ကုလသမဂၢ ဗုဒၶေန႔ ေဆာင္ပုဒ္၊ ေဒါက္တာ စုိင္းေမာက္ခမ္း၊ ဒလုိင္းလားမားႏွင့္ ဝီရသူ

ေမ-၂၅၊၂၀၁၃
M-Media
ေမာင္သမာဓိ

ေဆာင္ပုဒ္ အေ႐ြးေတာ္ေသာ ကုလသမဂၢ။

ေရလွဴသည့္ အက်ဳိး ၁၀ ပါး႐ွိသည္ဟု ေဟာၾကားထားေသာ ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကားသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ၂၀၀၇ ေ႐ႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး၊ ေမတၱာသုတ္ရြတ္ဆုိပြဲတြင္ တက္ၾကြစြာ ပါဝင္ခဲ့ၾကေသာ သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္ ထုိသံဃာေတာ္ မ်ားထံ ေရသန္႔ဘူး ကပ္လွဴခဲ့ေသာ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္မ်ားကုိ သာသနာ ညစ္ႏြမ္းေစမႈ ပုဒ္မ တတ္၍ ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ ေလွ်ာ့ရက္မ႐ွိ ခ်၏။ ထုိသံဃာေတာ္တုိ႔သည္ သံဃာအတုအေယာင္မ်ားျဖစ္သည္ဟု န.အ.ဖ အစုိးရက သမုတ္၏။

ရခုိင္၊ မိတၳီလာ၊ ပဲခူး အေနာက္ျခမ္း ဘာသာေရး ပဋိပကၡမ်ားတြင္ တုတ္ ဓါး လက္နက္ ကုိင္ဆြဲ၍ ပါနာတိပါတာက်ဴးလြန္ျခင္းျဖင့္ ပါရာဇိတကံ က်ေရာက္ေနေသာ သံဃာေတာ္မ်ားကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အမည္ခံ အစုိးရ၏ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ားက အကာ အကြယ္  ေပး၏။

ကမာၻတြင္ နာဇီလက္သစ္ဟု နာမည္ဆိုးႏွင့္ ေၾကာ္ၾကားေနေသာ ၉၆၉ ဂုိဏ္း စတစ္ကာကုိ ခြာသူမ်ား အား သာသနာ ညစ္ႏြမ္းေစမႈ ပုဒ္မျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၂ႏွစ္ အျပစ္ေပးေသာေၾကာင့္ ထုိပုဒ္မျဖင့္ အျပစ္ေပးခံရသူ မ်ားကုိ ႏိုင္ငံေရး သမားအျဖစ္ သတ္မွတ္သင့္၏။

`        ထုိသုိ႔ေသာ အေျခ အေနတြင္ ဗုဒၶသာသနာကုိ ညစ္ႏြမ္းေစသည့္ တရားခံ အစစ္အမွန္ကုိ သိေသာ ကုလသမဂၢသည္ အလြန္ အဓိပၸါယ္ ျပည့္ဝေသာ ကုလသမဂၢ ဗုဒၶေန႔ ေဆာင္ပုဒ္ကုိ ခ်မွတ္ ျပဌာန္းလုိက္ပါသည္။

သာဓု သုံးႀကိမ္ေခၚပါသည္။   

၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ကုလသမဂၢ ဗုဒၶေန႔ အခမ္းအနား၏ ေဆာင္ပုဒ္မွာ (Education and Global Citizenship: A Buddhist Perspective) ဟူ၍ျဖစ္သည္။ လူသားေတြကုိ မွား မွန္၊ ဆုိးေကာင္း၊ ခ်င့္ခ်ိန္ႏုိင္ဖုိ႔ ပညာဥာဏ္ ဖြ႔ံၿဖဳိး ျခင္း (Education) ႏွင့္ ဇာတိေဒသပထဝီဝင္၊ အသားအေရာင္၊ လူမ်ဳိး၊ ဘာသာ၊ လိင္၊ ရာထူး၊ ဆင္းရဲ ခ်မ္းသာ စသည္ ျဖင့္ မခြဲျခားဘဲလူသားအားလုံး ကမာၻ႔ မိသားစု တစ္ခုတည္းအျဖစ္ ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ အတူတကြ ေနထုိင္ ျခင္း (Global Citizenship) တုိ႔သည္ ခြဲျခားမရဘဲ တစ္သားတည္း ဒြန္တြဲေနပါသည္ဆုိေသာ အယူအဆသည္ ေဂါတမဗုဒၶ၏ အျမင္၊ ဗုဒၶ၏ ဒႆန၊ ဗုဒၶ၏ တရား​ဓမၼ တစ္ခုသာ ျဖစ္သည္ ဟုေဆာင္ပုဒ္က ဆုိေလသည္။

ေကာင္းေလစြ၊ ေကာင္းေလစြ၊ ေကာင္းေလစြ။

ထုိေဆာင္ပုဒ္ကုိဖတ္႐ႈၿပီးေသာအခါ ဥာဏ္ပညာအားျဖင့္သာ မတူကြဲျပားသူမ်ားအၾကား ယွဥ္တြဲေနထုိင္ ႏိုင္မည္ဟုနားလည္ပါသည္။ ပညာဥာဏ္ မရင့္သန္ေသာ၊ တနည္းအားျဖင့္ ဥာဏ္ပညာအေျမွာ္အျမင္(Wisdom) မလႊမ္းမုိးေသာ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ကမာၻ႔လူသား တုိ႔သည္ မိသားစုတစ္ခုတည္းအသြင္ ဖြဲ႔ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ဟုအဓိပြါယ္ ရေသာ ဗုဒၶေန႔ ေဆာင္ပုဒ္ကုိ ေလာဂ်စ္နည္းျဖင့္ အႏုလုံ ပဋိလုံ အျပန္အလွန္ စဥ္းစားေတြးေခၚၾကည့္ေသာ္ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာ ေရး ပဋိပကၡမ်ားမၾကာခဏ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ မည္သုိ႔ေသာ ႏုိင္ငံမ်ဳိးအျဖစ္ ကမာၻေပၚတြင္ ထင္႐ွား ေက်ာ္ၾကားေနမည္နည္း။

ေဒါက္တာစုိင္းေမာက္ခမ္း ေျပာေသာဗုဒၶ၏ ေမတၱာပမာဏ အတုိင္းအတာ။

ထုိင္းႏိုင္ငံ ဗန္ေကာက္ၿမဳိ႕၌ ေရာက္႐ွိေနေသာ ျပည္ေထာင္စုသမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဒုတိယသမၼတ ေဒါက္တာ စုိင္းေမာက္ခမ္း သည္ ေမ ၂၂ နံနက္ပုိင္းတြင္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔႐ုံး၌ က်င္းပသည့္ ၁၀ ႀကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢ ဗုဒၶေန႔ (ကဆုန္လျပည့္ေန႔) အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနား ဒုတိယေန႔သုိ႔ တက္ေရာက္ မိန္႔ခြန္းေျပာ ၾကားရာတြင္ လူသားအားလုံးသည္ တစ္ခုတည္းေသာ ကမာၻသူ ကမာၻသား မိသားစု အျမင္မ်ား ႐ွိလာၾကရန္ အမွန္ တကယ္လိုအပ္ပါေၾကာင္း၊ ဗုဒၶ၏ အဆုံးအမမ်ားမွာ အတၱကုိပယ္ေဖ်ာက္ရန္ သြန္သင္ဆုံးမထားပါေၾကာင္း မိမိတုိ႔ ႏွင့္အတူအၿမဲ႐ွိေနေသာ ဒုကၡကုိလည္း ႐ႈျမင္ရမည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ အေသအခ်ာ ဆန္းစစ္ၾကည့္လွ်င္ ဗုုဒၶ၏ အဆုံး အမမ်ားသည္ အသားအေရာင္၊ က်ား မ၊ ယုံၾကည္မႈႏွင့္ လူမႈ အဆင့္အတန္းမေ႐ြး ကမာၻ႔လူသားအားလုံးအေပၚ တူညီစြာ လႊမ္းၿခဳံထားသည့္ ေမတၱာတရားမ်ားပင္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

