၂၀၁၁ ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘယ္ဆုရွင္ ရီမန္သူ မြတ္စလင္မ္ အမ်ိဳးသမီး Tawakkol Karman

ဆီြဒင္လူမ်ိဳး တစ္ဦးျဖစ္သည္႔ Alfred Nobel ဆိုသူ ကမကထျပဳ တည္ေထာင္ခ့ဲတ့ဲ ႏိုဘယ္ဆုကို ၁၉၀၁ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခ့ဲျပီး ဆုေပါင္း ၉၂ ခုကို ခ်ီးျမွင့္ခ့ဲျပီး ျဖစ္ပါသည္။ ႏိုဘယ္ဆုမွာ အမ်ိဳးအစားခြဲ ၆ ခု ျဖစ္သည္႔ ရူပေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒ၊ ေဆးပညာနယ္ပယ္၊ စာေပအႏုပညာ၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ စီးပြားေရး စသည္႔  အသီးသီးမွာ ထူးခြ်န္သူမ်ားကို ေပးအပ္ပါသည္။ ႏိုဘယ္ဆုမ်ား အနက္မွ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံတြင္ ေပးအပ္သည္မွ လြဲ၍ က်န္ဆုေပးပြဲမ်ားကို ဆီြဒင္ႏိုင္ငံတြင္ ျပဳလုပ္သည္။

ႏိုဘယ္ဆုမွာ တစ္ဦးတည္း သီးသန္႔ ခ်ီးျမွင့္ျခင္းႏွင့္ အမ်ားႏွင့္ ႏွစ္ေယာက္ သို႔မဟုတ္ သုံးေယာက္ အတူ ပူးတြဲ ခ်ီးျမွင့္ျခင္း ဆိုျပီး ရွိပါသည္။ ယခုႏွစ္ ၂၀၁၁ တြင္ ဆုရရွိခ့ဲသူမ်ားမွာ ပူးတြဲဆုမ်ား ျဖစ္ျပီး အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး အတြက္ မိမိတို႔ ႏိုင္ငံအသီးသီးမွာ ႀကိဳးပမ္းခ့ဲႀကတ့ဲ အမ်ိဳးသမီး သုံးေယာက္ ျဖစ္ပါသည္။

သူတို႔ေတြကေတာ့ Liberia ႏိုင္ငံမွ Ellen Johnson Sirleaf၊ ေနာက္တစ္ဦးမွာလည္း Liberia ႏိုင္ငံမွ Leyman Gbowee ႏွင့္ ေနာက္ဆုံးတစ္ေယာက္မွာ Yemen ႏိုင္ငံမွ  Tawakkol Karman  တို႔ျဖစ္ႀကပါတယ္။

    ယခု အက်ယ္ခ်ဲ႕ ေရးမည္႔ ႏိုဘယ္ဆုရွင္၏ အမည္မွာ Tawakkol Karman (သ၀ဂ္ကယ္ ကားမန္းဟု အသံထြက္သည္) ျဖစ္ျပီး အသက္ ၃၀ အရြယ္ သားသမီး သုံးေယာက္၏ မိခင္ျဖစ္သည္။ အာရပ္ႏိုင္ငံမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲ အခ်ိန္မ်ားတြင္ (The Arab Spring) သူမသည္ ရီမန္ႏို္င္ငံ၏ ဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ (ဆႏၵျပေတာင္းဆိုသူမ်ားသည္ အလုပ္လက္မ့ဲႏွင့္ ဆိုးရြားေသာ စီးပြားေရး အေျခအေန၊ အက်င့္ပ်က္ ျခစားေနေသာ မတရား လာဘ္စားမႈမ်ားကို ဆန္႔က်င္ျခင္း) လူထုကို ကိုယ္စားျပဳေသာ မ်က္ႏွာတစ္ခု ျဖစ္လာခ့ဲသည္။

