ျမန္မာႏုိင္ငံ ေတာင္ဖ်ားပုိင္း႐ွိ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ ပသွ်ဴးလူမ်ဳိး

ဒီဇင္ဘာ ၂၆၊ ၂၀၁၃
စာတမ္းရွင္- သုေတသီ ဦးေမာင္ေမာင္ႀကီး(မန္း) ၁၉၈၅ ခုႏွစ္က ေရးသားထားေသာ စာတမ္းတိုျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာႏုိ္င္ငံေတာင္ဖ်ားပုိင္း၊ တနသၤာရီကမ္းေျမာင္ေဒသ၏ ပင္လယ္ကမ္း႐ုိးတန္းတြင္ ပသွ်ဴးလူမ်ဳိး မ်ားအစုအေ၀း လုိက္ေနထုိုင္ၾကသည္။ ေဒသ နယ္ပယ္အားျဖင့္ ေျမာက္ဘက္တြင္ ကရင္ျပည္နယ္ႏွင့္ မြန္ျပည္နယ္၊ ေတာင္ဘက္တြင္ မေလး႐ွားျပည္ေထာင္စု၊ အေနာက္ဘက္တြင္ ကပၸလီပင္လယ္တုိ႔ျဖင့္ ဆက္စပ္လ်က္ တုိင္းရင္းသား ပသွ်ဴးလူမ်ဳိးတုိ႔၏ ေဒသအျဖစ္ တည္႐ွိေနသည္။

ပသွ်ဴးလူမ်ဳိးတုိ႔မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ (Racial Gene)မူလ လူမ်ဳိးႏြယ္ရင္းမ်ားျဖစ္သည္။ (Primitive man)ေ႐ွးလူမ်ဳိးမ်ား လည္းျဖစ္၍ ျမန္မာ စာေပေလာကတြင္ ဘီလူးဟု ေခၚတြင္ၿပီး ရကၡပူရတုိင္းသား၊ ေရဘီလူးဟု ဓမၼေစတီေက်ာက္စာ၊ မြန္တုိ႔၏ ကလ်ာဏီေက်ာက္စာ တုိ႔တြင္ ေရးထုိးထားၾကသည္။

သမုိင္းသုေတသီမ်ားမွ ေလ့လာရာတြင္ ပသွ်ဴးလူမ်ဳိးႏွင့္ ဆလုံလူမ်ဳိးတုိ႔မွာ ၾသစေၾတးလြိဳက္(Australoid)လူ႔အႏြယ္၀င္တုိ႔၏ အသြင္အျပင္လကၡဏာ၊ ယဥ္ေက်းမႈအၾကြင္းမ်ားကုိ ေတြ႕ ရၿပီး ပင္ကုိယ္အရည္အေသြး၊အရည္အခ်င္း႐ွိၿပီး ႐ုိးသားမႈအျပည့္အ၀႐ွိေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ခ်ၾကသည္။
ေ႐ွးအခါက ျမန္မာႏုိင္ငံေတာေတာင္မ်ားႏွင့္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားတြင္ ေနထုိင္ၾကေသာ္လည္း မြန္ဂုိ ကုန္းျမင့္မွ အဆင့္ဆင့္ေ႐ႊ႕လာေသာမြန္ဂိုအႏြယ္ (၁)မြန္ခမာလူမ်ဳိးစုႀကီးမွ ၁၂-မ်ဳိး၊ (၂)တိဘက္-ျမန္မာ လူမ်ဳိးစုႀကီးမွ (၃၂)မ်ဳိး၊ (၃)ထိုင္း-တ႐ုတ္လူမ်ဳိးႏြယ္ႀကီးမွ (၁၁)မ်ဳိးတုိ႔၀င္ေရာက္လာမႈေၾကာင့္ သဘာ၀ တရားအရ ေရာေႏွာဆက္ဆံေထြးေရာယွက္တင္ကာ ေနထုိင္ၾကသက့ဲသို႔ အခ်ဳိ႕မွာ အုပ္စုလုိက္ တေကာင္း၊ ပခုကၠဴ၊ စစ္ကိုင္းေတာင္႐ုိး၊ ျမင္းၿခံ၊ ပုံေတာင္ပုံညာ၊ မေကြး၊ ေခ်ာက္၊ စေလ၊ ပုပၸါး၊ မင္းဘူး၊ ေတာင္ငူ၊ မုတၱမ၊ သထုံ၊ ဘီးလင္း၊ ဘီလူးကၽြန္မ်ားသုိ႔ အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းေ႐ႊ႕ေနထိုင္ျခင္းျဖင့္ ပင္လယ္ကမ္းေျမာင္ေဒသႏွင့္ ကၽြန္းမ်ားသို႔ အေျခစုိက္ေနထုိင္ခ့ဲၾကျခင္းျဖစ္သည္။