မည္သည့္ဘာသာဝင္မွ် ျငင္းဆုိရန္ မ႐ွိေသာဒႆန (Universal Truth) ႏွစ္ခု။

သင္ယူပါ၊ သင္ေပးပါ၊ ကုိယ္တို္င္က်င့္ႀကံအားထုတ္ပါဟု အဓိပၸါယ္ရေသာ ပရိယတၱိ၊ ပရိပၸတ္၊ ပရိေဝဒ သာသနာ့တာဝန္ႀကီး သုံးရပ္ ျပဌာန္းထားသည့္အတြက္လည္းေကာင္း၊ ပညာ၊ သဒၵါ၊ သမၼာ၊ ဝိရိ ဟူေသာ သုတၱံ တရားမ်ားအရလည္းေကာင္း၊ ဗုဒၶသည္ ပညာေရး (Education) ကုိလုိလားသူ၊ အားေပးသူျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာ ဘူးသူတုိင္း သိ႐ွိၿပီးျဖစ္၍ တစ္စုံတစ္ရာ ျငင္းဆုိရန္ မ႐ွိပါ။

ဤေနရာတြင္ ပညာဆုိသည္မွာ အမွား အမွန္၊ အေကာင္းအဆုိးကုိ ပုိင္းျခားေဝဖန္ႏုိင္သည့္ ဥာဏ္ပညာ (Wisdom) ကုိဆုိလုိျခင္း ျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ဘာသာေရးပညာ တစ္ခုတည္းကုိ ဆုိလုိျခင္းမဟုတ္ဘဲ ဥပေဒပညာ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ပညာ၊ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးပညာ၊ စီးပြားေရးပညာ၊ ပထဝီ သမုိင္းစသည္ ပညာရပ္ အသီးသီးကုိဆုိလုိသည္ဟု နားလည္ပါသည္။

လူ႔ဘုံ ၁ ခုတည္းကုိသာမက ငရဲ ၄ ဘုံ၊ နတ္ျပည္ ၆ ဘုံ၊ ျဗဟၼ ဘုံ၂၀ ႐ွိ နတ္ျဗဟၼာ သတၱဝါအေပါင္းကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားေသာ ဗုဒၶသည္ လူသားအားလုံးအေပၚ မခြဲမျခား ေမတၱာထား သည္ ဆုိသည့္ အခ်က္ကုိလည္း မည္သူမွ် ျငင္းရန္၊ သံသယဝင္ရန္ အေၾကာင္း မ႐ွိပါ။

သံသယဝင္သည္မွာ ဗုဒၶဘာသာ အမည္ခံ ၉၆၉ ဂုိဏ္းသား နာဇီ သံဃာတုိ႔၏ လူသားတုိ႔ အေပၚတြင္ ထား႐ွိပါသည္ ဆုိသည့္ ေမတၱာ တရားကုိသာ ျဖစ္၏။

