သမားတို႔၏ ဥေသွ်ာင္

M-Media

မတ္ ၉ ၊ ၂၀၁၃

onislam.net တြင္ေဖာ္ျပထားေသာ My Muslim Hero Project: The Doctor of Doctors (ေရးသားသူ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ Dr. Jay Hayes-Light ) ေဆာင္းပါးကို ျမန္မာျပန္ပါသည္။

အစၥလာမ့္ သမားေက်ာ္ အစ္ဗေန႔ဆီနာ

က်ေနာ့္ရဲ႕ ႐ႈေထာင့္အရဆုိရင္ေပါ့ဗ်ာ။ မြတ္စလင္သူရဲေကာင္းေတြကုိ ေရြးခ်ယ္ရျခင္းဟာ အလြန္ကုိခက္ခဲလွပါ တယ္။ ေရြးခ်ယ္စရာ အလြန္နည္း လုိ႔ ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ သူရဲေကာင္းအမ်ိဳးသားေတြ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ ေျမာက္မ်ားစြာထဲက ေရြးခ်ယ္ရမွာ ျဖစ္လုိ႔ပါ။

ေတြးေခၚပညာရွင္ ဘာထရန္ ေရာ့ဆဲလ္(Bertrand Russell) ေရးတဲ့ အေနာက္ကမၻာ ဒႆနိကေဗဒသမုိင္း (History of Western Philosophy) စာအုပ္ထဲမွာ၊  သိပၸံ၊ ဒႆနိကေဗဒ၊ ေဘာဂေဗဒ၊ အႏုပညာ၊ ကဗ်ာစာေပနဲ႔ ေဆးပညာ စတဲ့ နယ္ပယ္ေတြကုိ   တစ္ေခတ္ဆန္းသစ္ေစခဲ့တဲ့ အစၥလာမ္နဲ႔ မြတ္စလင္ လူ႕အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြအေၾကာင္းကုိ ၀န္ခံ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

သူရဲေကာင္းတစ္ေယာက္အျဖစ္ ခြဲျခားသတ္မွတ္တဲ့အခါ အၾကင္နာေမတၱာကုိ အဲဒီလူရဲ႕ ၀ိေသသလကၡာေတြထဲက တစ္ခုအျဖစ္ တန္ဖုိးျဖတ္ဖုိ႔ က်ေနာ့္ အယူ၀ါဒ(ခရစ္ယာန္)ရဲ႕ သြန္သင္မႈက က်ေနာ့္ကို တိုက္တြန္းႏွိဳးေဆာ္ေပးတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္ရဲ႕ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းအလုပ္ကလည္း က်ေနာ့္ေရြးခ်ယ္မႈကုိ လႊမ္းမုိးခဲ့ပါတယ္။  က်ေနာ္ဟာ ကေလးစိတ္က်န္းမာေရး ပါရဂူတစ္ေယာက္ပါ။ ၿပီးေတာ့ အစၥလာမ့္ေဆးပညာက လူသားေတြ ကုိ ေပးအပ္ခဲ့တဲ့ ကူညီေထာက္ပံ့မႈကုိလည္း က်ေနာ္ သတိျပဳမိပါတယ္။

အစၥလာမ္သာသနာ စတင္ၿပီး ရာစုႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ အစၥလာမ္ကမၻာဟာ အေနာက္ဘက္ အတၱလန္တိတ္ သမုဒၵရာအထိ၊ အေရွ႕ဘက္ အိႏၵိယ သမုဒၵရာအထိ က်ယ္ျပန္႔သြားခဲ့ပါတယ္။ မြတ္စလင္ေတြ သြားခဲ့တဲ့ေနရာတုိင္းမွာ ယူနာနီ (Unani) သမားေတာ္ေတြ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ေရာက္ရွိတဲ့ အရပ္ေဒသရဲ႕အေျခအေန၊ ရင္းျမစ္ေတြနဲ႔ လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ သူတုိ႔ကုိယ္သူတို႔ ျပင္ဆင္ပါတယ္။ အဲဒီ သမားေတာ္ေတြဟာ သူတုိ႔ေရာက္ရွိ ခဲ့တဲ့ ဓေလ့အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ေဆးကုသမႈ ပံုစံအမ်ိဳးအမ်ိဳးကေန ေဆး၀ါးအသစ္ေတြ၊ နည္းပညာေတြ၊ ကုသမႈနည္းလမ္းအသစ္ေတြကုိ ေလ့လာရင္း ယူနာနီ ေဆးပညာရပ္ကုိ (Unani Tibb) ပုိမုိ ႂကြယ္၀ေစခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ အိႏၵိယက အယု၀ိဒေဆးပညာနဲ႔ ေျမထဲပင္လယ္ ဘက္က ေဆးပညာ ရပ္ေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။

