မတ္လ ၉ ၊ ၂၀၁၃
ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံရိွ တစ္ဆူရွင္၀ါဒမ်ားအနက္ အစၥလာမ္သည္ ေရွးအက်ဆံုးသာသနာအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ထားသည္။ ပါးရွန္းပင္လယ္ေကြ႕ ႏွင့္ အိႏိၵယေတာင္ပိုင္းမွ မြတ္စ္လင္မ္ ကုန္သည္မ်ားသည္ ၁၄ ရာစုႏွစ္တြင္ ဖိလစ္ပိုင္သို႕ ေရာက္ရိွခဲ့ၾကသည္။ ၄င္းေနာက္ မေလးကၽြန္းဆြယ္ရိွ မြတ္စ္လင္မ္ေစာ္ဘြား ႏိုင္ငံအသီးသီးမွ ၄င္းတို႕၏ေနာက္ မ်ဳိးဆက္မ်ားက ေရာက္လာၾကသည္။ အေမရိကန္အစိုးရဌာနမွ ထုတ္ျပန္ေသာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ အစီရင္ခံစာအရ ဖိလစ္ပိုင္၌ မြတ္စ္လင္မ္ လူဦးေရမွာ ၅ % မွ ၉ % အတြင္း ရိွသည္။ လူမ်ားစုမွာ ရိုမန္ကက္သလစ္ ခရစ္ယာန္၊ ခရစ္ယာန္ ပရိုတက္စတင့္ ဂိုဏ္း၀င္ တိုင္းရင္းမ်ဳိးႏြယ္စုအခ်ဳိ႕၊ ဘာသာမဲ့၊ ဗုဒၶဘာသာ ႏွင့္ သက္မဲ့အရာ/သဘာ၀/နတ္ဘုရားတို႕ကိုကိုးကြယ္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
သမိုင္းေၾကာင္း
ခရစ္ ၁၃၈၀ ခုႏွစ္တြင္ အာေရဗ် ကုန္သည္တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ကရီးမုလ္ မခ္ဆူးမ္ သည္ စုလူးကၽြန္းစု ႏွင့္ (ယခု) ဖိလစ္ပိုင္ရိွ ဂ်ဳိလိုသို႕ ပထမဦးဆံုး ေရာက္ရိွသည္။ ကုန္သြယ္ကူးသန္းမႈျပဳယင္း ေဒသတြင္း၌ အစၥလာမ္သာသနာအား ျဖန္႕ခ်ိခဲ့သည္။ ၁၃၉၀ ခုႏွစ္တြင္ မင္နန္းကဘိုး၏ မင္းသား ရာဂ်ာ ဘာကင္းဒါး ႏွင့္ အဖြဲ႕သားမ်ားက ကၽြန္းေဒသမ်ားေပၚ အစၥလာမ္ေဒသနာ အေၾကာင္း ေဟာေျပာပို႕ခ်ၾကသည္။ မင္ဒါေနာမွ Simunul ၌ရိွေသာ ရိႈင္းခ္ ကရီးမုလ္ မခ္ဆူးမ္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္သည္ ၁၄ ရာစုကတည္းက ဖိလစ္ပိုင္ကၽြန္းစုမ်ားအတြင္းတည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ပထမဦးဆံုး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္း ျဖစ္သည္။ အာေရဗ်သာသနာျပဳ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ မေလးရွားႏွင့္အင္ဒိုနီးရွားသို႕ ခရီးဆန္႕ၿပီး အေျခခ်လာရာမွ ဖိလစ္ပိုင္ရိွ အစၥလာမ္သာသနာကို ပိုမို ခိုင္မာသြားေစခဲ့သည္။ အေျခခ်အုပ္စုအသီးသီးကို ဒါတု၊ ရာဂ်ာ၊ စုလ္တာန္ ဟု ေခၚဆိုၾကသည့္ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးစီက အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ ဖိလစ္ပိုင္ကၽြန္းစုမ်ားအတြင္း Maguindanao ေစာ္ဘြားနယ္၊ စုလူးေစာ္ဘြားနယ္၊ Lanao ေစာ္ဘြားနယ္ စသည့္ အစၥလာမ့္ျပည္နယ္မ်ား ေပၚေပါက္လာသည္။ ဖိလစ္ပိုင္ ကၽြန္းဆြယ္ေတာင္ပိုင္းရိွ အျခားေဒသမ်ားသည္လည္း ထုိနည္းႏွင္ျဖစ္လာသည္။