မည္သူမျပဳ မိမိမႈ။

ဗုဒၶ၏ ကမာၻ႔မိသားစုတစ္ခုဝါဒ (Global Citizenship) ကုိဆန္႔က်င္၍ အိမ္မ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ႏွင့္ အငွားယာဥ္မ်ားတြင္ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔လုိေသာ၊ ကမာၻ႔မိသားစုအၾကား ခြဲျခားဆက္ဆံလုိေသာ ရည္႐ြယ္ခ်က္ ျဖင့္ စတစ္ကာမ်ား လုိက္လံကပ္ေနၾကေသာ ဝီရသူႏွင့္ အေပါင္းအပါမ်ား တည္ေထာင္ထားသည့္ ၉၆၉ ဂုိဏ္းသား မ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား မျဖစ္ႏုိင္ပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ဗုဒၶ သင္ျပလမ္းညႊန္ခဲ့ေသာ ဥာဏ္ပညာမ်ဳိး မ႐ွိသူမ်ား ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ အမွန္တကယ္ေတာ့ လက္ေတြ႔တြင္ ထုိအုပ္စုသည္ ကမာၻေပၚ၌ ေပၚ ထြန္းသမွ် ဘာသာတရားမ်ားအၾကား ဗုဒၶဘာသာ၏ ပုံရိပ္ (Image) ကုိက်ဆင္းေစသည္ အထိ ဗုဒၶဝါဒကုိ ဆန္႔ က်င္ ေနသူမ်ား ျဖစ္ေပသည္။

ကုလသမဂၢ ဗုဒၶေန႔ ေဆာင္ပုဒ္တြင္ ဥာဏ္ပညာအေျခခံျဖင့္သာ လူသားအားလုံးသည္ ကမာၻ႔မိသားစု တစ္ခု တည္း အသြင္ ေဖၚေဆာင္ႏုိင္ မည္ ဟုဆုိ၏။

ပညာဥာဏ္ မ႐ွိေသ ာဝီရသူ၏ ဘာသာေရးလူမ်ဳိးေရး ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားေစရန္ ေပၚေပၚထင္ထင္ လႈံ႕ ေဆာ္ေနမႈကုိ မသိခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ေနၾကေသာ အစုိးရအဖြဲ႔ဝင္မ်ားႏွင့္ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ား၏ ပညာဥာဏ္ အဆင့္အတန္းသည္ မည္သုိ႔႐ွိမည္ကုိ စာရႈသူ အေနျဖင့္ ခန္႔မွန္းၾကည့္ႏုိင္ပါသည္။ ထုိမွတဖန္ ထုိသူတုိ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အနာဂတ္ကုိ မွန္းဆ ၾကည့္ပါက တုိးတက္မႈဗလာႏွင့္ ဆုတ္ယုတ္မႈ အန​ႏၱ ကုိသာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မည္။

ခ႐ုိနီတုိ႔၏ စီးပြားေရးလက္ဝါးႀကီးအုပ္မႈကုိ လက္မခံဘဲလြတ္လပ္စြာ ယွဥ္ၿပဳိင္ခြင့္႐ွိသည့္ ေစ်းကြက္ စီးပြား စနစ္ က်င့္သုံးေနပါသည္ ဆုိေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၉၆၉ ဂုိဏ္းသားမ်ားသည္ စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔မႈမ်ားကုိ တရား ဝင္ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ ရၾက၏။

အေသဝနာစ ဘာလနံ၊ ပူစာစ ပူဇေနယနံ၊ ပါရာဇိတကံ၊

အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားတြင္ တုတ္ ဓါး လက္နက္ကုိင္ဆြဲ၍ လုယက္သတ္ျဖတ္ ခဲ့ၾကသည့္ ျမန္မာ သံဃာ ေတာ္မ်ားကုိ တိဗက္ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဒလုိင္းလားမားက ေဝဖန္ ႐ႈံ႕ခ်ေသာ အင္တာနက္ သတင္းမ်ား ေအာက္ တြင္ ဗုဒၶဘာသာ အစြန္းေရာက္တုိ႔၏ မဖြယ္မရာ ေကာ္မန္႔မ်ားသည္ ဗုဒၶေဟာၾကားခဲ့ေသာ (ပူစာစ ပူဇေနယနံ) ကုိးကြယ္ ဆည္းကပ္ ပူေဇာ္ထုိက္သူကုိ ပူေဇာ္ရ၏ ဟူသည့္ ေမတၱာ သုတ္ႏွင့္ အႀကီးအက်ယ္ လြဲေခ်ာ္ေန၏။

