ျမန္မာႏိုင္ငံက ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ကင္းမဲ့ေနရွာသည့္ အခိုင္းခံ ရိုဟင္ဂ်ာကေလးငယ္မ်ား

ေအာက္တိုဘာ၊ ၁၉
M-Media
ဘာသာျပန္ဆိုသူ- မင္းသိုက္

ေမာင္းေတာ၊ ျမန္မာ (AP)။    ။အသက္ ၁၀ ႏွစ္အရြယ္ကေလးငယ္သည္ ေတာင္ေပၚသို့ ေက်ာက္တုံးမ်ားအျပည့္ပါသည့္ပံုးမ်ားကို သယ္ေဆာင္ကာ ၾကိဳးစားပမ္းစားတက္ေနရသည္။ သူ႔သူငယ္ခ်င္းမ်ားအေရွ႕တြင္ေတာ့ အားခဲမာန္တင္းထားေသာ္လည္း သူ႔မ်က္၀န္းတြင္ေတာ့ မ်က္ရည္စမ်ား စြတ္စိုေနသည္။ သူ႔ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလံုး၌ ယားယံမႈကိုခံစားေနရျပီး၊ သူ႔ထံအဖ်ား၀င္ေနေၾကာင္း ႏွင့္ အေလးအပင္မ်ားသယ္ထမ္းရသျဖင့္ မူးေ၀ေနေၾကာင္း သူက ဆိုသည္။

“ ဒီအျဖစ္္ကို ကၽြန္ေတာ္ ရြံမုန္းပါတယ္ ” ဟု အဏၰ၀ါ စာဒတ္ (Anwar Sardad) က ဆိုသည္။ သူသည္ သူ႔မိသားစုအား ေထာက္ပံ့ရမည္ဆိုသည္ကို သိပါ၏။ သို႔ေပမင့္ အစိုးရ၏ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းခြင္ထက္ အျခားနည္းလမ္းျဖင့္လုပ္ကိုင္မႈကိုသာ လိုလားလ်က္ရိွပါသည္။ “ ကြ်န္ေတာ္သာ မြတ္စ္လင္မ္ မဟုတ္ခဲ့ရင္ ဒီလိုမ်ိဳးဘ၀ကို ျဖတ္သန္းရမွာမဟုတ္ဘူး ” ဟု သူက ဆက္ေျပာျပသည္။

ဗုဒၶဘာသာ ၾကီးစိုးသည့္ လူဦးေရ သန္း ၆၀ ရိွ ႏိုင္ငံအတြင္း ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအား အဆံုးသတ္မႈအတြက္ ခ်ီးမႊမ္းခံခဲ့ရေသာ္လည္း အဏၰ၀ါကဲ့သို႔ ရာေထာင္ခ်ီသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာကေလးငယ္မ်ားသည္ တိုင္းျပည္ထဲတြင္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကင္းမဲ့လ်က္ရိွသည္။

မြတ္စ္လင္မ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းသည္ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကို ခံခဲ့ရျပီး၊ လူ႔အခြင့္အေရးအုပ္စုမ်ားက ကမာၻအတြင္ အဆိုး၀ါးဆံုးဟု ဆိုစမွတ္ျပဳထားၾကသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္သည္ ႏိုင္ငံ၏ ရိုဟင္ဂ်ာ ၁ သန္းတြင္ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ေနထိုင္ေနေသာေဒသျဖစ္သည္။ ယခုေသာ္ ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ ပညာေရး၊ အစာေရစာ ႏွင့္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈဆိုင္ရာလိုအပ္ခ်က္မ်ားသည္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလထက္ပင္ ဆိုးရြားေသာအေျခအေနသို႔ ေရာက္ရိွေန၏။ တစ္ေန႔လွ်င္ တစ္ေဒၚလာသာရရိွေရးအတြက္ အလုပ္ၾကမ္းလုပ္ကိုင္ရန္မွအပ သူတို႔ထံ မည္သည့္ေရြးခ်ယ္မႈမွ် မရိွေပ။

