ႏိုဝင္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃
M-Media
မူရငး္ေဆာင္းပါးရွင္- ေသာမတ္စ္ ဖူလာ
ဘာသာျပန္- ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္
ဓာတ္ပံု အညႊန္း- မေသမခ်င္းဓားနဲ႔ ထိုးခုတ္ သတ္ျဖတ္ခံရသူ သျဗဳခ်ဳိင္ေက်းရြာက အသက္ ၉၄ ႏွစ္အရြယ္ အမယ္အိုရဲ႕သမီး
သျဗဴခ်ဳိင္၊ ျမန္မာ။ ။ ဆန္စပါးစိုက္ပ်ဳိးသက္ေမြးေနၾကတဲ့ ဒီရြာထဲ ဗုဒၶဘာသာအၾကမ္းဖက္အုပ္စုေတြ ၀င္ေရာက္လာခ်ိန္မွာ ခါးေအာက္ဖက္ ကိုယ္တစ္ပိုင္း ေလျဖတ္ထားတဲ့ ေဒၚေအးၾကည္ကို သမီးနဲ႔ေျမးမႏွစ္ဦးက အနီး၀န္းက်င္ကေတာအုပ္အတြင္း အလ်ဥ္မီသယ္ေဆာင္ေခၚယူသြားဖို႔ အင္မတန္ ေလးပင္ခက္ခဲလြန္းလွပါတယ္။
မီးကြင္းေတြ၊ ဓားေတြ ကိုင္ေဆာင္ေ၀ွ႕ရမ္းေနၾကတဲ့ အမ်ဳိးသားသံုးဦးဟာ အသနားခံေတာင္းပန္မႈကို အလ်ဥ္းအေရးမစိုက္ပဲ ေဒၚေအးၾကည္ထံကို တဟုန္ထိုး ေျပး၀င္သြားခဲ့ၾကတယ္။ သူမရဲ႕ သမီးနဲ႔ေျမးမကလည္း အလြတ္ရုန္းထြက္ေျပးလိုက္ရတယ္။ နာရီအနည္းငယ္ၾကာၿပီးေနာက္ မီးခိုးေငြ႕တလူလူ သူမရဲ႕သစ္သားအိမ္ေဘးမွာ ေဒၚေအးၾကည္ရဲ႕ရုပ္အေလာင္းကို ျပန္ေတြ႕ခဲ့တယ္။ သူမဟာ ဓားနဲ႔ ေျခာက္ႀကိမ္အထိ ထိုးခုတ္ခံရတယ္လို႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕က ဆိုတယ္။ သူမရဲ႕အသက္က ၉၄ ႏွစ္အထိ ရိွေနပါၿပီ။
ၿပီးခဲ့တဲ့လအတြင္း သျဗဳခ်ဳိင္တိုက္ခိုက္မႈမွာ သတ္ျဖတ္ခံရသူ မြတ္စ္လင္မ္ငါးဦးအနက္ ေဒၚေအးၾကည္လည္း အပါအ၀င္ တစ္ဦးပါ။ အဲ့ဒီတိုက္ခိုက္မႈမွာ အိမ္ေပါင္း တစ္ဒါဇင္ေက်ာ္လည္း မီးတင္ရိႈ႕ခဲ့ၾကတယ္။ တစ္ႏွစ္ခြဲေလာက္ ႀကိဳၾကားႀကိဳၾကားနဲ႔ အဆက္မျပတ္ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေၾကာင့္ လူေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ အသက္ဆံုးရႈံးခဲ့ရၿပီ။ အမ်ားစုကေတာ့ မြတ္စ္လင္မ္ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
သို႔ေသာ္လည္း ကယ္ကူရာမဲ့အမယ္အိုႀကီးတစ္ဦးကို သတ္ျဖတ္လိုက္ျခင္းဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူမ်ားစုတိုင္းျပည္ထဲရိွေနတဲ့ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးဆိုင္ရာ ကမ္းကုန္ေအာင္ဆိုးသြမ္းခ်က္မ်ားထဲက လကၡဏာတစ္ခုအျဖစ္၊ အၾကမ္းဖက္ခံသူမ်ားအေပၚ သနားညွာတာျခင္းကင္းမဲ့မႈ၊ သတ္ျဖတ္ျခင္းအေပၚ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြရဲ႕ မတားျမစ္မႈ ျမင္ကြင္းႀကီးအျဖစ္ ေပၚလြင္လာပါေတာ့တယ္။
ဒီသတ္ျဖတ္မႈေတြကို ႏိုင္ငံပိုင္သတင္းမီဒီယာေတြကလည္း ပဋိပကၡရဲ႕ဓားစာခံျဖစ္ရတဲ့ပံုဟန္နဲ႔ တဖက္ေစာင္းနင္း ေဖာ္ျပခဲ့ၾကတယ္။ အေသးစိပ္အခ်က္အလက္ေတြကို ထုတ္ျပန္ျခင္း မရိွၾကဘူး။ ေသမႈေသခင္းမ်ားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တိုက္ရိုက္စစ္ေဆးစံုစမ္းဖို႔ အပ်ံသင္စဒီမိုကေရစီသမၼတက သူ႔သမၼတရံုးကို အမိန္႔ေပးခဲ့ေပမယ့္ တိုင္းသိျပည္သိ ရႈတ္ခ်ကန္႔ကြက္တာ မေတြ႕ရပါဘူး။
