ၾသစေၾတးလ် SBS Radio ႏွင့္ အလ္ဟဂ်္ ဆရာဦးေအးလြင္တို႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္း

ဇန္နဝါရီ ၉ ၊ ၂၀၁၄
M-Media

Australia ႏိုင္ငံမွ ျမန္မာမိသားစု၀င္မ်ား ၾကီးမႈးၿပီး “ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ရင္းနွီးစြာ အတူယွဥ္တြဲ ေနထိုင္ေရးနွင္႔ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ အေရးၾကီးပံု” ေဆြးေႏြးဖလွယ္မႈ အစီအစဥ္ကုိ ၂၀၁၃-ခု ဒီဇင္ဘာ ၁၄-ရက္ေန႔မွ ၁၉-ရက္ေန႔အထိ ဆစ္ဒနီၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပခဲ့ရာ အလ္ဟာ၈်္ ဆရာ ဦးေအးလြင္ (အစၥလာမ္႔ ဓမၼဗိမၼာန္) တက္ေရာက္ေဆြးေႏြးခဲ့ပါသည္။

အဲဒီေနာက္ SBS ေရဒီယို ျမန္မာပိုင္း အစီအစဥ္မွာ ဦးေအးလြင္ကို ဒီဇင္ဘာ ၂၁ ရက္ေန႔မွာ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့ေၾကာင္း သိရိွရပါတယ္။ အဆိုပါ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းမႈ အသံဖိုင္ကို M-Media စာဖတ္ပရိတ္သတ္ လြယ္ကူစြာ ဖတ္ရႈနားဆင္ႏိုင္ေအာင္ တင္ဆက္ေပးလိုက္ရပါသည္။

SBS  –  ဦေအးလြင္ ခင္ဗ်ား ကြ်န္ေတာ္တို႔ SBS Radio နဲ႔ အခုလို စကားေျပာခြင့္ေပးတဲ့အတြက္ေက်းဇူးအမ်ားၾကီးတင္ပါတယ္။

ဦးေအးလြင္  –  ဟုတ္ကဲ့ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း ဒီလိုအခြင့္ေရးရတဲ့ အတြက္အမ်ားၾကီးဘဲ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား
ွ
SBS  –  ဟုတ္ကဲ့ ဦးေအးလြင္ကို ကြ်န္ေတာ္ပထမဆုံးေမးခ်င္တာကေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ ဦးေအးလြင္နဲ႔ ပတ္သက္ျပီးဖတ္ရတဲ႔အထဲမွာ ဦးေအးလြင္က ဒီျမန္မာလြတ္္လပ္ေရးမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔နဲ႔ အတူတြဲ လုပ္လာတဲ့ ဦးရာ႐ွစ္နဲ႔ တူေတာ္တယ္လို႔သိရပါတယ္၊ အဲ့တူေတာ္္ေတာ့ ဒီအလုပ္အကိုင္ေလွ်ာက္တဲ့ေနရာမွာ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး အတြက္ တိုက္ခဲ့တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ တစ္ေယာက္ရဲ႕တူျဖစ္ေပမဲ့ ဒီမြတ္စလင္မ္ျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္  အလုပ္အကိုင္ေလွ်ာက္တဲ့ေနရာမွာ အနိမ္ခံရတာေတြရွိတာ ဦးေအးလြင္ အေနနဲ႔ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ၊

ဦးေအးလြင္  –  ဟုတ္ကဲ့ ကြ်န္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ခံစားခဲ့ရတာပါ။ ၁၉၇၁-ခုႏွစ္မွာ ကြ်န္ေတာ္ Master တက္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံျခားေရးရုံးက Third Secretary ေပ့ါေနာ္ Post ေခၚတဲ့အခါမွာ ကြ်န္ေတာ္ ၀င္ေလွ်ာက္ ပါတယ္၊ ေလွ်ာက္တဲ့အခါမွာ  ေရးေျဖတာမွာေရာ လူေတြ႔မွာေရာ ကြ်န္ေတာ္၊ ကြ်န္ေတာ္ထင္တယ္ Fourth ရပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္အေ႐ြးခံေနရျပီ ဌာနတြင္း သင္တန္းဆင္းေနျပီ။ သို႕ေသာ္္လည္း ေနာက္ပိုင္းက်မွ NIP Report ