ဒီဇင္ဘာ ၁ ၊ ၂၀၁၂
M-Media
ဂ်ဴလိုင္ရဲရင့္
( ဤေဆြးေႏြးခ်က္၌ ျမန္မာမုစ္လင္မ္ ဟူသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းရိွ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ PLHIV ဟူသည္ People Living with HIV-AIDS … HIV ျဖင့္ရွင္သန္ေနသူမ်ားကိုလည္းေကာင္း ရည္ညႊန္းပါသည္ )
၁။ နိဒါန္း
(1982-83) ခုႏွစ္၀န္းက်င္မွ စတင္သိရိွခဲ့သည္ HIV-AIDS ေရာဂါသည္ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း ကမၻာအႏွံ႕ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားၿပိး 21 ရာစု၏အႀကီးမားဆံုး ႏွင့္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ အေကာင္းဆံုး ကူးစက္ေရာဂါ ကပ္ေရာဂါဆိုးႀကီးအျဖစ္ သမိုင္းတြင္ခဲ့သည္။
လူ႕သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ကမၻာ့ကပ္ေရာဂါမ်ားအနက္ HIV/AIDS မွာ ၿပိဳင္ဖက္မရိွ ထိပ္တန္းအဆင့္(1)၌ ယေန႕တိုင္ သရဖူေဆာင္းထားဆဲျဖစ္သည္။ ကမၻာ့ရာဇ၀င္အတြင္း အျခားကပ္ေရာဂါဆိုး မ်ားႏွင့္ စစ္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့သည့္ပမာဏထက္ HIV-AIDS ေၾကာင့္ ေၾကြလြင့္ရသူမ်ားက အဆေပါင္း မ်ားစြာ သာပိုေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အႀကီးမားဆံုးကပ္ေရာဂါဟု သတ္မွတ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၄င္းျပင္ ဤေရာဂါ၏ကူးစက္နိုင္ပံုလမ္းေၾကာင္းကို အခ်ိန္မီသိရိွေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး ထိေရာက္ေသာကာကြယ္ ထိန္းသိမ္းမႈမျပဳလုပ္ခဲ့ပါက လူမ်ဳိးႏြယ္လိုက္ပင္ မ်ဳိးသုဥ္းမည့္အႏၱရာယ္ရိွေန၏။ သို႕ျဖစ္၍ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ အေကာင္းဆံုးကပ္ေရာဂါဟု ဆိုႏိုင္ေပသည္။ ဤေနရာ၌ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ႏွင့္ ရြံရွာဖြယ္ ဟူသည္ကို ကြဲျပားဖို႕ လုိသည္။ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ ယေန႕မုစ္လင္မ္တို႕သည္ (စာတတ္ေျမာက္မႈရာခိုင္ႏႈန္း ျမင့္မားလာေသာ္ျငား) စာဖတ္ျခင္း၌ ရာခိုင္ႏႈန္းအနိမ့္ဆံုး လူ႕အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္လို႕ေနပါသည္။ ဘြဲ႕ဒီဂရီအထပ္ထပ္ယူထားေသာ္လည္း HIV-AIDS အသိပညာႏွင့္ပတ္သက္လာလွ်င္ သာမန္အေျခခံ အဆင့္မွ်ပင္ နားမလည္ၾကေသးေသာ ပညာတတ္ အခ်ဳိ႕ကို လက္ေတြ႕ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ေပသည္။ ေခတ္ပညာရွင္ျဖစ္ေစ၊ ဘာသာေရးပညာရွင္ျဖစ္ေစ ပညာ ႏွင့္ အသိ တရား ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ မညီမွ်လွ်င္ သက္ဆိုင္ရာလူ႕အဖြဲ႕အစည္းသည္ ေရရွည္တြင္ နိမ့္က်ၿပိဳလဲသြားေလ့ရိွ၏။
( ဤသည္မွာ မျမင္ရေသာ အႏၱရာယ္ျဖစ္၏ ) ။
ပညာျမင့္မားေသာ္လည္း အသိနိမ့္က်မႈ ( ဂ်ာဟိလီယဟ္ )ေၾကာင့္ လူ႕မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားစြာတို႕မွာ ကမၻာ့ဇာတ္ခံုေပၚမွ ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့ရေၾကာင္း၊ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ ခ်ီးျမွင့္ေပးေတာ္မူထားေသာ ပညာႏွင့္ စြမ္းရည္အား နည္းမွန္လမ္းမွန္အသံုးမခ်ၾကသျဖင့္ ျပစ္ဒဏ္က်ေရာက္ အေရးယူခံရသည့္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း မ်ားအေၾကာင္းကို က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္၀ယ္ ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ အသိမွန္မွ လုပ္ရပ္ မွန္ပါမည္၊ လုပ္ရပ္မွန္မွ ေကာင္းက်ဳိးအစစ္ျဖစ္ထြန္းပါသည္။ ေၾကာက္စရာ ႏွင့္ ရြံစရာ ကို မခြဲျခားႏိုင္ၾကသျဖင့္ ယေန႕ျမန္မာမုစ္လင္မ္ေလာက၌ HIV-AIDS ကပ္ေရာဂါကို ေၾကာက္ရမည့္အစား HIV-AIDS ေ၀ဒနာရွင္မ်ား ကိုရြံမုန္းေနျခင္းက တစ္စစ ႀကီးစိုးမင္းမူူလာသည္။ ယခုအခါ ရြံမုန္းျခင္းေၾကာင့္ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံသည့္အဆင့္ ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး HIV ပိုးရိွသူ၊ AIDS ေ၀ဒနာရွင္ဟု အခိုင္အမာသိရသည္ႏွင့္ ေရာဂါအေပၚေခါင္းစဥ္မတပ္ဘဲ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးရွာလ်က္ PLHIV တို႕အား ( အသိုင္းအ၀ိုင္းမွထုတ္ပယ္ႏိုင္ေအာင္ ) တိုက္ခုိက္ေစာ္ကား မႈမ်ား ကၽြႏု္ပ္တို႕ထံတြင္ တစ္စခန္းထလို႕ေနပါသည္။ တစ္ခ်ိန္တစ္ခါတုန္းက (ေရာဂါေပၚေပါက္ကာစ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားက ) PLHIV တို႕အား ယင္းကဲ့သို႕ျပင္းထန္စြာဆက္ဆံျခင္း၊ လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္း၏အပယ္ခံဘ၀သို႕ တြန္းပို႕ျခင္း၊ ႏွိပ္စက္ကလူျပဳျခင္း စသည္မ်ား ရိွခဲ့သည္။ ေနာင္ေသာ္ HIV-AIDS ကူးစက္ျပန္႕ပြားပံုမွာ အေစာပိုင္းမီဒီယာသမားတို႕၏ အေရာင္းသြက္ေအာင္ အၿပိဳင္အဆိုင္ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ၾကေသာ လိင္ အရႈပ္ေတာ္ပံု တစ္ခုတည္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ( လူအမ်ားစု မကင္းလြတ္ႏိုင္သည့္ ) အျခားနည္းလမ္းမ်ား ျဖင့္လည္း ကူးစက္ႏိုင္ေၾကာင္း သိရိွလာၾကေသာအခါ – မိခင္မွတဆင့္ အျပစ္မဲ့မ်ဳိးဆက္မ်ားထံ ကူးစက္မႈ ႀကီးထြားေနၿပီကို မ်က္၀ါးထင္ထင္ ျမင္ေတြ႕လိုက္ရေသာအခါ – အလ်ဥ္မီအသိ၀င္ခဲ့ၾကသည့္ တိုင္းႏိုင္ငံ ေဒသမ်ား၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ အထက္ေဖာ္ျပပါ အဓိပၸါယ္မဲ့ လုပ္ရပ္မ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္စြန္႕လႊတ္လိုက္ ၾကသည္။ ထိေရာက္ေသာကာကြယ္တားဆီးမႈအစီအစဥ္မ်ားျဖင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ ေရာဂါ အျမစ္ျပတ္ေဆး မေပၚႏိုင္ေသးေသာ္လည္း ART ေခၚ ပိုးထိန္းေဆးက ထြက္ေပၚလာခဲ့သျဖင့္ ယခုႏွစ္မ်ား အတြင္း ေရာဂါကူးစက္ျပန္႕ပြားမႈႏႈန္းကို သိသိသာသာ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ကမၻာ့အစၥလာမ့္ေလာက၌လည္း ဘာသာေရးပညာရွင္မ်ားက ေရွ႕တန္းထြက္ၿပီး စြမ္းေဆာင္လိုက္သည္မွာ ကမၻာ၏ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳမႈ ခံရသည္ အထိျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ ကၽြႏ္ုပ္တို႕၏ ျမန္မာ့အစၥလာမ့္ေလာကမွာကား ေျပာင္းျပန္ျဖစ္လ်က္ရိွသည္။ မကူညီသည့္အျပင္ ဒုကၡေပးေနၾကသည္။ မိမိကိုယ္ကို ဓမၼပညာရွင္ဟုေၾကျငာထားသူမ်ားစြာကလည္း အစၥလာမ့္လူထုအတြင္း HIV မျပန္႕ပြားေအာင္ တားဆီးကာကြယ္ပညာေပးေရး၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အတြက္ ေရွ႕ထြက္ဦးေဆာင္ဖို႕ေနေနသာသာ စကားပင္ အဟမခံ။ စကားစမိသည္ႏွင့္ မ်က္ႏွာရႈံ႕မဲ့ကာ ထေျပးေတာ့သည္။ ပို၍ ဆိုး၀ါးသည္ကား အခ်ဳိ႕ေသာ ပညာရွင္ဆိုသူတို႕က အထက္ေဖာ္ျပပါလုပ္ရပ္မ်ားကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳလုပ္ျခင္းက အလြန္အက်ည္းတန္လွေပသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၅ႏွစ္ခန္႕က အသိပညာ ဗဟုသုတ မလံုေလာက္ အားနည္းခဲ့၍ ယင္းသို႕ကိစၥမ်ဳိး ရိွခဲ့ျခင္းအေပၚ မသိရိွခဲ့ၾကျခင္း ဟူေသာအခ်က္ျဖင့္ နားလည္ႏိုင္ေသာ္လည္း – ယေန႕ ကၽြႏ္ုပ္တို႕ထံ၌ အသိေပးမႈကိုပင္လွ်င္လက္မခံၾကျခင္း မွာ အေတာ္ေလး ထူးျခားေနေပသည္။ ယင္းသို႕ေသာအုပ္စုမ်ားအတြင္း မုစ္လင္မ္ဆရာ၀န္အခ်ဳိ႕ပါ၀င္လာျခင္းက လူအမ်ား အတြက္ ပါးစပ္အေဟာင္းသား ျဖစ္သြားေစျပန္သည္။ ယခုအခါ အျခားဘာသာတရားႏွင့္လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းတို႕ ထံတြင္ ဒုကၡေပးႏွိပ္ကြပ္ျခင္း၊ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံျခင္းမ်ား ( လံုး၀ကြယ္ေပ်ာက္သြားသည္ မဟုတ္ေသာ္လည္း ) အလြန္ပင္နည္းပါးသြားသည္ကို ျငင္းမရေအာင္ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ မုစ္လင္မ္ အသိုင္းအ၀ိုင္းတြင္း၌မူ တကယ့္ ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ဆန္႕က်င္ဖက္ျဖစ္ေနသည္။ ရင္နင့္စရာေကာင္းစြ !
မုစ္လင္မ္တို႕သည္ အစၥလာမ့္လမ္းစဥ္ျဖင့္ ေနထိုင္ရွင္သန္ေနသူမ်ားျဖစ္ၾကရာ အစဥ္သျဖင့္ ဘာသာတရား ဟူသည့္ေ၀ါဟာရက လႊမ္းမိုးထား၏။ မုစ္လင္မ္လူထုအေပၚ ဘာသာေရးပညာရွင္တို႕၏ၾသဇာ သက္ေရာက္မႈမွာလည္း အျခားဘာသာတရားမ်ားႏွင့္စာလွ်င္ အေတာ္အတန္ ႀကီးမားေလ့ရိွ၏။ သို႕ျဖစ္ရာ ဘာသာေရးပညာရွင္မ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ဆရာသခင္မ်ား၊ ဗလီေရွ႕ေဆာင္မ်ားကိုယ္တိုင္က အသိမဲ့ကုလားထိုင္ အေပၚ အခန္႕သားထိုင္ျပေနလွ်င္ မုစ္လင္မ္လူထုမ်ားအေနႏွင့္ မည္သို႕ျဖစ္လာေတာ့ မည္နည္း ? က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕အသိပညာေပးေဆြးေႏြးမႈမ်ား၊ ႏိႈးေဆာ္မႈမ်ား အမွန္ပင္ လိုအပ္ေနၿပီျဖစ္၏။ HIV ဆိုင္ရာ ေရာဂါအေၾကာင္း၊ ေ၀ဒနာအေၾကာင္း၊ ကုထံုးအေၾကာင္း အသာထားဘိဦး – ကူးစက္ျပန္႕ပြားပံုကို နည္းလမ္းမွန္စြာ မသိရိွၾကပါက ( အသိပညာေပးျခင္း၊ ေဆြးေႏြးေဟာေျပာျခင္း၊ အမွန္တရားကိုတင္ျပျခင္း စသည္တို႕အား ဘာသာေရးပညာရွင္ဟူေသာ တံတိုင္းျဖင့္ ဆက္လက္ကာဆီးေနပါက ) ေသခ်ာသည္မွာ လာမည့္ ၁၀ စုႏွစ္အတြင္း HIV အပ်ံ႕ႏွံ႕ဆံုး ႏွင့္ အႀကီးမားဆံုးအုပ္စုသည္ ကၽြႏု္ပ္တို႕မုစ္လင္မ္အသိုင္းအ၀ိုင္း မ်ားသာ ျဖစ္လာေပေတာ့မည္။ မိမိတို႕၏အနာဂတ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ထိုအျဖစ္မ်ဳိးျဖစ္ေစလိုပါသလားဟု ယေန႕မုစ္လင္မ္တိုင္းမွ မိမိကိုယ္ကို ေမးျမန္းၾကည့္ရန္ အခ်ိန္တန္ေပၿပီ။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ World AIDS Day မွစ၍ ကမၻာ့ေဆာင္ပုဒ္ကို Getting to Zero : Zero New HIV Infections, Zero Discriminations and Zero AIDS Related Deaths ဟူ၍ သတ္မွတ္ထားေၾကာင္း သိရသည္။ ကမၻာ တစ္၀ွန္းလံုးက သုညအဆင့္အထိ ေမွ်ာ္မွန္းၾကသည္။ ကၽြႏု္ပ္တို႕ထံ၌မူ Discrimination – ခြဲျခားႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံမႈ ကို တစ္ရာ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိတိုးျမွင့္ရန္ ရည္ရြယ္လမ္းခင္းေနၾကသေလာဟု မခ်င့္မရဲ ေတြးမိပါသည္။ ေတြးေလာက္စရာအေၾကာင္းမ်ားရိွေနသျဖင့္ အေျခခံက်က် ေဆြးေႏြးတင္ျပ လိုက္ပါသည္။ ဤေဆြးေႏြးခ်က္ မ်ားသည္ မုစ္လင္မ္ PLHIV ေပါင္းမ်ားစြာ၏ မ်က္ရည္၊ အသက္၊ ဘ၀၊ ခံစားခ်က္ ႏွင့္ သာသနာ့ခ်စ္စိတ္တို႕ကို ကုိယ္စားျပဳထားပါေၾကာင္း။