“ ဒီေလာက္ အိုမင္းမစြမ္းျဖစ္ေနသူကို လူ႔ယဥ္ေက်းမႈအရ ေလးေလးစားစားဆက္ဆံရမွာျဖစ္တယ္။ ဒီအမယ္အိုႀကီးကို သတ္ျဖတ္မႈက အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒဆိုတဲ့အျမင္ကို လွစ္ဟျပလိုက္သလိုပါပဲ။ ဒီကိစၥသာ မျဖစ္ပြားခဲ့ဘူးဆိုယင္ သတ္ျဖတ္မႈေတြ ဆက္တိုက္ျဖစ္ေနဦးမယ့္ အခ်က္ကို ေတြ႕ရတယ္ ” ဆိုၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အမႈထမ္းခဲ့ဖူးတဲ့ ကုလသမဂၢအရာရိွေဟာင္း ရစ္ခ်တ္ ေဟာ္စီ Richard Horsey က ဆိုပါတယ္။
မၾကာေသးမီအခ်ိန္အထိ တည္ရိွေနခဲ့တဲ့ ေနာက္ဆံုးလက္က်န္ၿငိမ္းခ်မ္းမႈေလးကို ဒီအၾကမ္းဖက္မႈက လွဲက်င္းဖယ္ထုတ္ပစ္ခဲ့တယ္။ ဒီေဒသအတြင္း မြတ္စ္လင္မ္နဲ႔ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဟာ ေအးအတူပူအမွ် သင့္သင့္ျမတ္ျမတ္ မ်ဳိးဆက္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကတာပါ။ စစ္အာဏာရွင္ေဟာင္းေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕မေကာင္းဆိုး၀ါးအခ်ဳိ႕ကို လြတ္ေျမာက္ခြင့္ မေပးခင္ကာလအထိ ဆိုပါေတာ့။ အေနာက္ပိုင္းရခိုင္ျပည္နယ္က ဒီသျဗဳခ်ဳိင္ရြာမွာေရာ အျခားေဒသမ်ားပါ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြက မီးေမႊးမႈပါပဲ။ အစြန္းေရာက္ဗုဒၶဘာသာ၀င္အုပ္စုျဖစ္တဲ့ ၉၆၉ အဖြဲ႕ရဲ႕ေဟာေျပာလမ္းေၾကာင္းခ်က္ေတြက အဲ့ဒီမီးကိုေမႊးယူခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္။ အာဏာပိုင္မ်ားကလည္း အဲ့ဒီ အမုန္းသြတ္သြင္းေဟာေျပာလႈံ႕ေဆာ္ခ်က္ေတြကို ဆက္လက္လိုက္ေလ်ာခြင့္ျပဳတဲ့အခါ တိုင္းျပည္အႏွံ႔ ၾသဇာလႊမ္းၿပီး ႀကီးစိုးမင္းမူလာၾကတယ္။
ကိုလိုနီေခတ္ကာလမေက်လည္မႈတစ္စိတ္တစ္ပိုင္းေပၚအေျချပဳလာတဲ့ မြတ္စ္လင္မ္ေတြကိုမုန္းတီးမႈက ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ ေတာ္ေတာ္ေလး နက္ရႈိင္းေနတယ္။ မြတ္စ္လင္မ္ေတြအေပၚ စာနာနားလည္မႈကိုပင္လွ်င္ မေဖာ္ျပရဲေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြပင္လွ်င္ အၾကမ္းဖက္ခံမိသားစုေတြကို ႏွစ္သိမ့္မႈေပးဖို႔ ေၾကာက္ရြံ႕ေနတဲ့အထိပါပဲ။
ေဒၚေအးၾကည္ရဲ႕ရုပ္အေလာင္းကို စစ္ေဆးၾကည့္ရႈခဲ့စဥ္ ရဲတပ္ဖြဲ႕မွဴး ဦးတင္ေမာင္လြင္က “ ရက္စက္လိုက္ၾကတာဗ်ာ ” လို႔ ေျပာၾကားခဲ့တာ သူမရဲ႕သမီးနဲ႔ေျမးမျဖစ္သူတို႔ မွတ္မိေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တယ္လီဖုန္းနဲ႔အင္တာဗ်ဴးတဲ့အခါမွာေတာ့ ဦးတင္ေမာင္လြင္က အျခားေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အစိုးရ၀န္ထမ္းမ်ားအတိုင္း ဒီလူသတ္မႈအေပၚ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရမသံုးပဲ ေရွာင္လႊဲသြားခဲ့ပါတယ္။
“ တစ္ဖက္ဖက္ကို မ်က္ႏွာလိုက္တဲ့အသံုးအႏႈန္းမ်ဳိးနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ မေျပာဆိုခဲ့ပါဘူး ” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။
