သိကၡာအားျဖင့္ နိမ့္ျမင့္၊ ႀကီးငယ္၊ ယုတ္ည့ံသည္၊ မြန္ျမတ္သည္ ဟူေသာအဆိုတြင္ ပါ၀င္သက္ဆိုင္ေနသည့္ မည္သည့္၀ါဒသေဘာတရားမွ်မဆို အေျခခံသိပၸံပညာႏွင့္လည္းေကာင္း၊ လူ႕က်င့္၀တ္တရားႏွင့္ လူသား၀ါဒဥပေဒမူႏွင့္ လည္းေကာင္း ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီး ဆန္႕က်င္လ်က္ရိွသည္။
-သမိုင္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ မတူညီေသာ အာဏာ၏ေနာက္ဆက္တြဲ အားေပးမႈအျဖစ္ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ အမ်ဳိး၊ အလႊာ စသည့္ ကြာျခားျခင္းႏွင့္ ကြာဟမႈတို႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရေသာ လူမ်ဳိးေရးစြဲလန္းမႈ(ဘက္လိုက္လိုမႈ) တို႕သည္ လံုးလံုးလ်ားလ်ား မွားယြင္းေလၿပီ။ [ အပိုဒ္ ၂ ]
လူမ်ဳိး သို႕မဟုတ္ မ်ဳိးႏြယ္တစ္စုသည္ အျခားေသာလူမ်ဳိး သို႕မဟုတ္ မ်ဳိးႏြယ္တစ္စုထက္ ပို၍ျမင့္ျမတ္သည္ဟူေသာ အဆိုသည္ အေျခအျမစ္မရိွသလို လူမ်ဳိးေရးစြဲလန္းမႈသည္လည္း မွန္ကန္ေသာ သေဘာမရိွ။
အပိုဒ္ ၂၇
လူမ်ုဳိးစု၊ ဘာသာအယူအဆ သို႕မဟုတ္ ဘာသာစကားအားျဖင့္ ကြဲျပားၾကၿပီး လူနည္းစုမ်ားေနထိုင္ေသာတိုင္းျပည္မ်ားတြင္ အျခားလူနည္းစု သို႕မဟုတ္ မ်ုဳိးႏြယ္စုတစ္ခုႏွင့္အတူ လူနည္းစုတစ္စုက မိမိတို႕၏ ယဥ္ေက်းမႈအရျဖစ္ေစ၊ ဘာသာ စကားျဖစ္ေစ၊ ဘာသာ အယူအဆျဖစ္ေစ လြတ္လပ္စြာ က်င့္သံုးေဟာေျပာ သြန္သင္ျခင္းကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ကန္႕သတ္ျခင္း မျပဳႏိုင္။
* လူနည္းစုမ်ားတြင္ မိမိတို႕၏လူမ်ဳိးစုတစ္စုတည္းအျဖစ္ရိွေနရန္ အခြင့္အေရးရိွသည္။
ရွင္းလင္းေဖာ္ျပခ်က္
လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းတြင္ လူနည္းစုမ်ားသည္ လံုၿခံဳရာမဲ့ေသာအုပ္စုတစ္စုျဖစ္ၿပီး အထူးေစာင့္ေရွာက္မႈႏွင့္ကာကြယ္မႈကို လိုအပ္သည္။ ထို႕အတြက္ လူနည္းစုကိုအထူး ရည္ရြယ္ေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားစြာတို႕ ေပၚေပါက္အသက္၀င္လာခဲ့ရသည္။
အျခားဆီေလ်ာ္ေသာအခ်က္အလက္မ်ား
၁။ မ်ဳိးျပဳန္းသတ္ျဖတ္မႈဆိုင္ရာသေဘာတူညီခ်က္ – Convention of the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide (GC)
“ ျပႆနာအားလံုးလိုလိုတြင္ လူနည္းစုမ်ားသည္ သဘာ၀အားျဖင့္ မ်ဳိးျပဳန္းသတ္ျဖတ္မႈ၏ဓားစာခံမ်ား ျဖစ္ရသည္ ”
[ လူနည္းစုအခြင့္အေရးအုပ္စု ]
မ်ဳိးျပဳန္းသတ္ျဖတ္မႈဆိုင္ရာသေဘာတူညီခ်က္စာခ်ဳပ္ GC တြင္ မ်ဳိးျပဳန္းသတ္ျဖတ္မႈကို
– ျပည္သူလူထုကို သတ္ျဖတ္ျခင္း
– ျပည္သူလူထုကို ကိုယ္ကာယအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအားျဖင့္လည္းေကာင္း အနာတရာထိခိုက္ေစျခင္း
– ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လံုး သို႕မဟုတ္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းတို႕အား ကိုယ္ကာယ(ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ)ပ်က္စီးေစရန္ တမင္သက္သက္ စီမံေဆာင္ရြက္ျခင္း
– ေမြးဖြားမႈကို တားျမစ္ျခင္း ႏွင့္
– ကေလးသူငယ္မ်ားကို ေရႊ႕ေျပာင္းပစ္ျခင္း
