မြတ္စလင္မ္ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ အကၡရာသခ်ၤာ

အယ္(လ)ကြာရာဇမီ

ယေန႔ေခတ္ သခ်ၤာသမားမ်ားသုံးစြဲေနေသာ အကၡရာသခ်ၤာ(Algebra) ကိုစတင္ခဲ့သူမွာ မူဆလင္ပညာရွင္ အယ္(လ)ကြာရာဇမီ Al-Khuwarazmi(AD-847) ျဖစ္သည္။ သူေရးသားခဲ့ေသာ က်မ္းစာအုပ္ျဖစ္သည့္ The Book of Summary concerning calculating by transposition and reduction ဆိုေသာစာအုပ္မွ Algebra ဆိုေသာေ၀ါဟာရ ကိုရရွိခဲ့သည္။ ယခုကြန္ပ်ဴတာမ်ား တြင္သုံးေသာ အဆင့္ဆင့္တြက္နည္း algorithm ဟူေသာနာမည္မွာ ထိုပုဂၢိဳလ္၏အမည္မွဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ အယ္(လ)ကြာရာဇမီသည္ သခ်ၤာညီမွ်ျခင္းမ်ားကို ေျဖရွင္းရာတြင္ နည္းႏွစ္နည္း သုံး၍တြက္ခ်က္ႏိုင္သည္ဟုဆိုသည္။

ပထမနည္းမွာ ညီမွ်ျခင္းမ်ား၏ ဘယ္ႏွင့္ညာရွိကိန္းမ်ားကို ပို႔ေသာနည္းျဖစ္သည္။ ထိုအခါ အေပါင္းသည္ အႏႈတ္၊ အႏႈတ္သည္အေပါင္း ျဖစ္သြားေလသည္။ ဥပမာ X=40-4x သည္ 5x=40 ျဖစ္သြားသကဲ့သို႔ ျဖစ္သည္။ ထိုနည္းကို အယ္(လ)ဂ်ာဘရာ (Al-jabr) ဟုေခၚသည္။ ဒုတိယနည္းကို အယ္(လ)မူကာဘာလာ(Al-mauqabala) ဟုေခၚၿပီး ထိုနည္းမွာ ဘယ္ႏွင့္ ညာ ကို ညီေနေအာင္ ညိွေသာနည္းျဖစ္သည္။ ထိုနည္းတြင္ အႏႈတ္လကၡဏာ လုံး၀မရွိေအာင္ ဟိုဘက္ဒီဘက္ ညိွလိုက္ျခင္းကို အဓိကထားသည္။

အယ္(လ)စာေမာ္၀ါ(လ)

အယ္(လ)စာေမာ္၀ါ(လ) Al-Samaw’al (1175 A.D) သည္ အကၡရာသခ်ၤာဆိုင္ရာ အဆိုမ်ားကို သေကၤတသုံး၍ ပထမဆုံးေရးခဲ့သူျဖစ္သည္။ ^[1]

source

မူရင္း ေဒါက္တာခင္ေမာင္၀င္း၊ သခ်ၤာမိတ္္ဆက္၊ မုံေရြးစာအုပ္တိုက္ထုတ္