၁၃ ရာစု အဆံုးပုိင္းေလာက္မွာ အာရဗ္ပညာရွင္မ်ားဟာ ေဆးပညာထဲကုိ သခ်ၤာ ပညာရပ္ ေပါင္းထည့္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ေဆးကုသ မႈေဆာင္ရြက္တဲ့ အခါနဲ႔ ေဆးညႊန္းေတြေရးတဲ့အခါမွာ တိက်ဖုိ႔အတြက္ လမ္းဖြင့္ေပးခဲ့တာျဖစ္ၿပီး၊ သာမန္ဆရာ၀န္မ်ား၊ ခြဲစိတ္ကုဆရာ၀န္မ်ား ေရာဂါရဲ႕ဇစ္ျမစ္ကုိ မွန္းဆဖုိ႔ နည္းလမ္းေပးျခင္းလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ေလ့လာစူးစမ္းျခင္း၊ လက္ရွိ အျဖစ္အပ်က္၊ တြက္ခ်က္မႈေတြကုိ အသံုးခ်ၿပီး ေရာဂါရဲ႕အဆုိး၀ါး ဆံုးအခ်ိန္ ကုိ တြက္ခ်က္ဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွသာ လူနာေတြအတြက္ ပုိမုိ ထိေရာက္တဲ့ ေဆးညႊန္းကုိ ေပးႏုိင္မွာပါ။

အစ္ဗေန႔ဆီနာ

သူရဲေကာင္းတစ္ေယာက္ကုိ ေရြးခ်ယ္ဖုိ႔အတြက္ ေဆးပညာရပ္နယ္ပယ္ကို ဆြဲေခၚသြားပါမယ္။ က်ေနာ္၏ ေရြးခ်ယ္မႈကေတာ့ အဗီဆီနာ (Avicenna)(အဘူ အလီ ဆီနာ သုိ႔မဟုတ္ အစ္ဗေန႔ ဆီနာ (Abu Ali Sina, or Ibn Sina (980-1037)) ျဖစ္ပါတယ္။ အဗီဆီနာဟာ ပါရွန္(အီရန္) လူမ်ိဳး သမားေတာ္နဲ႔ ဒႆနိကေဗဒပညာရွင္ ျဖစ္ၿပီး ဆမနစ္ မင္းဆက္(Samanid dynasty)၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ ဘူခါရာ(Bukhara) ၿမိဳ႕အနီးအနား မွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ အသက္ ၁၀ ႏွစ္အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္မွာ သူဟာ ကုရ္အာန္က်မ္းစာ၊ အာရဗီဘာသာစာေပႏွင့္ အာရဗီသဒၵါ ကုိ ေလ့လာသင္ ယူခဲ့ပါတယ္။

အသက္ ၁၆ႏွစ္အရြယ္မွာ သဘာ၀သိပၸံဘာသာရပ္၊ အေျခခံ ႐ုပ္လြန္ပညာနဲ႔ ေဆးပညာရပ္ တုိ႔ကုိ လည္း ကၽြမ္းက်င္တတ္ေျမာက္ခဲ့ပါယ္။ အဲဒီေနာက္ပုိင္း မွာ သူဟာ လူနာေတြကုိ စတင္ကုသပါတယ္။

အဗီဆီနာ(အေနာက္ကမၻာက ေခၚေ၀ၚသည့္ အမည္)ဟာ ပထ၀ီ၀င္၊ ဒႆနိကေဗဒ၊ ဥပေဒ၊ နကၡတၱေဗဒ စတဲ့ ပညာရပ္နယ္ပယ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ကူညီေပးခဲ့သူပါ။ ဒါေပမယ့္ သူရဲ႕ အႀကီးမားဆံုး အေမြအႏွစ္ကေတာ့ ေဆးပညာနယ္ပယ္မွာ က်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ အရစၥတုိတယ္ရဲ႕ အယူအဆကုိ အဓိက ဘာသာျပန္ခဲ့သူျဖစ္ၿပီး၊ သိပၸံနယ္ပယ္၊ ဘာသာေရးနယ္ပယ္နဲ႔ ဒႆနိက နယ္ပယ္တုိ႔အတြက္ စာအုပ္ေပါင္း ၂၀၀ နီးပါး ေရးသားခဲ့ သူလည္းျဖစ္ ပါတယ္။