၂။ HIV ႏွင့္ ကိုယ္က်င့္တရား
လူသားမ်ား၌ HIV ကို လိင္တူိခ်င္းဆက္ဆံသူတစ္ခ်ဳိ႕ထံမွ စတင္ေတြ႕ရိွခဲ့သည္။ ဆက္လက္၍ အျခား လိင္တူဆက္ဆံတူမ်ားအား စစ္ေဆးစမ္းသပ္ၾကည့္ရာ၌လည္း အလားတူပင္ေတြ႕ခဲ့ၾက၏။ တဖန္ ယင္းသူတို႕အတြင္း မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲသူ မ်ားစြာရိွၾကရာ ေဆးထိုးအပ္ကိုမွ်ေ၀သံုးစြဲျခင္းမွတဆင့္ ထပ္မံ ကူးစက္ ကုန္ေၾကာင္း ေတြ႕ရျပန္၏။ ထိုအခ်ိန္မွစၿပီး လူတို႕၏အသိစိတ္တြင္ ကိုယ္က်င့္တရားမေကာင္း၍ HIV ရသည္ ဟု စြဲၿမဲသြားကုန္၏။ HIV ပိုးရိွသူ သို႕မဟုတ္ AIDS ေရာဂါရွင္ဟူသမွ် ကိုယ္က်င့္တရားမေကာင္းသူ၊ ယုတ္ညံ့ နိမ့္က်သူအျဖစ္ အဆင့္တက္ကာ တလြဲတေခ်ာ္ ေလွကားေထာင္လိုက္ၾကကုန္၏။ ကၽြႏု္ပ္တို႕ သတိမထားမိ ၾကသည့္အခ်က္မွာ လိင္တူဆက္ဆံသူေသာ္လည္းေကာင္း၊ မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲသူေသာ္လည္းေကာင္း မိမိသည္ ယင္းသို႕လူစားပါဟု ဆိုင္းဘုတ္တပ္မထား၊ ၄င္းတို႕ကိုယ္၌က HIV ကူးစက္ေနေၾကာင္းပင္ မသိရိွၾက။ ၄င္းတို႕မွ တဆင့္ လိင္တူလိင္ကြဲဆက္ဆံမႈမွ ကူးစက္ရာတြင္ – (လိင္မႈေရးရာ၌ မရႈပ္ေပြမေဖာက္ျပန္သည့္တိုင္ ) ၄င္းတို႕၏ဇနီးခင္ပြန္းတို႕ထံ လက္ဆင့္ကမ္းေရာက္ရိွျပန္၏၊ ထို႕ျပင္ HIV ပိုးသည္ ေသြးအတြင္း၌ ရွင္သန္ သည္ျဖစ္ရာ ေသြးေသြးခ်င္းထိစပ္ေရာေႏွာတတ္သည့္အမႈမ်ား (ဥပမာ – ေသြးသြင္းကုသျခင္း၊ စုတ္ထိုးျခင္း၊ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးျခင္း၊ အလိုမတူ လိင္ဆက္ဆံခံရျခင္း၊ မေတာ္တဆထိခုိက္ဒဏ္ရာ၊ မသန္႕ရွင္းေသာ ေဆးထိုးအပ္ စသည္ )တို႕မွတဆင့္ ကူးစက္ခံရေသာလမ္းေၾကာင္း ျဖစ္လာျပန္၏။ HIV ရွိမရိွကို အေပၚယံ အျပင္ပန္းသ႑ာန္ျဖင့္ သိရသည္မဟုတ္။ ျပင္ပလကၡဏာအားျဖင့္ မဆံုးျဖတ္ႏိုင္။ ေရာဂါရင့္ၿပီး အခါလြန္မွသာ ပံုေပၚလာတတ္သည္။ ေသြးမစစ္ၾကည့္မခ်င္း မသိႏိုင္ၾကသျဖင့္ အဘယ္မွ် လ်င္ျမန္စြာ စိမ့္၀င္ပ်ံ႕ႏွံ႕ကုန္ေၾကာင္း အသိဥာဏ္ရိွသူတိုင္း ရိပ္စားမိၾကေပမည္။ HIV သည္ လူမေရြးေတာ့ပါ။ ျဖစ္ရပ္မွန္အေျမာက္အမ်ားထဲမွ မိသားစုတစ္ခုကို ဥပမာေပးပါမည္။ HIV ရိွမရိွ ေသြးစစ္ျခင္း မက်ယ္ျပန္႕မီက လူတစ္ဦးသည္ မေတာ္တဆမႈျဖင့္ အေရးေပၚေသြးသြင္းကုသရ၏။ အသက္လုခ်ိန္ျဖစ္၍ ရရာေသြးရွာသြင္းခဲ့ရာ HIV ပိုးကို လက္ေဆာင္ရရိွခဲ့၏။ သူမွတစ္ဆင့္ သူ၏ဇနီး၊ သူမမွ တဆင့္ ကေလးငယ္ထံသို႕ ကူးစက္သြား၏။ ထို႕ေၾကာင့္ မိသားစုတစ္ခုလံုး HIV ပိုးကူးစက္ခံေနရေၾကာင္း မိမိတို႕ဖာသာပင္ မသိရိွႏိုင္ခဲ့ေခ်။ အေၾကာင္းတုိက္ဆိုင္ လာသည့္အခါက်မွ မ်က္ကလူးဆန္ျပာျဖစ္ၾကရသည္။ လင္ေရာမယားပါ အက်င့္စာရိတၱက ထိပ္တန္းအဆင့္၊ ေသာက္စားမူးယစ္လိင္ေဖာက္ျပန္မႈ အလ်ဥ္းမရိွ၊ ဘာသာေရးကိုလည္း အလြန္ကိုင္းရိႈင္းသူမ်ား၊ လုပ္ငန္းက လည္း သမၼာအာဇီ၀ – ဟလာလ္။ သို႕ေသာ္လည္း HIV ေလာကသို႕ မအူမလည္ ေရာက္ရိွလာၾကသည္။ ေမြးဖြားသည့္ ကေလးငယ္ထံ အဆစ္ပါသြားသည္။ ထိုသူတို႕ အျပစ္ရိွပါသလား ? မည္သည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္ကို ေပး၍ စက္ဆုပ္ရြံရွာဖြယ္ – မုန္းတီးဖြယ္အျဖစ္ ဆက္ဆံၾကမည္နည္း ? လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းမွ အဘယ္ေၾကာင့္ ဖယ္ၾကဥ္ဖို႕လိုပါသနည္း ? HIV ႏွင့္ပတ္သက္၍ မိမိတို႕သိရိွထားသမွ် လက္တစ္ဆစ္စာ အသိပညာေလးျဖင့္ PLHIV မွန္သမွ် ၀ါးလံုးရွည္ျဖင့္ သိမ္းက်ဳံးရမ္းရိုက္ေနသည္မွာ တရားပါ ၏ေလာ ? အျပစ္မဲ့ PLHIV တို႕၏ လူမႈ၊ စီးပြါးအေရးကိစၥမ်ားအေပၚ ပိတ္ဆို႕၊ ေႏွာင့္ယွက္၊ ဒုကၡေပးျခင္း၊ သိကၡာခ်ေစာ္ကားေနျခင္း၌ မည္သူတို႕အတြက္ မည္သည့္ေကာင္းက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေနပါသနည္း ?
ယင္းသို႕ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ကုသိုလ္ရသည္ဟု အစၥလာမ့္လမ္းစဥ္၌ သြန္သင္ထားပါသလား ဟု အျခားဘာသာ၀င္ တို႕မွ ေမးျမန္းလာေသာ္ မည္သည့္အေျဖကို ေပးၾကမည္နည္း ? ( အစၥလာမ္ကို မုန္းတီးေနသူ၊ မုစ္လင္မ္တို႕ မ်ဳိးသုဥ္းေရးကိုလုိလားေနသူတို႕ကေတာ့ အထက္ေဖာ္ျပပါအေတြးအေခၚဆိုးမ်ားကို သြတ္သြင္းလ်က္ တုိက္ရိုက္၊ သြယ္၀ိုက္ တြန္းအားေပးေနဦးမည္သာ မုခ်ျဖစ္၏ )။
အစၥလာမ့္က်င့္၀တ္ ႏွင့္ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားအေပၚ လိုက္နာေစာင့္ထိန္းပါက HIV-AIDS ျဖစ္စရာ အေၾကာင္း လံုး၀ မရွိ ဟု မ်က္ေစ့စံုမိွတ္ေၾကြးေၾကာ္ေနသည့္ ပညာရွင္မ်ားအဖို႕ လက္ေတြ႕ေလာကအတြင္း ေခတၱမွ် ၀င္ေရာက္ေလ့လာစူးစမ္းပါဦးဟု ( ကိုယ့္ေပါင္ကိုယ္လွန္ေထာင္းသည္ ထင္လိုကထင္၊ ေရွ႕မ်က္ႏွာ ေနာက္ထား၍ ) ဖိတ္မႏၱကျပဳပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဟူမူ HIV-AIDS ျဖစ္သူမွန္သမွ် အစၥလာမ့္က်င့္၀တ္ ႏွင့္ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို ေစာင့္ထိန္းလိုက္နာျခင္းမရွိ ဟု တစ္ဖက္သတ္ စြပ္စြဲရာေရာက္ေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ဟူသမွ်ေသာ ကမၻာ့ကပ္ေရာဂါတို႕မွာ လူမ်ဳိး၊ ဘာသာ၊ ေနရာေဒသ၊ အဆင့္အတန္း၊ အတန္းအစား၊ အဆိုးအေကာင္းမေရြး ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႕ေလ့ရိွသည္ခ်ည္း ျဖစ္၏။
၀ဟီေခတ္ကာလအတြင္းမွာပင္ ကမၻာ့ကပ္ေရာဂါတစ္မ်ဳိးျဖစ္ေသာ ပလိပ္ေရာဂါျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ယင္း ပလိပ္ေရာဂါသည္ အတိတ္ကာလ အစၥရာအီလ္မ်ဳိးႏြယ္တစ္စု၏ လုပ္ရပ္ေၾကာင့္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္မွ ခ်မွတ္ လိုက္သည့္ ျပစ္ဒဏ္တစ္ရပ္ဟုလည္း တမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ)က ရွင္းျပေတာ္မူခဲ့၏။ သို႕ေသာ္ မည္သည့္ရႈတ္ခ် ျပစ္တင္ေ၀ဖန္မႈမ်ား မျပဳေတာ္မူခဲ့သည္သာမက တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီးသည္ ေရာဂါကာကြယ္တားဆီးေရး အစီအစဥ္မ်ား ခ်မွတ္ေပးေတာ္မူခဲ့ၿပီး ၊ ပလိပ္ေရာဂါ (ကဲ့သို႕ ကမၻာ့ကပ္ေရာဂါ) ျဖင့္ ဆိုး၀ါးစြာေ၀ဒနာခံစား ကြယ္လြန္သူမ်ားမွာ ယွဟီဒီ အမ်ဳိးအစားမ်ားအနက္ ပါ၀င္ေၾကာင္း တရား၀င္ မိန္႕ၾကားခဲ့သည္ ( ၾကည့္ – ဆြဟီးဟ္ အလ္ဗုခါရီက်မ္း )။ ကၽြႏု္ပ္တို႕၏ မဟာတမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ)သည္ ေရာဂါသည္မ်ား၊ ေ၀ဒနာရွင္မ်ား အေပၚ ဒုကၡေပးျခင္းကို အျပင္းထန္ဆံုးဆန္႕က်င္ေတာ္မူခဲ့သည္။ ၄င္းအစား ေမတၱာတရား ႏွင့္ စာနာမႈ အားျဖင့္ လူမမာတို႕ကို အိမ္တိုင္ယာေရာက္သြား၍ ေတြ႕ဆံုအားေပးရန္၊ တတ္ႏိုင္သည့္ဖက္မွ အကူအညီေပးၾကရန္ ညႊန္ၾကားေတာ္မူခဲ့ၿပီး မုစ္လင္မ္အခ်င္းခ်င္း၀တၱရားအျဖစ္ပင္ သတ္မွတ္ျပဌာန္းေတာ္မူခဲ့၏။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင့္ေလးရာေက်ာ္က တမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ)၏တိုက္တြန္းႏိႈေဆာ္မႈမွာ ယေန႕ေခတ္တြင္ Home Based Care ဟု ေက်ာ္ၾကားေနေပသည္။ မိမိကိုယ္ကို တမန္ေတာ္ျမတ္၏ အေမြစားအေမြခံမ်ားဟု ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ေၾကြးေၾကာ္ေနၾကသူမ်ားအေနျဖင့္ တမန္ေတာ္ျမတ္၏ တကယ့္စြႏၷသ္ေတာ္ျဖစ္ေသာ ေမတၱာတရား ႏွင့္ စာနာမႈ အား စံနမူနာယူရန္ လိုအပ္ေနပါသည္။
ေရွ႕ကႏြားလားေျဖာင့္ေျဖာင့္မသြားက ေနာက္ကသိုးတစ္သိုက္ ေကာက္ေကြ႕လိုက္၏ ဟူေသာ အဖိုးတန္ျမန္မာစကားပံုတစ္ခုရိွပါသည္။ မီးရထားေခါင္းတြဲႀကီးမ်ား စက္ႏိႈး၍ထြက္ခြါၾကရန္ အခ်ိန္တန္ အခါသင့္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သံုးသပ္ရေပသည္။ မည္သည့္ပညာရွင္ကိုမွ် မေစာ္ကားပါ။ အျဖစ္မွန္ကို ျပည္သူ႕ေအာ္သံအျဖစ္ တင္ျပေနျခင္းသာျဖစ္သည္။
HIV-AIDS ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရး ကို PLHIV မ်ားအား တိုက္ဖ်က္ႏွိပ္ကြပ္ေရး အျဖစ္ အျမင္ မမွားေစ လိုပါ။ မိမိသာလွ်င္ ကိုယ္က်င့္တရားေကာင္းျမတ္သည္ဟု အမ်ားမွ အသိအမွတ္ျပဳေအာင္ သြယ္၀ိုက္ရည္ညႊန္း လိုသည့္အတြက္ ……. HIV ကို ခုတံုးလုပ္ၿပီး တစ္ဖက္လွည့္ဟစ္ေၾကြး ရုပ္လံုးေဖာ္ေနၾကျခင္းေပေလာ ဟူ၍ မုစ္လင္မ္ PLHIV တစ္ဦးမွ မခ်ိၿပံဳးျဖင့္ ၀မ္းနည္းအားငယ္ရင္ဖြင့္ညည္းတြားသံက ကၽြႏ္ုပ္၏နားထဲတြင္ ယေန႕ထက္ထိ ပဲ့တင္သံထပ္ ရိုက္ခတ္လ်က္ရိွပါေတာ့သည္။
၃။ အစၥလာမ့္အယူအဆႏွင့္ဆန္႕က်င္ေသာအဆိုတစ္ခု
“ ကုရာနတၳိ ေဆးမရိွ ”
HIV-AIDS ၏အႏၱရာယ္ႀကီးမားပံုကို လူအမ်ားမွ အထူးသတိျပဳမိၾကေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ကုရာနတၳိေဆးမရိွ ဟူသည့္ေဆာင္ပုဒ္ ထြက္ေပၚခဲ့ဖူး၏။ ေဆာင္ပုဒ္၏ရည္ရြယ္ခ်က္က တစ္ျခား၊ ( အက်ဳိး သက္ေရာက္ပံု)တုန္႕ျပန္မႈကတစ္ျခားျဖစ္လာသည္ကို မထင္မွတ္ဘဲေတြ႕လာခဲ့ၾက၏။ ယင္းေဆာင္ပုဒ္ကို ယခုအခါ တစ္ကမၻာလံုးက တစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း ဖ်က္သိမ္းလိုက္ၿပီးျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ ကၽြႏု္ပ္တို႕ထံမွ (ဘာသာေရးအမည္ခံ) အုပ္စုတစ္စုက ဤေဆာင္ပုဒ္ကို သာသနာ့အယူအဆကဲ့သို႕ ကုိင္စြဲေနတုန္း – ျဖန္႕ခ်ိ ေနတုန္းပင္။ ဆိုေရးရိွကဆိုအပ္သည္ႏွင့္အညီ အစၥလာမ္သာသနာ့ရႈေထာင့္အတြင္းမွ တင္ျပစရာရိွလာ ေပသည္။
ယေန႕မုစ္လင္မ္ PLHIV မ်ားအၾကား လက္ေတြ႕ေလ့လာကြင္းဆင္းေဆြးေႏြးၾကည့္ရာတြင္ ကိုယ္က်င့္ တရား မေကာင္း၍ HIV-AIDS ျဖစ္ရသူမွာ လူဆယ္ဦးလွ်င္ တစ္ဦးခန္႕မွ် မဆိုစေလာက္ေလးသာ ေတြ႕လိုက္ရပါသည္။ PLHIV အမ်ားစုမွာ အမ်ဳိးသမီးႏွင့္ကေလးငယ္မ်ားသာျဖစ္သည္။ ကုရာနထၳိေဆးမရိွ ဆိုၿပီး အျပစ္မဲ့လူသားမ်ားအေပၚ ဧရာမစြဲခ်က္တင္ၾကမည့္အစား ေဖးမစာနာလက္တြဲလိုက္ျခင္းျဖင့္ မုစ္လင္မ္ တို႕၏ညီေနာင္၀ါဒအား ပိုမိုသက္၀င္ထင္ရွားေစလိုသည္။ ေရနစ္သူကို ၀ါးကူထိုးျခင္းက သူရဲေကာင္းတို႕၏ လုပ္ရပ္ မဟုတ္ပါေလ။
အဗူ ဟုရိုင္ရဟ္ (ရဒြိ) ဆင့္ျပန္ခဲ့ေသာ တမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ)၏ဟဒီးဆ္ေတာ္တစ္ပုဒ္မွာ ဤသို႕ ျဖစ္၏။
There is no disease that Allah has created, except He also has created its treatment.
အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္ သက္ဆိုင္ရာကုထံုး (ေဆး၀ါး/အေၾကာင္းခံ) ကို မဖန္ဆင္းထားဘဲႏွင့္ ျဖစ္ေပၚလာေစသည့္ေရာဂါဟူ၍ မရိွ။
ဆြဟီးဟ္အလ္ဗုခါရီက်မ္း(၇း၅၈၂)။ အတြဲ(၇)၊ ဟဒီးဆ္အမွတ္စဥ္ (၅၈၂)။ စာမ်က္ႏွာ(၃၉၅)။ ေဆး၀ါးက႑။
လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ေပါင္း(၃၀)ေက်ာ္က ကမၻာတစ္၀ွန္းသည္းသည္းလႈပ္ခဲ့ေသာကပ္ေရာဂါ TB – အဆုတ္ ေရာဂါအား အနီးကပ္ဆံုး ျပန္လည္ၾကည့္ရႈပါေလ။ ထိုကာလမ်ား၌လည္း TB ကို ကုရာနတၳိေဆးမရိွ ဟုပင္ ဆိုခဲ့ၾက၏။ ယေန႕ေသာ္ အျမစ္ျပတ္ေဆး၀ါးထြက္ေပၚခဲ့သည္သာမက အခမဲ့ပင္ အရံသင့္ရရိွႏိုင္ၾကေပၿပီ။ ေရာဂါသစ္တစ္ခု ေပၚေပါက္လာတိုင္း လူတို႕မွ ယင္းအဆိုကို လက္ကိုင္ျပဳတတ္ေလေၾကာင္း သိရိွအပ္ရာသည္။ HIV နည္းတူ ယေန႕ထက္တိုင္ အျမစ္ျပတ္ေအာင္မကုသႏိုင္ေသးေသာ ကင္ဆာကဲ့သို႕ အျခားေရာဂါမ်ားလည္း ရိွေနေသးသည္ကို ျမင္ေအာင္ၾကည့္ရႈအပ္ေပသည္။ ေရာဂါမွန္သမွ်၏ေဆး၀ါးတို႕မွာ အခ်ိန္တန္လွ်င္ ထြက္ေပၚလာသည္ခ်ည္းပင္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ မုစ္လင္မ္တို႕သည္ အစၥလာမ့္အယူအဆႏွင့္ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီး ဆန္႕က်င္ေနသည့္အဆိုမ်ားကို ဖက္တြယ္မထားအပ္ပါေခ်။
၄။ ကုရ္အာန္ကေျပာေသာ HIV ရာဇ၀င္
HIV-AIDS ၏ရာဇ၀င္ကို ေဆးေလာကႏွင့္သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက ေအာက္ပါအတိုင္း ပူးေပါင္းတင္ျပ ထား၏။
HIV ပိုးသည္ အာဖရိကတိုက္ရိွ ခ်င္ပန္ဇီေမ်ာက္၀ံတို႕၏မူလဗီဇ၌ သဘာ၀အေလ်ာက္ ပါ၀င္တည္ရိွ ေန၏။ ၄င္းပိုးက ေမ်ာက္၀ံမ်ားကို AIDS ေရာဂါ မျဖစ္ေစ။ အာဖရိကသားတို႕အနက္ အခ်ဳိ႕သည္ လူလူခ်င္း သာမက ေမ်ာက္၀ံမ်ားႏွင့္ဆက္ဆံမႈျပဳသည္အထိ ကာမေသာင္းက်န္းေလေသာအခါ ယင္းေရာဂါပိုးသည္ လူ႕ခႏၶာကိုယ္သို႕ စတင္ကူးေျပာင္းေရာက္ရိွလာသည္။ လူ႕ခႏၶာကိုယ္တြင္ လူ ႏွင့္တိရစာၦန္၏ခံႏိုင္ရည္မတူ သျဖင့္ AIDS ေရာဂါျဖစ္ေပၚေစသည္။ ကိုလိုနီေခတ္ဦးတြင္ အေနာက္တိုင္းသားတို႕သည္ အာဖရိကတိုက္သား မ်ားစြာကို ဖမ္းဆီးကၽြန္ျပဳ၍ ဥေရာပသို႕တင္သြင္းၾကသည္။ ကာမေသာင္းက်န္းသူမ်ားအဖို႕ ေရာက္သည့္ေနရာ၌ အလ်ဥ္းသင့္သူတို႕ႏွင့္ ဆက္ဆံၾကသည္ခ်ည္းျဖစ္ရာ ဥေရာပလူ႕အဖြဲ႕အစည္း အၾကား HIV စတင္ပ်ံ႕ႏွံ႕သြား၏။ ဥေရာပတိုက္သားအမ်ားစုကလည္း ကမၻာအႏွံ႕ခရီးဆန္႕တတ္ၾက၏။ ထိုစဥ္က ကုိယ္ခံအား/ခုခံအားက်ဆင္းေစ သည့္ေရာဂါမွန္း မည္သူမွ်မသိခဲ့ၾက။ (၁၉၈၀)ခုႏွစ္မ်ားက်မွ အေမရိကန္၌ ေရာဂါပိုးကိုေတြ႕လိုက္ရ၍ စတင္သတိျပဳမိၾက၏။ ၄င္းေနာက္ လူသိမ်ားလာခဲ့ၾကသည္။ မည္သို႕ဆိုေစ အျခားတစ္ဖက္၌ သဘာ၀မက်ေသာ လိင္ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ HIV ထြက္ေပၚသည္ဟုယူဆလက္ခံၾကသူမ်ားလည္း မနည္းလွေခ်။ ဤဒုတိယအယူအဆကိုလက္ခံသူ ဘာသာေရးပညာရွင္တို႕က တမန္ေတာ္လူးသြ္ ( Lot ) လက္ထက္ လိင္တူခ်င္းဆက္ဆံၾကေသာ ဆိုဒုမ္းနယ္သား လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားထံမွ HIV ျမစ္ဖ်ားခံလာသည္ဟု ေထာက္ျပ ၾက၏။ ထိုအယူအဆသာမွန္ကန္ပါက HIV ၏ သက္တမ္းမွာ ႏွစ္ေပါင္းေလးေထာင္ေက်ာ္ေနၿပီဟု ဆိုႏိုင္ေပ သည္။ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင့္ေလးရာေက်ာ္ကပင္ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္က ဤအေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပ ထားၿပီးျဖစ္သည္ ( သို႕ေသာ္ ေရာဂါအေၾကာင္း မပါ၀င္ေခ် )။ ကုရ္အာန္၏လမ္းေၾကာင္းမွာ ကုိယ္က်င့္တရား ကိုသာ ေဇာင္းေပးတင္ျပထားေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ထပ္ဆင့္ေဆြးေႏြးရပါေသာ္ – ကမၻာ့သမိုင္းမွ ရုတ္ျခည္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားကုန္သည့္ လူမ်ဳိးစုမ်ားရိွခဲ့ၾကေလရာ ယင္းကိစၥ၏အဓိကဇာတ္ေကာင္မွာ HIV ျဖစ္ေန သေလာဟု ေတြးစရာပင္။ ဤရႈေထာင့္အျမင္အရဆိုလွ်င္ HIV- AIDS မွာ ထူး၍ မဆန္းေသာကိစၥသာ ျဖစ္ေနပါေတာ့သည္။
၅။ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ်မႈမွ ထြက္ေပၚလာသည့္ဆိုးက်ဳိးမ်ား
HIV-AIDS အေၾကာင္းခံျဖင့္ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ်မႈမ်ားရိွခဲ့ရာမွ ထြက္ေပၚခဲ့ေသာ/ရိွေနဆဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ဆိုင္ရာ ဆိုးက်ဳိးအခ်ဳိ႕ကို အစၥလာမ့္ရႈေထာင့္မွ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးတင္ျပပါမည္။ ၄င္းအား မတင္ျပမီအလ်င္ ပဋိပကၡ ဟူေသာ ကန္႕လန္႕ကာေနာက္ကြယ္ရိွ အေၾကာင္းရင္းခံအခ်ဳိ႕ကို စတင္ေဆြးေႏြးလိုပါသည္။ အဓိကအားျဖင့္ Misconceptions – နားလည္မႈလြဲမွားျခင္း/ တလြဲတေခ်ာ္အယူအဆ/အမွားကိုအမွန္ဟုထင္ျမင္ လက္ခံမိျခင္း ကိစၥကို ဦးတည္ပါသည္။
မည္သည့္နယ္ပယ္တြင္မဆို Misconceptions ျဖစ္လာရျခင္း၏ မူရင္းဇာစ္ျမစ္သည္ Mis-information ( တလြဲတေခ်ာ္ျဖစ္ေသာ/တစ္၀က္တစ္ပ်က္သာမွန္ေသာ သတင္းႏွင့္အခ်က္အလက္မ်ား )ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သတင္းအခ်က္အလက္တစ္ခုခုကို အမွားအမွန္ ႏွင့္ တိက်ျပည့္စံုမႈရိွမရိွ မစိစစ္ဘဲ လက္ခံမိၿပီဆိုလွ်င္ ဦးစြာ ဇေ၀ဇ၀ါ ျဖစ္မည္၊ ထိုအခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍ တစ္စံုတစ္ရာထပ္မံမသိရလွ်င္ သိထားၿပီးသားကို အမွန္ဟု စတင္ယူဆလာတတ္၏။ ထိုမွတဆင့္ အစြဲ၀င္၍အေတြးေခ်ာ္သြားေပသည္။ မိမိမ်က္ေစ့အျမင္ ေစြေစာင္းေန သည္ကို သတိမျပဳမိဘဲ ကမာၻေလာက၏ျမင္ကြင္းတစ္ခုလံုး ရြဲ႕ေစာင္းေနသည္ဟု ေ၀ဖန္လာေတာ့သည္။ Reality (အျဖစ္မွန္) ႏွင့္ Misconception ထိပ္တိုက္ေတြ႕ေသာအခါ နားလည္မႈသေဘာေပါက္မႈ – Convicton ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပဋိပကၡ – Conflict ေသာ္လည္းေကာင္း ျဖစ္လာတတ္၏။ အသိတရားျမင့္မားသူမ်ားက နားလည္မႈ ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈထံသို႕ ဦးတည္သြားၿပီး အသိတရားနိမ့္က်သူမ်ားက အာဃာတ ႏွင့္ ပဋိပကၡသို႕ ဦးတည္သြားေပသည္။ ဤကိစၥမွာ မေကာင္းေသာ သစ္ပင္တစ္ပင္ႏွင့္အလားသ႑ာန္တူ၏။ အကိုင္းအခက္ အသီးအပြင့္မ်ားအား ခုတ္ျဖတ္ယံုႏွင့္ အပင္မေသႏိုင္။ အျမစ္လွန္မွ ကိစၥျပတ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဇာစ္ျမစ္ကို ဆြဲထုတ္တင္ျပပါသည္။ ( HIV ဟု အေျချပဳေဆြးေႏြးထားေသာ္လည္း က႑အားလံုးႏွင့္ သက္ဆိုင္ပါသည္)။ ဤက႑၌ ႏိုင္ငံ၊ ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာတရားမ်ား အၾကားတြင္ရိွသည့္ Misconception မ်ားအား မေဆြးေႏြးပါ။ (အထူးသျဖင့္) ျမန္မာမုစ္လင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း၌ျဖစ္ေနေသာ Misconception တို႕ကို အက်ဥ္းအားျဖင့္ ၿခံဳငံု ေဆြးေႏြးပါမည္။
က။ ပညာေရးဆိုင္ရာ Misconceptions
ဘာသာေရး၌ အစြန္းေရာက္ေနသူ ပညာရွင္မ်ားကို ခုတံုးလုပ္၍ ကိုလိုနီ၀ါဒက (အိႏၵိယ တုိက္နယ္ရိွ အစၥလာမ့္ေလာကအတြက္) ဘာသာေရးပညာ ႏွင့္ ေခတ္ပညာ ဟုဆိုကာ ပညာေရးကို ခုတ္ပိုင္းျပ လိုက္၏။ ကိုလိုနီစံနစ္၊ ပေဒသရာဇ္စံနစ္၊ အာဏာရွင္စံနစ္၊ လူမ်ဳိးႀကီးစံနစ္၊ အစြန္းေရာက္စံနစ္တို႕သည္ အာဏာတည္တံ့ေရးအလို႕ငွါ လက္ေအာက္ခံရိွမည္သည့္ နယ္ပယ္တြင္မဆို တြဲေရး – ခြဲေရးျပႆနာအား သြတ္သြင္းထားေလ့ရိွသည္။ ထိုအခါ၄င္းတို႕၏တြက္ကိန္းအတိုင္း တစ္ယူသန္တေဇာက္ကန္း ပညာရွင္တို႕က တစ္ဖက္လပ္ျမင္းကိုတက္စီး၍ တစ္လမ္းေမာင္းစံနစ္ျဖင့္ တရိွန္ထိုးခရီးႏွင္ေတာ့သည္။ မီးရထား စက္ေခါင္းမ်ား စက္ခုတ္ေမာင္းႏွင္ရာသို႕ ခ်ိတ္ဆက္ထားသမွ်ေနာက္တြဲတို႕သည္လည္း တသီတတန္းႀကီး ပါသြားေတာ့သည္။ တစ္ခါ ကိုလိုနီပညာေရးစံနစ္က လက္ေတြ႕ရုပ္၀ါဒအယူအဆမ်ား ( ဥပမာ – ဒါ၀င္သီအိုရီ )ကို ရိုက္သြင္းသည္၌ ေခတ္ပညာႏွင့္နာမ္ပိုင္းဆိုင္ရာပညာမ်ား ၀ိေရာဓိျဖစ္ကာ ရင္ၾကားေစ့မရေတာ့။ သို႕ႏွင့္ တစ္ဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္ အသိနိမ့္က်သည္ဟု အျပန္အလွန္ ပုတ္ခတ္စြပ္စြဲၾကကုန္၏။ သို႕ရိွရာ ပညာေရးေခါင္းစဥ္ေအာက္၌ အၾကမ္း အားျဖင့္ သံုးစုကြဲထြက္ေလ၏။ မုစ္လင္မ္တို႕၏စည္းလံုးမႈကို ပညာေရးဟူေသာရႈေထာင့္မွ ေသနတ္တစ္ခ်က္ မေဖာက္ဘဲ လွပစြာအင္အားၿဖိဳခြဲျပလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ကိုယ္စီကုိယ္ငွ မာနတံခြန္ထူေစလိုက္ေစရာ အလိုအေလ်ာက္ ၀ါးအစည္းေျပသြားပါေတာ့သည္။ ဘာသာေရးအုပ္စုမ်ားကို (အစၥလာမ္၌မရိွေသာ) သာသနာပိုင္၀ါဒလမ္းေၾကာင္းသို႕လည္းေကာင္း၊ ေခတ္ပညာအုပ္စုကို (ဓန၊ရာထူး၊အာဏာ စေသာ) ေလာကီေရးထြန္းေပါက္မႈ လမ္းေၾကာင္းသက္သက္သို႕လည္းေကာင္း၊ နာမ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အုပ္စုမ်ားကို စိတ္ကူးယဥ္ လမ္းေၾကာင္းသို႕လည္းေကာင္း တြန္းပို႕ခဲ့ၾကသည္။ ဤေနရာ၌ ကၽြႏု္ပ္တို႕မုစ္လင္မ္မ်ား အလြန္ လိမၼာၾက၏၊ အဆင္းဘီးတပ္ေပးျခင္းအေပၚ သာယာသည့္အျပင္ မိမိဖာသာ အရွိန္ပင္ျမွင့္တင္လိုက္ေသးသည္။ မ်ဳိးဆက္တစ္ခုလြန္ေျမာက္ၿပီးေသာ္ ဘာျဖစ္ကုန္ၾကသနည္း ? ကၽြႏ္ုပ္တို႕အားလံုး သိၾကပါသည္။ သို႕ေသာ္ ရင္ထဲကစကား ႏွင့္ တကယ့္အမွန္တရားမ်ားမွာ လည္ေခ်ာင္းျပင္ပသို႕ ထြက္မလာႏိုင္ေတာ့ပါေလ။