စသည္ျဖင့္ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး၊ လူမ်ဳိးစုတစ္စု၊ ဘာသာေရးအုပ္စုတစ္စုတို႕ကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွရိွျဖင့္ ဖ်က္ဆိးျခင္း သို႕မဟုတ္ ဖ်က္ဆီးရန္ရည္ရြယ္ျခင္း ဟူ၍ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားပါသည္။
မ်ဳိးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္မႈႏွင့္စပ္လ်ဥ္းေသာ ထုိျပႆနာမ်ဳိးအတြက္ သင့္ေလ်ာ္သည့္အတိုင္းအတာျဖင့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ေစရန္ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာပိုင္မ်ားသည္ ကုလသမဂၢကို အကူအညီေတာင္းဆိုႏိုင္ပါသည္။
၂။ ပညာေရးအေပၚ ခြဲျခားမႈဆိုင္ရာ ပဋိညာဥ္ – Convention against Discrimination in Education
ပညာေရးအေပၚခြဲျခားမႈဆိုင္ရာပဋိညာဥ္သည္ လူနည္းစုတို႕အေနျဖင့္ မိမိတို႕ဘာသာစကားျဖင့္ မိမိတို႕၏ပညာေရး ရယူသင္ၾကားႏိုင္ေရးအတြက္ ကူညီေဆာင္ရြက္သည္။
၃။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈနည္းမ်ဳိးစံုအား ဖ်က္သိမ္းေရးဆိုင္ရာ ပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္ – International Convention on the Elimination of all Forms of Racial Discrimination (CERD)
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈ နည္းမ်ဳိးစံုအား ဖ်က္သိမ္းေရးဆိုင္ရာ ပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္သည္ မ်ဳိးႏြယ္အုပ္စုမ်ားတို႕၏ တိုးတက္မႈကို အာမခံခ်က္ေပးႏိုင္ေသာ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား အေပၚ ကူညီအားေပးသည္။
၄။ လြတ္လပ္ေရးရေသာ တိုင္းျပည္မ်ားရိွ ေဒသခံႏွင့္ ေတာင္တန္းေဒသ လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ဆိုင္ေသာ ပဋိညာဥ္ – Convention concerning Indigenous and Tribal Peoples in Independent Countries (IL0 169)
ေတာင္တန္းေဒသရိွလူမ်ဳိး ဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏အသိုင္းအ၀ိုင္းႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ္လည္း မိမိတို႕၏ဥပေဒ၊ ဓေလ့ထံုးစံ ႏွင့္ ဘာသာစကားတုိ႕မွာ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အျခားေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ကြာျခားသည္။ သို႕ရာတြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ၏မူအရ ၄င္းတို႕၌ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္း ခြင့္မရိွဟု ဤစာခ်ဳပ္တြင္ ျပ႒ာန္းထားသည္။
မူရင္းဌာေနလူမ်ဳိးစု ဆိုသည္မွာ တိုင္းရင္းသား အသိုင္းအ၀ိုင္းရိွ လူတစ္စုျဖစ္ၿပီး
– ယင္းႏိုင္ငံ၏နယ္ပယ္သို႕ က်ဴးေက်ာ္သူမ်ား မေရာက္လာခင္ကတည္းက ထိုေဒသတြင္ ေနထိုင္လ်က္ရိွသူ
– မိမိကုိယ္ကိုမိမိ က်ဴးေက်ာ္မႈမတိုင္မီလူူမ်ဳိး သို႕မဟုတ္ ကိုလိုနီမတိုင္မီလူမ်ဳိးအေနျဖင့္သာ ခံယူသူ
– မည္သူ၏ႀကီးစိုးမႈမွ်မခံေသာ လူမ်ဳိးမ်ားဟုခံယူသူ
– မိမိယဥ္ေက်းမႈပံုစံ၊ မိမိ၏လူမႈေရးရာဥပေဒ၊ တရားဥပေဒက်င့္ထံုးမ်ားကို ထိန္းသိမ္းၿပီး အနာဂတ္၌ ထိုကဲ့သို႕ပင္ လူမ်ဳိးစုတစ္မ်ဳိးအေနႏွင့္ ဆက္လက္၍ သီးသန္႕ပိုင္နက္အတြင္း ေနထိုင္သြားႏိုင္ရန္ လက္ဆင့္ကမ္းျဖန္႕ျဖဴးေပးႏိုင္သူ ဟူ၍ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားသည္။
