ၾသဂုတ္-၁၇-၂၀၁၃
အီဂ်စ္ေသြးေခ်ာင္းစီးမႈ နဲ႕ ႏိုင္ငံတကာအသံမ်ား
ဗုဒၶဟူးေန႕တြင္ ဒဏ္ရာရထားသူ ျဖဳတ္ခ်ခံအီဂ်စ္သမၼတ မုဟမၼဒ္ မူရ္စီေထာက္ခံသူတစ္ဦးအား လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားက ကိုင္ရို ရိွ Rabaa Adawiya square ေနရာသို႕ သယ္ေဆာင္လာစဥ္ (ရိုက္တာ -ဓာတ္ပံု) အီဂ်စ္မွာ ေသဆံုးသူဦးေရ ၅၀၀ (update ၇၀၀ေက်ာ္) ေက်ာ္သြားၿပီျဖစ္လို႕ ကမာၻ႕ႏိုင္ငံႀကီးေတြ အသံက်ယ္ေလာင္လာပါၿပီ။ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ဒဏ္ရာရသူေပါင္း ၃၇၁၇ ဦး နဲ႕ မြတ္စ္လင္မ္ညီေနာင္မ်ားအဖြဲ႕(Muslim Brotherhood) က ေသဆံုးသူ ၂၆၀၀ ဦးရိွသြားၿပီလို႕ဆိုပါတယ္။ ဒိန္းမတ္ႏိုင္ငံက အေထာက္အပံ့ေရႊ႕ဆိုင္းလိုက္သလို အျခားႏိုင္ငံမ်ားကလည္း အလားတူ လုပ္ေဆာင္ဖို႕ရိွေနတယ္။ ဖိလစ္ပိုင္ကေတာ့ မိမိႏို္င္ငံသားေတြကို အီဂ်စ္ကေန ထြက္ခြာဖို႕ တြန္းအားေပးလိုက္ပါၿပီ။
ရာထူးကေနျဖဳတ္ခ်ပစ္တဲ့ အီဂ်စ္ သမၼတ မုဟမၼဒ္ မူရ္စီ ကို ေထာက္ခံသူေတြရဲ႕ ဆႏၵျပမႈအေပၚ ေသြးေခ်ာင္းစီးႏွိမ္ႏွင္းမႈေၾကာင့္ အီဂ်စ္စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ႏိုင္ငံတကာက ၾကာသပေတးေန႕မွာ ရႈတ္ခ်ကန္႕ကြက္ခဲ့ၾကတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲပဋိပကၡမ်ား နဲ႕ တုန္႕ျပန္တိုက္ခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ေသဆံုးသူဦးေရ ၅၀၀ ေက်ာ္လြန္သြားၿပီျဖစ္လို႕ပါဘဲ။
အခ်ိန္အတန္ၾကာအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သူ အာဏာရွင္ ေဟာ့စ္နီ မုဘာရက္လက္ထက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က အဆိုးဆံုးကာလထက္ ပိုဆိုးေနၿပီး ေသဆံုးသူ ၅၂၅ ဦး နဲ႕ ဒဏ္ရာရသူ ၃၇၁၇ ဦး ရိွၿပီလို႕ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနေျပာေရးဆိုခြင့္ရိွသူ ခါလစ္ အလ္ ခသြီးဘ္ က ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾကာသပေတးေန႕မွာ ေျပာၾကားလိုက္တယ္။
မူရ္စီရဲ႕ Muslim Brotherhood အဖြဲ႕က ေသဆံုးသူ ၂၆၀၀ အထိရိွၿပီး ဒဏ္ရာရသူေပါင္း တစ္ေသာင္း၀န္းက်င္အထိ ရိွတယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအခ်က္အလက္ေတြကို အတည္မျပဳႏိုင္ေသးပါဘူး။
ဒီလို လြန္လြန္က်ဴးက်ဴးအၾကမ္းဖက္မႈႀကီးကို အေမရိကန္က ဦးေဆာင္ၿပီး ကန္႕ကြက္ခဲ့ၾကတယ္။ ပဲရစ္၊ လန္ဒန္၊ ဘာလင္၊ ေရာမတို႕က အီဂ်စ္သံအမတ္မ်ားကို ဆင့္ေခၚၿပီး မိမိတို႕မွ စိုးရိမ္ေသာကႀကီးမားေနေၾကာင္းကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုၾကတယ္။ မူရ္စီကို အားေပးေထာက္ခံတဲ့ တူရကီ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ရီဆက္ သြိဳင္ယစ္ အာဒိုဂန္ကလည္း ဆႏၵျပသူမ်ားကို တအံုတက်င္းသတ္ျဖတ္ေနမႈနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ အေရးေပၚအစည္းအေ၀း က်င္းပဖို႕ေဆာ္ၾသလိုက္ပါတယ္။
တရုတ္ျပည္ကေတာ့ ထံုးစံအတိုင္း ႏႈတ္ဆိတ္ေနခဲ့တယ္။ ပါတီအားလံုးက ကိုယ္စီကိုယ္ငွ အတတ္ႏိုင္ဆံုးထိန္းခ်ဳပ္ၾကဖို႕ပဲ ဆိုပါတယ္။ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအၿမဲတမ္းအဖြဲ႕၀င္ ရုရွကလည္း ကမာၻလွည့္ခရီးသည္မ်ား အီဂ်စ္ကို မသြားၾကဖို႕ တိုက္တြန္းတာေလာက္ဘဲ ရိွခဲ့တယ္လို႕ Agence France Presse (AFP) သတင္းဌာနက ဆိုတယ္။