( မိမိတို႕၏သက္ဆုိင္ရာဂိုဏ္းဂဏအယူအဆမ်ားကို အေျခမခံထားသည့္၊ လိုရာဆြဲ မဟုတ္ သည့္ ) တမန္ေတာ္ျမတ္မုဟမၼဒ္(ဆြ)၏ ေထရုပၸတၳိေတာ္မ်ားအား ေသေသခ်ာခ်ာ ဖတ္ရႈေလ့လာၾကည့္ပါက ယေန႕ကၽြႏ္ုပ္တို႕မွ ခြဲျခမ္းစိပ္ျဖာပစ္လိုက္ၾကေသာ အသိပညာ၊ အတတ္ပညာအားလံုးမွာ တစ္ေပါင္းတစ္စည္း တည္းသာျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရ၏။ ဤသည္မွာ အစၥလာမ္ကေျပာေသာ အစၥလာမ့္ပညာေရးအစစ္အမွန္ ျဖစ္၏။ အစၥလာမ္ေလာက၌ အစၥလာမ့္ပညာေရးအစစ္ ေပ်ာက္ဆံုးေနပါသည္။ မိမိတို႕၏ပညာေရးစံနစ္အေပၚ မိမိတို႕ဖာသာ Misconception ျဖစ္လ်က္ရိွေနပါသည္။
ယင္းသို႕ခြဲျခားမႈ၏အက်ဳိးဆက္ေၾကာင့္ နိမ့္က်မႈကိုသာ အေမြခံရေပသည္။ အျခားအရာမ်ား နိမ့္က်လွ်င္ တိုးတက္ေအာင္ႀကိဳးစားပံုေဖာ္လို႕ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ပညာကိုလည္း ျမွင့္တင္ႏိုင္သည္။ သို႕ေသာ္ ပညာ ႏွင့္တြဲေနေသာ အသိတရားနိမ့္က်လွ်င္ ဆြဲတင္ရ ေတာ္ေတာ္ခက္သည္။ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္(ဆြ)သည္ ၂၃ ႏွစ္တိုင္တိုင္ အခါမလပ္ ႀကိဳးပမ္းေသာ္ျငား ပရိနိဗၺာန္စံလြန္ခ်ိန္ထိ အာေရဗ်တစ္ခြင္လံုး အသိတရား တန္းမညီခဲ့ (အစၥလာမ္ မျဖစ္ကုန္ေသး)။ မိမိ၏အသိတရားကို မိမိဖာသာ မျပင္ဆင္မျမွင့္တင္သမွ် နိမ့္က်ျခင္း၀ဲဂယက္၌ ခ်ာခ်ာလည္ေနဦးမည္သာ။ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္၌ ဤသေဘာတရားကို အပံုအပင္ေတြ႕ရပါမည္။
လူ႕ဓမၼတာအရ က်န္းမာေရးယိုယြင္းလွ်င္ က်န္သည့္အေရးအရာမွန္သမွ် အနည္းႏွင့္ အမ်ား ထိခုိက္နစ္နာနိမ့္က်ရစၿမဲျဖစ္သည္။ က်န္းမာေရးက႑က်ဆံုးသြားေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္ရပ္ကို ၾကည့္လိုက္ပါေလ။ ျမင္သာထင္ရွားလွသည့္အေျဖမ်ား အရံသင့္၀ိုင္းရံထားၿပီးျဖစ္သည့္အတြက္ ဋီကာမခ်ဲ႕လို ေတာ့ပါ။ ပညာေရးဆိုရာ၌ မွန္ကန္သည့္သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားအေပၚအေျခခံေသာ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အသိပညာမ်ားလည္း ပါ၀င္ေနပါသည္။ ယင္းအသိပညာမ်ားကို မိမိတို႕၏အနာဂတ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္း မခ်ည့္နဲ႕ ေစေရးအလို႕ငွါ ျမန္မာမုစ္လင္မ္အသိုင္းအ၀ိုင္းအၾကား ႏိုးၾကားမႈတစ္ရပ္ လိုအပ္ေနပါၿပီ။ တမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ) ၏ ဟဒီးဆ္ေတာ္တစ္ရပ္ရိွ၏။
( ေကာင္းျမတ္/အက်ဳိးျပဳသည့္ ) ပညာမွန္သမွ် မုစ္လင္မ္တို႕၏ ေပ်ာက္ဆံုးေနေသာ ရတနာမ်ား ျဖစ္ကုန္၏။
ထို႕ေၾကာင့္ က်န္းမာေရးအသိပညာေပးျခင္းကို မခ်ည့္နဲ႕သြားေစေရးအခ်က္ေပးသံ အျဖစ္ အျမင္ထားရိွသင့္ေပသည္၊ လက္ခံသင့္ေပသည္။ သက္ဆိုင္ရာက႑အသီးသီးမွပညာရွင္မ်ားအေနႏွင့္ ပညာ ေရးကို အားေပးမည္ေလာ၊ တားဆီးမည္ေလာ ဟူသည္ကို ဖာသာဆန္းစစ္ၾကပါကုန္။ ဦးမေဆာင္ႏိုင္လွ်င္ ေနပါေစ၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈသာရိွပါက အနာဂတ္ျမန္မာမုစ္လင္မ္တို႕အေပၚ က်ေရာက္လတၱံ႕ေသာ အႏၱရာယ္အား ႀကိဳတင္ကာကြယ္တားဆီးျခင္း မည္ေပသည္။ မုစ္လင္မ္ မရိွေတာ့သည့္ေနရာေဒသ၌ အစၥလာမ္သာသနာ မရိွေၾကာင္း ေျမာ္ျမင္ဥာဏ္ ပြါးမ်ားႏိုင္ပါေစသတည္း။
ခ။ လူမ်ဳိးေရး ႏွင့္ လူမႈဆက္ဆံေရးဆိုင္ရာ Misconceptions
အစြဲႀကီးက အသိနိမ့္ရပါသည္။ “ အိမ္ၾကက္ခ်င္းအိုးမည္းသုတ္၍ခြပ္ခိုင္းၿပီး ႏိုင္သည့္ၾကက္ ငါ့ၾကက္ “ ဟူေသာစံနစ္ကို ပညာေရးသာမက လူမ်ဳိးေရး၊ လူမႈဆက္ဆံေရး ၊ ႏိုင္ငံေရး ႏွင့္ သာသနာ့အေရး၌လည္း အသံုးျပဳခဲ့ၾက၏။ ကၽြႏ္ုပ္တို႕ျမန္မာမုစ္လင္မ္မ်ား အလြန္ကံဆိုးပါသည္။ အထက္ပါ လက္ေရြးစင္ၾကက္မ်ား ႏွင့္ မ်ဳိးတူအဆင့္တူ စိတ္တူကိုယ္တူမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံသို႕ အခမဲ့ေရာက္ရိွလာၾကသည္။ ၾကည့္ပါေလ – ယေန႕ေခတ္၌ အခ်င္းခ်င္းခြပ္ၾကသည့္ပြဲတြင္ နည္းမ်ဳိးစံုသံုးၿပီး အႏုိင္ရသူကို သူရဲေကာင္းမ်ားအလား ဂုဏ္ျပဳ အမႊမ္းတင္ေနၾကကုန္၏။ ထိခိုက္နစ္နာေၾကမြသြားရသူမွာ မိမိတို႕၏ မုစ္လင္မ္ညီေနာင္မ်ာသာျဖစ္ေနေၾကာင္း လံုးလံုးသတိမ၀င္ၾက။ ဘ၀င္ေလဟပ္၍ ေျခေထာက္မ်ား ေျမမထိေတာ့ – သုိ႕ေသာ္ အေတာင္ပံမ်ားလည္း မရိွၾကပါေလ။ ပ်ံသန္းေနသည့္ငွက္သည္ပင္လွ်င္ ျမွားမွန္တတ္ပါသည္။ မပ်ံတတ္ေသာၾကက္မွာကား ေလာက္စာလံုးမ်ားႏွင့္ မၾကာခဏ ႀကံဳဆံုဖူးၿပီးၿပီ – အမွတ္မရိွၾကေသး။
လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡေဖာ္ေဆာင္လိုသူမ်ားက မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ ဟူေသာစကားလံုးကို မျပတ္တမ္း အသံုးခ် တတ္သည္။ စင္စစ္၌ ဤေ၀ါဟာရသည္ အႏွစ္သာရ ရိွလွ၏။ တိုင္းက်ဳိးျပည္ျပဳပုဂၢိဳလ္မ်ားက ၄င္းကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ သံုးသည္။ အဖ်က္သမား ( လူ႕ယိႈင္သြာန္ ) မ်ားကေတာ့ ထိုးဆြသည့္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ အသံုးျပဳၾကသည္။ မခံခ်င္စိတ္ျဖစ္လာေအာင္ ဆြေပးႏိုင္ေလ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ ႀကီးမားလာေလေလ ျဖစ္သည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ဟူသည္မွာ မျမင္ရသျဖင့္ သတိထားအပ္ရာ၏။ မုစ္လင္မ္မ်ားအဖို႕ ေနရာတကာ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဟူ၍ အသံုးမျပဳအပ္ေခ်။ အစၥလာမ့္လမ္းစဥ္ႏွင့္ မဆီေလ်ာ္ျခင္း ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
မည္သည့္လူသားပင္ျဖစ္ေစကာမူ မိမိလူမ်ဳိးကို မိမိတို႕ကိုယ္တိုင္ ဖန္တီးေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္လို႕ မရပါ။ မေမြးဖြားမီ သတ္မွတ္ခံထားရ၏။ ေမြးဖြားလာေသာ္ ပညတ္ခံရ၏။ မည္သူမဆို အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ သတ္မွတ္ေတာ္မူထားသည့္အတိုင္းသာ လူ႕ေလာကသို႕ ေရာက္ရိွလာရေပသည္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလုို႕မရသည့္ အတူတူ ေက်နပ္စြာ လက္ခံရမည္ျဖစ္၏။ လူမ်ဳိးဆိုတာ မလိုပါဘူးဟု ေျပာလို႕မရပါ။ ကၽြႏ္ုပ္တို႕၏ မဟာ တမန္ေတာ္ျမတ္ (ဆြ)သည္ အာရပ္လူမ်ဳိး ျဖစ္ေတာ္မူ၏၊ အာရပ္ယဥ္ေက်းမႈကို ျမတ္ႏိုးေတာ္မူ၏၊ အာရပ္တို႕၏ အရဗီဘာသာစကားျဖင့္ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္ က်ေရာက္သည္။ သို႕ရာတြင္ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္သည္ လူမ်ဳိးစြဲ မထားရိွခဲ့ပါ။ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္အခ်င္းခ်င္းသည္ ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမမ်ားသာျဖစ္၏ ဟု မိန္႕ဆိုခဲ့ျခင္းမွာ လူမ်ဳိးေဖ်ာက္ဖ်က္ျခင္း မဟုတ္၊ အျပန္အလွန္နားလည္မႈျဖင့္ စည္းလံုးညီညြတ္ေစျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အစၥလာမ္ သာသနာသည္ လူမ်ဳိး၊ ေဒသ၊ ေခတ္ကာလ၏ ေဘာင္ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ားအား ထြင္းေဖာက္သြားျခင္းကို ဆိုလို သည္။ ဥပမာ – ကုရ္အာန္က သပ္က္၀ါတရားအထားရိွဆံုးသူသည္ အလႅာဟ့္ထံေတာ္၌ အျမင့္ျမတ္ဆံုး ဟုလည္းေကာင္း၊ လူမ်ဳိးႏြယ္အသီးသီးျဖစ္ေစျခင္းမွာ အသင္တို႕အခ်င္းခ်င္း တစ္ဦးကိုတစ္ဦး မွတ္မိသိရိွႏိုင္ေစ ရန္သာျဖစ္သည္ ဟုလည္းေကာင္း ေဖာ္ျပထားေပသည္။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ကိုယ္ေတာ္တိုင္ လူမ်ဳိးကို အသိ အမွတ္ျပဳေတာ္မူထားေၾကာင္း ေတြ႕ရပါမည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အစၥလာမ္သည္ ေလာကေပါင္းစံု၊ လူမ်ဳိးေပါင္းစံု၊ ယဥ္ေက်းမႈေပါင္းစံု၏ ခုိလႈံရာသာသနာျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားပါသည္။ အက္ေၾကာင္းရိွေနေသာမ်က္မွန္ကို တပ္ထားသူမွာ အက္ေၾကာင္း ထေနသည့္ျမင္ကြင္းကိုသာ ေတြ႕ျမင္ရမည္ျဖစ္၏ ( ကုရ္အာန္ဋီကာဖြင့္ျခင္း မဟုတ္၍ ဤမွ်ႏွင့္ပင္ ရပ္ပါမည္ )။ တမန္ေတာ္ျမတ္ (ဆြ)၏ လက္ရင္းသာ၀ကေတာ္ႀကီးမ်ားထံ၌ပင္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ႀကီးမားခဲ့ေၾကာင္း ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႕ရသည္။ အဆင့္ျမင့္ အဆြ္ဟဗ္ေတာ္တစ္ဦးမွ ဤသို႕ ေျပာဆို ခဲ့ဖူး၏ “ တမန္ေတာ္ျမတ္၏တားျမစ္ခ်က္သာမရိွပါက ကၽြႏ္ုပ္သည္ ကၽြႏ္ုပ္၏အာရပ္လူမ်ဳိးတို႕ကို ကမာၻေပၚ ခါးေစာင္းတင္ႏိုင္ေအာင္ ဆက္လက္ျပဳလုပ္မိမည္ ျဖစ္ပါအံ့ “ ( ၾကည့္ – အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ၊ အလ္အဇ္ဟရ္တကၠသိုလ္ ထုတ္ ရိဂ်ားလု ေဟာင္းလရ္ ရစူလ္ – Men Around The Messenger )။ သူတို႕သည္ မ်ဳိခ်စ္စိတ္ကို သာသနာ့ ခ်စ္စိတ္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိႏိုင္ေပသည္။ မုစ္လင္မ္မဟုတ္ေသာ အာရပ္လူမ်ဳိးမ်ား၊ အာရပ္အႏြယ္မဟုတ္သည့္ အျခားလူမ်ဳိးမ်ားမွာ ထိုေခတ္မွသည္ ယေန႕တိုင္ အာေရဗ်တြင္ ေနထိုင္လ်က္ရိွေန သည္မွာ လက္ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါသည္။