ႏိုင္ငံျခားသားသတင္းေထာက္မ်ား လံုး၀မေရာက္ဖူးေသးေသာေနရာသို႔  The Associated Press (AP သတင္းဌာန) မွ ေရာက္ရိွခဲ့ပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းေသာ အခါ ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ားသည္ သကၤာမကင္းစြာျဖင့္ တင္းတင္းမာမာ တံု႔ျပန္ခဲ့ၾကသည္။ ရဲမ်ားႏွင့္ေတြ႕ဆံုရန္ ေခၚယူခံရသည္။ သတင္းေထာက္မ်ားမွာ ထပ္ၾကပ္မကြာ ေနာက္ေယာင္ခံလိုက္ျခင္းခံရသည္။ ၄င္းအျပင္ ကေလးငယ္မ်ား အပါအ၀င္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းၿပီးေသာသူမ်ားကိုလည္း ျခိမ္းေျခာက္အၾကပ္ကိုင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ၾကေလသည္။

လြန္ခဲ့ေသာ ၁၅ လကတည္းက လူမ်ိဳးေရးအၾကမ္းဖက္မႈျဖင့္ ဖရုိဖရဲျဖစ္ခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံအတြင္း ဤေနရာသည္ မြတ္စ္လင္မ္ အၾကမ္းဖက္သူမ်ားက ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအား သတ္ျဖတ္ခဲ့သည့္ေနရာဟု ဆိုၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို ေျပာင္းျပန္ေဖာ္က်ဴးထားသည့္ အဓိပၸာယ္ထြက္ေနေၾကာင္း ေလ့လာမႈမ်ားက ေဖာ္ျပသည္။ ယခုေနရာသည္ ႏိုင္ငံအ၀ွန္းေသဆံုးသူ ၂၄၀ အတြင္းမွ ၁၀ ေယာက္သာ ေသဆံုးခဲ့ေသာေနရာျဖစ္ေသာ္လည္း လူမ်ိဳးတစ္စုလံုးမွာ ခရီးသြားလာခြင့္ကို တင္းၾကပ္ျခင္းမ်ား၊ အျခားသီးသန္႔မူ၀ါဒမ်ားအားျဖင့္ အျပစ္ေပးခံေနရသည့္ တစ္ခုတည္းေသာေဒသျဖစ္သည္။

မဒ္ရဆာ (Madrassas) ဟုေခၚေသာ မြတ္စ္လမ္ေက်ာင္းမ်ားသည္ အပိတ္ခံထားရၿပီး ကေလးငယ္မ်ားသည္ အစိုးရေက်ာင္းမ်ားအတြင္းသို့ တြန္းပို႕ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ျပည္နယ္ လူဦးေရ၏  ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးပါးရိွ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔မွာ မိမိနားမလည္သည့္ ဘာသာစကားျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ဆရာမ်ားျဖင့္ သင္ၾကားေစျခင္းခံရသည္။

ယမန္ႏွစ္အၾကမ္းဖက္မႈ၌ ဘုန္းေတာ္ၾကီးတစ္ဦးအသတ္ခံရသည့္ ဘဂုဏ္းနား ဆိုေသာ ရြာငယ္ေလးတြင္ ေသးငယ္ေသာ အစိုးရေက်ာင္း၌ လက္ခံထားေသာ ကေလးငယ္ဦးေရ ၁၂၅၀ နီးပါးရိွသည္။  မူႀကိဳေက်ာင္းသားအရြယ္ မွ ၈တန္းေက်ာင္းသားအရြယ္ထိ ထိုေက်ာင္းေလးအတြင္း၌ ေက်ာင္းသားမ်ားအၾကား လမ္းေလွ်ာက္ဖို႔ပင္ မလြယ္ကူေလာက္ေအာင္  ျပည့္က်ပ္ေနခဲ့သည္။

“ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဆရာမ်ားက သင္ပုန္းေပၚမွာ စာေတြအမ်ားၾကီးေတာ့ေရးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို အဲဒါေတြ ဘယ္လိုဖတ္ရမလဲဆိုတာေတာ့ မသင္ေပးၾကဘူး။ ဒီလိုေက်ာင္းမ်ဳိးမွာ သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ဖို႔ အရမ္းကိုခက္ခဲပါတယ္ ” ဟု အသက္ ၈ ႏွစ္ အရြယ္ အဏၰ၀ါ စဂ်ခ္ (Anwar Sjak) က ဆိုသည္။