ကိုင္ရိုက စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေထာက္ခံေၾကာင္း ယူေအအီး နဲ႕ ဘာရိန္းတို႕သာလွ်င္ အစပိုင္းကတည္းက အသံထြက္ခဲ့ၾကတာပါ။
“ အီဂ်စ္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ကို ေရွာင္လႊဲဖို႕ ဘယ္လိုနည္းလမ္းနဲ႕ျဖစ္ျဖစ္ ျပဳလုပ္မွျဖစ္ေတာ့မယ္။ ဒီ၀မ္းနည္းစရာျဖစ္ရပ္ေတြအေပၚ မိမိတို႕အစိုးရက အလြန္စိုးရိမ္ပူပန္မိပါတယ္။ ျပင္သစ္အေနနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးနည္းလမ္းနဲ႕ အေျဖတစ္ရပ္ရွာေဖြဖို႕၊ တတ္ႏိုင္သမွ် ေရြးေကာက္ပြဲကို အျမန္ဆံုးက်င္းပႏိုင္ဖို႕ အီဂ်စ္ၾကားျဖတ္အစိုးရနဲ႕ လက္တြဲေဆာင္ရြက္သြားဖို႕ ရိွေနပါတယ္ ” လို႕ ျပင္သစ္သမၼတ ဖရန္စစ္ ေဟာ္လန္ဒီက အီဂ်စ္သံတမန္ကို ေျပာၾကားခဲ့တယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး အလြန္အမင္းစိုးရိမ္ပူပန္ေနေၾကာင္း၊ လံုးလံုးလ်ားလ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႕လိုေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခ်က္နဲ႕အတူ ရႈတ္ခ်ခဲ့တယ္။
ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂီဒို ၀က္စ္တာ၀ီလီက အၾကမ္းဖက္မႈကို အဆံုးသတ္ဖို႕ နဲ႕ ရင္ၾကားေစ့ၫိွႏိႈင္းေရးကို စတင္ဖို႕ ႏႈိးေဆာ္လိုက္ၿပီး၊ မိမိတို႕အေနနဲ႕ မေရရာတဲ့အေနအထားမွာ မပါ၀င္ဘူးလို႕ အီဂ်စ္သံတမန္ကို ေျပာဆိုခဲ့ေၾကာင္း ၀န္ႀကီးရဲ႕ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္က ဆိုပါတယ္။
တူရကီ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ အာဒိုဂန္က “ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵျပတဲ့ အီဂ်စ္ျပည္သူေတြကို ခုလို တအံုတက်င္းသတ္ျဖတ္တာ ေတာ္ေတာ့္ကို ဆိုးရြားလွပါတယ္ ” လို႕ဆိုခဲ့တဲ့အျပင္ ဒီေသြးေခ်ာင္းစီးမႈအေပၚ ေရငံုႏႈတ္ပိတ္ေနေနတဲ့ ကမာၻ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းေတြကိုလည္း ေ၀ဖန္လိုက္ပါတယ္။
အီဂ်စ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပထမဦးဆံုး ဒီမိုကေရစီနည္းက် ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခံရတဲ့အျပင္ အစၥလာမ့္ေခါင္းေဆာင္လည္းျဖစ္တဲ့ မူရ္စီကို ျဖဳတ္ခ်တဲ့ကိစၥမွာ အေမရိကန္က ကနဦးပိုင္းကေတာ့ ကန္႕ကြက္တာ မရိွခဲ့ဘူး။ အဲ့ဒီျဖဳတ္ခ်ႏိုင္မႈကို ေအာင္ျမင္မႈ/အသာစီးရမႈ ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းမ်ဳိးကိုလည္း ေရွာင္ၾကဥ္ထားတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ကိုင္ရိုအေပၚ ႏွစ္စဥ္ ေထာက္ပံ့ဖို႕ရိွေနတဲ့ စစ္ေရးစားရိတ္ ေဒၚလာ ၁.၃ သန္းကိုလည္း အေမရိကဥပေဒအရ ဆိုင္းငံ့လိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဂၽြန္ကယ္ရီက စစ္တပ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံအီဂ်စ္အစိုးရကို ကူညီေထာက္ပံ့မယ္ဆိုတဲ့ ကနဦးဖြင့္ေျပာခ်က္ကို ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းလိုေၾကာင္း သူ႕စကားထဲမွာ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပဖို႕ တိုက္တြန္းလိုက္လို႕ပါဘဲ။