ပသွ်ဴးလူမ်ဳိးမ်ားေနထုိင္ရာေဒသအား ကြင္းဆင္းစာရင္းျပဳစုရာတြင္ ေက်း႐ြာအုပ္စု(၃၀)ေက်ာ္တြင္ အိမ္ေျခဦးေရ(၇၁၇၄)အိမ္႐ွိသည္ဟု သိရေပသည္။

ပသွ်ဴးလူမ်ဳိးတုိ႔မွာ မိမိတုိ႔တူညီသူအခ်င္းခ်င္းစု႐ုံးကာ သံ၊ သစ္၊ ၀ါး၊ တုိက္အိမ္အေဆာက္အဦး တုိ႔ႏွင့္ အတည္တက် အခုိင္အမာအိမ္မ်ားေဆာက္လုပ္ေနထုိင္လ်က္႐ွိၾကသည္။

ေကာ့ေသာင္းၿမိဳ႕နယ္

	အိမ္ေျခ	ဆူေရာင္း(၀တ္ေက်ာင္း)
(၁)ေကာ့ေသာင္းၿမိဳ႕တြင္	၄၂၈	၄
(၂)(၇)မုိင္၊(၈)မုိင္၊(၉)မိုင္	၂၁၄	၃
(၃)ရခိုင္ေခ်ာင္းပ	၁၉၂	၁
(၄)ပလုံတုံကၽြန္း	၂၉၆	၁
(၅)(၁၀)မုိင္	၁၅၈	၃
(၆)ပါဆယ္ပါညန္း	၂၈၇	၁
(၇)ဟားမက္တုိက္႐ြာ	၂၀	၁
(၈)မာဖူေတး	၁၆၃	၁
(၉)ကြာလာ႐ွမ္ဖန္ဘာႏြမ္း	၁၇၁	၁
(၁၀)ပ႐ုိနိမ္-ဘန္ခြမ္း	၂၂၅	၁
(၁၁)၀ါလန္-ကမ္းနား	၁၀၁	၁
(၁၂)ေအာက္က်င္းဘြန္ပန္	၁၇၇	၁
(၁၃)အထက္ေအာက္ၾကပ	၅၃	၁
(၁၄)ေအာက္ေအာက္ၾကပ္	၁၆၀	၁
(၁၅)ဘန္ဒြန္	၁၅၁	၁
(၁၆)စုိင္းဒင္ေက်း႐ြာ	၁၅၅	၁
(၁၇)ဆူမာဘာလုိင္ကၽြန္း	၁၀၅	၁
(၁၈)ပေလာကလိုုင္ကၽြန္း	၁၅၆	၁
(၁၉)ေအာင္ဘာကၽြန္းသူႀကီးကမ္း	၂၀၁	၁

ဘုတ္ျပင္းၿမိဳ႕နယ္

	အိမ္ေျခ	ဆူေရာင္း(၀တ္ေက်ာင္း)
(၁)ဘုတ္ျမင္းၿမိဳ႕	၄၅၁	၂
(၂)ဘုန္းေတာကမ္း	၁၈၉	၁
(၃)နီပါး	၁၁၈	၁
(၄)စတိမ္	၁၅၂၅	၄
(၅)အလယ္မာကၽြန္း	၂၁၂	၁
(၆)ၾကယ္နီေတာင္ကၽြန္း	၁၄၀	၁
(၇)ႏူငြာကၽြန္း	၁၀၆	၁
(၈)ေရကန္ေတာင္ကၽြန္း	၁၉၉	၁
(၉)ေခ်ာင္းကဖီးကၽြန္း	၅၇	၁

အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း

ေ႐ွးအခါက သစ္ခုတ္၊ အမဲလုိက္၊ ေရလုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ခ့ဲၾကၿပီး၊ ေတာင္ယာစပါးစုိက္ပ်ဳိးျခင္း၊ ဥယ်ာဥ္ၿခံေျမမ်ားတြင္ င႐ုတ္ေကာင္း၊ ဘူး၊ ဖ႐ုံ၊ သခြားစေသာသီးႏွံမ်ားစုိက္ပ်ဳိးၾကသည္။ ရသမွ်သီးႏွံမ်ားကုိ လဲလွယ္ေရာင္းခ်စားသုံးၾကသည္။

အုန္းလုပ္ငန္းႏွင့္ ေရလုပ္ငန္းမ်ားသည္ ယခုအခ်ိန္တြင္ အဓိကလုပ္ငန္းအျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္လာ ၾကသည္။

ကမ္း႐ုိးတန္းသြားေရာင္း၀ယ္မႈမ်ားလည္း ႐ြက္ေလွ၊ စက္ေလွအသုံုးျပဳကာ စီးပြားေရးလုပ္ကုိင္မႈ မ်ားပင္ ျပဳလုပ္လ်က္႐ွိၾကသည္။

၀တ္စားဆင္ယင္မႈ

အမ်ဳိးသားမ်ားမွာ ဦးထုပ္ေဆာင္းလ်က္ ပုဆုိးကုိ အျပင္လိပ္၀တ္ၾကသည္။ အက်ႌမွာ စြပ္က်ယ္ အက်ႌပုံစံေဘးကြဲလည္ဟုိက္၀တ္ဆင္ၾကၿပီး၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာ ဦးေခါင္းတြင္ ပ၀ါၿခံဳ၍ ခေတာင္အက်ႌရင္ေစ့ လက္႐ွည္၊ ထဘီေျခမ်က္ေစ့ဖုံး၀တ္ဆင္ၾကသည္။ ေ႐ွးနန္းတြင္းအပ်ဳိေတာ္မ်ား၊ လူပ်ဳိေတာ္မ်ားက့ဲသုိ႔ သ႑ာန္တူသည္။

ေနထုိင္ရာအေဆာက္အဦး

အိမ္မ်ားမွာ အမ်ားစုေျမစုိက္အိမ္မ်ားျဖစ္သည္။ ေျခတံ႐ွည္အိမ္မ်ား႐ွိၾကသည္။ သဲေက်ာက္အသုံးျပဳ သည့္ ေခတ္မီေနအိမ္ တုိက္တာ အေဆာက္အဦးမ်ားလည္း တစ္စ တစ္စေဆာက္လုပ္ေနထုိင္လ်က္႐ွိ ၾကသည္။

အိမ္သစ္ကုိ မဂၤလာယူ၍ အိမ္တက္မဂၤလာ“ဖာေတဟာ”၊ ေမာ္လြဒ္၊ က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္ ဖတ္႐ြတ္မႈမ်ားျပဳလုပ္ၾကသည္။ ေခြးလုံး၀မေမြးၾကေပ။

အုပ္ခ်ဳပ္ေရး

ဖားစည္သည္ ညီအစ္ကုိေတာ္ကရင္၊ ကယား၊ မြန္၊ ပေလာင္၊ ျမန္မာတုိ႔က့ဲသို႔ အထူးအျမတ္ ထားကာ သာေရး၊နာေရး၊ လူမႈေရးတုိ႔တြင္ သေကၤတ အခ်က္ေပး၍ လူစုေ၀းရန္ အသုံးျပဳသည္။

သူႀကီးမ်ားျဖင့္ အဆင့္ဆင့္အုပ္ခ်ဳပ္မႈမ်ားေဆာင္႐ြက္ၾကၿပီး ေခါင္းေဆာင္အႀကီးအကဲတုိ႔၏ အမိန္႔ကုိ တေသြမတိမ္းနာခံၾကသည္။

အက်င့္သီလသိကၡာထိန္းသိမ္းရန္ႏွင့္ စိတ္ဓာတ္ကုိ တည္ၾကည္ျဖဴစင္ေစရန္ အေသးအဖြဲကိစၥ မ်ားကုိပင္ မ်က္ေျခမျပတ္ေဆာင္႐ြက္ တည့္မတ္ၾကသည္။