ေျမယာျပႆနာ
ကမာၻတစ္၀ွမ္းရိွ ဌာေနေဒသခံလူမ်ဳိးတို႕ ရင္ဆိုင္ေနရေသာ ျပႆနာမ်ားသည္ ေျမယာပဋိပကၡကို အေျခခံသည္။ ဘိုးဘြားအေမြေျမယာမ်ား လက္မဲ့ျဖစ္မႈ၊ အစဥ္အလာပိုင္ျဖစ္ေသာ သယံဇာတမ်ား ဆံုးရံႈးမႈတို႕ေၾကာင့္ ေဒသခံလူမ်ဳိးတို႕သည္ စီးပြားေရးပ်က္သုဥ္းျခင္း၊ ၄င္းတို႕ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနယ္ေျမ၏ အနာဂတ္ေရးအား ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္တို႕ ဆံုးရံႈးျခင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈတိမ္ေကာေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္း စသည့္ မလႊဲမေရွာင္ႏိုင္ေသာ အက်ဳိးဆက္မ်ားႏွင့္ႀကံဳေတြ႕လာရေတာ့သည္။ [ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအသက္ရွင္ေရးအဖြဲ႕ ]
IL0 169 သည္
– ေတာင္တန္းေဒသလူမ်ဳိးမ်ား ေျမယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရိွရန္
– မိမိတို႕၏သဘာ၀သယံဇာတပစၥည္း ကာကြယ္ရန္
– ျပည္သူမ်ားကို အဓမၼေျပာင္းေရႊ႕ေစျခင္းမွ တားျမစ္ရန္
– ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ေရးကိစၥအတြက္ လုိအပ္ခ်က္မ်ားေပးရန္
– က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္မႈအေပၚ အျပစ္ဒဏ္ေပးရန္တို႕ကို ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးသည္။
၅။ တိုင္းရင္းသား သို႕မဟုတ္ လူမ်ုဳိးစု၊ ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ ႏွင့္ ဘာသာစကားကြဲျပားေသာ လူနည္းစုမ်ား အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ေၾကညာစာတမ္း – Declaration on the Rights of Persons Belonging to National or Ethnic, Religious and Linguistic Minorities. 1992
ဤစာခ်ဳပ္သည္
– မိမိတို႕၏ယဥ္ေက်းမႈကို ေက်နပ္စြာခံစားရန္
– မိမိတို႕၏ဘာသာယံုၾကည္မႈကို က်င့္သံုးသြန္သင္ဆံုးမရန္
– မိမိတို႕ဘာသာစကားကို အသံုးျပဳရန္
– မိမိဖာသာအေနႏွင့္လည္းေကာင္း၊ လူထုအေနႏွင့္လည္းေကာင္း လြတ္လပ္စြာေနၿပီး ၄င္းအေပၚ အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစမည့္ ခြဲျခားမႈပံုသ႑ာန္အမ်ဳိးမ်ဳိးမွ ကင္းေ၀းေစရန္
– မိမိတို႕၏လူနည္းစုအေရးႏွင့္ဆိုင္ေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ရာတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္အေနႏွင့္ျဖစ္ေစ၊ ေဒသအေနႏွင္ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ရန္ စသည့္အခြင့္အေရးမ်ားကို ပဓာနျပဳသည္။
ႏိုင္ငံအစိုးရမ်ားသည္
– ဥပေဒေရွ႕ေမွာက္တြင္ ခြဲျခားမႈ မရိွ၊ တူညီေသာအခြင့္အေရးျဖင့္ ၄င္းတို႕၏လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားကို က်င့္သံုးႏိုင္ေသာ အခြင့္အေရးကို အာမခံခ်က္ေပးရန္
– ႏိုင္ငံေတာ္ဥပေဒႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စံခ်ိန္စံၫႊန္းကို ခ်ဳိးေဖာက္ရေသာ လုပ္ရပ္မ်ားမွလြဲ၍ လူနည္းစုတို႕၏ အျခားေသာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို ျမွင့္တင္ေပးရန္