အီဂ်စ္ကိုစိုးမိုးေနတဲ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြဟာ သူတို႕ႏိုင္ငံကို ဒီမိုကေရစီလမ္းစဥ္ေပၚ ျပန္လည္တင္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္း ရိွေၾကာင္း ေပၚလြင္ထင္ရွားစြာ ျပသႏိုင္ၿပီးမွသာ အေမရိကရဲ႕စစ္ေရးေထာက္ပံ့မႈကို ျပန္လည္စဥ္းစားသင့္တယ္လို႕ New York Times သတင္းစာက သမၼတ ဘားရက္ အိုဘားမားကို တိုက္တြန္းေရးသားထားတယ္။
ေရာမၿမိိဳ႕အနီး ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီးဌာနီ Castel Gandolfo မွာျပဳလုပ္တဲ့ ဆုေတာင္း၀တ္ျပဳပြဲမွာ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး ဖရန္စစ္က မိမိဟာ အၾကမ္းဖက္ခံရရသူမ်ားအတြက္ ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းေပးေနပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ေဆြးေႏြးမႈ နဲ႕ ရင္ၾကားေစ့သင့္ျမတ္ေရး ျဖစ္ေပၚလာဖို႕အတြက္လည္း လိုလားလ်က္ရိွတယ္လို႕ မိန္႕ၾကားခဲ့တယ္။
ေသြးေခ်ာင္းစီးျဖစ္ရပ္ေတြ (နဲ႕) ဒီမိုကေရစီစံနစ္ထြန္းကားမႈကို စိတ္ပ်က္၀မ္းနည္းဖြယ္ အလွည့္အေျပာင္းျဖစ္ေစျခင္းအေပၚ တုန္႕ျပန္တဲ့အေနနဲ႕ အီဂ်စ္ေထာက္ပံ့ေရး ယူရို ေလးသန္း(ကန္ေဒၚလာ ၅.၃ သန္း)ကို ဒိန္းမတ္က ေရႊ႕ဆိုင္းခဲ့တယ္။
အာရွတိုက္အေနနဲ႕ ပါကစၥတန္က အျပစ္မဲ့သူမ်ားစြာ ဆံုးရံႈးရျခင္းအေပၚ မ်ားစြာစိတ္ထိခိုက္ၿပီး စိုးရိမ္ပူပန္ေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပတဲ့အျပင္ ဒီျဖစ္ရပ္ေတြကို “ ဒီမိုကေရစီဖက္ျပန္လွည့္ေရးအတြက္ အီဂ်စ္ရဲ႕အဓိကအတားအဆီးႀကီး ” အျဖစ္ သမုတ္လိုက္ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ကလည္း အီဂ်စ္မွာရိွေနတဲ့ မိမိႏိုင္ငံသား ၆၀၀၀ ကို ထြက္ခြာလာၾကဖို႕အေၾကာင္း၊ ျပည္တြင္းမၿငိမ္သက္မႈ တစ္စစႀကီးထြားလာၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သတိေပးႏိႈးေဆာ္ခဲ့တယ္။
ဒီကိစၥဟာ ႏိုင္ငံရဲ႕အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ထိန္းသိမ္းတဲ့တာ၀န္ယူမႈအျဖစ္ ယူေအအီး နဲ႕ ဘာရိန္း ႏွစ္ႏိုင္ငံတည္းကသာ အီဂ်စ္စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေထာက္ခံေျပာၾကားခဲ့တယ္။
အာဏာသိမ္းလိုက္တဲ့အီဂ်စ္အစိုးရဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ကာလတစ္ေလွ်ာက္လံုး အဆံုးစြန္အထိေစာင့္ၾကည့္ၿပီးမွ ေဆာင္ရြက္တဲ့အေပၚ မိမိမွ နားလည္ေၾကာင္း ယူေအအီး ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ဆိုပါတယ္။
အစြန္းေရာက္ႏိုင္ငံေရးအုပ္စုေတြက အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ေပၚလာေအာင္ အစဥ္တစိုက္ ေသြးထိုးေျပာဆိုလႈံ႕ေဆာ္ခဲ့မႈဟာ (ၿပီးခဲ့တဲ့ ဗုဒၶဟူးေန႕ကျဖစ္ပြားသြားတဲ့) ၀မ္းနည္းဖြယ္အျဖစ္ဆီ တြန္းပို႕လိုက္တာျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့အဆိုကို ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသက ေ၀ဖန္ခဲ့ၾကတယ္။
ဘာရိန္းရဲ႕အဆိုကေတာ့ “ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႕တာ၀န္ရိွတာေၾကာင့္ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈကို ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းတဲ့ အေနနဲ႕ေဆာင္ရြက္မႈျဖစ္ပါတယ္ ” တဲ့။