ႏွစ္ငါးဆယ္စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအလြန္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက စစ္ကၽြန္တိုင္းျပည္အျဖစ္ ရိွေနဆဲပါ။ စစ္တပ္တစ္ခုထဲမွာ အင္အား ငါးသိန္း၀န္းက်င္ရိွေနတဲ့အျပင္ အရပ္၀တ္ေထာက္လွမ္းေရးအရာရိွေတြကလည္း ေနရာအႏွံ႔ စိုးမိုးေနဆဲပါ။ ဒါေတာင္မွ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားအေနနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူရမ္းကားအုပ္စုကို မတားျမစ္ႏိုင္ၾကဘူး သို႔တည္းမဟုတ္ တားျမစ္လိုစိတ္မရွိတာ ေတြ႕ေနရတယ္။
အာဏာပိုင္ေတြက ဒီလုိျပႆနာေတြျဖစ္လာမွာကို ေကာင္းစြာသိၿပီးျဖစ္တယ္၊ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈ မတိုင္မီတစ္ရက္အလို စက္တင္ဘာ ၃၀ ရက္က လာလတၱံ႕ေသာ အႏၱရာယ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဒသခံရဲစခန္းကေန ဖုန္းဆက္ေျပာၾကားမႈတစ္ရပ္ရိွခဲ့ေၾကာင္း၊ ရြာအ၀င္လမ္း၀မွာ အကာအကြယ္ျပဳလုပ္ဖို႔ ညႊန္ၾကားခဲ့ေၾကာင္း မြတ္စ္လင္မ္ရြာသားမ်ားက ေျပာျပလို႔ပါပဲ။
ေအာက္တိုဘာလ ၁ ရက္ အေစာပိုင္းမွာ ဒါဇင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ လူရမ္းကားအုပ္စုခ်ီတက္လာၾကတာကို ရြာသားေတြ သတင္းရတဲ့အခါ သူတို႔ရြာနဲ႔မိုင္အနည္းငယ္မွ်သာကြာေ၀းတဲ့ ရဲစခန္းနဲ႔စစ္တပ္ဆီ မတုန္႔မဆိုင္း ဖုန္းဆက္အေၾကာင္းၾကားၾကပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြက သံသယစကားနဲ႔သာ တုန္႔ျပန္ခဲ့ေၾကာင္း “ မင္းတို႔ ေသခ်ာရဲ႕လား၊ ဟုတ္ေရာဟုတ္ရဲ႕လား ဆိုၿပီး သူတို႔က ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ေမးျမန္းခဲ့ၾကတယ္။ အေသအခ်ာပါပဲ။ အျမန္ဆံုးလာ(တားဆီး)ၾကပါ ဆိုၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔က သူတို႔ကို အေၾကာင္းၾကားခဲ့ပါတယ္ ” လို႔ မြတ္စ္လင္မ္လယ္သမား ဦးျမင့္ေအာင္က ျပန္လည္ ေျပာျပပါတယ္။
ရဲကားတစ္စီးသာ ေရာက္လာခဲ့တယ္။ အရုဏ္မတိုင္မီ ၀င္ေရာက္လာတဲ့ တိုက္ခိုက္သူေတြ တစ္ႀကိမ္သာ လူစုခြဲခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ နံနက္လင္းအားႀကီး အၾကမ္းဖက္အုပ္စုထပ္မံေရာက္လာလို႔ ေဒၚေအးၾကည္ကိုသတ္ျဖတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြက ေလထဲ ေသနတ္ေထာင္ေဖာက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ထြက္ခြာသြားေၾကာင္း ရြာသားမ်ားက ဆိုၾကတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲမွဴးႀကီး ဦးေက်ာ္တင့္က “ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြအေနနဲ႔ အေကာင္းဆံုးလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္ ” လို႔ ေျပာၾကားခဲ့တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢအထူးကိုယ္စားလွယ္ မစၥတာ Tomás Ojea Quintana က မြတ္စ္လင္မ္ေတြအေပၚအၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ထပ္ဖန္တလဲလဲ ျဖစ္ေနပါလ်က္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြ ၾကား၀င္တားဆီးဖ်န္ေျဖမႈ မျပဳၾကျခင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အာဏာပိုင္ေတြကို ေ၀ဖန္ထားပါတယ္။ မိတၳီလာၿမိဳ႕ထဲ မြတ္စ္လင္မ္ေတြစုၿပဳံသတ္ျဖတ္ခံခဲ့ၾကတဲ့ေနရာမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ၾသဂုတ္လအတြင္း သြားေရာက္ေလ့လာစဥ္က ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြရဲ႕အေရးမယူလစ္ဟင္းခဲ့မႈကို ခံစားနားလည္ခဲ့ရေၾကာင္း၊ မိမိရဲ႕ကားကို လူရမ္းကားေတြ ထုရိုက္ကန္ေက်ာက္ခ်ိန္မွာ ရဲေတြက ရပ္ၾကည့္လ်က္သာရိွေနခဲ့ေၾကာင္း ကင္တားနားရဲ႕အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ပံုရိပ္မ်ားရဲ႕ျမင္ကြင္းက်ယ္
—————————
အခင္းျဖစ္ေဒသဖက္ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ေရာက္ရိွေနခ်ိန္ျဖစ္ပါလ်က္ ေအာက္တိုဘာ ၁ ရက္ အၾကမ္းဖက္မႈကို တားဆီးဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ျခင္းကေတာ့ ထူးျခားလွပါတယ္။ မိမိအေနနဲ႔ လူမႈေရး၊ ဘာသာေရး၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ပူးေပါင္းအေျဖရွာဖို႔ တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္လို႔ ဦးသိန္းစိန္က ေျပာဆိုပါတယ္။
သမၼတရံုးရဲ႕တိုက္ရိုက္ညႊန္ၾကားခ်က္အရ ဒီတစ္ႀကိမ္အၾကမ္းဖက္မႈအေပၚ စစ္ေဆးကိုင္တြယ္တာကေတာ့ ယခင္သတ္ျဖတ္မႈမ်ားထက္ လ်င္ျမန္ခဲ့တယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ၅၀ ဦးအပါအ၀င္ လူ ၇၀ ေက်ာ္ကို ဖမ္းဆီးထားေၾကာင္း ရဲတပ္ဖြဲ႕က ဆိုပါတယ္။
ရက္အတန္ၾကာၿပီး ေနာက္ရြာတစ္ခုမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ႏွစ္ဦးရဲ႕ ရုပ္အေလာင္းကို ရွာေတြ႕ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေသမႈေသခင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေသခ်ာရွင္းလင္းစြာ မသိရေသးပါဘူး။
ျမန္မာျပည္ရဲ႕ပထမဆံုးအၾကမ္းဖက္လိႈင္းလံုးက ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လအတြင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္ေဒသတစ္ခုမွာ တိုက္ခိုက္တာကေန စတင္ခဲ့တာပါပဲ။ ရိုဟင္ဂ်ာနဲ႔ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအၾကား တင္းမာမႈေတြ ျဖစ္ေပၚခဲ့တယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ အျပင္းအထန္ရႈတ္ခ်မႈကိုခံေနရတဲ့ ဌာနီမဲ့မြတ္စ္လင္မ္အုပ္စုတစ္ခုျဖစ္တယ္။ သို႔ပင္သို႔ျငား မိုင္ေပါင္းရာနဲ႔ခ်ီေ၀းကြာတဲ့ေနရာက အၾကမ္းဖက္မႈဟာ ႏိုင္ငံအ၀ွန္း မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈ အသြင္အျဖစ္ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ရတာလဲ။ အေလးထားစဥ္းစားစရာပါ။
ေဒၚေအးၾကည္ရဲ႕ရြာက ဗုဒၶဘာသာ၀င္နဲ႔မြတ္စ္လင္မ္ေတြ ဘာသာေရးအရ အလြန္သဟဇာတျဖစ္ သင့္ျမတ္လြန္းလွတဲ့ ပန္းခ်ီကားတစ္ခ်ပ္ပါ။ သူမရဲ႕အမ်ဳိးသားေတြက ကမန္တိုင္းရင္းသားမ်ားျဖစ္ၿပီး ပဋိပကၡဆိုတာေတြလဲ ဘယ္တုန္းကမွ မျဖစ္ေပၚခဲ့ဖူးပါဘူး။