ရာစုႏွစ္တစ္ခုအတြင္း သစ္ပင္၊ ေတာေတာင္၊ ေနလတို႕အားကိုးကြယ္ေနသည့္ လူမ်ားရိွၾကရာ ဖိလစ္ပိုင္ကၽြန္းဆြယ္ေတာင္ဖ်ားစြန္းရိွ Sulu ကၽြန္းငယ္မ်ားအထိတိုင္ အစၥလာမ္သာသနာ ေရာက္ရိွသည္။ ထိုေဒသခံအားလံုးသည္ အစၥလာမ္သာသနာကို ႏွစ္သက္စြာကူးေျပာင္း သက္၀င္လုိက္ၾကၿပီး သမိုင္းသစ္တစ္ရပ္ စတင္ခဲ့သည္။ ၁၅ ရာစုေရာက္ေသာ္ ဖိလစ္ပိုင္ကၽြန္းဆြယ္ေျမာက္ပိုင္းရိွ Luzon ေဒသထက္၀က္သည္ လည္းေကာင္း၊ ေတာင္ပိုင္းရိွ Mindanao ကၽြန္းစုမ်ားသည္ လည္းေကာင္း ေဘာ္နီယို ေစာ္ဘြားနယ္၏ လက္ေအာက္ခံ အျဖစ္ေနထိုင္ လိုက္ၾကၿပီး ေတာင္ပိုင္းေဒသမွ တစ္အံုတစ္က်င္းေသာသူမ်ားသည္ အစၥလာမ္သို႕ ကူးေျပာင္းခဲ့ၾကသည္။ သို႕ေသာ္ အစၥလာမ္ကို ခါးသည္းဆန္႕က်င္ေသာ ရာဂ်ာမ်ား၊ ဒါတြတ္မ်ား ဦးေဆာင္သည့္ ဟိႏၵဴ-ဗုဒၶ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတို႕က Visayas ေဒသမ်ားကို လႊမ္းမိုးထားၾကသည္။ မုန္းတီးရသည့္ အေၾကာင္းရင္း တစ္ရပ္မွာ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးရာကပ္ေဘးေၾကာင့္ Mindanao ေဒသတြင္ မြတ္စ္လင္မ္ဓါးျပမ်ားေပၚထြက္လာၿပီး တုိက္ခိုက္ လုယက္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္တန္ရာ၏။ ယင္းသို႕ မၾကာခဏတိုက္ခိုက္ရာ၌ Visaya ေဒသခံမ်ားသည္ ခုခံကာကြယ္ေရးနည္း တစ္ခုျဖင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့သျဖင့္ ဓားျပမ်ားမွာ ေကာင္းစြာ ဒုကၡေပး၍ မရခဲ့ၾကေခ်။ ယင္းတိုက္ခိုက္ေရးနည္းလမ္းမွာ ယေန႕ေခတ္တြင္ Cebu ဟု အမည္တြင္ေနသည္။
၁၅ ရာစုႏွစ္၌ အစၥလာမ္သည္ စုလူးကၽြန္းဆြယ္၌ အေျခခိုင္သြားၿပီး ၄င္းမွ မင္ဒါေနာအထိ ပ်ံ႕ႏွံ႕သည္။ ၁၅၆၅ ခုႏွစ္တြင္ မနီလာနယ္ပယ္သို႕ ေရာက္ရိွလာရာ ယင္းေဒသသားတို႕မွ ဆန္႕က်င္မႈ မရိွသေလာက္သာ ျဖစ္ခဲ့သည္။
( စပိန္ဘာသာစကား Moors မွဆင္းသက္လာေသာ ) မိုရို ဟူသည္ ဖိလစ္ပိုင္လူမ်ဳိး မြတ္စ္လင္မ္မ်ား ႏွင့္ မင္ဒါေနာမွ တိုင္းရင္းမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားကို စပိန္ႏိုင္ငံသားမ်ားက အစဥ္တစိုက္ ေခၚဆိုသံုးႏႈန္းသည့္ ေ၀ါဟာရျဖစ္သည္။ မိုရိုတို႕သည္ “ ဘန္ဆာမိုရို ” အမည္ျဖင့္ မင္ဒါေနာ၌ (စပိန္ကိုလုိနီနယ္မွ ကင္းလြတ္ရာ) သီးျခားလြတ္လပ္ေသာ အစၥလာမ့္ျပည္နယ္ ထူေထာင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္။ Bangsamoro ဟူေသာေ၀ါဟာရမွာ ျပည္နယ္၊ ႏိုင္ငံ အဓိပၸါယ္ရသည့္ ေရွးေဟာင္းမေလးစကား – ဘန္ဆာ ႏွင့္ စပိန္စကား – မိုရို တို႕ကို ေပါင္းစပ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ေက်ာ္ၾကားေသာ မုိရိုေတာ္လွန္ေရးသည္ ဖိလစ္ပိုင္- အေမရိကန္စစ္ပြဲကာလအတြင္း ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ဖိလစ္ပိုင္ေဒသတြင္းရိွ ပဋိပကၡမ်ား ႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရးမွာ ကိုလိုနီေခတ္ မတိုင္မီမွ ယေန႕တိုင္ေအာင္ ျဖစ္ပြားေနရသည္။
မင္ဒါေနာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား
မင္ဒါေနာမြတ္စလင္မ္တို႕၏ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ – ARMM သည္ ဖိလစ္ပိုင္၏နယ္ေျမ ျဖစ္သည္။ မြတ္စ္လင္မ္ျပည္နယ္မ်ားျဖစ္ေသာ Basilan ( Isabela ၿမိဳ႕မွအပ)၊ Lanao del Sur၊ Maguindanao၊ Sulu ၊ Tawi-Tawi ႏွင့္ Marawi ရိွ အစၥလာမ့္ၿမိဳ႕ေတာ္ တို႕အား ေပါင္းစုထားသည့္ – ကိုယ္ပိုင္အစိုးရအဖြဲ႕ႏွင့္အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ တစ္ခုတည္းေသာ နယ္ေျမ ျဖစ္သည္။ ယင္းေဒသႀကီး၏ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ကိုတာဘာတို ၌ရိွေသာ္လည္း ယင္းအစိုးရ၏အာဏာသက္ေရာက္မႈမွ ကင္းကြာလ်က္ရိွသည္။
ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံလူဦးေရစုစုေပါင္း၏ ၅ % မွ ၁၀ % ( ခန္႕မွန္းေျခ ငါးသန္းမွဆယ္သန္း) အထိမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ မင္ဒါေနာကၽြန္း၏လူဦးေရ ၂၀ % ( ၂၅ သန္းအနက္ ခန္႕မွန္းေျခ ငါးသန္းခန္႕) ရိွမည္ဟု ခန္႕မွန္းသံုးသပ္ထားသည္။
ဖိလစ္ပိုင္ရိွ ဘာသာတရားမ်ား
ဖိလစ္ပိုင္ ႏိုင္ငံ ၌ ခရစ္ယ်ာန္ဘာသာဝင္ (အျပာ) ႏွင့္ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ (အစိမ္း) တို႔ ျပန္႔ႏွံေနထိုင္ပံု ျပေျမပံု ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံရွိဘာသာတရားမ်ားကိုေလ့လာလွ်င္ အယူ၀ါဒေပါင္းစံုကို ေတြ႕ရသည္။ Members Church of God International ၊ Iglesia ni Cristo ၊ Aglipayans၊ ကက္သလစ္ ၊ ပရိုတက္စတင့္ ၊ မြတ္စ္လင္မ္ ၊ ဗုဒၶ ၊ ဘာသာမဲ့ ၊ သက္မဲ့ကိုးကြယ္သူ ၊ ဒိဌိ ၊ ဟိႏၵဴ အစရိွသျဖင့္ အတူယွဥ္တြဲ ေနထိုင္ၾကသည္။ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာအသိုင္းအ၀ိုင္း၏ အသက္ေသြးေၾကာမ်ားသဖြယ္ တည္ရိွေနသည္။