မူရင္းအားဖတ္ရႈလိုလွ်င္ – http://www.arabnews.com/news/461313
ႏိုင္ငံအ၀ွန္း အီဂ်စ္ျပည္သူတို႕ရဲ႕ ေဒါသလိႈင္းလံုးခ်ီတက္ပြဲ
အီဂ်စ္ကအၾကမ္းဖက္မႈကို ဆယ္စုႏွစ္အတြင္း အဆိုး၀ါးဆံုးေသြးေခ်ာင္းစီးမႈအျဖစ္ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢက ရႈတ္ခ်လိုက္ပါၿပီ။
“ အီဂ်စ္က အၾကမ္းဖက္မႈကို အဆံုးသတ္လိုက္ဖို႕၊ အုပ္စုေတြကလည္း အျပန္အလွန္အတတ္ႏိုင္ဆံုးထိန္းခ်ဳပ္လိုက္ၾကဖို႕ အေရးႀကီးတယ္လို႕ ေကာင္စီအဖြဲ႕၀င္ေတြ အျမင္ရိွၾကပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈကို တားဆီးၾကဖို႕ နဲ႕ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးဖက္လမ္းေၾကာင္းဖို႕ တူညီစြာ အဆိုျပဳခဲ့ၾကပါတယ္ ” လို႕ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ အာဂ်င္တီးနားသံအမတ္ မာရီယာ ခရစၥတီးနား ပါစီဗလ္က အေရးေပၚတံခါးပိတ္အစည္းအေ၀းအၿပီးမွာသတင္းေထာက္မ်ားကို ေျပာၾကားခဲ့တယ္။
အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္အိုဘားမားက လက္ရိွအေနအထားအေပၚ မႏွစ္ၿမိဳ႕မႈျပသတဲ့အေနနဲ႕ အီဂ်စ္နဲ႕ ပူးေပါင္းစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့ေပမယ့္လည္း စစ္ေရးအေထာက္အပံ့ကိုေတာ့ မျဖတ္ေတာက္ခဲ့ပါဘူး။
“ အီဂ်စ္ၾကားျဖတ္အစိုးရနဲ႕လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြေဖာ္ေဆာင္တဲ့ေျခလွမ္းေတြကို အေမရိကန္က ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ရႈတ္ခ်ပါတယ္ ” လုိ႕ အိုဘားမားကဆိုခဲ့တယ္။ အီဂ်စ္(ၾကားျဖတ္)အစိုးရကလည္း သူ႕စြပ္စြဲခ်က္ေတြက အေျခအျမစ္ မရိွဘူးလို႕ ခ်က္ျခင္းဘဲ ႏႈတ္လွန္ထိုးပါေတာ့တယ္။
“ အခ်က္အလက္ေပၚအေျခမခံတဲ့ သမၼတရဲ႕စိုးရိမ္စကားဟာ လက္နက္ကိုင္အၾကမ္းဖက္အုပ္စုေတြကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳရာေရာက္ေနပါတယ္။ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံဟာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈယႏၱရားေတြကိုရည္ရြယ္တဲ့အၾကမ္းဖက္မႈကို ရင္ဆိုင္ရတဲ့အတြက္ အေရးေပၚအာဏာထိန္းသိမ္းဖို႕ျဖစ္လာတာပါ ”
လူထုလံုၿခံဳေရးနဲ႕ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးလိုအပ္ခ်က္လုိ႕ဆိုၿပီး အီဂ်စ္အာဏာပိုင္မ်ားက လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္တိုင္းကို လိုအပ္ပါက ျပင္းျပင္းထန္ထန္အင္အားသံုးႏိွမ္ႏွင္းဖို႕ အခြင့္အာဏာေပးခဲ့တယ္။
ရာနဲ႕ခ်ီတဲ့ မူရ္စီေထာက္ခံသူမ်ားက ၾကာသပေတးေန႕မွာ Giza က အစိုးရအေဆာက္အဦတစ္ခုကို ၿဖိဳလဲမီးရိႈ႕လိုက္ၿပီးေနာက္ အစိုးရအေဆာက္အဦကိုျဖစ္ေစ အစိုးရအင္အားစုကိုျဖစ္ေစ တိုက္ခိုက္မႈမွန္သမွ်အေပၚ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးက ပစ္မိန္႕ေပးလိုက္ျခင္းျဖစ္တယ္။ မူရ္စီေထာက္ခံသူမ်ားဟာ အီဂ်စ္တစ္ခြင္က ေကာ့ပ္တစ္ ခရစ္ယာန္ ခ်ာ့ခ်္ နဲ႕ စာသင္ေက်ာင္း မ်ာစြာကိုလည္း ဦးတည္ခဲ့ၾကတယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ အဓိကရုဏ္းရက္သတၱပတ္အတြင္းမွာ ဆန္႕က်င္ဖက္အားျဖင့္ ေဒသခံမြတ္စ္လင္မ္တစ္ခ်ဳိ႕က အဲ့ဒီခ်ာ့ခ်္ေက်ာင္းမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးခဲ့ၾကတာကိုလည္း ေတြ႕ျမင္ရျပန္တယ္။