လူမ်ဳိးဆိုသည္ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈက တြဲ၍ ပါလာသည္။ သို႕ဆိုလွ်င္ ကမာၻ႕ပထမဆံုးလူသား အာဒံမ္ (အလိုင္) သည္ မည္သည့္လူမ်ဳိးျဖစ္၍ မည္သည့္ယဥ္ေက်းမႈကို က်င့္သံုးခဲ့သနည္းဟု ေမးခြန္းတစ္ခု ေပၚခဲ့ဖူး၏။ စင္စစ္ လူမ်ဳိး၊ မ်ဳိးႏြယ္၊ ယဥ္ေက်းမႈဟူသည္ အာဒံမ္၏ေနာက္မ်ဳိးဆက္မ်ားတြင္မွ စတင္ထြန္းေပၚသည္ျဖစ္ရာ ထိုေမးခြန္း/ေစာဒကသည္ အာဒံမ္ႏွင့္ မသက္ဆိုင္သျဖင့္ ေမးျမန္းဖို႕ပင္ မဆီေလ်ာ္ေခ်။ လူမ်ဳိးတိုင္း၀ယ္ သက္ဆိုင္ရာယဥ္ေက်းမႈကိုယ္စီ ရိွၾကသည္။ သို႕ေသာ္ အစၥလာမ့္ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ မေရာေထြးအပ္ပါ။ အစၥလာမ့္ ယဥ္ေက်းမႈဟူသည္ အစၥလာမ့္သြန္သင္ခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ားအဖို႕ မိမိတို႕၏ကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမႈကို အစၥလာမ့္ယဥ္ေက်းမႈ၏ေဘာင္အတြင္းသို႕ ေရာက္ေနေအာင္ ျပဳျပင္ရ၏။ အစၥလာမ့္ယဥ္ေက်းမႈအေပၚ မိမိကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမႈလႊမ္းမိုးသြားေအာင္ မျပဳအပ္ မဖန္တီးအပ္ေၾကာင္း သိႏိုင္ေပမည္။ အစၥလာမ္သည္ မုစ္လင္မ္တို႕ကို ယူနီေဖာင္း၀တ္စက္ရုပ္မ်ားအျဖစ္ ပံုသြင္း ျခင္း မျပဳ၊ သုခဘံုသို႕သြားရာလမ္းကိုသာ ညႊန္ျပထား၏။ ယဥ္ေက်းမႈကို မေျပာင္းခိုင္း၊ မယဥ္ေက်းေသာအမႈ ကိုသာ ေျပာင္းခိုင္းထားပါသည္။
အခ်ဳိ႕သူမ်ား ကိုယ္စီးသည့္ျမင္း အထီးလား အမလား ခြဲျခားမသိၾက၊ အခ်ဳိ႕သူမ်ားမွာမူ မိမိ တက္စီးမိ သည့္အရာမွာ “ ဘည “ ဟူသည္ကိုပင္ သိရိွရန္ မႀကိဳးစား။
ကိုယ့္ျမင္းကိုယ္စိုင္း စစ္ကိုင္းေရာက္ေရာက္ ဟုဆိုကာ ငရဲစခန္းလွမ္းေနသူမ်ားက မရွားသလို၊ ပဒိုင္းသီးကို အားတိုးေဆးအျဖစ္ ေဖာ္စားသူ ႏွင့္ လက္ခံၾကသူတို႕လည္း မနည္းလွပါေလ။
အိခ္၀ါန္ မည္ေသာ အစၥလာမ့္ညီေနာင္ေမာင္ႏွမ၀ါဒ၏ အေျခခံအရင္းအျမစ္မွာ အျပန္အလွန္ နားလည္မႈထားရိွျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ နားလည္မႈမထားရိွဘဲ ဘတစ္ျပန္က်ားတစ္ျပန္ မာနတံခြန္ထူကာ ကိုယ့္လမ္း ကိုယ္ေဖာက္ ေလွ်ာက္လွမ္းသည္၌ ကြဲျပားမႈအက္ေၾကာင္း က်ယ္ျပန္႕လာသည္။ ကြဲျပားျခင္း၏မ်ဥ္းၿပိဳင္လမ္း ႏွစ္ခုကို နားလည္စာနာမႈ တည္းဟူေသာ ေပါင္းကူးတံတားခင္းရမည့္အစား ေမာဟေကာ္ေဇာ ခင္းလုိက္ ေလေသာအခါ ကြဲျပားမႈမွ ခြဲျခားမႈသို႕ ဦးတည္သြားရေပသည္။ သုိ႕ျဖင့္ တစ္ဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္ အျမင္ေစာင္းျခင္း မ်ားက ရင္ၾကားေစ့မရေတာ့ေခ်။
ကၽြႏ္ုပ္တို႕မုစ္လင္မ္ေလာကတြင္းရိွ လူမ်ဳိးေရး ႏွင့္ လူမႈဆက္ဆံေရးဆိုင္ရာ ႏွိမ့္ခ်ခြဲျခားေနမႈမ်ား အေပၚ လက္ကုန္ႏိႈက္ၿပီး ဆန္းစစ္ၾကည့္လွ်င္ “ ဟိႏၵဴ၀ါဒမွ ဇာတ္နိမ့္ဇာတ္ျမင့္ခြဲျခားျခင္းစံနစ္၏ အနံ႕အသက္ “ မ်ားကို တစ္စြန္းတစ္စ ရွဴရိႈက္မိေလရာ ရိုးမွရိုးပါ၏ေလာဟု အေတြး၀င္စရာပင္။ အရိပ္ျပလို႕မွ အေကာင္မထင္ ပါလွ်င္ – အေပြးျမင္သည့္တိုင္ အပင္မသိေသးလွ်င္ အသိနိမ့္က်ရေလျခင္း ဟူ၍ ရင္ဆို႕ေနယံုမွအပ အျခား မရိွေတာ့ေလၿပီ။
အစၥလာမ္၏ ဒီးန္ ( ဘ၀လမ္းစဥ္ ) အယူအဆ၌ လူ႕သဘာ၀၏ အေရးအရာအားလံုးမွာ တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု ကိုင္းကၽြန္းမွီ ကၽြန္းကိုင္းမွီ အျပန္အလွန္ဆက္စပ္ေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပ၏။ အေရးအရာတစ္ရပ္၏ ဂယက္က အျခားေနာက္အေရးက႑တစ္ရပ္ရပ္ထံ ကူးလူးခ်ိန္ဆက္သြားတတ္စၿမဲသာ ျဖစ္သည္။ သာသနာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ ပညာေရး အစရိွသည္တို႕က သီးသန္႕သီးျခားက႑မ်ား မဟုတ္။ ဘယ္အရာသည္ အဓိက။ ဘယ္အရာသည္ သာမည ဟူသည္ကိုလည္း ျမင္ေအာင္ၾကည့္ခုိင္းထား၏။ ၄င္းျပင္ အစၥလာမ္သည္ လူသားတိုင္းအေပၚ တန္းတူအခြင့္အေရး ေပးထားသည္။ မိမိတို႕၏ ကိုယ္ပုိင္အယူအဆ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ သူတစ္ထူးအား အယုတ္အလတ္အျမတ္၊ အေကာင္းအဆိုး၊ အနိမ့္အျမင့္ စသည္ျဖင့္ ခြဲျခားႏိုင္ခြင့္ မရိွ၊ အလႅာဟ္ ႏွင့္ တမန္ေတာ့္ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားျဖင့္သာ သတ္မွန္ညႊန္းဆိုႏိုင္ပါသည္။ ဤအေျခခံအခ်က္မ်ားကို မသိရိွသူသည္လည္းေကာင္း၊ သိေသာ္လည္း ဇြတ္ေပမိုက္ကန္းေနသူ သည္လည္းေကာင္း ယႈိင္သြာန္၏ဘက္ေတာ္သားအျဖစ္ ခြဲျခားျခင္းကစားပြဲ တြင္ နစ္ေမ်ာေနဆဲပါတကား !
ထို႕ေၾကာင့္ မုစ္လင္မ္အခ်င္းခ်င္းၾကား စည္းလံုးညီညႊတ္မႈ အက္ကြဲၿပိဳလဲၾကရသည္ကို ေဗြေဆာ္ဦး သိသာထင္ရွားလာေတာ့သည္။ ထိုမွတဆင့္ ႏြားကြဲလွ်င္ က်ားဆြဲသည္ ဆိုေသာ ဆိုးက်ဳိးတရားမ်ားျဖစ္လာျခင္း ကို မျမင္ခ်င္မွအဆံုး။ ဘယ္သူေသေသ ငေတမာၿပီးေရာဆိုသည့္ လူစားမ်ား တိုးပြားလာသည္။ ေစတနာ ရည္စူးခ်က္မ်ား အေရာင္ စြန္းထင္းကုန္သည္။ နိယဟ္ ျဖဴစင္ပါမွ အလႅာဟ့္အကူအညီ ရရိွပါမည္။ စည္းလံုး ညီညြတ္မွ ခုိင္မာအားေကာင္းပါသည္။ အင္အား၊ စာနာနားလည္မႈ၊ ႀကံ႕ခုိင္မႈ၊ လက္တြဲကူညီေဖးမမႈ ရိွေနမွသာ စည္းရိုး လံုၿခံဳပါသည္။ မလံုၿခံဳသည့္အိမ္မွာ သူခိုးအႀကိဳက္ျဖစ္သျဖင့္ ကၽြႏု္ပ္တို႕၏ ျမန္မာမုစ္လင္မ္အသိုင္းအ၀ိုင္း၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားထံ ဖိသ္နဟ္ ( အရႈပ္ထုပ္ ) မိုးမ်ား အႀကိမ္ႀကိမ္ ရြာခ်မည္ကို စိုးရြ႕ံမိေပသည္။
ကၽြႏ္ုပ္တို႕သည္ တမန္ေတာ္ျမတ္ (ဆြ) လက္ထက္ေတာ္မွ ေရွးဦးမုစ္လင္မ္အစုအေ၀းမ်ားကဲ့သို႕ စံျပ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အဆင့္အထိ မေရာက္ရိွႏိုင္ေတာ့ေသာ္လည္း …
မိမိတို႕၏ အားနည္းခ်က္ကို မိမိတို႕ကိုယ္တိုင္ ျပဳျပင္ႏိုင္သည့္ – လူ႕အရင္းအျမစ္ကို အဆင့္ျမွင့္တင္ႏိုင္ သည့္ – ( က်န္းမာေရး အပါအ၀င္ ) ဘ၀၏က႑တိုင္းကို ဘက္ညီမွ်တေျပျပစ္ လွပေအာင္ ပံုေဖာ္ႏိုင္သည့္ – အနာဂတ္အႏ ၱရာယ္ကို ေျမာ္ျမင္ဥာဏ္ျဖင့္ ကာကြယ္ႏိုင္သည့္ လူသားမ်ား မျဖစ္ႏိုင္ေသးသေလာ ?
မုခ်ဧကန္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္ အက်ဳိးျပဳေကာင္းက်ဳိးေဆာင္သူ / ေလာကအလွဆင္သူ / ေကာင္းမႈေရးရာမ်ား၌ ေမြ႕ေလ်ာ္သူမ်ားကို ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးေတာ္မူ၏ ဟူေသာ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္မုကၡပါဌ္ေတာ္ ကို ဆင္ျခင္ႏွလံုးသြင္းႏိုင္ၾကပါေစ။
၆။ အစၥလာမ့္နည္းက် ကာကြယ္တားဆီးေရး၊ အားေပးႏွစ္သိမ့္ေရး၊ ေဖးမကူညီေရး
ဤအခန္းက႑ကို ကၽြႏ္ုပ္တို႕ထက္ ဦးစြာအေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကကုန္သည့္ – လက္ရိွအခ်ိန္ မွာလည္း ေအာင္ျမင္မႈရေနဆဲျဖစ္သည့္ အစၥလာမ္ႏိုင္ငံမ်ားစြာ ရိွေနပါသည္။ ၄င္းတို႕၏ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား၊ စံနစ္မ်ား၊ ေျခလွမ္းမ်ားကို (ၾသဇာႀကီးမားေသာ ဘာသာေရးပညာရွင္မ်ား၊ ေပါက္ေရာက္ထင္ရွားသူမ်ား၊ နားလည္ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား၊ အေတြ႕အႀကံဳေကာင္းသူမ်ားမွ ေရွ႕ထြက္ဦးေဆာင္၍ ) ေလ့လာခ်ျပအပ္သည္။ (ထုတ္ေဖာ္ သိကၡာခ်ျခင္း မဟုတ္ေသာ) ကြင္းဆင္း သုေတသနျပဳမႈမ်ား ရိွလာသင့္သည္။ မုစ္လင္မ္တို႕၏ က်န္းမာေရး မ႑ိဳင္ မၿပိဳလဲေစေရးအလို႕ငွါ ျမန္မာမုစ္လင္မ္လူထုအတြင္း အစၥလာမ့္နည္းက် ပညာေပး ေဟာေျပာပြဲမ်ား၊ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား၊ ႏိႈးေဆာ္ခ်က္မ်ား စသည္ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္သင့္သည္။ မိမိတို႕၏ ႏိုင္ငံအေနအထားႏွင့္ ကိုက္ညီသင့္ေလ်ာ္မည့္ပံုစံတို႕ကို လက္ကိုင္ျပဳသင့္သည္ သို႕တည္းမဟုတ္ စီမံသင့္ေပသည္။ အရာရာတိုင္းကိုမူ အတုယူလို႕ မရပါ။ အစၥလာမ္ႏိုင္ငံမဟုတ္ေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာမုစ္လင္မ္ လူ႕အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၊ အစၥလာမ္ဘာသာေရးအဖြဲ႕မ်ား၊ မုစ္လင္မ္ေလာကမွ သာေရးနာေရး လူမႈေရးအသင္းမ်ားမွ အခန္း က႑ခြဲေ၀တာ၀န္ယူၿပီး တစ္တပ္တစ္အား လက္တြဲေရွ႕ထြက္လာအပ္ေပသည္။ မိမိတို႕၏အသိစိတ္ဓါတ္ျဖင့္ ဆိုင္ရာဆိင္ရာမွ အားေပး ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားကို ပုတ္ခတ္ျခင္း၊သေရာ္ျခင္း၊ ဘာမွထူးျခားလာမွာမဟုတ္ဘူး ဟူေသာစကားျဖင့္ ေျခလွမ္းတုန္႕အရိွန္တန္႕သြားေစျခင္းမ်ဳိး မျပဳသင့္ပါ။ ျမင္သာထင္ရွားသည့္ ရန္သူထက္ မျမင္ရေသာ အႏၱရာယ္က ပိုမိုဆိုး၀ါးႏိုင္သည္ကို သတိတရား လက္ကိုင္ထားႏိုင္ပါလွ်င္ ေနာင္လာမည့္ ကၽြႏ္ုပ္ တို႕၏ သားစဥ္ေျမးဆက္မ်ား အတြက္ ရင္ေအးႏိုင္ဖြယ္ရာ အေၾကာင္း တစ္ရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါသည္။
HIV ကုထံုးေဆး၀ါးမ်ား ေစ်းႏႈန္းအလြန္ႀကီးျမင့္ပါသည္။ တစ္သက္တာလံုး တစ္ရက္မျပတ္ ေသာက္သံုးရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အခ်ဳိ႕ေဒသ တစ္ခုႏွစ္ခုမွလြဲ၍ ေရာဂါေ၀ဒနာသည္မ်ား အားလံုး အခမဲ့ ေဆး၀ါး ရရိွႏိုင္သည့္အေျခအေနတြင္ မရိွေသးပါ။ ေရာဂါပိုးရိွသူ မုစ္လင္မ္အမ်ားစုက ထိုစားရိတ္စကမ်ားအတြက္ ေငြေၾကး မတတ္စြမ္းႏိုင္ၾကပါ။ ( ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာၾကသူမ်ားကမူ ျပည္တြင္းရိွ ကၽြမ္းက်င္ေသာဆရာ၀န္မ်ားထံ ေငြပံုေအာကာ တိတ္တဆိတ္ကုသျခင္း၊ ႏိုင္ငံျခားထြက္ၿပီး ေဆး၀ါးကုသမႈခံယူျခင္း စသည္ျဖင့္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါ ေသာ္လည္း ) သာမန္အလယ္အလတ္တန္းစားမ်ားမွာကား တံတိုင္းေပါင္းမ်ားစြာကို ထိုးေဖာက္ေက်ာ္လႊားရန္ မစြမ္းသာၾကပါ။ ကိုယ္က်င့္တရားေၾကာင့္ ေရာဂါရရိွသူမ်ား/ကူးစက္ခံရသူမ်ားသက္သက္ကိုသာ ကြက္၍ၾကည့္ရႈ ေနျခင္းထက္ အျပစ္မဲ့ကေလးသူငယ္မ်ား၊ ျဖဴစင္ပါလ်က္ ကံေခ သြားရသူမ်ား၏ ေမွ်ာ္လင့္တႀကီး အားကိုးရာမဲ့ မ်က္ႏွာတို႕ကို ေခတၱေလးမွ် ျမင္ေယာင္ၾကည့္ေစလိုပါသည္။ သူတို႕သည္လည္း လူသားမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ မိမိတို႕၏ ညီေနာင္ေမာင္ႏွမမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ လ်စ္လ်ဴမည့္အစား စာနာနားလည္မႈ၊ ေႏြးေထြးမႈတို႕ျဖင့္ ျမွင့္တင္၀န္းရံေပးေစခ်င္ပါသည္။ ေလေဘး ေရေဘး မီးေဘး ငလ်င္ေဘး စသည့္ တစ္ခဏတာမွ် ကပ္ေဘး သင့္ခံရသူတို႕ မည္မွ်အထိ ဒုကၡေရာက္ရသည္၊ မည္မွ်အထိ အကူအညီလိုအပ္သည္၊ မည္မွ်အထိ မ်က္ႏွာငယ္ ရသည္ကို ၾကားသိေတြ႕ျမင္ႏိုင္ၾကေပသည္။ သို႕ဆိုပါလွ်င္ တစ္ဘ၀တာလံုး ေဘးသင့္ရသူမ်ားအဖို႕ ဆိုဖြယ္ရာ ပင္မရိွျခင္းအေပၚ ငဲ့ညွာသနားတတ္ေသာ စကၡဳျဖင့္ ထြင္းေဖာက္ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ၾကပါေစသတည္း။