ကာသြြီတရားသူႀကီး(ဓမၼသတ္မႈး)မ်ားက စည္းကမ္းက်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္မိသူကုိ တရားေရးရာ အဆုံးအျဖတ္ျပဳရာတြင္ က်ဴးလြန္မိသူ အျပစ္ဒဏ္ခံရေရး ထက္ ေနာင္ေနာင္ဤက့ဲသို႔မက်ဴးလြန္ရန္ အသိျဖင့္ ေနာင္ၾကဥ္ရန္ ေဆာင္႐ြက္ၾကသည္။

ပသွ်ဴးအမ်ဳိးသား၊အမ်ဳိးသမီးတုိင္း ခံယူသည္မွာ “မိမိတုိ႔၏ အသက္အုိးအိမ္စည္းစိမ္ကာကြယ္ရန္မွာ မိမိတုိ႔ တာ၀န္သာျဖစ္ေၾကာင္း” အဆင့္ဆင့္ေသာဘ၀ေပး အသိက တပ္လွန္႔ထားသည္။

ပညာေရး

ပညာသင္ၾကားေရးသည္ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီးတုိင္းႏွစ္သက္ျမတ္ႏုိးၾကသည္။ ဂ်ာ၀ီစာေပ၊ အာရဗီစာေပ၊ ျမန္မာစာေပမ်ားကုိ အေရးအဖတ္ ကၽြမ္းက်င္စြာ သင္ယူၾကသည္။ ဆရာသမားမ်ားကုိ “သုခုမ”ဟု ေခၚၾကသည္။

ေခတ္ပညာသင္ၾကားတတ္ေျမာက္၍ ဘြဲ႕ရ႐ွိသူမ်ားစြာ႐ွိသည္။

အဆင့္ျမင့္အာရဗီ ပညာသင္ၾကားေရးကုိ ဘာလႈိင္း စာသင္ဌာနတြင္ သင္ၾကားလုိသူတုိင္း မိမိစရိတ္ ျဖင့္ မိမိေက်ာ္င္းပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ ကုိယ္ထူကိုယ္ထအေျခစုိက္တစ္ေယာက္ေန၊ ေနအိမ္မ်ားေဆာက္လုပ္ ေနထုိင္ကာ ပညာသင္ယူၾကသည္။

အမ်ဳိးသား၊အမ်ဳိးသမီးတုိင္း တဂ်၀ီးဒ္ႏွင့္ သဒၵါနည္းက်က်ကၽြမ္းက်င္စြာျဖင့္ က်မ္းေတာ္ျမတ္ ကုရ္အာန္ကုိ ဖတ္႐ြတ္ႏုိင္ၾကသည္။

ယဥ္ေက်းမႈ

ပသွ်ဴးတုိ႔ေဒသသုိ႔ အစၥလာမ္သာသနာသည္ ေအဒီ(၈-၁)ခုတြင္ စတင္၀င္ေရာက္သည္။ ရခုိင္ ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္း(ကြီယာပူဟနီဖာေတာင္)Conni Bol ကာနီေဘာ္တုိ႔ေဒသသုိ႔ ေမာင္လာအလီသခင္၏ သားေတာ္မုဟမၼဒ္ဟနီးဖ္၏ စစ္သည္မ်ား၀င္ေရာက္လာမႈထက္ ႏွစ္ (၁၀၀)ေက်ာ္ေနာက္က်ၿပီး မလကၠာ ကၽြန္းသုိ႔ အစၥလာမ္သာသနာေရာက္သည့္ႏွစ္ထက္ ႏွစ္(၂၀၀)ေနာက္က်သည္ဟု အစၥလာမ္သာသနာျပဳ သမုိင္းသုေတသီ စုိလုိင္မံႏွင့္ ေအဒီ(၉၀၂)တြင္ ေရာက္႐ွိလာသည့္ ပထ၀ီသမုိင္းပညာ႐ွင္ အိဗ္ႏုဖာကီးရ္တုိ႔၏ မွတ္တမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ေမာ္႐ုိကုိျပည္သား ကမၻာလွည့္သုေတသီအိဗ္ေန႔ ဘတူတာ(Ibni Batuta) ၏ ေအဒီ(၁၃၄၅)ခု၊ မွတ္တမ္းတြင္ အာရပ္ႏြယ္၀င္(Al Malik ul Zahir Ibni Gomol)အုပ္ခ်ဳပ္လ်က္ ႐ွိေၾကာင္းေဖာ္ျပထားသည္။ ပသွ်ဴးအမ်ဳိးသားမ်ားမွာ မိမိတုိ႔႐ုိးရာဓေလ့ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကုိ ျမတ္ျမတ္ႏုိးႏုိး၊ တန္ဖုိးထား က်င့္သုံးသည့္ေကာင္းျမတ္ေသာ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ ထိန္းသိမ္းေဆာင္႐ြက္လ်က္႐ွိၾကသည္။