ႏွစ္ဖက္ႏွစ္၀ ရြာခံမိသားစု၀င္မ်ားဟာ အျပန္အလွန္ ကူးလူးဆက္ဆံပတ္သက္ေနတာခ်ည္းပါပဲ။ ေဒၚေအးၾကည္ဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အျဖစ္ ေမြးဖြားႀကီးျပင္းတယ္။ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသားနဲ႔ အိမ္ေထာင္ထူတယ္။ သူ႔ရဲ႕သားသမီးေလးဦးအနက္ သံုးဦးက ဗုဒၶဘာသာ၀င္အျဖစ္ခံယူထားၿပီးသား။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ နဲ႔ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားဟာ ဆန္စပါးစိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းမွာ အတူတူ။ မဂၤလာေဆာင္နဲ႔အသုဘေတြမွာလည္း တစ္ဖက္နဲ႔တစ္ဖက္ ၀င္ထြက္မဆံုးရိွၾကတယ္။ ယမန္ႏွစ္ ျမန္မာျပည္အႏွံ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြအုံၾကြေနခ်ိန္မွာေတာင္မွ ရြာေလးက တည္ၿငိမ္ေအးေဆးေနခဲ့တယ္ေလ။
အမုန္းတရားကြင္းဆက္ေတြက ရြာျပင္ပကေန က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ တိုး၀င္လႊမ္းမိုးလာတာလို႔ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားက ဆိုၾကပါတယ္။
အစၥလာမ္ကို အႏၱရာယ္အျဖစ္ ရႈျမင္လာေအာင္ တိုင္းျပည္အႏွံ႔ လွည့္လည္ေဟာေၾကားေနတဲ့ အစြန္းေရာက္ ၉၆၉ ဂုိဏ္းေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ဧၿပီလက အနီးအနားရြာတစ္ရြာမွာ တရားပြဲလာလုပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ အိမ္နီးခ်င္းဗုဒၶဘာသာင္မ်ားဟာ ခပ္ခြာခြာ စတင္ျပဳလုပ္လာၾကတယ္လို႔ သူတို႔အဆိုအရ သိရတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မိသားစုမ်ားက သူ႔ရဲ႕အမုန္းသြတ္သြင္းဗီဒီယိုေတြကို ေ၀ငွၾကတယ္။ ၾသဂုတ္လမွာ အမ်ဳိးဘာသာ သာသနာထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးဆိုတဲ့ ဗုဒၶဘာသာအဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ေဆာ္ၾသမႈိင္းတိုက္မႈအားျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔က မိမိတို႔ရဲ႕အိမ္ေရွ႕မွာ သာသနာ့အလံေတြ လႊင့္ထူလာခဲ့ၾကတယ္။ ဒါဟာ ရြာသားေတြရဲ႕သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ပထမဦးဆံုး ျပဳမူတဲ့ လုပ္ရပ္ျဖစ္တယ္လို႔ ရြာခံေက်ာင္းထိုင္ဘုန္းေတာ္ႀကိးက ဆိုပါတယ္။
မြတ္စ္လင္မ္ေတြရဲ႕အျမင္အရ သာသနာ့အလံမ်ားက “ မင္းတို႔ နဲ႔ ငါတို႔ ” ဆိုၿပီး ခြဲျခားမႈကို ကိုယ္စားျပဳခ်က္ျဖစ္ၿပီး အၾကမ္းဖက္အုပ္စုေတြအေနနဲ႔ ကြဲျပားေအာင္ ခြဲျခားႏိုင္ေစဖို႔ျဖစ္ေနတယ္။
မြတ္စ္လင္မ္ရြာသူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေဒၚသန္းသန္းႏြယ္က “ သူတို႔က အစၥလာမ္ဘာသာကို မုန္းတီးေနၿပီး ဒီတိုင္းျပည္က ေပ်ာက္ကြယ္သြားေစခ်င္ေနတာရွင့္ ” လို႔ ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။