၇။ မုစ္လင္မ္ PLHIV မ်ားအတြက္ အႀကံျပဳလမ္းညႊန္ခ်က္အခ်ဳိ႕
( လံုး၀ျပည့္စံုလံုေလာက္သည့္ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား မဟုတ္ေသးပါ။ အတိုင္းအတာတစ္ရပ္အထိ အေထာက္အကူျဖစ္ထြန္းေရးအတြက္ ရည္ရြယ္ပါသည္။ အမွန္တကယ္ျဖစ္တည္ေနသည့္ အေျခအေနမ်ား၊ ရင္ဖြင့္ခ်က္မ်ား၊ ကူညီမႈမ်ား၊ ေလ့လာမႈမ်ားမွ စြမ္းသမွ်ေလးျဖင့္ ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပေပးျခင္းသာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ လူတတ္ႀကီးလုပ္ျခင္း မဟုတ္ရပါေၾကာင္း အမ်ားသိေစအပ္ပါသည္ )
၇-၁ ။ ခႏၶာကိုယ္ ႏွင့္ လိင္အဂၤါမ်ား၌ အနာမ်ားျဖစ္လာလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပါးစပ္တြင္း၌ မက္ခရု ျဖစ္လာ လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မၾကာခဏ အဖ်ား၀င္၍ အခ်ိန္တိုိအတြင္း ကိုယ္အေလးခ်ိန္ သိသာစြာက်ဆင္းသြား လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ျဖစ္ရပ္တစ္ခုခုေၾကာင့္ သံသယ၀င္လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း နီးစပ္ရာ ကာလသားေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရး ဌာနမ်ားသို႕ သြားေရာက္ျပသၿပီး HIV ပိုးရိွမရိွ ေသြးစစ္ၾကည့္ပါ။ ( ကာလသား ႏွင့္ HIV တိုက္ဖ်က္ေရးစီမံခ်က္မွာ ပူးတြဲထားရိွသည္ )။ စာရင္းသြင္းျခင္းမွအပ အခမဲ့ စစ္ေဆးေပးပါသည္။ ေသြးအေျဖကို အမည္နာမျဖင့္မသံုးဘဲ Code Number မ်ားျဖင့္သာသတ္မွတ္သျဖင့္ သတင္းမေပါက္ၾကားပါ။ ေနရာအမ်ားစုတြင္ ေသြးမစစ္မွီ HIV ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ တင္ႀကိဳႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးမႈ – Pre Test Counselling ျပဳလုပ္ေပးပါသည္။ ေသြး၏အေျဖမွာ HIV ပိုးမရိွ – Negative ဟုဆိုပါက တင္ႀကိဳလမ္းညႊန္ေဆြးေႏြးခ်က္ အတိုင္း မိမိထံ HIV ပိုး ထာ၀ရကူးစက္မခံရေရးအတြက္ အသိ၊ သတိျဖင့္ ဆင္ျခင္ေနထိုင္သြားပါ။ ၆ လအၾကာ တြင္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ျပန္စစ္ပါ။ လတ္တစ္ေလာကူးစက္ခံရသူမွာ ပိုးငုပ္ကာလ – Window Period ရိွေနသျဖင့္ ၄င္းကာလအတြင္း၌ စစ္ေဆးလွ်င္ အေျဖမွန္မထြက္ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
၇-၂ ။ ေသြး၏အေျဖမွာ Positive – HIV ပိုးရိွသည္ဟုဆိုပါက တစ္ဖက္စြန္းေရာက္ေအာင္ စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း၊ တုန္လႈပ္ေပါက္ကြဲျခင္း၊ စိတ္ေလွ်ာ့လိုက္ျခင္း မျဖစ္ပါႏွင့္။ အခိုက္အတန္႕မွ် ၀မ္းနည္းအားငယ္မႈ ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္သြားႏိုင္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ မုစ္လင္မ္ပီသစြာ စိတ္ထိန္း၍ တည္ၿငိမ္ေအာင္ႀကိဳးစားပါ။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးမႈ Post Test Councelling ျပဳလုပ္ေပးပါလိမ့္မည္။ ၄င္းဒုတိယအႀကိမ္၌ အေသးစိတ္ေဆြးေႏြး ရွင္းလင္းေပးပါလိမ့္မည္။ ယင္းသို႕ေဆြးေႏြးလမ္းေၾကာင္းေပးသည့္ ဆရာ၀န္မ်ား၊ Counsellor မ်ားသည္ လူနာ၏ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာအတြင္းေရး Confidentiality အား ထုတ္ေဖာ္ခြင့္မရိွသျဖင့္ မိမိသိလိုသမွ် ပြင့္လင္း စြာ ေမးျမန္းေဆြးေႏြးႏိုင္ပါသည္။ မိမိသာလွ်င္ ကြက္၍ ကံဆိုးရသည္ဟု မခံယူပါႏွင့္။ မ်ားမၾကာမီ မိမိႏွင့္ဘ၀တူ အမ်ားအျပားကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မည္။ မိမိ၏ သပ္က္ဒီရ္အရ ႀကံဳရျခင္းျဖစ္သည္၊ ယင္းကိစၥ၌ မိမိအဖို႕ ေကာင္းက်ဳိး တစ္စံုတစ္ရာရိွေနတတ္သည္ဟု ႏွလံုးပိုက္ပါ။ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ ေစာေစာသိရျခင္းက အခ်ိန္လြန္မွသိရိွျခင္း ထက္ မ်ားစြာသာလြန္ေကာင္းမြန္ပါသည္။ အနာသိက ေဆးရိွပါသည္။ ထိုေဆြးေႏြးမႈမွတစ္ဆင့္ ေဆး၀ါးကုသမႈ ခံယူေရး၊ ေဆး၀ါးရရိွေရးလမ္းေၾကာင္းသို႕၀င္ေရာက္လုိက္ပါ။ ညႊ႔န္ၾကားအႀကံျပဳသည္မ်ားအေပၚ ကရုတစိုက္ လိုက္နာပါ။ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀သူ ႏွင့္ တတ္စြမ္းႏိုင္သူအမ်ားစုမွာ ေသြးအေျဖသိၿပီးသည္ႏွင့္ ( လူသိမ်ားမည္ကို စိုးရြံ႕ၿပီး ) ျပင္ပဆရာ၀န္မ်ား၊ အထူးကုမ်ားထံ တိတ္တဆိတ္ျပသ ကုသေလ့ရိွၾကသည္။ ယင္းသို႕ေဆာင္ရြက္လို သူမ်ားအေနႏွင့္ မိမိျပသမည့္ဆရာ၀န္မွာ HIV – AIDS ေလာက၌ က်င္လည္ေနသူ၊ က်င္လည္ႏွံ႕စပ္ခဲ့ဖူးသူ ဟုတ္မဟုတ္ ဦးစြာ စံုစမ္းသင့္ေပသည္။ ဆရာ၀န္တိုင္း ဤအေရးကိစၥ၌ ႏိုင္နင္းသည္ဟု မထင္ေလႏွင့္။ ( ေငြ ဒလေဟာကုန္ၿပီး အေသေစာသြားႏိုင္ပါသည္ )။
၇-၃ ။ မိမိသည္ လူပ်ဳိလူလြတ္ျဖစ္ပါက မိမိမွတစ္ဆင့္ အျခားသူထံ မကူးစက္သြားေစဖို႕ ကရုစိုက္ထိန္းသိမ္းပါ။ ကိုယ္က်င့္တရားေၾကာင့္ျဖစ္ရမွန္း သိပါလွ်င္ မိမိကိုယ္ကို ျပဳျပင္ပါ။ ေသာင္ဗဟ္ျပဳပါ။ ေနာက္ထပ္ မမွားေအာင္ ကရုစိုက္ပါ။ အိမ္ေထာင္သည္ျဖစ္ပါက – မိသားစုရိွပါက ဇနီး၊ ခင္ပြန္း၊ သားသမီးမ်ားကိုပါ ေသြးစစ္ေစသင့္၏။ ေရရွည္ေကာင္းက်ဳိးအတြက္ ျဖစ္ပါသည္။ ေရာဂါပိုး ကင္းလြတ္သူမ်ားအတြက္ စိတ္ေအးသက္သာရရႏိုင္ၿပီး၊ ပိုးရိွ ေနသူမ်ားအတြက္ အနာဂတ္လမ္းေၾကာင္းကို စီမံေပးႏိုင္ရန္ျဖစ္သည္။ မိမိ၏မိိသားစု၀င္မ်ားကို သြယ္၀ိုက္၍ လည္းေကာင္း၊ တျဖည္းျဖည္းနားသြင္း၍လည္းေကာင္း နားလည္မႈရေအာင္ ႀကိဳးစားေစခ်င္သည္။ သို႕မွသာ အေရးႀကံဳလွ်င္ ၀ိုင္း၀န္းေစာင့္ေရွာက္ျပဳစုေပးႏိုင္ပါလိမ့္မည္။
၇-၄ ။ မိမိတို႕၏အေျခအေနမ်ားကို မည္မွ်ပညာတတ္သူျဖစ္ေစ၊ မည္မွ် ခင္မင္ရင္းႏွီးသူျဖစ္ေစ၊ မည္မွ် ဘာသာေရးကိုင္းရိႈင္းသူျဖစ္စ ဤေလာကထဲကလူ သို႕မဟုတ္ ဘ၀တူမ်ား မဟုတ္လွ်င္ ဖြင့္ဟတိုင္ပင္ျခင္း အလ်ဥ္း မျပဳလုပ္ပါႏွင့္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႕၏ ျမန္မာမုစ္လင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအတြင္း HIV – AIDS ဆိုင္ရာ ဗဟုသုတမ်ား အလြန္အားနည္းေနေသး၍ မိမိသာလွ်င္ တစ္စစႏွင့္ ဒုကၡႏြံထဲ နစ္သြားႏိုင္ပါသည္။ မိမိအေပၚ နားလည္ေပးသူကို လုိက္ရွာေနျခင္းထက္ မိမိ၏က်န္းမာေရးပံုမွန္အေျခအေန၌ ရိွေနေစရန္ကိုသာ ကရုစိုက္ပါ။ လက္ေတြ႕ေလ့လာမႈမ်ားအရ စိတ္ဓါတ္က်လွ်င္ ေရာဂါႏွစ္ဆတိုးလာတတ္ပါသည္။ HIV သည္ AIDS ေရာဂါကို ျဖစ္ေစေသာ္လည္း HIV ပိုးရိွယံုမွ်ႏွင့္( အလ်ဥ္မီ ထိန္းသိမ္းကုသပါက ) AIDS ေရာဂါအဆင့္သို႕ မေရာက္ႏိုင္ ပါ။ သူလိုကိုယ္လို သာမန္လူမ်ားအတိုင္း သြားလာေနထိုင္ေျပာဆိုႏိုင္ပါသည္။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္ လူသားတို႕အေပၚ သပ္က္ဒီရ္အား သတ္မွတ္ေတာ္မူထားသလို ၊ အသိဥာဏ္ႏွင့္တစ္ကြ ဆင္ျခင္တံုတရားကို လည္း အပ္ႏွင္းေပးသနားေတာ္မူထားေၾကာင္း မေမ့ေလ်ာ့ပါႏွင့္။
၇-၅ ။ ခႏၶာကိုယ္တြင္းရိွ HIV ပိုးမ်ား ဆက္လက္ျပန္႕ပြားႀကီးထြားမလာေအာင္ထိန္းခ်ဳပ္ေပးေသာ ART ေဆး၀ါးမ်ဳိးစံုကို ျပင္ပ၌လည္း ၀ယ္ယူရရိွႏိုင္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ ေ၀ဒနာရွင္၏အေနအထားအရ ေဆးအမ်ဳိး အစားကြဲလြဲမႈ၊ ေဆးေျပာင္းရမႈ၊ ေဆးစပ္ေပးရမႈမ်ား မကၽြမ္းက်င္ေသာသမားေတာ္တို႕၏ ညႊန္ၾကားခ်က္အရ ျဖစ္ေစ၊ ဖတ္ရႈေလ့လာယံုအသိပညာအရျဖစ္ေစ လက္တည့္စမ္းေသာက္သံုးျခင္းမ်ဳိးကို ေရွုာင္ၾကဥ္ေစလို ပါသည္။ ေဆး၀ါးမ်ားတြင္ သက္ဆိုင္ရာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးမ်ား ရိွေနတတ္ျခင္းကို သတိျပဳပါ။ ထို႕ေၾကာင့္ စံနစ္ တက်စစ္ေဆးစမ္းသပ္ၿပီးမွသာ ေဆး၀ါးသတ္မွတ္ေပးသည့္ တရား၀င္ကုသမႈလမ္းေၾကာင္းက ပိုမုိစိတ္ခ်ရ၏။ ကၽြႏ္ုပ္၏ ကြင္းဆင္းသုေတသနျပဳခ်က္မ်ားအရ ယင္းသို႕စံနစ္တက်ကုသမႈခံယူၿပီး ကရုတစိုက္ ART ေသာက္သံုးေနရသူမ်ားအနက္ အခ်ိန္မွီသိရိွသည့္အခ်ိန္မွစ၍ ဆယ္ႏွစ္အထိရိွလာသည့္တိုင္ ( ယခုခ်ိန္ထိ ) သာမန္လူမ်ားထက္ပင္ က်န္းမာေရးေဒါင္ေဒါင္ျမည္ေနေသာလူမ်ားစြာကို လက္ေတြ႕ျမင္ရပါသည္။ ယေန႕ထိ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႕၀င္ေရာက္ေနေသာ ART ေဆး၀ါးအမ်ားစုမွာ ( ၀ယ္ယူျခင္းျဖစ္ေစ၊ အခမဲ့ရရိွျခင္းျဖစ္ေစ ) အဆင္းရဲဆံုးႏိုင္ငံအခ်ဳိ႕တြင္သာ အသံုးျပဳေတာ့သည့္ ေရွးဦးေဆး၀ါးမ်ားသာ ျဖစ္ေနပါေသးသည္။ ဤအဆင့္ မွာပင္ ဤသို႕အေျခအေနကို အားတက္စဖြယ္ ေတြ႕ရေပသည္။ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေသာႏိုင္ငံမ်ားတြင္ကား ဤ အဆင့္ထက္မ်ားစြာ အာနိသင္ထက္ျမက္ေသာ ေဆး၀ါးမ်ားအသံုးျပဳေနသည္သာမက ကာကြယ္ေဆး ထုတ္လုပ္မႈပင္ ေအာင္ျမင္ေနပါၿပီ။