မဟာတမန္ေတာ္ေန႔

အီးဒ္-မီလာဒြန္နဗီ၊ မဟာတမန္ေတာ္ေန႔အခမ္းအနားမ်ားကုိ သုိက္ၿမိဳက္ခမ္းနားစြာေမတၱာပုိ႔သျခင္း၊ စုေပါင္းဖာေတဟာ႐ြတ္ဖတ္ျခင္း၊ ကဗ်ာ ကဆြီဒါလကၤာမ်ား ႐ြတ္ဖတ္ျခင္းႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ား စာေပၿပိဳင္ပြဲ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ေကရာအသ္႐ြတ္ဖတ္ၿပိဳင္ပြဲမ်ားျပဳလုပ္က်င္းပၾကသည္။ ႐ွာေဖအီ မဇ္ဟဗ္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။

အီးဒ္-အီးဒုလ္အဒြ္ဟာတြင္ ကၽြဲမ်ားကုိ စြန္႔လႊတ္လႈဒါန္းၾကၿပီး ေကၽြးေမြးဧည့္ခံၾကသည္။

လျမတ္ရမ္သြာန္တြင္ ေန႔ညဥ့္မျပတ္ အမ်ဳိးသား၊အမ်ဳိးသမီးတုိင္း ဆူေရာင္းဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ အတြင္း က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္ကုိ ဖတ္႐ြတ္ၾကသည္။ ဆြလားတ္ ၀တ္ျပဳမႈကုိ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မ်ားတြင္ အမ်ဳိးသား၊အမ်ဳိးသမီး၊ ကေလးသူငယ္မ်ား စုေပါင္း၍ ေန႔စဥ္(၅)ႀကိမ္ ၀တ္ျပၾကသည္။ ပသွ်ဴးဟာဂ်ီႏွင့္ ဟာဂ်ီမမ်ားစြာ႐ွိသည္။

အီးဒ္-အီးဒုလ္ဖိသီရ္တြင္ ၀ါကၽြတ္အထိမ္းအမွတ္တကၠဗီရ္တုိင္ဟစ္ေၾကြးလ်က္ ဆူေရာင္း ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္သုိ႔ လာေရာက္ၾကၿပီး ဆြလာတ္ ၀တ္ျပဳၾကသည္။ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦးစိတ္ေရာကုိယ္ပါ ဖက္လွဲတကင္းႏႈတ္ဆက္ၾကရင္း မိမိက ကုိယ္ႏႈတ္ႏွလုံး သုံးပါးျဖင့္ ေျပာဆုိျပဳမူခ့ဲေသာ အျပစ္႐ွိက ခြင့္လႊတ္ ရန္ တစ္ဦးက တစ္ဦးကုိ ေတာင္းပန္ျခင္း၊ ခြင့္လႊတ္ျခင္းျပဳၾကသည္။ ထူးျခားသည္က လုိင္လတြရ္ကဒရ္ႏွင့္ ႐ွေဗဘရအတ္ေန႔မ်ားကို အီးဒ္ေန႔မ်ားဟု သတ္မွတ္ၾကသည့္ဂၽြန္မာေန႔တြင္ ခြတ္သ္ဗာ(ၾသ၀ါဒေတာ္ကုိ ဂ်မအတ္အတြင္းမွ မည္သူမဆုိတက္ေရာက္တင္ျပေျပာဆုိခြင့္႐ွိသည္။)

တစ္အိမ္ႏွင့္တစ္အိမ္၊ တစ္မိသားစုႏွင့္ တစ္မိသားစုသြားေရာက္လည္ပတ္ၾကသည္။ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီးတုိင္း ကြယ္လြန္သူမ်ား၏ သခ်ဳႋင္းသို႔ သြား၍ ေမတၱာပုိ႔ၾကသည္။

ေကၽြးေမြးဧည့္ခံမႈမ်ားကုိလည္း အိမ္တုိင္းေကာက္ၫွင္း၊ အုန္းသီး၊ ႏြားႏုိ႔ျဖင့္ ျပဳလုပ္ေသာအာဟာရ မ်ား၊ မုန္႔လုံးမ်ားေကၽြးေမြးၾကသည္။