နာဇီလက္သစ္ ဂုိဏ္းဖြဲ႔ကာ ခုိးဆုိး လုယက္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ားကုိ ဦးေဆာင္ေနေသာ ဝီရသူႏွင့္ ဘာသာ ေရး လူမ်ဳိးေရး ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားရန္ လႈံ႔ေဆာ္ျခင္းျဖင့္ ဗုဒၶေန႔ေဆာင္ပုဒ္ (Global Citizenship) ကုိ ဆန္႔က်င္ ေနေသာ မြန္ၿပည္နယ္ေပါင္ၿမိဳ႔နယ္ မုတၱမၿမဳိ႔ ၿမေစတီနန္းဦးစာသင္တိုက္ ဆရာေတာ္တုိ႔အား ဗုဒၶဘာသာကုိ ေစာင့္ေ႐ွာက္ ကာကြယ္သူ မ်ဳိးခ်စ္ မ်ားအျဖစ္ ကုိးကြယ္ ဆည္းကပ္ ေထာက္ပံ့ ကာကြယ္ေပးေနသူမ်ားသည္ ဗုဒၶ ေဟာၾကားခဲ့ေသာ (အေသဝနာစ ဘာလနံ) လူမုိက္တုိ႔ႏွင့္ မေပါင္းအပ္ဟူေသာ ဗုဒၶ၏ ေမတၱာသုတ္ကုိ ေဖါက္ဖ်က္ က်ဴးလြန္သူမ်ားသာ ျဖစ္ကုန္၏။ ပါရာဇိတကံ က်ေရာက္ၿပီးသူတုိ႔သည္ ရဟန္း မဟုတ္ေတာ့ပါ။

ဗုဒၶေန႔ ေဆာင္ပုဒ္ကုိ ေလးေလးနက္နက္ အေကာင္အထည္ ေဖၚၾကပါစုိ႔။

ေဒါက္တာစုိင္းေမာက္ခမ္း၏ မိန္႔ခြန္းနိဂုံးတြင္ ယခုႏွစ္ ကုလသမဂၢဗုဒၶေန႔၏ ေဆာင္ပုဒ္အေပၚ ေဆြးေႏြး ခ်က္မ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ မိသားစုမ်ားကုိသာမက တစ္ကမာၻလုံးကုိ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစမည္ဟု ယုံၾကည္ပါ ေၾကာင္း ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

ႀကဳံႀကဳိက္သည့္ အခုိက္ အာဏာပုိင္မ်ားကုိ ေမးလုိသည္မွာ ကုလသမဂၢဗုဒၶေန႔ ေဆာင္ပုဒ္ (Education and Global Citizenship) ကုိ ဆန္႔က်င္ေနေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံသား အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ မြတ္ဆလင္ တစ္ဦး တစ္ေလ ေတြ႔မိပါသလား ခင္ဗ်ား။

ဗုဒၶေန႔ ေဆာင္ပုဒ္အတုိင္းလုိက္နာေသာ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းမည္မွာ ေျမႀကီး လက္ခတ္ မလြဲ ေသခ်ာေသာ္ လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း မွီတင္းေနထုိင္ၾကေသာ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား၏ အက်ဳိးကုိ အမွန္တကယ္ လုိလား ပါက ပညာဥာဏ္ ႏုံနည္း လွေသာ ဘာလနံ ဝီရသူႏွင့္ အေပါင္းအပါတစ္သုိက္ကို ဦးစြာပထမ ဖမ္းဆီး ဟန္႔တား မွသာလွ်င္ ကုလသမဂၢ ဗုဒၶေန႔ေဆာင္ပုဒ္ကုိ လုိက္နာရာႏွင့္ အေကာင္အထည္ေဖၚရာ က်မည္ ျဖစ္ ေၾကာင္း ေလးစားစြာျဖင့္ တင္ျပအပ္ပါသည္ ခင္ဗ်ား။

ေမာင္သမာဓိ
၁၃၇၅ ခု ကဆုန္လျပည့္ (ဗုဒၶေန႔)