မူရ္စီေထာက္ခံသူမ်ားကို အျပင္းထန္ဆံုးရိုက္ခ်ဳိးခဲ့တဲ့အတြက္ ေသာၾကာေန႕မွာ အီဂ်စ္တစ္ႏိုင္ငံလံုး ေတာေရာၿမိဳ႕ပါမက်န္ ေဒါသလိႈင္းလံုးခ်ီတက္ပြဲလုပ္ဖို႕ မြတ္စ္လင္မ္ညီေနာင္မ်ားအဖြဲ႕က လႈံ႕ေဆာ္တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
“ ယခု ကၽြန္ေတာ္တို႕ႀကံဳေတြ႕ေနတဲ့ ပြင့္အံမႈ၊ ဖမ္းဆီးမႈ နဲ႕ သတ္ျဖတ္မႈရဲ႕ေနာက္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ခံစားခ်က္ေတြကို ဘယ္သူမွ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ေနပါၿပီ ” ဆိုၿပီး မြတ္စ္လင္မ္ညီေနာင္မ်ားအဖြဲ႕ေျပာဆိုခြင့္ရိွသူ Gehad El-Haddad က ေျပာၾကားခဲ့တယ္။
ဗုဒၶဟူးေန႕၊ မူရ္စီေထာက္ခံဆႏၵျပသူေတြရဲ႕စခန္းေတြကို အာဏာပိုင္ေတြက ၿဖိဳလဲလိုက္ၿပီးေနာက္ ေနာက္ဆံုးရအခ်က္အလက္မ်ားအရ လူေပါင္း ၆၃၈ ဦးေသဆံုးခဲ့ၿပီး ဒဏ္ရာရရိွသူေပါင္း ၃၉၉၄ အထိ ရိွသြားၿပီလို႕ အီဂ်စ္က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ဆိုတယ္။ ေသဆံုးသူမ်ားအနက္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္ အနည္းဆံုး ၄၃ ဦးလည္း ပါ၀င္ခဲ့တယ္။
သို႕ေပမယ့္လည္း အဲ့ဒီ စုၿပံဳသတ္ျဖတ္မႈမွာ ေသဆံုးသူဦးေရဟာ ၄၅၀၀ အနည္းဆံုးရိွခဲ့တယ္လို႕ အတိုက္အခံဖက္က ဆိုၾကတယ္။ ဒါ့အျပင္ အာဏာပိုင္ေတြဟာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မ်ားကို စီးနင္းတိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကယံုမက ေသဆံုးသြားသူေတြဟာ မိမိကိုယ္ကို အဆံုးစီရင္ျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ရုပ္ကလာပ္ေတြကို အစေဖ်ာက္ဖို႕ မီးရိႈ႕ျခင္းမရိွေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကဖို႕ ကြယ္လြန္သူေတြရဲ႕သားခ်င္းေတြအေပၚ ဖိအားေပးခဲ့ၾကတယ္လို႕ လူမႈလႈပ္ရွားသူမ်ားက ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။
စုၿပံဳသတ္ျဖတ္မႈႀကီးရဲ႕ေနာက္မွာေတာ့ အီဂ်စ္တစ္ခြင္က ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ထဲက ယာယီစ်ာပနေနရာေတြမွာ ရာနဲ႕ခ်ီတဲ့ ရုပ္အေလာင္းေတြ႕ကို ေတြ႕ၾကရမွာျဖစ္တယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနဟာ ဒဏ္ရာရ၊ ေသဆံုးသူအေရအတြက္ကို ဖံုးကြယ္ထားတယ္လို႕ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ သူနာျပဳလုပ္သားေတြကလည္း ျပစ္တင္စြပ္စြဲခဲ့ပါတယ္။
သုတ္သင္မႈအၿပီး မေရွးမေႏွာင္းမွာပဲ ကိုင္ရို၊ အလက္ဇန္းၿဒီးယား၊ စူးအက္ အပါအ၀င္ အဓိကၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားမွာ တစ္လတာ တိုင္းျပည္အေရးေပၚကာလတစ္ရပ္ ေၾကျငာခဲ့တယ္။ ေန၀င္ခ်ိန္ကေန နံနက္မိုးေသာက္ခ်ိန္ထိ ကာဖ်ဴးအမိန္႕ကိုလည္း ထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။ စစ္တပ္ရဲ႕အႏိုင္က်င့္မႈအေပၚ ဆက္လက္အမ်က္ဖြင့္ျပဦးမယ့္ ဆႏၵျပသူေတြကေတာ့ အဲ့ဒီေၾကျငာခ်က္နဲ႕အမိန္႕ေတြကို လ်စ္လ်ဴရႈထားၾကဆဲပါ။
မြတ္စ္လင္မ္ညီေနာင္မ်ားအဖြဲ႕(ပါတီ)က ဘာေၾကာင့္ က်ရံႈးရသလဲ ?
