တီယန္အန္းမင္ တိုက္ခိုက္မႈေနာက္ပိုင္း ဥဂါးရ္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား ပစ္မွတ္ထားခံေနရ

ႏိုဝင္ဘာ-၆ ၂၀၁၃
M-Media

ပီကင္း။    ။  တီယန္အန္းမင္ရင္ျပင္အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈအား သံသယအက်ဳိးဆက္အျဖစ္ ဖိႏိွပ္လိုမႈအတြက္ တရုတ္၏ အသံုးခ်မႈကို ဥဂါးရ္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားမွ ရႈတ္ခ်လိုက္သည္။

စင္းက်န္းနယ္ရိွ တရုတ္ျပည္မူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ဥဂါးရ္မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအေရးလႈပ္ရွားအေရးဆိုသူ ေဘဂ်င္းအေျခစိုက္ ဥဂါးရ္လူမ်ဳိး ထင္ရွားသည့္ စီးပြားေရးပညာရွင္ အိလ္ဟာမ္ တိုဟ္တီမွ ႏိုင္ငံျခားသတင္းဌာနမ်ားႏွင့္ေျပာဆိုျခင္းအေပၚ လံုၿခံဳေရးေအးဂ်င့္မ်ားက မိမိအား သတ္ပစ္မည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ေၾကာင္း ေျပာဆိုလိုက္သည္။

ေအးဂ်င့္တစ္ဦးသည္ မိမိ၏ ကားေနာက္ကို အေနာက္မွ တိုက္၍ “ ငါ မင္းကိုေရာ မင္း မိသားစုတစ္ခုလံုးကိုပါ သတ္ခ်င္ေနၿပီ ” ဟု ေအးစက္စက္ေလသံျဖင့္ ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း တိုဟ္တီ၏ေျပာဆိုခ်က္ကို ႏို၀င္ဘာ ၅ ရက္၊ အဂၤါေန႔တြင္ ရိုက္တာမွ တင္ျပသည္။

တိုဟ္တီသည္ ဗဟိုအမ်ဳိးသားတကၠသိုလ္မွ စီးပြားေရးပညာပါေမာကၡတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး Uyghur Online ၀က္ဘ္ဆိုက္ကို တည္ေထာင္သူလည္းျဖစ္သည္။ ယင္းအရပ္၀တ္ေအးဂ်င့္မ်ားသည္ သူ႔အား တမင္ရည္ရြယ္ဦးတည္၍ ေႏွာက္ယွက္ခဲ့သည္ဟု တုိဟ္တီက ဆိုသည္။

“ ကၽြန္ေတာ့္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္နဲ႔ မ်က္ေျခမျပတ္ေစာင့္ၾကည့္တဲ့အျပင္  ရဲေတြက လုိက္ေနခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ လံုၿခံဳေရးေအးဂ်င့္ေတြ ကၽြန္ေတာ့္ကို လူ႔ျမင္ကြင္းထဲဒီလိုဆက္ဆံတာမ်ဳိး မရိွခဲ့ဖူးဘူး။ ကေလးေတြကိုေတာင္ အႏၱရာယ္ေပးခ်င္ေနတာက လူမဆန္ျခင္းပါပဲ ” ဟု ဖုန္းအင္တာဗ်ဴး၌ တိုဟ္တီက ေျပာသည္။

တီယန္အန္းမင္ရင္ျပင္အနီး ကမာၻလွည့္ခရီးသည္ႏွစ္ဦးအား ကားျဖင့္တိုက္ၿပီး မီးေလာင္ခဲ့သည့္ ေအာက္တိုဘာ ၂၈ ရက္ ေနာက္ပိုင္း သူသည္ ကမာၻ႕မီဒီယာမ်ားႏွင့္ အဆက္မျပတ္ အင္တာဗ်ဴး လုပ္ေနခဲ့ရသည္။

ယင္းျဖစ္ရပ္ကို ဥဂါးရ္မြတ္စ္လင္မ္တို႔မွ ႀကံစည္တိုက္ခိုက္ေသာ အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္္အျဖစ္ တရုတ္အစိုးရမွ စြပ္စြဲထားသည္။