Karman သည္ ေရွ႕ေန တစ္ဦး ျဖစ္သလို ဂ်ာနယ္လစ္ တစ္ဦး၊ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူ တစ္ဦး ျဖစ္ကာ Al-Islah အမည္ရွိ ႏိုင္ငံေရးပါတီ၀င္ တစ္ဦးျဖစ္သည္။ “Women Journalists Without Chain” ဆိုသည္႔ အဖြဲ႔ကိုလည္း ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ ဖြဲ႔စည္းခ့ဲသည္။ သူမသည္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ အပတ္စဥ္ ဆႏၵျပေတာင္းဆိုပြဲမ်ားကို ဦးစီးခ့ဲသည္။ ရီမန္ႏိုင္ငံ၏ သမၼတ Ali Abdullah Saleh အစိုးရ အဖဲြ႔ ျဖဳတ္ခ်ေရး အတြက္ ဆႏၵျပေနခ့ဲစဥ္ အရပ္အ၀တ္အစားႏွင့္ လုံျခံဳေရးမ်ားက သူမအား ဓားခြ်န္ျဖင့္ ထိုးသတ္ရန္ ႀကံစည္ခ့ဲစဥ္ သူမႏွင့္ အတူွဆႏၵျပေနသူမ်ား၏ အကူအညီျဖင့္ ကာကြယ္မႈရရွိခ့ဲသည္။

ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး၊ မိမိ၏ အျမင္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုေရးသားခြင့္ ရရွိလိုျခင္းသည္ သူမ အဖြဲ႔ “Women Journalists Without Chain” ၏ရည္ရြယ္ခ်က္ ျဖစ္သည္။ Karman အား ျခိမ္းေျခာက္စာ အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ တယ္လီဖုန္းျဖင့္ ျခိမ္းေျခာက္ျခင္းမ်ားလည္း ျပဳလုပ္ခံခ့ဲရသည္။ သတင္းစာေပ လြတ္လပ္ခြင့္ကို အေလးထားေသာ သူမသည္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ တစ္ဦးျဖစ္ကာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား တန္ဖိုးထား ျမတ္ႏိုးေသာ တမန္ေတာ္ျမတ္၏ ရုပ္ပုံကာတြန္းမ်ားကို ဒိန္းမိတ္သတင္းစာ တစ္ခုတြင္ ေဖာ္ျပျခင္း အေပၚ၌လည္း ဤသို႔ တုန္႔ျပန္ခ့ဲသည္။ “We are not to call for tyranny and bans on freedom” (စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ ဆိုတာ လူအမ်ား တညီတညႊတ္တည္း တားျမစ္ပိတ္ပင္ထားေသာ {သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရး ေစာ္ကားမႈမ်ား မျပဳလုပ္သင့္ေႀကာင္း လူသားဆန္စြာ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းမွ လက္ခံထားေသာ} အေႀကာင္းအရာ တစ္ခုအား အာဏာ၊ အခြင့္အေရးကို အလြဲသုံးစား ျပဳလုပ္သူ လူတစ္စုမွ တစ္ပါးသူကို မတရားသျဖင့္ ေစာ္ကားျခင္း မဟုတ္ဟု ဆိုခ့ဲသည္)

သူမ ေျပာခ့ဲေသာ စကားတစ္ခြန္းကေတာ့ ကြ်န္မ ႏွစ္သက္မိတယ္။ “Women should stop being or feeling that they are part of the problem and become part of the solution. We have been marginalized for a long time and now is the time for women to stand up and become active without needing to ask for permission or acceptance. This is the only way we can give back to our society and allow for Yemen to reach the great potentials it has.”

Karman သည္ အသက္ ၁၇ ႏွစ္ေအာက္ ငယ္ရြယ္သည္႔ မိန္းကေလးမ်ားအား မိမိ၏ ဆႏၵမပါဘဲ လက္ထပ္ေပးျခင္းကိုလည္း ေရွ႕ေနအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ကူညီ ပံ့ပိုးသည္။ ထိုသုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး၊ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး၊ စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ စသည္မ်ားကို တက္ႀကြစြာ ေဆာင္ရြက္ေသာ Karman သည္ အျခားႏိုင္ငံမ်ား၏ လႊမ္းမိုးမႈမ်ား သူမ အေပၚ သက္ေရာက္ျခင္း မရွိေစဘဲ လြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္သည္။

သူမ၏ မ်က္လုံးမ်ားဟာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြနဲ႔ အေရာင္ေတာက္ပစြာ ျပံဳးေနသည္။ သူမ၏ ပုံပန္းသ႑န္သည္ လြတ္လပ္ေပါ့ပါးသည္။ သူမသည္ ဦးေခါင္းတြင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဆင္ယင္ေလ့ ရွိေသာ Hijab ဟီဂ်ဘ္ ဟုေခၚေသာ ပ၀ါေလး ျခံဳထားသည္။ သူမသည္ ရီမန္ႏိုင္ငံသားမ်ား အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ တစ္စုံတရာ ျဖစ္ပါသည္။

Ref: http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/2011/

http://en.wikipedia.org/wiki/Tawakel_Karman

Nisa