ဒီေနရာမွာ မြတ္စ္လင္မ္ညီေနာင္မ်ားအဖြဲ႕က်ဆံုးခန္းနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး အေရွ႕ေဂ်ရုဆလင္က ပါလက္စတိုင္းလူမ်ဳိး စာေရးဆရာနဲ႕ဂ်ာနယ္လစ္ျဖစ္သူ Maysa Abu Ghannam ရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္အခ်ဳိ႕ကို ၾကားညွပ္ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပလိုပါတယ္။
လက္ရိွျဖစ္ရပ္ေတြဟာ မူရ္စီေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး။ စင္စစ္မွာေတာ့ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံတစ္ခုရဲ႕ အေျပာင္းအလဲၾကားကာလအတြင္း လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြေပၚ သက္ေရာက္ေလ့ရိွတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအားၿပိဳင္ခ်က္ တစ္ရပ္လို႕သာ ဆိုရပါမယ္။ အာဏာကို မျပတ္ဆုပ္ကိုင္ထားလိုတဲ့ဘက္ေတာ္သားေတြ နဲ႕ အာဏာကိုျပန္ရယူလိုတဲ့ဘက္ေတာ္သားေတြအၾကားက ပဋိပကၡမွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။
အီဂ်စ္မွာ မိမိအာဏာတည္ၿမဲေနဖို႕ အျခားသူကို တြန္းထုတ္တတ္တဲ့ အစဥ္အလာေတြ ရိွေနခဲ့ၿပီးသားပါ။ ကိုယ္က်ဳိးစီးပြား၊ ေဒသဆိုင္ရာအက်ဳိးစီးပြား နဲ႕ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအက်ဳိးစီးပြားတို႕ရဲ႕ သံုးပြင့္ဆိုင္ထိပ္စြန္းကိုၾကည့္လိုက္ယင္ အုပ္ခ်ဳပ္စိုးမိုးလိုတဲ့ဆႏၵ ဆိုတာ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ အဲ့ဒီကေန မိမိၿပိဳင္ဖက္ကို သစၥာေဖာက္ နဲ႕ အၾကမ္းဖက္ဆိုၿပီး စြပ္စြဲၿပီးေတာ့ (ဒါမွမဟုတ္) လြတ္လပ္မႈ၊ ဒီမိုကေရစီအမည္နဲ႕ တိုင္းျပည္ကိုကာကြယ္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ သတ္ျဖတ္မႈေတြ ျဖစ္ပြားေစေလ့ရိွပါတယ္။
မြတ္စ္လင္မ္ညီေနာင္မ်ားအဖြဲ႕ဟာ ႏိုင္ငံ့လူငယ္ထုအင္အားနဲ႕ ဇႏၷ၀ါရီလ ၂၅ ရက္မွာ ေအာင္ပြဲခံၿပီး အထြဋ္အထိပ္ကို ေရာက္ခဲ့တယ္။ သူတို႕က လူမႈေရးသာတူညီမွ်မႈ၊ ဒီမိုကေရစီ စသျဖင့္ကို ေဖာ္ေဆာင္ဖို႕ ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့ၾကတယ္။ မိမိတို႕ စိတ္ကူးႏို္င္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ၾကမယ္လို႕ ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့ၾကတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ အိပ္မက္ေတြက အရိွတရားအေပၚ အေျခမခံတတ္ၾကဘူး။ အစၥလာမ့္ႏို္င္ငံေရးမွာ ေရြးေကာက္ပြဲျပဳလုပ္ခြင့္ရိွတယ္၊ သာသနာ့အလံကို လႊင့္ထူခြင့္ရိွပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဟားမားစ္၊ မြတ္စ္လင္မ္ညီေနာင္မ်ားအဖြဲ႕ နဲ႕ သူတို႕ရဲ႕မဟာမိတ္အသီးသီးတို႕က ယေန႕လူသားေတြဟာ အၾကြင္းမဲ့လြတ္လပ္မႈအေပၚသာ အာသာငမ္းငမ္းျဖစ္ေနၾကတယ္ဆိုတာကို သတိမျပဳမိၾကဘူး။ ခရစ္ယာန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဂ်ဴးေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားဘာသာ၀င္မ်ားကိုေသာ္လည္းေကာင္း လမ္းမွားေနသူေတြအျဖစ္ စြပ္စြဲဖို႕၊ ခြဲျခားဆက္ဆံဖို႕၊ အႏိုင္ယူထိန္းခ်ဳပ္ဖို႕အတြက္ အစၥလာမ့္ေရႊေခတ္ႀကီးတုန္းကအတိုင္း ေနရာမရိွေတာ့ပါဘူး။ (အစၥလာမ့္ေရႊေခတ္ႀကီးတုန္းက ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ မရိွခဲ့ဘူး)။