၉၆၉ ရဲ႕ ပင္မေခါင္းေဆာင္ အရွင္၀ီရသူက ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြဟာ မြတ္စ္လင္မ္ေတြရဲ႕လက္၀ါးႀကီးအုပ္မႈကို ခံေနၾကရတယ္၊ သူတို႔က ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြထက္ ကေလးပိုမ်ားတယ္လို႔ ေျပာဆိုတယ္။ ဒါ့အျပင္ မိမိရဲ႕အဖြဲ႕ သတ္ျဖတ္မႈမ်ားရဲ႕ေနာက္ကြယ္ကႀကိဳးမကိုင္ပါဘူးလို႔လည္း ေျပာပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕ေဟာေျပာခ်က္က အၾကမ္းဖက္မႈကိုျဖစ္ပြားေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္ေနျခင္းသာျဖစ္တယ္လို႔ လူေပါင္းမ်ားစြာက ဆိုေနပါတယ္။ တစ္ခါက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္သည္ပင္လွ်င္ မစၥတာ ၀ီရသူကို ၾကည္ညိဳဖြယ္ရာပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးအျဖစ္ ေျပာထုတ္ခဲ့ပါေသးတယ္။
ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ဦးရဲ႕သံုးဘီးတကၠစီဆိုင္ကယ္ေပၚက သာသနာ့အလံကို မြတ္စ္လင္မ္လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးက ေစာ္ကားျပဳမူရာကေန ေအာက္တုိဘာ ၁ ရက္ အၾကမ္းဖက္မႈဆီ ဆင့္ကဲျဖစ္ပြားခဲ့တာပါလို႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက ဆိုၾကတယ္။
ျမန္မာျပည္ရဲ႕အေက်ာ္ၾကားဆံုးကမ္းေျခ – ငပလီက ေက်ာင္းထိုင္ဆရာေတာ္ ဦးအိႏၵသာလ ဆိုသူကလည္း အစြန္းေရာက္ ဘုန္းႀကီးတစ္ဦးျဖစ္သလို ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းအေပၚ ေတာ္ေတာ္ေလး ၾသဇာႀကီးမားသူ ျဖစ္တယ္။ သူကလည္း ဒီျဖစ္ရပ္ကို ေျပာင္တင္းစြာ လီဆည္ေျပာၾကားခဲ့တယ္။
သူ႔ေက်ာင္းမွာ အင္တာဗ်ဴးလုပ္စဥ္က အသက္ ၉၄ ႏွစ္အရြယ္ အမယ္အိုႀကီးသတ္ျဖတ္ခံရမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သူ႔ေျပာၾကားခ်က္ဟာ ရဲဌာနထြက္ခ်က္နဲ႔ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီးဆန္႔က်င္ေနတယ္။ “ ေဒၚေအးၾကည္ဟာ ထြက္ေျပးယင္း အသက္ရွဴၾကပ္အေမာေဖာက္လို႔ ေသဆံုးခဲ့တာပါ။ သူမရဲ႕ရုပ္အေလာင္းကို မြတ္စ္လင္မ္ေတြကပဲ ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ျဖစ္ေအာင္လုပ္ၿပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအေပၚ မေကာင္းျမင္သြားေစတာပါ ” တဲ့။
ဒီဘုန္းေတာ္ႀကီးက မိမိကိုယ္ကိုကာကြယ္မႈအရ မြတ္စ္လင္မ္ေတြကို သတ္ျဖတ္ရသလိုမ်ဳိး ေအာက္ပါအတိုင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါေတာ့တယ္။
“ တကယ္လို႔ က်ားကို ထိပ္တိုက္ေတြ႕ယင္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေရွာင္ေျပးပါ။ ဒါေပမယ့္ မေျပးႏိုင္ယင္ေတာ့ ျပန္ၿပီး တိုက္ခိုက္ရပါလိမ့္မယ္ ”။
ေ၀မိုး(ရန္ကုန္၊ ျမန္မာ)ရဲ႕ အခ်က္အလက္ေပးပို႔မႈအေပၚ New York Times တြင္ ေသာမတ္စ္ ဖူလာ Thomas Fuller ေရးသားတဲ့ Elderly Woman’s Killing Lays Bare Myanmar’s Religious Divisions သတင္းေဆာင္းပါးကို “ ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္” မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆိုခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