၇-၆ ။ ယေန႕ ကၽြႏ္ုပ္တို႕ထံရိွ ART ေဆး၀ါး( အားလံုးနီးပါး )မွာ ပိုးထိန္းခ်ဳပ္မႈ ၁၂ နာရီသာခံပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေန႕စဥ္ တစ္ရက္ႏွစ္ႀကိမ္ အခ်ိန္အတိအက်ျဖင့္ တစ္သက္တာလံုး ေသာက္ရေပသည္ ( ဥပမာ – နံနက္ ၆ နာရီတိတိတြင္ တစ္ႀကိမ္ေသာက္ပါက ညေန ၆ နာရီတိတိတြင္ ေနာက္ထပ္တစ္ႀကိမ္ မျဖစ္မေန ထပ္မံ ေသာက္ရသည္ )။ ရက္ပ်က္ျခင္း၊ အခ်ိန္မမွႏ္ျခင္းျဖစ္လွ်င္ ေရာဂါအဆင့္တက္လာတတ္သျဖင့္ အထူးသတိထား ရ၏။ ** သာမန္အေျခခံအဆင့္ေဆး၀ါးမ်ားမွာ ( လက္ရိွေစ်းႏႈန္းအရ ) တစ္လစာကို က်ပ္ေငြတစ္သိန္းမွ တစ္သိန္းခြဲ၀န္းက်င္၊ ဒုတိယအဆင့္ေဆး၀ါးမ်ားမွာ တစ္လစာ က်ပ္သံုးသိန္းခြဲအထိရိွေနေၾကာင္းသိရ၏ ** သို႕ျဖစ္ေလရာ မုစ္လင္မ္ PLHIV တို႕အတြက္ ရိုဇာ (ေဆြာင္မ္) – ဥပုသ္သီလေစာင့္ထိန္းျခင္းကို လက္လႊတ္ လိုက္ရသည့္ အေျခအေန၌ ရိွပါသည္။ ၀မ္းနည္းစရာကိစၥျဖစ္ေသာ္ျငား အျခားအိဗာဒဟ္မ်ားကို ဆထက္ထမ္းပိုး လုပ္ႏိုင္ပါေသးသည္။ ထိုသို႕ျပဳလုပ္ႏိုင္ခြင့္ကိုလည္း အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္မွ အစားထိုးခ်ီးျမွင့္ေတာ္မူလိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္မႈထားပါ။ အရွင္ျမတ္သည္ လူသားကုိဖန္ဆင္းသည့္အရွင္သခင္ျဖစ္ေတာ္မူသည္ႏွင့္အညီ လူသား၏ အေရးအရာမ်ားကို လူသားအခ်င္းခ်င္းထက္ ပို၍သိနားလည္ေတာ္မူပါသည္။ မိမိတို႕အေနႏွင့္ လုပ္သင့္ လုပ္ထိုက္သည္ကိုျပဳလုပ္ၿပီးသကာလ အလႅာဟ့္ထံ၌သာ ေမွ်ာ္လင့္အားကိုးပံုအပ္လိုက္ပါေလ။ သို႕ေသာ္ မုစ္လင္မ့္သိကၡာကို ေစာင့္စည္းေသာအားျဖင့္ အျခားသူမ်ားေရွ႕ေမွာက္တြင္ စားေသာက္ျပျခင္း မျပဳပါႏွင့္။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္လည္း မကင္းပါႏွင့္။ ယခုအခါ ၂၄ နာရီအထိခံေသာ ( တစ္ရက္လွ်င္ တစ္ႀကိမ္သာ ေသာက္ရေသာ) ေဆး၀ါးမ်ားလည္း ႏိုင္ငံတကာေစ်းကြက္တြင္ရရိွေနၿပီျဖစ္ရာ အင္န္ရွာအလႅာဟ္ မ်ားမၾကာမီ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႕ေရာက္လာပါက မုစ္လင္မ္ PLHIV မ်ားအဖို႕ ညဥ့္ကာလ၌ တစ္ႀကိမ္သာေသာက္ယံုမွ်ျဖင့္ ရိုဇဟ္ ေစာင့္ထိန္းမႈကို ျပန္လည္ျပဳလုပ္ႏိုင္မည့္အလားအလာရိွေနပါသည္။ ဒုကၡသည္မ်ား၊ ေ၀ဒနာသည္မ်ား၏ဒုအာအ္ ကို အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္မွ သီးသန္႕ ကဗူလ္ ျပဳေတာ္မူေၾကာင္း အသိတရားထားရိွ၍ မျပတ္ဆုပန္ပါေလ။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏စီမံမႈအေပၚ လူသားတုိ႕မွ ဥာဏ္မမွီႏိုင္ပါ။ မိမိတို႕ဘ၀၀ယ္ ထူးျခားျဖစ္စဥ္မွန္သမွ် အလႅာဟ့္စမ္းသပ္ခ်က္မ်ားျဖစ္ေလရာ ဆြဗရ္ – ႀကံ႕ခိုင္မႈ အားေကာင္းပါေစ။ ဆြဗရ္တရားထားရိွသူတိုင္းကို အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးေတာ္မူသည္ဟု က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္တြင္ ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႕ရပါမည္။
၇-၇ ။ မုစ္လင္မ္ PLHIV မ်ားမွာ အလုပ္အကိုင္၊ စိတ္ခံစားခ်က္တို႕ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ သတိထားရပါမည္။ မၾကာ ခဏ ခရီးထြက္ရျခင္း၊ အအိပ္အစားမမွန္ျခင္း၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျပားျခင္းရိွေနေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကို မိမိအေျခအေန ႏွင့္ ေလ်ာ္ညီစြာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲအပ္သည္။ အခ်ဳိ႕သူမ်ားမွာ သက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းကိုပင္ ေျပာင္းလဲရသည္မ်ဳိး ရိွပါသည္ ( ၀င္ေငြေကာင္းျခင္းတစ္ခုတည္းသာ ၾကည့္ျမင္ပါက သိသိႀကီးႏွင့္ မိမိကိုယ္ကို သတ္ေသရာေရာက္ ေစပါသည္။ ပညာရွင္တစ္ခ်ဳိ႕မွ ကြမ္း၊ ေဆးလိပ္ ကိုပင္လွ်င္ ေၾကာက္ခမန္းလိလိပံုႀကီးခ်ဲ႕ေနၾကရာ ကိုယ္တြင္း အင္အားဆုတ္ယုတ္သည္ထက္ဆုတ္ယုတ္သြားေစမည့္ အလုပ္အကိုင္ျဖစ္ေနပါလွ်င္ ပိုမိုဆင္ျခင္တတ္ရမည္ ျဖစ္ပါ၏ )။ မိမိ၏စိတ္ခံစားခ်က္ကိုျပင္းထန္ေစမည့္ – မိမိကို ခြဲျခားဆက္ဆံဒုကၡေရာက္ေစသည့္ကိစၥမ်ား၊ လူစား မ်ား၊ အသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ားအား တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေရွာင္ပါ ( အဆက္ျဖတ္ခုိင္းျခင္း မဟုတ္ပါ )။ ေရွာင္မရပါက လိုအပ္သေလာက္သာ သြားလာေျပာဆိုဆက္ဆံသင့္သည္။ အစၥလာမ့္လူမႈဆက္ဆံေရး၌ သူတစ္ပါး၏ အတြင္းေရးအထိ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ခြင့္မရိွေၾကာင္း ထိေရာက္ျပတ္သားစြာ ေဟာေျပာပို႕ခ်သူမ်ား ကၽြႏ္ုပ္တို႕ ထံတြင္ အလြန္နည္းပါးလွသည္ကလည္း ျပႆနာတစ္ခုျဖစ္ပါသည္ ( လူမုန္းမ်ားက စားေပါက္ပိတ္မည္ကို စိုးေၾကာက္၍လား မေျပာတတ္ပါေလ )။ မည္သို႕ဆိုေစ မိမိကိုယ္တိုင္က ေနတတ္စားတတ္ရန္ စိတ္ထားတတ္ ရန္ အေရးႀကီးပါသည္။
၇-၈ ။ မိမိဖာသာ သိမ္ငယ္စိတ္ကို မေမြးျမဴပါႏွင့္။ ယင္းသိမ္ငယ္စိတ္ေၾကာင့္ ယုန္ထင္ေၾကာင္ထင္ျဖစ္ကာ လူမႈဆက္ဆံေရး ထိခုိက္လာတတ္ပါသည္။ မိမိႏွင့္ဆက္ဆံ ပတ္သက္ရသူတိုင္းမွာ မိမိအေၾကာင္း ႏွင့္ HIV အေၾကာင္းကို မသိရိွႏိုင္သျဖင့္ ၄င္းတို႕၏ သာမန္စကားႏွင့္အျပဳအမူအခ်ဳိ႕က မိမိအားေစာ္ကားျခင္း၊ ခ်ဳိးႏွိမ္ျခင္း၊ မတန္မရာသေဘာထားျခင္း ဟူ၍ ( သိမ္ငယ္စိတ္ေၾကာင့္ ) အျမင္မွားၿပီး စိတ္ထိခိုက္သြားေစ တတ္ပါသည္။ ဘယ္ကိစၥမွာမဆို အရိွအတိုင္း သိျမင္တတ္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။ သာမန္လူမႈဆက္ဆံေရး အေျခအေနမ်ားျဖစ္ေသာ လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ျခင္း၊ ေပြ႕ဖက္နမ္းရႈပ္ျခင္း၊ အတူတစ္ကြသြားလာေနထိုင္ စားေသာက္ျခင္း၊ ( ေသြးထြက္သံယို မျဖစ္ေစေသာ ) အသံုးအေဆာင္မ်ား ဖလွယ္သံုးစြဲျခင္း စသည္တို႕ျဖင့္ HIV မကူးစက္ႏိုင္ပါ။ သူတစ္ပါး၏အတြင္းေရးကို လိုက္လံႏိႈက္ယူဒုကၡေပးေလ့ရိွေသာ မုနာဖစ္က္မ်ား၊ မိမိ အေၾကာင္းကို တစ္နည္းနည္းျဖင့္ သိရိွသြားသူမ်ားႏွင့္ လူထုပရိသတ္ၾကား၌ ေတြ႕ဆံုဆက္ဆံရသည့္အခါတြင္ ဟန္မပ်က္သာ ေျပာဆိုဆက္ဆံပါ။ လူယုတ္မာတို႕၏ မ်က္ရိပ္ မ်က္ေျချပျခင္း၊ ေစာင္းခ်ိတ္ျခင္းတို႕အေပၚ အေလးမထားပါႏွင့္။ မလံုမလဲ ျဖစ္ျခင္းက ၄င္းတို႕၏ေအာက္တန္းက်သည့္အျပဳအမူမ်ားကို မိမိကိုယ္တိုင္မွ အတည္ျပဳေပးသလို ျဖစ္သြားေစတတ္ပါသည္။ အကယ္၍ တစ္နည္းနည္းျဖင့္ တမင္သက္သက္လူသိရွင္ၾကား ေျပာဆိုေဖာ္ထု္ပုတ္ခတ္ၿပီး သိကၡာခ်လာပါက ယွရီအသ္တရားေတာ္အရလည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ဥပေဒေၾကာင္းအရလည္းေကာင္း တိတိပပ တရားစြဲဆိုအေရးယူႏိုင္ပါသည္။ လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းအားလံုး သိရိွသြားရသည့္အတြက္ မိမိထံ ထိခုိက္ နစ္နာမႈမ်ား ဆက္တိုက္ႀကံဳေတြ႕ရေတာ့မည့္အတူတူ ထိုသို႕ေသာ မုနာဖစ္က္မ်ားကို ထိေရာက္ေအာင္ အေရးယူသင့္ေပသည္။ သို႕မွသာ အျခား အျပစ္မဲ့ PLHIV မ်ားအေပၚ အေၾကာင္းမဲ့ေစာ္ကားတိုက္ခိုက္ေနမႈမ်ား ေလ်ာ့နည္းပေပ်ာက္သြားမည္ျဖစ္သည္။ ၄င္းျပင္ အမွန္တကယ္ အသိတရားျပည့္၀သူ၊ စာနာနားလည္ ေဖးမတတ္သူမ်ား ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ထြက္ေပၚလာမည္ျဖစ္သည္။ ေျမွာက္ေပးျခင္း မဟုတ္ပါ။ ကုရ္အာန္ ႏွင့္ ဟဒီးဆ္ (စြႏၷဟ္)၌ ရွိႏွင့္ထားၿပီးေသာ ( ထိမ္ခ်န္ဖံုးကြယ္ခံရသည့္ ) လူ႕အခြင့္အေရးတစ္ရပ္အား ေဖာ္ျပေပးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ HIV ပိုးကူးစက္ခံထားရသူမ်ားမွာ ကုလသမဂၢ ၀န္ထမ္းမ်ား၊ တုိင္းက်ဳိးျပည္ျပဳပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအေရးကို ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး/ စီးပြားေရး/ဘာသာေရးနယ္ပယ္၌ ထြန္းေပါက္ထင္ရွားသူမ်ား စသည္ျဖင့္ ကမာၻ တစ္၀ွန္း ဒုႏွင့္ေဒး ရိွေနၾကပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အသင့္အေနျဖင့္ သိမ္ငယ္စိတ္ကို ေမြးျမဴပိုက္ေထြးထားရန္ မည္သည့္ အေၾကာင္းရိွဘိနည္း ? အသိအျမင္က်ဥ္းေျမာင္းက ဘ၀လမ္းေၾကာင္းက်ဥ္းေျမာင္းသြားမည္ကို အသိအျမင္ ရိွတတ္ပါေစ။
၇-၉ ။ အဆင့္အတန္း ဟူသည္ စိတ္ဓါတ္ႏွင့္သာ အဓိက သက္ဆိုင္ပါသည္။ မည္သည့္အေပၚယံ အျပင္ပန္း သ႑ာန္ႏွင့္မွ် ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္စရာ မဟုတ္ပါ ( ၾကည့္ – ကုရ္အာန္ ၆၃း၄ )။ အခ်ဳိ႕ေနရာေဒသမ်ားတြင္ AIDS ေရာဂါႏွင့္ျဖစ္ေစ၊ အျခားအေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ေသဆံုးကြယ္လြန္ရေသာ မုစ္လင္မ္ PLHIV ၏ မိုင္ယဒ္မ်ားကို ေကာင္းမြန္ က်နစြာ ေရခ်ဳိးသန္႕စင္မႈ မျပဳျခင္း၊ ဂ်နာဇဟ္ ဆြလာသ္ ၀တ္မျပဳေပးျခင္း၊ ပို႕ေဆာင္ ျမွဳပ္ႏွံရာတြင္ ေစတနာမထားရိွၾကျခင္း၊ က်န္ရစ္သူမိသားစုတို႕အေပၚလည္း အထင္ေသးျခင္း တို႕ကို ေတြ႕ရ ေပသည္။ ထိုျမင္ကြင္း ထိုသတင္းမ်ားေၾကာင့္ PLHIV အမ်ားစုမွာ ရတက္မေအး ျဖစ္ရေလ့ရိွသည္။ ေသာက မပြားေလႏွင့္။ လူတိုင္း အေၾကာင္းခံ တစ္ခုခုျဖင့္ ေသဆံုးၾကရမည္ ခ်ည္းျဖစ္၏။ ေနာက္ဆံုးခရီး၌ မည္မွ်ပင္ လွပႀကီးက်ယ္ခမ္းနားစည္ကားသည္ျဖစ္ေစကာမူ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္မွ မႏွစ္ၿမိဳ႕သူျဖစ္လွ်င္ ကုိယ္က်ဳိးနည္း ေလၿပီ။ ထို႕ေၾကာင့္ အသက္ရွင္သန္ေနခ်ိန္အတြင္း အလႅာဟ့္ႏွစ္ၿမိဳ႕သူျဖစ္ေအာင္သာ မိမိကိုမိမိ အေလးထား ရာ၏။ မေကာင္းေသာလုပ္ရပ္ျပဳက်င့္သူသည္ ထိုလုပ္ရပ္၏ဆိုးက်ဳိးကို ခံစားရမည္ျဖစ္ၿပီး၊ ေကာင္းက်ဳိးျပဳသူ သည္ ေကာင္းမႈ၏အက်ဳိးကို မုခ်စံစားရမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႕အားလံုး၏ ပန္းတိုင္အစစ္မွာ ေနာင္ တမလြန္ အာခိရသ္ဘ၀သာျဖစ္ကို မေမ့ေလ်ာ့ပါေလႏွင့္။