တီယန္အန္းမင္ရင္ျပင္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈအား သံသယအက်ဳိးဆက္အျဖစ္ လံုၿခံဳေရး တင္းၾကပ္ထားသည့္ၾကားမွ ထပ္မံ ဖိႏိွပ္လိုမႈအတြက္ တရုတ္၏အသံုးခ်မႈကို ဥဂါးရ္မြတ္စ္လင္မ္မ်ားမွ ရႈတ္ခ်လိုက္သည္။

တီယန္အန္းမင္ျဖစ္ရပ္ေၾကာင့္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အား ပိုမို၍ ဖိႏွိပ္ခြဲျခားလာမည္ကို တိုဟ္တီက စိုးရိမ္စြာ ေျပာၾကားသည္။

“ ဒီအျဖစ္ရဲ႕အခ်က္အလက္တိုင္းဟာ ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးေတြနဲ႔ အလွမ္းကြာလြန္းလွပါတယ္။ ဒါဟာ ဟန္လူမ်ဳိးေတြႀကီးစိုးေနတဲ့ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ ဥဂါးရ္ေတြ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အခက္အခဲမ်ားကို ပိုမိုဆိုးရြားသြားေစေတာ့မွာျဖစ္တယ္ ” ဟု သူက ဆိုသည္။

အေနာက္ေျမာက္ပိုင္း စင္းက်န္းျပည္နယ္တြင္ လူဦးေရ ၈ သန္းရွိ ဥဂါးရ္မြတ္စ္လင္မ္တို႔သည္ တူရကီစကားေျပာ လူနည္းစု၀င္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

တစ္ခ်ိန္က အေရွ႕တာကစၥတန္ဟုေခၚေသာ စင္းက်န္းျပည္နယ္မွာ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ကပင္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္း တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားက လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕အလံုးအရင္းႏွင့္ ၾကမ္းတမ္းစြာ ဆက္ဆံေနဆဲျဖစ္သည္။

အၾကမ္းဖက္မႈကိုတန္ျပန္ေရး ဟူေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ စင္းက်န္းရိွ ဥဂါးရ္မြတ္စ္လင္မ္တို႔ကို တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားက ဘာသာေရးအရ ဖိႏွိပ္ညွင္းပန္ေနသည္ဟု လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက စြပ္စြဲေနေပသည္။

တစ္ဖက္ေစာင္းနင္းမီဒီယာမ်ား
——————————-
တရုတ္ႏိုင္ငံပိုင္ထိပ္တန္းသတင္းစာတစ္ေစာင္က ေဒသတြင္း ပဋိပကၡ၏အဓိကအေၾကာင္းရင္းမွာ ယဥ္ေက်းမႈနိမ့္က်ေသာ လူငယ္မ်ားသည္ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္သူမ်ား၏ လမ္းမွားေသာဦးေဆာင္မႈေနာက္ လိုက္ေနၾကျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပလိုက္သျဖင့္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ခံစားခ်က္ကို ဆြေပးခဲ့သည္။

“ ဒီႏွစ္ပိုင္းေတြမွာ မူလတန္း၊ အလယ္တန္းေက်ာင္းသားေတြ ဒါမွမဟုတ္ ယဥ္ေက်းမႈနိမ့္က်တဲ့လူငယ္အမ်ားစုက ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္အုပ္စုေတြကို မ်က္ကန္းေနာက္လိုက္ျပဳေနၾကတာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို အသိမဲ့ အမူအက်င့္ေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ မုန္းတီးပါတယ္။ အဲ့ဒီစရိုက္ဆိုးေတြကိုလည္း ရြံရွာမိပါတယ္ ” ဟု တရုတ္ႏိုင္ငံစာေပႏွင့္ အႏုပညာအသင္းႀကီးအဖြဲ႕၀င္ ဥဂါးရ္ လူမ်ဳိးတစ္ဦးက လက္မွတ္ေရးထိုး ရင္ဖြင့္ခ်က္ တစ္ေစာင္အား သတင္းစာမွေဖာ္ျပေၾကာင္း ရိုက္တာမွ တင္ျပခဲ့သည္။

၂၀၀၁ ခုႏွစ္က တရုတ္အစိုးရသည္ စင္းက်န္း၌ အင္အားသံုးၿဖိဳခြဲခဲ့သည္။ ထိုစဥ္ကတည္းက ဥဂါးရ္တို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာေရးအစဥ္အလာႏွင့္ ဘာသာစကားအေပၚ ေကာင္းစြာ က်င့္သံုးခြင့္ မေပးခဲ့ေခ်။

တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားက အဓိက႐ုဏ္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ဥဂါးရ္လူမ်ဳိးအမ်ားစုပါ၀င္ေသာ လူ ၂၀၀ အား တရားစီရင္လ်က္ ရိွၿပီး ၄င္းတို႔အနက္ ၂၆ ဦးအား ေသဒဏ္ေပးခဲ့သည္။

အစိုးရအစီအစဥ္ျဖင့္ သန္းႏွင့္ခ်ီေသာ ဟန္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ မိမိတို႔ပိုင္နက္အတြင္း၌ လာေရာက္အေျခခ်ခဲ့ၿပီး ေဒသတြင္း၏ကိုယ္ပိုင္လကၡဏာ ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွရိွအျမစ္လွန္ေနၾကသည္ဟု မြတ္စ္လင္မ္တို႔က ျပစ္တင္စြပ္စြဲလ်က္ရိွသည္။

သုေတသီမ်ား၏အဆိုအရ ေဘဂ်င္း၏အာဏာခိုင္ၿမဲေစရန္ စင္းက်န္းနယ္သို႔ ဟန္တရုတ္မ်ား ေျပာင္းေရႊ႕ေစသည့္မူ၀ါဒခ်မွတ္ခဲ့ရာ ၁၉၄၀ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ဟန္တရုတ္တို႔သည္ ေဒသတြင္း၌ ၅ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ ရိွခဲ့ရာမွ ယခုအခါ ၄၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ တိုးပြားလာခဲ့၏။

ဧရာမ ေရနံႏွင့္သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕သိုက္မ်ား၊ ဗဟုိအာရွႏွင့္နီးကပ္သည့္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္တည္ေနရာ တို႔ေၾကာင့္ ေဘဂ်င္းက စင္းက်န္းနယ္အား လက္မလႊတ္ရက္ေအာင္ မ်က္ေစ့က်ေနခဲ့သည္။ “ အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ ေျခတစ္လွမ္း ေနာက္ျပန္ဆုတ္လို႔ မိမိတို႔မူ၀ါဒမ်ားရဲ႕ရလဒ္ေတြကို  တကယ္ထိေရာက္မႈရိွမရိွ ျပန္ေလ့လာဖို႔ လိုအပ္တယ္။  ကၽြန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈေလ်ာ့နည္းၿပီး ပိုမိုသင့္ျမတ္ေစခ်င္ပါတယ္ ” ဟု အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားလြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕၏ တရုတ္ေရးရာသုေတသီ Corinna-Barbara Francis မွ ေျပာၾကားသည္။

တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ျပည္ပေရာက္ ဥဂါးရ္အဖြဲ႔ျဖစ္ေသာ World Uyghur Congress မွ ဥဂါးရ္လူမ်ဳိး ၂၄ ဦးမွာ လတ္တေလာတြင္ ထပ္မံဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရသျဖင့္ တန္ျပန္ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္လာႏိုင္ေၾကာင္း တရုတ္အစိုးရအား သတိေပးလိုက္သည္။

“ ဥဂါးရ္နယ္ေျမထဲမွာ အာဏာပိုင္ေတြက လက္နက္ကိုင္ေတြကိုသံုးၿပီး ခ်ဳပ္ျခယ္တင္းၾကပ္မႈကို အဆင့္တိုးလုပ္ေနၾကတယ္။ တကယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္း အေနနဲ႔ တရုတ္ရဲ႕ထိုးဆြမႈေတြ၊ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈေတြအေပၚ အေရးေပၚသတိေပးခ်က္ မျပဳလုပ္ၾကရင္ ဥဂါးရ္ေတြဟာ အသက္ရွင္ ရပ္တည္ေရးအတြက္ ေတာင့္ခံသြားႏိုင္ဖို႔ ၊ ျပန္လည္ တြန္းလွန္သြားႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ရိွေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး ” ဟု အထက္ပါ အဖြဲ႕၏ေျပာဆိုခြင့္ရသူမွ အီးေမးလ္ေပးပို႔ခ်က္ တစ္ေစာင္အတြင္း ေရးသားခဲ့ပါသည္။

Ref:OnIslam