႐ွေဗဘရာအတ္ညဥ့္ျမတ္မဂၤလာတြင္ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္ဖတ္႐ြတ္ကာ စားသုံးၾကသက့ဲသုိ႔ ေကာက္သစ္ေပၚခ်ိန္၌ ဖာေတဟာ ဖတ္႐ြတ္ပြဲမ်ားက်င္းပၾကသည္။ င႐ုတ္ေကာင္၊ အသီးအႏွံမ်ဳိးစုံတုိ႔ျဖင့္ မုန္႔ဟင္းခါးမ်ားခ်က္ျပဳတ္ေကၽြးေမြးၾကသည္။ နာေရးတြင္ အထူးသျဖင့္ ဒဖနာေျမျမွဳပ္သၿဂိဳဟ္ေနာက္ ေျမပုံ ေပၚတြင္ တဲထုိး၍ အသံမစဲ ကုရ္အာန္ဖတ္႐ြတ္ပြဲမ်ားကို (၇)ရက္(၇)လီျပဳလုပ္ၾကသည္။ သုိ႔မဟုတ္ လေပါက္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ အမ်ဳိးသားအမ်ဳိးသမီးတုိင္းဖ တ္႐ြတ္ၾကသည္။ ထုိေနရာမွာပင္ ဧည့္ခံေကၽြးေမြးၾကသည္။

ကေလးေမြးဖြားသန္႔စင္ၿပီး အမည္ေပးကင္ပြန္းတပ္တြင္ ကေလးငယ္အား အလယ္တြင္ထား၍ ေအမာမ္ေ႐ွ႕ေဆာင္ဆရာမ်ားက ၀ုိင္းဖြဲ႕လ်က္ “ဆြလ၀တ္ေမတၱာေတာ္”ခ်ီးျမွင့္႐ြတ္ဆိုၾကသည္။ ေနာက္ မိမိတုိ႔ရပ္႐ြာ႐ွိ ေအမာမ္ေ႐ွ႕ေဆာင္ဆရာမ်ားမွ ကေလးငယ္၏ လွ်ာဖ်ားတြင္ ပ်ားရည္(၃)ႀကိမ္ (၃)စက္ခ်၍ ကေလး၏ ဘြဲ႕အမည္ကုိ ေရ႐ြတ္လုိက္ရာ အားလုံးမွ (၃)ႀကိမ္(၃)ခါ လပ္ဗုိက္ထူးၾကရသည္။ ၿပီးလွ်င္ ကေလးအား ပုခက္အတြင္းထည့္၍ လႊဲကာ ေကာင္းခ်ီးၾသဘာေပးၾကသည္။ အမည္ပညတ္ရာတြင္ အမ်ဳိး သားဆုိလွ်င္ ကာလီ၊ ဆာလီ၊ ကူေလးမန္း၊ ေနာ္ဒင္၊ လာရန္ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ အမ်ဳိးသမီးဆုိလွ်င္ စာရဟား၊ မီ႐ွား၊ ေခ၀ရီဇာ၊ ဖရီဒါ၊ ရမ္းမလာဟူ၍ ေခၚေ၀ၚၾကသည္။

အိမ္ေထာင္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ မိဘမ်ားမွ သင့္ေတာ္သူႏွင့္ အိမ္ေထာင္ဖက္ျပဳလုပ္ေပးေလ့႐ွိ သက့ဲသုိ႔ မိမိတုိ႔ေအာင္သြယ္ေတာ္ လူႀကီးသူမမ်ား၏ ေစ့စပ္မႈလည္း႐ွိသည္။ အခ်င္းခ်င္းႏွစ္သက္ျမတ္ႏုိး၍ လူႀကီးမိဘတုိ႔အား ဖြင့္ဟေတာင္းခုိုင္းမႈလည္း႐ွိသည္။