ခရစ္ယာန္ႏွင့္အစၥလာမ္၏ နာမ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အယူအဆသည္ ေရွးေဟာင္းအယူအဆႏွင့္ ထံုးတမ္း ဓေလ့မ်ားအေပၚ ပို၍ ၾသဇာေညာင္းရကား ေျမာက္မ်ားစြာေသာ သူတို႕သည္ ဤဘာသာႀကီး ႏွစ္ရပ္အတြင္းသို႕ စုၿပံဳေရာက္ ရိွလာခဲ့ၾကသည္။ ေရွးရိုးစြဲ၀ါဒျပႆနာမ်ား၊ စုန္းကေ၀ကိစၥမ်ား၊ အာဏာရွင္စံနစ္မ်ားေၾကာင့္ ဖိလစ္ပိုင္ျပည္သူတို႕က ဘာသာ ကူးေျပာင္းေရး၌ ပို၍ စိတ္၀င္စားလာၾကသည္။ ၀ါဒဆိုင္ရာ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ျခင္းမ်ား ရိွၾကေသာ္လည္း ေယဘူယ်အားျဖင့္ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈ၌ တင္းၾကပ္ ခ်ဳပ္ျခယ္ျခင္း ႏွင့္ အစြန္းေရာက္ျခင္းတို႕မွာ အလြန္နည္းပါးေပသည္။
ေဒသခံတို႕၏ ေရွးရိုးရာကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈမ်ား
ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံ၌ ကိုလိုနီေခတ္မတိုင္မီ ကာလမ်ားအတြင္း သက္မဲ့အရာမ်ား ကိုးကြယ္သည့္ အစဥ္အလာမွာ က်ယ္ျပန္႕စြာရိွခဲ့သည္။ ယေန႕ေသာ္ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံတြင္ ကက္သလစ္ ခရစ္ယာန္တို႕က အမ်ားစုျဖစ္ေနၿပီး၊ ေရွးရိုးရာကိုးကြယ္သူ ေဒသခံမ်ားမွာ လက္တစ္ဆုပ္စာမွ်သာ က်န္ရိွေနသည္။ ၄င္းသည္ အယူ၀ါဒႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ မ်ဳိးစံုေရာေထြး စုစည္းမႈျဖစ္ကာ နတ္မ်ား ႏွင့္ မျမင္ရသည့္အရာမ်ားက အေကာင္းအဆိုးႏွစ္မ်ဳိးျဖင့္ သဘာ၀တရားအား ထိန္းခ်ဳပ္ထားၾကသည္ဟု အယူရိွ၍ သဘာ၀တရားကို ကိုးကြယ္ျခင္းျဖင့္သာ ၄င္းတို႕အား ေလးျမတ္ ကိုင္းရိႈင္းရာေရာက္သည္ဟု ခံယူၾကသည္။ ၄င္းနတ္ဘုရားမ်ားကို diwata မ်ားဟုေခၚဆိုၾကၿပီး ဟိႏၵဴ၀ါဒ စကား ေဒ၀တာ ႏွင့္ဆက္စပ္မႈ ရိွေနေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ အမည္အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ရုပ္ထုမ်ဳိးစံုကို ေဒသအႏွံ႕အျပားရိွ ၄င္းတို႕ထံ၌ ျမင္ႏိုင္သည္။ အခ်ဳိ႕အုပ္စုမ်ားက စုန္းကေ၀၊ ဖုတ္ေကာင္၊ ေျမြနဂါး စသည္ျဖင့္ ကိုးကြယ္ၾကသည္။ ႏိုင္ငံလူဦးေရအရ ၁ % မွ်သာရိွေသာ္လည္း စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ ပညာေရး၊ အႏုပညာနယ္ပယ္ရိွ ေခတ္ဆန္ေသာဖိလစ္ပိုင္မ်ားအတြင္း၌ပင္ ယေန႕တိုင္ေအာင္ အျမစ္တြယ္ဆဲျဖစ္သည္။