ယဥ္ေက်းမႈ၊ သိပၸံ၊ လူ႕အခြင့္အေရး အစရိွတဲ့ေနရာေတြမွာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ကမာၻ႕ဦးေဆာင္သူေတြ ျဖစ္ေနၾကပါၿပီ။ ဒါဟာ ခရစ္ယာန္ေက်ာင္းေတာ္၀ါဒသံုး အုပ္ခ်ဳပ္မႈ(သာသနာ့ပေဒသရာဇ္စံနစ္)ကို စြန္႕ပစ္လိုက္တာနဲ႕တစ္ၿပိဳင္နက္ ေအာင္ျမင္လာၾကျခင္းဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ဟာ လူတစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ တန္ဖိုး နဲ႕ စြမ္းရည္ကို ဦးတည္တန္ဖိုးထားအသိအမွတ္ျပဳရာက တစ္ဟုန္ထိုးတိုးတက္လာခဲ့တာပါဘဲ။ ဒါေပမယ့္ တစ္ဖက္မွာေတာ့ ဖန္ဆင္းရွင္ နဲ႕ လူသားအၾကားမွာရိွတဲ့ သာသနာေရးကလည္း သီးသန္႕ကိစၥတစ္ခုလို ျဖစ္သြားျပန္ေရာ။
မည္သို႕ဆိုေစ သာသနာ့ပေဒသရာဇ္ဆန္တဲ့လုပ္ရပ္မ်ားက အစၥလာမ့္ေလာကထဲမွာေတာ့ အျမစ္တြယ္ေနဆဲ ျဖစ္တာကို ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေတြဟာ ယေန႕လူ႕ေဘာင္နဲ႕ မကိုက္ညီေတာ့ပါဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္တစ္ေထာင္ေက်ာ္က (မဖြယ္မရာ)လုပ္ရပ္ေတြနဲ႕ လက္ရိွေခတ္မွာ ရွင္သန္ေနထိုင္သူေတြလိုမ်ဳိး ျဖစ္ေနပါတယ္။ အကယ္၍မ်ား ဒီကေန႕ ဒီအခ်ိန္မွာ တမန္ေတာ္ျမတ္(SAW) သက္ရိွထင္ရွားရိွၿပီး အစၥလာမ့္ႏိုင္ငံေတာ္ထူေထာင္မယ္ဆိုယင္ ဓာတုနဲ႕ႏ်ဴကလိယ အစရိွတဲ့ လက္နက္တီထြင္မႈေတြအေပၚ အေရးယူေကာင္းယူေတာ္မူပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ေသခ်ာတာကေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြကို ကားေမာင္းႏွင္ခြင့္ နဲ႕ လြတ္လပ္စြာဥပေဒျပဳခြင့္ကိုလည္း ေပးေတာ္မူမွာအမွန္ပါ။
ပကတိတရားကို မဆုပ္ကိုင္ႏိုင္မႈ၊ အတိတ္ေမွ်ာ္ၿပီး အတြက္အခ်က္မွားယြင္းမႈ၊ ႏိုင္ငံေရးအေတြ႕အႀကံဳမလံုေလာက္မႈ၊ ပဋိပကၡကို စီမံကိုင္တြယ္ရာမွာ အားနည္းမႈ၊ အေမွာင္ေခတ္ထဲျပန္လည္တြန္းပို႕လိုမႈတို႕ေၾကာင့္ အီဂ်စ္ရဲ႕အေနအထားက အလြယ္တကူ လႈပ္ခါသြားတဲ့အတြက္ မြတ္စ္လင္မ္ညီေနာင္မ်ားအဖြဲ႕ဟာ က်ဆံုးခန္း ဆိုက္ေရာက္ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
မူရ္စီနဲ႕သူ႕အစိုးရအဖြဲ႕ျဖဳတ္ခ်ခံရတာဟာ ဒီအေၾကာင္းတရားတစ္ရပ္တည္းေၾကာင့္လို႕ေတာ့ မဆိုလိုခ်င္ပါဘူး။ တျခား အခ်က္ေတြလည္းရိွပါေသးတယ္။ ပထမဆုံုးနဲ႕အေရးအႀကီးဆံုး အခ်က္ကေတာ့ သူတို႕ရဲ႕နည္းလမ္းေတြကို ေဒသတြင္းနဲ႕ႏိုင္ငံတကာက လက္ခံလာေအာင္ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့တာပါဘဲ။ ဘာသာေရးတစ္ခုတည္းကိုသာ အေျခခံတဲ့ အယူအဆဟာ အစြန္းေရာက္မႈကို တြန္းပို႕ရာလည္း ေရာက္သြားတယ္လို႕ ဆိုရဦးမွာပါ။
