ေဖေဖာ္၀ါရီ ၅၊ ၂၀၁၉
M-Media
– ကမၻာႀကီးရဲ႕အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္လာတာေၾကာင့္ ဟိမ၀ႏၱာနဲ႔ ဟိႏၵဴကက္ရွ္ေဒသေတြက ေရခဲျပင္ ၃ ပံု ၁ ပံုဟာ အခုရာစုႏွစ္အတြင္း အရည္ေပ်ာ္ဖုိ႔ရွိေနၿပီး အာရွေဒသက အဓိကျမစ္ႀကီးေတြရဲ႕ စီးဆင္းမႈကုိ ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါး ထိခုိက္ႏုိင္တယ္လုိ႔ ပညာရွင္ေတြက မေန႔မွာ သတိေပးလုိက္ပါတယ္။
Hindu Kush Himalaya (HKH) ေဒသဟာ ကမၻာအျမင့္ဆံုး ဧ၀ရတ္ေတာင္နဲ႔ ဒုတိယအျမင့္ဆံုး K2 ေတာင္တုိ႔ တည္ရွိရာ ေဒသလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေတာင္တန္းေတြကုိ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ International Centre for Integrated Mountain Development အဖြဲ႕ရဲ႕ မေန႔က အစီရင္ခံစာမွာ ကမၻာႀကီးပူေႏြးလာမႈေၾကာင့္ HKH ေဒသ ေရခဲျပင္ႀကီးတြ အခုရာစုႏွစ္အတြင္း အရည္ေပ်ာ္ၿပီး ႏုိင္ငံ ၈ ႏုိင္ငံကုိ ထိခုိက္ႏုိင္ကာ အရင္က မျဖစ္ခဲ့ဖူးတဲ့ ရာသီဥတုျပႆနာလုိ႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အစီရင္ခံစာကုိ သိပၸံပညာရွင္ ၂၁၀ က ေလ့လာၿပီး ပူးေပါင္းေရးသားထားတာျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္က လက္မွတ္ထုိးခဲ့တဲ့ ‘ပဲရစ္ ရာသီဥတု သေဘာတူညီခ်က္’ အတုိင္း ကမၻာ့ႏုိင္ငံေတြက ေဆာင္ရြက္မယ္ဆုိရင္ေတာင္ ၂၁၀၀ ခုႏွစ္အေရာက္မွာ HKH ေဒသက ေရခဲျပင္ရဲ႕ ၃ ပံုတစ္ပံုေက်ာ္ေလာက္ အရည္ေပ်ာ္သြားႏုိင္ၿပီး၊ သေဘာတူညီခ်က္အတုိင္း မေဆာင္ရြက္ရင္ ၃ ပံု ၂ ပံုေလာက္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားႏုိင္တယ္လုိ႔ ပညာရွင္ေတြက သတိေပးခဲ့ပါတယ္။
အာဖဂန္၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ဘူတန္၊ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယ၊ ျမန္မာ၊ နီေပါနဲ႔ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံေတြအထိ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ HKH ေဒသက ေရခဲျပင္ေတြဟာ ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြကတည္းက ပါးလာတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေရခဲျပင္ အရည္ေပ်ာ္သြားရင္ အာရွကျပည္သူေတြ အဓိက မွီခုိေနရတဲ့ ယန္ဇီျမစ္၊ မဲေခါင္ျမစ္၊ အိႏၵဳျမစ္နဲ႔ ဂဂၤါျမစ္ေတြရဲ႕ စီးဆင္းမႈ၊ ျမစ္ေတြေပၚမွာ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေတြကုိ ထိခုိက္မွာျဖစ္ၿပီး ကမ္းပါး တုိက္စားမႈေတြ ေျမၿပိဳမႈေတြလည္း ပုိမိုျဖစ္ပြားမယ္လုိ႔ အစီရင္ခံစာမွာ သံုးသပ္ထားပါတယ္။
ေရခဲျပင္အရည္ေပ်ာ္မႈေၾကာင့္ HKH ေဒသေတြမွာ ေနထုိင္တဲ့ လူ သန္း ၂၅၀ အျပင္ ျမစ္ႀကီးေတြတစ္ေလွ်ာက္ ေနထုိင္ၾကတဲ့ လူ ၁.၆၅ ဘီလီယံေလာက္ အတိဒုကၡေရာက္ဖြယ္ ရွိေနပါတယ္။ ေရခဲျပင္ေပ်ာ္က်မႈ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ကလည္း ၁.၅ မီတာေလာက္အထိ ျမင့္တက္လာႏုိင္ၿပီး ကၽြန္းေတြမွာ ေနထုိင္ၾကသူေတြဟာ ထိခိုက္မႈ ပုိမ်ားႏုိင္တယ္လုိ ပညာရွင္ေတြက သတိေပးခဲ့ပါတယ္။
Ref : Reuters