ဘဟာအီမ်ား
ဘဟာအီအယူ၀ါဒသည္ ဖိလစ္ပိုင္တြင္ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္မွ စတင္သည္။ ၄င္းတို႕သည္ ဘာသာေပါင္းစံုခ်စ္ၾကည္ေရးလႈပ္ရွားမႈကို အတက္ၾကြဆံုး ေဆာင္ရြက္ေန သူမ်ားျဖစ္သည္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ၊ ကမာၻ႕ခရစ္ယာန္စြယ္စံုက်မ္း၌ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံတြင္ ဘဟာအီဦးေရ ၂၄၇၅၀၀ ဦးရိွမည္ဟု ခန္႕မွန္းေဖာ္ျပထားသည္။
ခရစ္ယာန္ဘာသာ
၁၅၂၁ ခုႏွစ္၊ ဖာဒီနန္ မဂ်ဲလင္း ေရာက္လာသည္မွအစျပဳ၍ ဖိလစ္ပိုင္ေျမ၌ ခရစ္ယာန္အယူ၀ါဒ စတင္သည္။ ၁၆ ရာစုေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ဖိလစ္ပိုင္ကၽြန္းဆြယ္ကို စပိန္ပိုင္နက္ အျဖစ္ေၾကျငာၿပီးေနာက္ စစ္တပ္မ်ားႏွင့္ သာသနာျပဳမ်ား၀င္ေရာက္ကာ မ်ဳိးေစ့ခ်ခဲ့ၾကသည္။ စပိန္ကိုလိုနီ ဘ၀ေရာက္စဥ္ ကာလရွည္တစ္ေလွ်ာက္လံုး စပိန္ႏွင့္အေမရိကန္တို႕မွ သာသနာျပဳ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအားျဖင့္ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံသည္ အေရွ႕အာရွတြင္ ပထမဆံုးႏွင့္ခရစ္ယာန္ဦးေရ အမ်ားဆံုး ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံလူဦးေရ၏ ၉၂.၅ % မွာ ခရစ္ယာန္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ခရစ္ယာန္အုပ္စုမ်ဳိးစံု ရိွသည့္အနက္ ရိုမန္ကက္သလစ္မ်ားမွာ ၈၀ % ရိွသည္။ ခ်ာ့ခ်္ဘုရားေက်ာင္းႏွင့္ဘာသာေရးအဖြဲ႕ အလြန္မ်ားျပားလွသည္။ ဖိလစ္ပိုင္၌ ခရစၥမတ္ ကာလကို စက္တင္ဘာလမွ စတင္သည္။
ဂ်ဴး ဘာသာ
၁၅၉၀ ခုႏွစ္မ်ားကတည္းက ဂ်ဴးတို႕သည္ ဖိလစ္ပိုင္သို႕ ေရာက္ႏွင့္ခဲ့ၾကသည္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္အထိ ဂ်ဴးတို႕မွာ လူဦးေရ ၅၀၀ ထက္ မပိုခဲ့ေခ်။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္မူ မနီလာၿမိဳ႕ေတာ္တစ္ခုတည္း၌ အိမ္ေထာင္စုေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ရိွၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားၾကသည္။ ဂ်ဴးဘာသာသို႕ ကူးေျပာင္းသူမ်ားလည္း အထိုက္အေလ်ာက္ရိွေနသည္။
ဟိႏၵဴဘာသာ