ဒီအခ်က္ေတြဟာ လူငယ္ေတာ္လွန္ေရး နဲ႕ တာမာေရာ့ဒ္ လႈပ္ရွားမႈအပါအ၀င္ မူရ္စီကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ဆန္႕က်င္လာဖို႕ တံခါးဖြင့္လွစ္လိုက္သလို ျဖစ္သြားတယ္။ မူရ္စီကေတာ့ မိမိႏိုင္ငံအေပၚ မိမိရဲ႕ကိုင္တြယ္မႈက ပိုသင့္ေလ်ာ္တယ္၊ မိမိဟာ အီဂ်စ္ျပည္သူေတြရဲ႕တရား၀င္ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေနေသးတယ္ ဆိုၿပီး ယံုၾကည္ေနဆဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ သို႕ေသာ္လည္း လူေတြက မိမိၾကမၼာကို မိမိကိုယ္တိုင္ဖန္တီးေရးအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္လာၿပီဆိုယင္ ဖြဲ႕စည္းပံုဥပေဒတစ္ရပ္ နဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ လုပ္ေပးရေတာ့မွာျဖစ္ေၾကာင္း ကၽြန္ေတာ္တို႕ကို သမိုင္းအဆက္ဆက္က သင္ခန္းစာေပးထားတယ္ မဟုတ္လား။
ဘာသာေရး၊ ေလာကီေရးဆိုင္ရာ ဘယ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာျဖစ္ျဖစ္ ပါ၀င္ေနၾကတဲ့ မြတ္စ္လင္မ္ေတြ၊ ခရစ္ယာန္ေတြ၊ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ အားလံုးဟာ လူသားေတြသာျဖစ္တယ္လို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အသိအမွတ္ျပဳလက္ခံၾကရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ဘဲ ခြဲျခားမႈေတြ ျပဳလာၿပီဆိုယင္ေတာ့ မူရ္စီႀကံဳရတဲ့လမ္းေၾကာင္းကို ေရာက္ၾကဖို႕ဘဲ ရိွပါတယ္။
စစ္တပ္ကိုေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳၿပီး ႏိုင္ငံေရးအာဏာသိမ္းမႈေတြက အီဂ်စ္ရာဇ၀င္မွာ ဒီတစ္ႀကိမ္တည္း မဟုတ္ပါဘူး။ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲေတြကို ေလ့လာေနတဲ့ သုေတသီမ်ားအဖို႕ ဒီပံုဟန္မ်ဳိးက မဆန္းၾကယ္လွေပဘူး။ အီဂ်စ္မွာ စစ္တပ္က အခရာအက်ဆံုးက႑မွာ ပါ၀င္ေနတယ္ေလ။ ဒါေၾကာင့္ စစ္တပ္ကို ညက္ညက္ေညာေညာနဲ႕ေကာင္းစြာ မကိုင္တြယ္ႏိုင္ဘူးဆိုယင္ ဘယ္အေရြးခ်ယ္ခံသမၼတမွ ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္သြားႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ရွင္းေနပါတယ္။ ျပည္သူ႕ေရြးခ်ယ္မႈတစ္ခုတည္းကိုသာ အားျပဳခဲ့တာက မူရ္စီရဲ႕ ပထမဆံုးနဲ႕ေနာက္ဆံုးအမွားအယြင္း ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း သူဟာ အလြယ္တကူ ဖယ္ရွားျခင္း ခံလိုက္ရတာပါဘဲ။ စစ္တပ္အေျချပဳ ႏိုင္ငံတစ္ခုဟာ တျခားဘယ္အင္အားစုကိုမွ အသာမေပးတတ္တဲ့ သဘာ၀ရိွေနပါတယ္လို႕ဘဲ နိဂံုးအားျဖင့္ တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
( ေအာက္ေဖာ္ျပပါသတင္းေဆာင္းပါး “ ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ ” မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ေပါင္းစပ္ျပန္ဆိုထားျခင္း ျဖစ္သည္ )
ကိုးကား