– ၄င္းတို႕၏တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားကို ေကာင္းမြန္ေသာ အခြင့္အေရးရရိွေရး အတြက္ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားခ်မွတ္ရန္
– ႏိုင္ငံတစ္ႏို္င္ငံ အတြင္းရိွေသာ လူနည္းစုတို႕၏ သမိုင္း၊ ဓေလ့ထံုးတမ္း ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ အတတ္ပညာမ်ားကို ဆည္းပူးေလ့လာရန္ အတြက္ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို အားေပးရန္
– ႏို္င္ငံေတာ္၏ႀကီးပြား တိုးတက္မႈဆိုင္ရာ စီမံကိန္းမ်ားတြင္ ၄င္းလူနည္းစုတို႕ပါ၀င္ႏိုင္ေရးအတြက္ စဥ္းစားရန္
စသည့္ အခ်က္မ်ားေပၚတြင္ တာ၀န္ရိွသည္။
၆။ ဗီယင္နာ ေၾကညာစာတမ္း
အစိုးရတုိ႕သည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဥပေဒအရ တူညီေသာအေျခခံမူ ႏွင့္ ေဒသခံျပည္သူတို႕၏ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ား အားလံုးႏွင့္အေျခခံ လြတ္လပ္မႈမ်ားကို ခြဲျခားမႈမရိွဘဲ ေလးစားရန္အတြက္ ဟန္ခ်က္ညီညီ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို စီစဥ္ခ်မွတ္ၿပီး၊ ၄င္းတို႕၏ ကြဲျပားျခားနား၍သီးျခားျဖစ္လ်က္ရိွေသာ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ား တန္ဖိုးကို ေလးစားရမည္။ [ အပိုဒ္ ၂၀ ]
၇။ ႏိုင္ငံတကာေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားမ်ားႏွင့္ ၄င္းတို႕၏မိသားစုမ်ားအခြင့္အေရး ကာကြယ္မႈဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္ – International Convention on the Protection of the Rights of All Migrant Workers and Members of their Families. 1990
ဤစာခ်ဳပ္သည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံသားႏွင့္ႏိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာသေဘာတူစာခ်ဳပ္ ICCPR တြင္ ပါ၀င္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားအနက္ ေအာက္ပါ အခြင့္အေရးမ်ားကို ထပ္မံ ဖြင့္ဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႕မွာ
– ျပည္သူမ်ားကို တိုင္းျပည္မွႏွင္ထုတ္ျခင္းအား ကာကြယ္မႈ
– လူမ်ဳိးစုခြဲျခားျခင္း မရိွဘဲ တန္းတူညီမွ် ရိွေစမႈ၊ အထူးသျဖင့္ လစာႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ အေျခအေနမ်ားတြင္ တန္းတူညီတူရိွမႈ၊
– ၀င္ေငြႏွင့္စုေငြမ်ားကို မိမိတို႕ကိုယ္တုိင္ ေပးပို႕လႊဲေျပာင္းေပးပို႕ႏိုင္မႈ
– ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားတို႕၏ ယဥ္ေက်းမႈသီးျခားရိွေနေရးကိုေလးစားမႈ
စသည္တို႕ျဖစ္သည္။
ဤသေဘာတူစာခ်ဳပ္သည္ လံုေလာက္ေသာတိုင္းျပည္မ်ား၏အတည္ျပဳမႈ မရရိွေသးေသာေၾကာင့္ ေလာေလာဆယ္အားျဖင့္ အာဏာသက္ေရာက္ျခင္း မရိွေသးေပ။ (ယခုအခါ အတည္ျပဳအင္အားမ်ားျပားလာၿပီး အာဏာသက္ေရာက္လုၿပီျဖစ္သည္)
The Human Rights Handbook (Kathryn English & Adam Stapleton)အား ျမန္မာျပန္ဆိုထားေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ လူ႕အခြင့္အေရး လက္စြဲစာအုပ္(စက္တင္ဘာ၊ ၂၀၀၀) မွ ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပသည္။