ယေန႕ကာလ၌ ဟိႏၵဴ၀ါဒသည္ ဖိလစ္ပိုင္အိႏိၵယအသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ားအတြင္း အလြန္းနည္းပါးလာသည္။ တိဗက္၊ သီရိလကၤာ၊ ျမန္မာ၊ ထိုင္းႏိုင္ငံတို႕၌ ေတြ႕ရေသာ ေထရ၀ါဒ ႏွင့္ မဟာယန ဗုဒၶဘာသာမွာ ဟိႏၵဴ၀ါဒႏွင့္တူဆင္နီးစပ္သည္။ ဟိႏၵဴ ႏွင့္ မဟာယနဗုဒၶ၀ါဒ ႏွစ္မ်ဳိးမွာ ဖိလစ္ပိုင္တြင္ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာ တည္ရိွခဲ့ၾကသည္။ ေျမာက္မ်ားလွစြာေသာ ဖိလစ္ပိုင္ ပုရာဏ္က်မ္း အတတ္မွာ ဟိႏၵဴမွ ဆင္းသက္ေပါက္ဖြားလာျခင္း ျဖစ္သည္။ ဟိႏၵဴဘာသာႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈသည္ ၄ ရာစုမွ ၁၄ ရာစုအတြင္း အိႏိၵျပည္ေတာင္ပိုင္းမွ အေရွ႕ေတာင္အာရွသို႕ ေရာက္ရိွခ်ိန္၌ ဖိလစ္ပိုင္သို႕ ေရာက္ခဲ့သည္။ သီရိ၀ိဇယႏွင့္မဟာယန အင္ပါယာ (ယခု မေလးရွားႏွင့္အင္ဒိုနီးရွား) က ဖိလစ္ပိုင္ကၽြန္းေဒသမ်ားထံ ဟိႏၵဴႏွင့္ဗုဒၶ၀ါဒ ထည့္သြင္းေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဗုဒၶဘာသာ
ဖိလစ္ပိုင္ဓေလ့ထံုးတမ္း၌ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕၏ ၾသဇာႀကီးမားမႈရိွ၏။ လူဦးေရတိုးပြားေစျခင္းျဖင့္ ဖိလစ္ပိုင္၌ ဗုဒၶ၀ါဒ အလ်င္အျမန္ ႀကီးထြားလာသည္။ ဖိလစ္ပိုင္သားတရုတ္၊ တရုတ္လူမ်ဳိးမ်ား၊ ဂ်ပန္၊ အိႏိၵယ၊ ကိုးရီးယား၊ ထိုင္း၊ ဗီယက္နမ္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအတြင္း ဗုဒၶဘာသာကို အမ်ားဆံုးေတြ႕ရသည္။ ဗုဒၶ၀ါဒဂိုဏ္း ၃ မ်ဳိးလံုး၏ ဘုရားေက်ာင္းကန္ အမ်ားအျပား ဖိလစ္ပိုင္၌ ရိွေနပါသည္။
ဘာသာမဲ့မ်ား
မည္သည့္ဘာသာတရားကိုမွ လက္မခံသည့္ဘာသာမဲ့မ်ားသည္ ႏိုင္ငံလူဦးေရအားလံုး၏ ၁၁ % ထိရိွေၾကာင္း Dentsu Communication Institute Inc., ဂ်ပန္သုေတသနဌာန တစ္ခုမွ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္၌ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ဘာသာေရး ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး
ဖိလစ္ပိုင္၏ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုဥပေဒ၌ ဤသို႕ ထည့္သြင္းထားသည္။
– အယူ၀ါဒ ႏွင့္ နယ္ပယ္ကြဲျပားမႈကို တန္ဖိုးထားရမည္ ( အခန္း ၂ ၊ အပိုဒ္ ၆ )
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဖိလစ္ပိုင္ႏုိင္ငံသည္ ဘာသာတရားမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ မတရားျပဳျခင္း/ျပဳေစျခင္း မရိွဘဲ ၊ မိမိျပဌာန္းသည့္ဥပေဒအတိုင္း ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွသည္။
Ref:wiki