ေက်ာင္းထဲတြင္ အစိုးရခန္႔ဆရာ ၁၁ ေယာက္သာရိွျပီး၊ ဆရာတစ္ဦးလွ်င္ ကေလးငယ္ ၁၁၄ ေယာက္အား သင္ၾကားရသည္။ သတင္းေထာက္မ်ား ေက်ာင္းသို႔သြားေရာက္ေလ့လာေသာေန႔တြင္ ၄င္းတို႔သည္ ေက်ာင္း၏ ပံုမွန္အေျခအေနအား မျပသခဲ့ၾကေပ။

ရိုဟင္ဂ်ာေစာင့္ေရွာက္ေရးေစတနာ့၀န္ထမ္းမ်ားသည္ ေက်ာင္းအတြင္း ျငိမ္သက္မွဳရိွေစရန္ ထိန္းသိမ္းေပးေနၾကျပီး၊ လူတစ္ဦးသည္ လက္ထဲတြင္ၾကိမ္လံုးကိုင္၍ အမိႈက္မ်ားျပည့္ေနသည့္ ကြန္ကရစ္ၾကမ္းျပင္အား ရိုက္ကာ ဆိတ္ၿငိမ္စြာေနၾကေစသည္။ ကေလးအနည္းငယ္မွ်သာ ခံု သို႔မဟုတ္ စားပြဲမ်ား ရိွၾက၏။ အေတာ္မ်ားမ်ားသည္ အခ်င္းခ်င္း စကားေျပာေနၾကသလို၊ ဗလာက်င္းျဖစ္ေနေသာ မွတ္စုစာအုပ္မ်ားကို လွန္ေလ်ာေနၾကသည္။ ထို႔အတူ သူတို႔ေက်ာင္းထဲ ၀င္ေရာက္လာၾကေသာ သူစိမ္းမ်ားအား ေငးေမာလ်က္သာရိွေနၾကသည္။

“ ျဖစ္ခ်င္တာျဖစ္ခြင့္ရမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္ၾကီးလာတဲ့အခါ ဆရာ၀န္တစ္ဦးျဖစ္ခ်င္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔မိသားစုထဲမွာ တစ္စံုတစ္ေယာက္ ေနမေကာင္း ျဖစ္လာတိုင္း ေဆးရံုကိုသြားရင္ ၀န္ထမ္းေတြက ကြ်န္ေတာ္တို႔အေပၚ ဂရုမစိုက္ၾကဘူး။ ကြ်န္ေတာ္ အဲဒါကို အလြန္ခံျပင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရက ခြင့္ျပဳမွာမဟုတ္လို႔  ကြ်န္ေတာ့္ရည္မွန္းခ်က္ ဘယ္ေတာ့မွ ျဖစ္မလာႏိုင္ဘူးဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္သိပါတယ္  ” ဟု တတိယတန္းေက်ာင္းသား အဏၰ၀ါက ဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား ေဆးေက်ာင္းတက္ေရာက္ခြင့္ မေပးေခ်။ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ တကၠသိုလ္မ်ား မရိွ။ ၄င္းျပင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား ထုိေဒသျပင္ပ ဘယ္ကိုမွ ထြက္ခြာခြင့္ မေပးသည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုမက ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ ျခြင္းခ်က္အျဖစ္ ရိုဟင္ဂ်ာတစ္ခ်ဳိ႕အား ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္စစ္ေတြ၌ စာသင္ၾကားခြင့္ ခြင့္ျပဳထားျခင္းသည္လည္း လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ ေသြးေခ်ာင္းစီးမႈ၏ေနာက္  နိ႒ိတံခဲ့ျပီ ျဖစ္သည္။

“ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို သူတို႔ စာသင္မေပးခ်င္ၾကဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ကို (မြတ္စ္လင္မ္ေတြကို ခ်ဳိးႏွိမ္ေခၚဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းျဖစ္တဲ့) ကုလား လို႔ေခၚၾကတယ္။ မင္းတို႕ဟာ တန္းတူႏိုင္ငံသားေတြမဟုတ္ဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ မင္းတို႔ ဘာပညာမွရိွစရာမလိုအပ္ဘူး လို႔ သူတို႔ကေျပာေလ့ရိွပါတယ္ ” ဟု ပင္လယ္ကမ္းေျခရြာေလးျဖစ္ေသာ ျမင္းလြတ္ရြာမွ ရိုဟင္ဂ်ာကေလးငယ္မ်ားအတြက္ ကိုယ္ပိုင္စာသင္ခန္းေလးအား မိမိေနအိမ္တြင္ ဖြင့္လွစ္ထားသူ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ စိုယဒ္ အလမ္ (Soyed Alum) က ေျပာျပသည္။

ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ေထာင္ခ်ီေသာ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းကို စြန္႔လႊတ္ကာ၊ အျခားႏိုင္ငံမ်ား၌ ခိုလံႈသူဒုကၡသည္အေနႏွင့္ ေနထိုင္ခြင့္ရေရးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ အႏၲရာယ္မ်ားေသာ ပင္လယ္ခရီးကို သြားၾကသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ားစုပါ၀င္သည့္ လူေပါင္း  ၂၅၀,၀၀၀ ကို အဓမၼအိုးအိမ္စြန္႔ေစေသာ မၾကာေသးမီွက ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည့္ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ထိုသို႔ျပဳၾကျခင္းျဖစ္သည္။  ဤလ မုတ္သံုရာသီအကုန္ ပင္လယ္ျပင္ျငိမ္သက္ခ်ိန္စတင္သည္ႏွင့္ အႀကီးမားဆံုးစြန္႔စားခန္းတစ္ခု စတင္ၾကလိမ့္မည္ဟု လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားက တြက္ဆထားေၾကာင္း သိရသည္။

ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာ ေနထိုင္လာခဲ့သူမ်ားျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယခုအခါ ယင္းေနရာတြင္ ေနထိုင္ေနသူအခ်ဳိ႕မွာကား အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံျဖစ္ေသာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွ လတ္တစ္ေလာ ေျပာင္းေရႊ႕၀င္ေရာက္လာၾကသူမ်ားဟု အခ်ဳိ႕ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက ဆိုသည္။ သူတို႔အားလံုးမွာ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္မွ ျငင္းပယ္ခံရသျဖင့္ ႏို္င္ငံမဲ့လူသားမ်ားဘ၀သို႔ ေရာက္ေနရသည္။

“ သူတို႔ဟာ တရားမ၀င္ ခိုး၀င္ေနထိုင္သူမ်ားျဖစ္တယ္ ” ဟု ျပည္နယ္အာဏာပိုင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ လွသိန္းက တင္းမာစြာေျပာၾကားသည္။

သူတို႔ကို ႏိုင္ငံသားျဖစ္ဖို႔ တားျမစ္ခံရသလို၊ ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္းအျဖစ္လည္း တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ မေပးေခ်။ မည္သည့္ ရိုဟင္ဂ်ာကိုမွ ေမြးစာရင္း မထုတ္ေပးခဲ့သည္မွာ ၁၉၉၀ ႏွစ္မ်ားအလယ္ပိုုင္းကာလကတည္းကပင္ျဖစ္သည္။ မိဘ ႏွစ္ပါးသည္ တရား၀င္လက္ထပ္ထားျခင္းမရိွပါက သို႔တည္းမဟုတ္ ၄င္းတို႔လူမ်ဳိးတစ္စုတည္းေပၚတြင္သာ ျပ႒ာန္းထားေသာ တစ္မိသားစုတြင္ ကေလး ၂ ဦးသာယူေရးမူ၀ါဒထက္ ပိုယူပါက ယင္းရိုဟင္ဂ်ာ ကေလးငယ္မ်ားသည္ “ ပယ္ဖ်က္စာရင္း (Blacklist) ” ၀င္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရသျဖင့္ သူတို႔အတြက္ အေျခခံရပိုင္ခြင့္ေလးမ်ားပင္ မခံစားၾကရေပ။