၇-၁၀ ။ HIV ပိုးရိွသူ အိမ္ေထာင္သည္မ်ားကို ကေလးမယူရန္၊ သားေၾကာျဖတ္ေတာက္ရန္၊ PLHIV လင္မယား အခ်င္းခ်င္းျဖစ္ေသာ္ျငား Condom – ကြန္ဒံုးသံုး၍သာ ဖိုမဆက္ဆံၾကရန္ တိုက္တြန္းခံရေလ့ရိွ၏။ ဤေနရာ၌ မလြဲမေရွာင္သာ တင္ျပရမည့္ကိစၥမ်ား ေပၚလာပါသည္။
(က) ကြန္ဒံုးကိစၥ – ဘာသာေရးပညာရွင္တို႕မွ လြန္စြာအကဲပိုျခင္းမ်ားရိွခဲ့ေသာ ကိစၥျဖစ္သည္။ အၾကင္ လင္မယားဟူသည္ ဖိုမဆက္ဆံမႈ မကင္းလြတ္ႏိုင္ပါ။ အၾကင္လင္မယားျဖစ္ေနသည့္တိုင္ တစ္ဦးက ပိုးရိွၿပီး ေနာက္တစ္ဦးက HIV ပိုးကူးစက္မလာသည့္ ရွားပါးထူးျခားျဖစ္ရပ္အခ်ဳိ႕ ေတြ႕ျမင္ႀကံဳႀကိဳက္ဖူးပါသည္။ သို႕ေသာ္ ေရရွည္တြင္ မကူးစက္ႏုိင္ပါဟု မည္သည့္ပညာရွင္မွ အာမမခံႏိုင္ၾကပါ။ တဖန္ ဇနီးခင္ပြန္း ၂ ဦးလံုး ၌ ရိွေနလွ်င္လည္း ( တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ကိုယ္ခံစြမ္းရည္ မတူညီေသာေၾကာင့္ ) ဆက္လက္ၿပီး အကာ အကြယ္မဲ့ ဆက္ဆံေနပါက ပိုးထိန္းေဆးေသာက္ေနလင့္ကစား ခႏၶာကိုယ္၏ပင္ကိုယ္ခုခံအား CD4 က်ဆင္း ၿပီး ေရာဂါအဆင့္ တိုးလာတတ္သည္။ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျပင္ဆင္ျခင္းသည္ စြႏၷသ္ေတာ္ ျဖစ္ပါ၏။ Prevention is better than cure ဟူသည့္အဆိုလည္း ရိွသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အႏ ၱရာယ္ႀကိဳတင္ကာကြယ္ ေရးအတြက္ လင္မယားအၾကား ကြန္ဒံုးအသံုးျပဳျခင္းမွာ မည္သို႕ အျပစ္ရိွႏိုင္ပါသနည္း ? သေႏၶသားေဗဒ ႏွင့္ ေဆးသိပၸံပညာကို က်နစြာေလ့လာထားသည့္ ကမာၻ႕အစၥလာမ့္ပညာရွင္မ်ားစြာကလည္း – ကိုယ္၀န္ေဆာင္ မိခင္သည္ မီးဖြားျခင္းျဖင့္ အသက္အႏ ၱရာယ္ရိွႏိုင္ေၾကာင္း စိုးရိမ္ရလွ်င္ သေႏၶသားဖ်က္ခ်ခြင့္ရိွေၾကာင္း၊ အေၾကာင္းေသာ္ သေႏၶသားထံ၌ ဘ၀ဟူ၍မရိွေသးဘဲ မိခင္ျဖစ္သူထံ၌ လူ႕ေလာကတာ၀န္၊ သာသနာ့ တာ၀န္၊ ဘ၀ ႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္အသိုင္းအ၀ိုင္း ရိွႏွင့္ၿပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ဟူ၍ ဓမၼသတ္ျဖတ္ထံုး ေပးထားၾက၏၊ သက္၀င္လႈပ္ရွားလာသည့္ သေႏၶသားကိုပင္လွ်င္ ခုိုင္လံုေသာအေၾကာင္းရင္းရိွပါက မလြဲမေရွာင္သာ ဖ်က္ခြင့္ ရိွေနသည္။ ဤကိစၥတြင္လည္း ကိုယ္၀န္ရလာလွ်င္ မိခင္မွကေလးသို႕ ကူးစက္သြားႏိုင္သျဖင့္ ကြန္ဒံုးအား အသံုးျပဳေစျခင္းျဖစ္သည္။ သို႕မဟုတ္ပါက ေလာကသို႕ေရာက္ရိွလာမည့္ အျပစ္မဲ့ကေလးငယ္ထံ ေရာဂါပိုး ႀကိဳတင္သြတ္သြင္းေပးလိုက္သည့္ႏွယ္ ျဖစ္ေနေပသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အိမ္ေထာင္သည္တို႕၏ အေၾကာင္း ေၾကာင္းေၾကာင့္ ကြန္ဒံုးသံုးေနျခင္းအေပၚ အရမ္းကာေရာ မရႈတ္ခ်အပ္ပါေခ်။ ( ေရွးအခါကာလက ေရဒီယို နားေထာင္ျခင္းပင္လွ်င္ ဂ်ဟႏၷမ္ ေရာက္မည္ဟူေသာ အသိမဲ့ေဟာေျပာခ်က္မ်ားကို ျပန္ေျပာင္း အမွတ္ရေစ လိုပါသည္ )။
(ခ) ပဋိသေႏၶတားေဆး ေသာက္ျခင္း၊ ထိုးျခင္း၊ သားေၾကာျဖတ္ေတာက္ျခင္း ကိစၥ – ရံဖန္ရံခါ ကြန္ဒံုးမ်ား သည္လည္း ရာႏႈန္းျပည့္စိတ္ခ်ရသည္မဟုတ္။ သို႕အတြက္ ဆရာ၀န္မ်ား၊ သမားေတာ္မ်ားက – ကေလးရႏိုင္ သည့္အရြယ္ျဖစ္ၿပီး သားေၾကာလည္း မျဖတ္ရေသးပါက ပဋိသေႏၶတားေဆး၊ ထိုးေဆးကိုပါ တြဲသံုးရန္ လမ္းညႊန္ေလ့ရိွ၏။ အကယ္၍ ဇနီးေရာခင္ပြန္းပါ CD4 ၃၅၀ ေအာက္သို႕ နိမ့္ဆင္း၍ ART ေသာက္ေနရၿပီ ဆိုလွ်င္ မိခင္မွ ကေလးသို႕ ကူးစက္သြားရန္ေသခ်ာသေလာက္ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ မျဖစ္မေန သားေၾကာ ျဖတ္ေတာက္ခိုင္းတတ္ပါသည္။ ( CD4 ၃၅၀ အထက္ရိွေနေသးလွ်င္ ART ေသာက္ရန္ မလိုအပ္ေသး ေၾကာင္း၊ မေတာ္တဆ ကိုယ္၀န္ရသြားလွ်င္လည္း ကေလးထံကူးစက္ႏိုင္ေျခ ၅၀ % သာရိွေၾကာင္း သိရ၏ )။ ဤကိစၥသည္ ျဖစ္တည္ၿပီးေသာ အသက္တစ္ေခ်ာင္းကို ဆံုးရံႈးေစျခင္း မဟုတ္သျဖင့္ အထက္ေဖာ္ျပပါ အေၾကာင္းရပ္တို႕ေၾကာင့္ ဟရာမ္ဟု တရားေသသတ္မွတ္လို႕ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ တဖန္ သားေၾကာ ျဖတ္ျခင္းကိုလည္း အဓမၼေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္ မဟုတ္၊ ကာယကံရွင္တို႕၏ သေဘာတူခ်က္ရိွမွသာ ျပဳလုပ္ခြင့္ ရိွေပသည္။ မည္သို႕ပင္ျဖစ္ေစ အခန္႕မသင့္ဘဲ ကိုယ္၀န္ရသြားပါလွ်င္ နီးစပ္ရာ ေဒသႏ ၱရက်န္းမာေရးဌာန မ်ားသို႕သြားကာ ပြင့္လင္းစြာေျပာျပၿပီး ကိုယ္၀န္အပ္ေစလိုသည္။ ယခုအခါ PMCT – Prevention of Mother to Child Transmission စီမံခ်က္ရိွေနၿပီျဖစ္သည္။ ( ခ်ဳပ္၍ဆိုရလွ်င္ ) ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း တိတိ က်က် လုိက္နာက်င့္သံုးပါေသာ္ ေမြးကင္းစကေလးသူငယ္ထံ HIV ပိုးကူးစက္မႈ ၂ % သာရိွၿပီး ၉၈ % ကင္း လြတ္သည္ကို ေလ့လာခ်က္ရလဒ္မ်ားက ေဖာ္ျပေနသည္။ တစ္ခုေတာ့ သတိခ်ပ္ရပါမည္။ ေဆးရံုတက္၍ ခြဲစိပ္ေမြးဖြားရၿပီး တစ္ခါသံုးခြဲစိပ္ကိရိယာတစ္စံု ႏွင့္ လိုအပ္သည္မ်ားကို ၀ယ္ေပးရသည္။ လုိရင္းသိရန္မွာ ေမြးဖြားစားရိတ္ ႏွင့္ ကေလးစားရိတ္ ႀကီးမားပါသည္။ ကေလးကို အထူးကရုစိုက္ရသည္။ ညႊန္ၾကားမႈအတိုင္း ေကာင္းစြာလုိက္နာသြားရမည္။ မိခင္ႏို႕ကို အမ်ားဆံုး ၆ လအထိသာ တိုက္ေကၽြး၍ ႏို႕ျဖတ္ရသည္။ ေသြးစစ္ ၾကည့္ေသာအခါ ကေလးငယ္အမ်ားစုထံ၌ HIV ကင္းလြတ္သြားေၾကာင္း ေတြ႕ျမင္သိရွိရေလသည္။ မိဘ ျဖစ္သူတို႕မွာ သာမန္လူမ်ားထက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားရသည္၊ ပို၍ အပင္ပန္းခံရသည္။ လူအမ်ားစုသည္ ထို ဒဏ္မ်ားကို မခံႏိုင္ၾကသည့္အျပင္ ကံတရားအေပၚစြန္႕စားရသည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာမွ ယင္းသို႕ လမ္းညႊန္ရျခင္းဟု နားလည္သေဘာေပါက္ရန္ လိုအပ္သည္။ လူသားခ်င္း မစာနာရေကာင္းလားဟု အျပစ္ မျမင္အပ္ပါ။
၇-၁၁ ။ တစ္ကိုယ္ရည္သန္႕ရွင္းေရး၊ စိတ္ဓါတ္ႀကံခိုင္ျခင္း၊ ရုပ္ခႏၶာသန္စြမ္းမႈတို႕သည္လည္း ကိုယ္ခံအား အတြက္ ႀကီးစြာ အေထာက္အကူျဖစ္ေစသည္။ သို႕ျဖစ္ရာ ဆြလာသ္၊ ဒုအာအ္၊ ဇိက္ရ္ တို႕ကို မျပတ္စတမ္း လက္ကိုင္ျပဳက်င့္ေဆာင္အပ္သည္။ ၄င္းျပင္ မျပင္းထန္လြန္းေသာ အားကစားနည္းတစ္ရပ္ရပ္ကိုလည္း စြဲစြဲ ၿမဲၿမဲ လုိက္စားျခင္းျဖင့္ ကိုယ္ခံအားျပန္လည္ျမွင့္တက္မႈျမန္ဆန္လာေၾကာင္း သုေတသီမ်ားက ဆိုၾကပါသည္။ အစားအေသာက္၊ အေနအထိုင္ ဆင္ျခင္တတ္ရန္လည္း အေရးႀကီး၏။
၇-၁၂ ။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ၾကားထဲ အခမဲ့ေဆး၀ါး မရႏိုင္သူမ်ားအဖို႕ တစ္ပူေပၚႏွစ္ပူဆင့္ရေပသည္။ သို႕ေသာ္ အခ်ဳိ႕ေဒသ၌ ေဆး၀ါးေထာက္ပံ့ခြဲတမ္းမွာ လူနာဦးေရထက္ မ်ားျပားေနသျဖင့္ ယင္းအရပ္သို႕ အိမ္ေထာင္စု၊ လုပ္ငန္း ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီး ထိုအခက္အခဲမွ ကင္းလြတ္သက္သာသြားသူ မနည္းလွပါေခ်။ ဥပမာ – ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕နယ္ ။ ( အရိပ္ျပ အေကာင္ျမင္တတ္ပါေစ )။
၇-၁၃ ။ လူမ်ဳိး ဘာသာမေရြး PLHIV မ်ားအား ကူညီေပးၾကေသာ SHG – Self Help Group မ်ား အမည္ နာမကိုယ္စီျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀ွမ္း၌ ရိွေနၾကပါသည္။ ၄င္းတို႕မွတဆင့္ ဆက္သြယ္လမ္းေၾကာင္းေဖာ္ႏိုင္ ပါသည္။ သို႕ေသာ္ အယံုႀကီးယံု၍ ပံုအပ္ျခင္းမ်ား၊ အလြန္အကၽြံ ကူညီဦးေဆာင္ျခင္းမ်ား အဆင့္အထိ မေရာက္ေစလိုပါ။ လူမႈဘ၀ပံုဟန္ခ်င္း ကြဲျပားေနေသာေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕အစုအဖြဲ႕မ်ားအတြင္း လူမ်ဳိး၊ ဘာသာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ား ရိွလာ၍ျဖစ္သည္ ( အားလံုးကို မဆိုလိုပါ)။ သို႕သာမက အခ်ဳိ႕က႑မ်ား၌ Influency , Blockage စသည္မ်ဳိးလည္း ရိွေနသည္။ အေႏွာင့္အသြားလြတ္သည့္ ကူညီမႈမ်ားကိုေတာ့ ေစတနာ အေလ်ာက္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ပါသည္ – အားေပးတိုက္တြန္းမႈလည္း ျပဳပါသည္။
၈။ နိဂံုး
ဤေဖာ္ျပေဆြးေႏြးခ်က္မွာ နည္းပင္နည္းျငား လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္အခ်ဳိ႕ ပါ၀င္သြားသည္၌ ကၽြႏ္ုပ္အဖို႕ အႏၱရာယ္မကင္းလွေၾကာင္း အခ်ဳိ႕လူမ်ား ရိပ္စားမိေကာင္းေပမည္။ အနိမ့္ဆံုး အေနႏွင့္ အခ်ဳိ႕အစုအဖြဲ႕၏ မုန္းတီးမႈကိုခံရမည္မွာ ေသခ်ာၿပီးျဖစ္၏။ မည္သို႕ပင္ျဖစ္ေစကာမူ ကၽြႏ္ုပ္ခ်စ္ေသာ ျမန္မာမုစ္လင္မ္မ်ား ႏွင့္ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္မ်ားအတြက္ ကၽြႏ္ုပ္တတ္စြမ္းသည့္ ကေလာင္အားျဖင့္ တာ၀န္တစ္ရပ္ ေက်ပြန္သြားခ်င္ ပါသည္။ တစ္စံုတစ္ရာ အက်ဳိးထူးလာမည္ဟုလည္း ေမွ်ာ္လင့္ ရည္သန္လိုက္ ရေပသည္။
အင္န္ရွာအလႅာဟု သအားလာ !
စာနာတရားရိွသူမည္သူမဆို ဤေဆြးေႏြးခ်က္စာတမ္းအား လက္ဆင့္ကမ္းႏိုင္ပါသည္။ မုစ္လင္မ္ PLHIV မ်ားကိုယ္စား ကၽြႏု္ပ္မွ ၾကားခံ၍ ေက်းဇူးတင္ေနပါမည္။ ျမန္မာမုစ္လင္မ္လူ႕ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွလည္း ျပည့္ေနသည့္အုိးကို လွ်ံထြက္ေအာင္ ၀ိုင္းသြန္ေနျခင္းထက္ မျပည့္သည့္အိုးကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ၾကပါေစဟု …….
စလာမ္၊ ဒုအာအ္ျဖင့္
ဂ်ဴလိုင္ရဲရင့္