အဗီဆီနာရဲ႕ အေရးအႀကီးဆံုး လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ႏွစ္ခုကေတာ့ ရွီဖာ (‘Shifa’) နဲ႔ အလ္ ကန္နန္ ဖိတစ္ဘ္( ‘Al Qanun fi Tibb’) ေခၚတဲ့ က်မ္းႏွစ္ေစာင္ ျပဳစုခဲ့တာပါ။ ပထမတစ္အုပ္ကေတာ့ (အရစ္တုိတယ္ရဲ႕ အယူအဆကုိ အေျခခံထားတဲ့) ဒႆနိကေဗဒဆုိင္ရာ စြယ္စံုက်မ္းႀကီးျဖစ္ခဲ့ၿပီး၊ ဒုတိယတစ္အုပ္ကေတာ့ ေဆးပညာသမုိင္းမွာ တခုတည္းေသာ အေက်ာ္ၾကားဆံုး စာအုပ္ပါ။ သူရဲ႕ ေဆးကုသမႈစနစ္ေတြဟာ ဥေရာပနဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းမွာ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ စံနမူနာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ကန္နန္စာအုပ္ဟာ ဂရိ-အာရဗ္ ေဆးပညာရပ္ေတြကုိ ေပါင္းစည္းေရးသားထားတဲ့ က်ယ္ျပန္႔ ျပည့္စံုတဲ့ စာအုပ္ျဖစ္ၿပီး ဥေရာပနဲ႔ အာရွမွာရွိတဲ့ ေဆးပညာ သင္ေက်ာင္းေတြနဲ႔ လက္ေတြ႕ကုသမႈေတြမွာ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လႊမ္းမိုးခဲ့ပါတယ္။ ေဆးပညာမွာ အေရးပါတဲ့ စမ္းသပ္ေတြ႕ရွိမႈေပါင္းမ်ားစြာလည္း အဲဒီစာအုပ္ထဲမွာ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ အဗီဆီနာဟာ တီဘီေရာဂါ၊ ၀မ္းကုိက္ေရာဂါ စတဲ့ ေရာဂါေတြရဲ႕ ကူးစက္ပ်ံႏွံ႔ႏုိင္စြမ္းကုိ ပထမဦးဆံုး စမ္းသပ္ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့သမားေတာ္ပါ။ ေရမွ တစ္ဆင့္ ေရာဂါပ်ံႏွံျခင္း၊ အလ္ကုိေဟာနဲ႔ ဆာလဖ်ဴရစ္အက္စစ္မ်ားရဲ႕ ဂုဏ္သတၱိ၊ မ်ိဳး႐ုိးဗီဇဆုိင္ရာ အေျခအေန၊ ဆီခ်ိဳေရာဂါ စတာေတြကုိလည္း စမ္းသပ္ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။

အဗီဆီနာကုိ ေခတ္သစ္ေဆးပညာဘာသာရပ္ရဲ႕ ဖခင္လုိ႔ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဘယ္လ္ဂ်ီယံမွ ဓာတုေဗဒနဲ႔ သမုိင္းပညာရွင္ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေဂ်ာ့ဂ်္ စာတန္(George Sarton) က “အစၥလာမ္သာသနာရဲ႕ အေက်ာ္ၾကားဆံုး သိပၸံပညာရွင္၊ မ်ိဳးႏြယ္အားလံုး၊ ေဒသအား လံုး၊ ေခတ္ အားလံုးရဲ႕ အေအာင္ျမင္ဆံုးထဲက တစ္ေယာက္” လုိ႔ သူကုိ တင္စားခဲ့ပါတယ္။

“ဆရာ၀န္မ်ားရဲ႕ ဆရာ၀န္” လုိ႔ သမုတ္က်တဲ့ အဗီဆီနာရဲ႕ ဘ၀၊ သူရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြအတြက္ အထိမ္းအမွတ္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံ ပဲရစ္ၿမိဳ႕က ေဆးတကၠသုိလ္ ခန္းမမွာ သူရဲ႕ ပံုတူပန္းခ်ီကုိ ခ်ိတ္ဆြဲထားၿပီး လမ်က္ႏွာျပင္ေပၚက ခ်ိဳမ္း၀ွမ္းတစ္ခုရဲ႕ အမည္နာမကုိလည္း (သူ႕ကုိ ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔) အဗီဆီနာလုိ႔ အမည္ေပးထားပါတယ္။

ေဆးေက်ာင္းသားေတြ၊ ေဆးပညာနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့နယ္ပယ္ကသူေတြဟာ ဒီ ပုဂၢိဳလ္ေက်ာ္ႀကီးရဲ႕ အ၀အေၾကာင္းနဲ႔ သူရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ ကုိ ေလ့လာ သင့္ပါတယ္။ ဒြိတၱ၀ါဒ (အဆိုးအေကာင္း ဆန္႔က်င္ဘက္တို႔ ဒြန္တဲြ ေနသည္ဟူေသာ သေဘာတရား) နဲ႔ ပက္သက္ၿပီး သူေျပာခဲ့တာေတြကုိ လည္း နားေထာင္သင့္ပါတယ္။