အာဏာပိုင္မ်ားသည္ လ်စ္လ်ဴရႈပစ္ပယ္မႈမွသည္ အမွန္းတရားအဆင့္သို႔ ေျပာင္းလဲလာၾကသည္။
AP ၏ ခရီးစဥ္အား ကူညီေပးရန္အတြက္ ဗဟိုအစိုးရမွ လံုျခံဳေရးထည့္ေပးသူသည္ ဘာလို႔မ်ား ဒီလို “ ေခြးေတြ ” နဲ႔ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းဖို႔ စိတ္အားထက္သန္ေနၾကရတာလဲ ဟူ၍ပင္ ေမးျမန္းခဲ့သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာမိန္းကေလးငယ္မ်ားသည္ အဖြဲ႕သား၏ကားမွန္မ်ားအတြင္း ေစာင္းငဲ့ၾကည့္ရႈ့ၾကေသာအခါ ယင္းလံုၿခံဳေရးေပးရန္လိုက္ပါလာသူမွ ႏွမခ်င္းမစာနာ  ရုန္႔ရင္းရိုင္းစိုင္းေသာအသံုးအႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ဆဲဆိုတံုျပန္ခဲ့သည္။

အစိုးရမွ ရိုဟင္ဂ်ာကေလးငယ္မ်ားကို ေပးအပ္သည့္အရာမွာ အလုပ္ခိုင္းေစျခင္း တစ္ခုသာ ရိွေန၏။ သူတို႔သည္ အသက္ ၁၀ ႏွစ္မွ်သာ ရိွေနေသာ္လည္း ေဆာက္လုပ္ေရး၀န္ၾကီးဌာနမွ တစ္ေန႔တြင္ ၁၀၀၀ က်ပ္ (တစ္ေဒၚလာ) ေပး၍
၈ နာရီၾကာအထိ ေနပူျပင္းျပင္းေအာက္တြင္ ေက်ာက္တံုးမ်ားကို ေကာက္ယူသယ္ထမ္းခိုင္းေနၾကေပသည္။

နံနက္ေစာေစာ ရြာမ်ားသို႔လာေရာက္ေသာာထရပ္ကားၾကီးမ်ားျဖင့္  အိပ္ခ်င္မေျပေသးသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ေယာကၤ်ားကေလးမ်ားကို တင္ေဆာင္သြားကာ ျမစ္ကမ္းနံေဘးသို႔ ျဖန္႔က်က္ေနရာခ်ေပးၾကသည္။
“ ေတြ႕လား၊ သူတို႔က အလုပ္လုပ္လိုခ်င္ၾကတာပါ ” ဟု ေလးမိုင္၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးလွမိုးက ဆိုသည္။
ထိုေန႔ ေန႔လည္ပိုင္းေလာက္တြင္ သူသည္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းျခင္းခံရေသာ ကေလးငယ္မ်ားအား သူ၏ရံုးသို႔ေခၚယူခဲ့သည္။ AP ၏ လံုျခံဳေရးအတြက္ဟု သူကဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း မိမိတို႔အား ေမးျမန္းေျဖၾကားသည္မ်ားကို ျပန္လည္ေျပာျပရန္ ၄င္းက ၿခိမ္းေျခာက္ေတာင္းဆိုျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ကေလးငယ္မ်ားက ဆိုသည္။

ထိုကေလးငယ္မ်ားထဲတြင္ အဏၰ၀ါ စာဒတ္ ဆိုေသာ အသက္ ၁၀ ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာက္သယ္သူလည္း ပါ၀င္သည္။ နံနက္ ၈ နာရီမွ ညေန ေန၀င္ခ်ိန္အထိ သူ၏ အမႊာအစ္ကို ႏွင့္ အျခားေသာ ေကာင္ေလး ၅၊ ၆ ေယာက္ ႏွင့္အတူ ျမစ္ထဲမွ ေက်ာက္တံုးမ်ားအား ေတာင္ကုန္းေပၚသို႔ သယ္ပို႔ရေသာ အလုပ္ၾကမ္းကို လုပ္ေဆာင္ရသည္။ သူတို႔မွာ ကေလးငယ္မ်ား ဆိုသည္ထက္ ၿမီးေကာင္ေပါက္မ်ားကဲ့သို႔ ထင္ျမင္စရာျဖစ္ေနၾကသည္။ သူတို႔ထံ ရယ္ေမာျခင္း မရိွ။ သူတို႔၏ ေျခလွမ္းတုိင္းသည္ ၾကမ္းတမ္းမာေၾကာျပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ျပည့္ႏွက္ေနသည္။ သူတို႔၏ခြန္အားကိုလည္း တစ္ေရြးသားမွ အထိခိုက္မခံၾကေပ။