အမ်ဳိးသမီးက စ၍ အမ်ဳိးသားအား ႏွစ္သက္ျမတ္ႏုိ္းလွ်င္ အမ်ဳိးသား၏ ေျခရာမႈန္႔ကုိ ယူ၍ လက္ကိုင္ ပ၀ါေထာင့္တြင္ ထုပ္ၿပီး ဓိ႒ာန္ၿပီး “မင္း၏ အသည္းႏွလုံး ေခါင္းအုံးလုိက္ၿပီ”ဟု ႐ြတ္ဆုိကာ ေခါင္းေအာက္ တြင္ ထား၍ အိပ္လုိက္လွ်င္ သူမႏွစ္သက္ေသာအမ်ဳိးသားအၫွဳိ႕ခံရသက့ဲသုိ႔ ဘယ္ေဒသကုိမွ် မသြားႏုိင္ ေတာ့ဟု ဆုိစမွတ္ျပဳၾကသည္။

မဟာရ္အေၾကြးဟူ၍ မ႐ွိ၊ တတ္ႏို္င္သမွ်အျပတ္တင္ၾကသည္။ သမီး႐ွင္မွ ဧည့္ခ့ေကၽြးေမြးမႈမ်ား ေဆာင္႐ြက္ၾကသည္။ မဟာရ္သည္ တစ္သက္တစ္ခါ အမ်ဳိးသမီးအား ဂုဏ္ေပးေသာအရာျဖစ္၍ ေလွ်ာက္ပတ္ေသာဂုဏ္ေပးမႈျဖစ္ရမည္ဟု ခံယူၾကသည္။

သတုိ႔သား၊သတို႔သမီး အခန္း၀တြင္ ထုိင္၍ လူပ်ဳိအပ်ဳိမ်ား၀ုိင္းရံထားခ်ိန္တြင္ ဧည့္သည္မွ သတုိ႔သားအား ေဆးလိပ္တုိက္လွ်င္ သတုိ႔သမီးက မီးၫွိေပးေသာအေလ့မွာ ေမာင္အတြက္ မယ္ကူညီရန္ အသင့္ျဖစ္ေနေၾကာင္းသ႐ုပ္သ႑ာန္ကုိ နိမိတ္ပုံျပေၾကာ္ျငာမႈျဖစ္၍ အားလုံးၾသဘာေပးၾကသည္။ ေကာင္းခ်ီးေပးၾကသည္။

မဂၤလာပြဲအၾကာင္းျပဳ၍ ျပဇာတ္ႏွင္ ေကာင္္၀ါလီပြဲမ်ားစည္ကားလွၿပီး မုန္႔ဆုိင္မ်ားပင္ ဖြင့္လွစ္ ေရာင္းခ်ၾကသည္။ အရက္ဆုိင္ႏွင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါး လုံး၀မ႐ွိ၊ ႀကီးေလးစြာတားျမစ္ထားသည္။ အားကစားတြင္ ျမန္မာ့လက္ေ၀ွ႔ပညာ၌ ထူးခၽြန္ၾကသည္။

ခ်စ္စရာတုိင္းရင္းသားပသွ်ဴးအမ်ဳိးသားအစုအေ၀း၏ ေကာင္းျမတ္ေသာဓေလ့ထုံးစံႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ မ်ားမကြယ္ေပ်ာက္ေရး ႏုိင္ငံေတာ္တြင္ လုံး၀ တာ၀န္႐ွိေပသည္။ အမိေျမေပၚ၌ ေနထုိင္ၾကသည့္ထုိထုိေသာ ေသြးခ်င္းမ်ားသည္ မိမိတို႔ညီေနာင္မ်ား၏ ဇစ္ျမစ္႐ုိးရာဓေလ့ယဥ္ေက်းမႈတုိ႔ကုိ သိ႐ွိထားၾကရမည္။ ကာလတစ္ကန္႔မွ ပ်ဴလူမ်ဳိးတုိ႔ကြယ္ေပ်ာက္သြားခ့ဲသည္။ ယဥ္ေက်းမႈေပ်ာက္လွ်င္ လူမ်ဳိးေပ်ာက္ကြယ္ မည္မွာ အမွန္ျဖစ္၍ ပသွ်ဴးလူမ်ဳိးမ်ားမေပ်ာက္ကြယ္ေရးကုိ တုိင္းရင္းသားညီေနာင္မ်ား၀ုိင္း၀န္းထိန္းသိမ္း သြားၾကရမည္သာျဖစ္ပါသည္။

၁၉၈၅ ခုႏွစ္ထုတ္ အစၥလာမ္သုတ စာေစာင္တြင္ သုေတသီ ဦးေမာင္ေမာင္ႀကီး(မန္း) ေရးသားထားေသာ စာတမ္းတိုျဖစ္ပါသည္