အဏၰ၀ါသည္ ပင္ပန္းေနသည့္တိုင္ အလုပ္ကို ခပ္သြက္သြက္လုပ္ကိုင္သည္။ သူ႔သူငယ္ခ်င္းမ်ားကိုပင္ ပံုးမ်ား သယ္ကူလိုက္ေသး၏။ ကေလးငယ္မ်ားအဖို႔ ပင္ပန္းၾကမ္းတမ္းသည့္အလုပ္ျဖစ္ေသာ္လည္း ၄င္းတို႔ႏွင့္၄င္းတို႔မိသားစု၏ စားေသာက္ေရးအတြက္ အေထာက္အကူရေစသည္။ ဥေရာပ လူမွႈကယ္ဆယ္ေရး ႏွင့္ အရပ္ဖက္ေစာင့္ေရွာက္ေရးဌာန (European Commission Humanitarian Aid and Civil Protection Department) မွထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ ယမန္ႏွစ္စာရင္းအရ ႏိုင္ငံ၏အၾကီးမားဆံုး အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈႏႈန္းကို အမ်ားဆံုးေတြ႕ရသည္မွာ ထုိေဒသပင္ျဖစ္သည္။ ထိုခ်ဳိ႕တဲ့မႈသည္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိုေရာ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိုပါ ျပင္းထန္သည့္ဆိုးက်ဳိး သက္ေရာက္ေစပါသည္။

ရခုိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ လူမႈကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏လုပ္ပိုင္ခြင့္မွာ အႀကီးအက်ယ္ကန္႔သတ္ခံထားရသည္။ ပစ္ပယ္ခံေနရာမ်ားတြင္ ကာကြယ္ေဆးထိုးမႈ မရိွေသာေၾကာင့္ ကေလးငယ္မ်ားသည္ မည္သသည့္ေရာဂါမဆို အလြယ္တကူ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေခ်ရိွေနသည္ ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ယင္းေဒသ၌ ၁၅ ႏွစ္ၾကာ တာ၀န္ယူလာသူ နယ္စည္းမျခားဆရာ၀န္မ်ားအဖြဲ႕ (Doctors Without Borders) ၏ ဒုဦးစီးမွဴး ဗစ္ကီ ေဟာ့ကင္းစ္ (Vickie Hawkins) က ဆုိသည္။

အကယ္၍ ရိုဟင္ဂ်ာကေလးငယ္မ်ားသည္ စိုးရိမ္ဖြယ္က်န္းမာေရးအေျခအေနျဖင့္ ႀကံဳေတြ႕ရပါက သူတို႔သည္ ေဆးရံုသို႔ တက္ေရာက္ႏိုင္ျခင္း အလ်ဥ္းမရိွၾကေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ သူတို႔၏မိသားစုသည္ စစ္ေဆးေရးဂိတ္မ်ားမွေတာင္းဆိုေသာ လာဘ္ေငြမ်ားအား မေပးႏိုင္ၾကသလို၊ စစ္ေတြသို႔ကူးသန္းသြားလာခြင့္ကိုလည္း ပိတ္ပင္ခံထားရ၍ျဖစ္သည္။

အသက္ ၁၀ ႏွစ္အရြယ္  ရိုဟင္ဂ်ာကေလးငယ္ မုဟမၼဒ္ သြိဳင္ယုဗ္ (Mohamad Toyoob)သည္ ေဆး၀ါးကုသခြင့္ကို ရရိွခဲ့ေသာ္လည္း ဆရာ၀န္မ်ားညႊန္ၾကားထားေသာ ခြဲစိပ္မႈကိုေတာ့ မျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေပ။ ကေလးငယ္သည္ ရွပ္အကၤ်ီကို မ,တင္လိုက္ျပီး သူ႔၀မ္းဗိုက္ညာဘက္ျခမ္းကို ဖိႏိွပ္ျပကာ၊ လြန္ခဲ့ေသာ ၃ ႏွစ္ခန္႔ကပင္ ထိုေနရာ၌ စူးစူးရွရွ နာက်င္ေနေလ့ရိွေၾကာင္းကို “ ဘာျဖစ္မွန္း ကြ်န္ေတာ္ မသိဘူး။ အထဲမွာ တစ္ခုခုရိွေနသလို ခံစားေနရတာပဲ ” ဟု သူက ေျပာျပသည္။ သူမွသိမ္းဆည္းထားေသာ ေဆးစစ္တမ္းတစ္ခုတြင္ ၀မ္းဗိုက္တြင္းအစိုင္အခဲ ဟုသာေရးသားထားျပီး ေမးခြန္းသေကၤတမ်ားစြာ ျခစ္ထားသည္ကို ေတြ႕ရ၏။ မုဟမၼဒ္ျပသခဲ့ေသာ ဆရာ၀န္မ်ားသည္ ေဆးကိရိယာမျပည့္စံုသည့္ အစိုးရေဆးရံုမွျဖစ္ျပီး၊ အသက္ကယ္ ခြဲစိတ္ကုသမႈကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းမရိွၾကေပ။ ထိုခြဲစိတ္မႈအား ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ သူသည္ သြားလာေရးကန္႔သတ္ထားသည့္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ သို႔မဟုတ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္္သို႔သြားေရာက္ရမည္ျဖစ္သည္။ သူ႔မိသားစုက လာဘ္ေငြ တနင့္တပိုးကို ေပးေဆာင္ႏိုင္ပါက သူသည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သို႔ထြက္သြားႏိုင္မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ဌာနီျပန္လာရန္မူ လြယ္ကူမည္ မဟုတ္ေတာ့ေပ။

အျခားအခက္အခဲတစ္ခုမွာ ေငြေၾကးပင္ျဖစ္သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ သူ႔မိသားစုထံ၌ သူ၏ က်န္းမာေရးစားရိတ္ေနေနသာသာ ခြဲစိတ္ကုသရန္အတြက္ပင္ ေငြေၾကး မလံုေလာက္။ သူသည္ အိတ္အတြင္းသို႔လက္ႏိႈက္ကာ အနီ၊ ပန္းေရာင္၊ အ၀ါ ႏွင့္ အျပာႏုေရာင္ ေဆးလံုးေလးမ်ားပါရိွေသာ ပလစ္စတစ္အိတ္ငယ္ေလး ႏွစ္ခုကို ထုတ္ယူလိုက္သည္။ ၄င္းသည္ တစ္ရက္စာျဖစ္၍ ေဆးဖိုး ၂၀၀ က်ပ္ (ဆင့္ ၂၀) စာမွ်သာ ရိွ၏။ ထိုပိုက္ဆံအားရရိွရန္ မုဟမၼဒ္သည္ ရြာမွ အျခားကေလးငယ္မ်ားႏွင့္အတူ ျမစ္ကမ္းနံေဘးတြင္ ေက်ာက္တံုးမ်ားကို ခက္ခဲပင္ပန္းစြာ ထမ္းေနရရွာသည္။ ရံဖန္ရံခါ ထိုပင္ပန္းမႈမ်ားေၾကာင့္ နာက်င္မႈပိုမို ဆိုးရြားလာသည္ဟု သူက ဆိုသည္။

“ ကြ်န္ေတာ့္အေဖဟာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအျပီးမွာ အလုပ္ျပဳတ္သြားတယ္။ သူ အလုပ္လုပ္ေနတုန္းကေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ တတ္ႏိုင္ပါတယ္။ အခုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာ ဘာမွ မရိွေတာ့ဘူး။ ကြ်န္ေတာ္လည္း ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကရုစိုက္ဖို႔သာ ရိွပါေတာ့တယ္ခင္ဗ်ာ ” ။

**  အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္  **
ဤအေၾကာင္းသည္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလက္ေအာက္မွလြတ္ေျမာက္လာၿပီးေနာက္ ကာလရွည္ထီးတည္းရိွေနခဲ့သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တံခါးဖြင့္မႈ ႏွင့္ ျဖစ္စဥ္ အေျပာင္းအလဲရိွမရိွကို AP သတင္းဌာနက တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး သံုးသပ္ေဖာ္ျပခ်က္ဇာတ္လမ္းရွည္ “ ေျပာင္းလဲမႈ၏ ပံုတူကားခ်ပ္ ” (Potraits of Change) မွ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။

AP သတင္းဌာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ေဆာင္းပါးရွင္ ROBIN McDOWELL၏ Rohingya kids in Myanmar: hard labor, bleak lives ေဆာင္းပါးကို ‘မင္းသိုက္’ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။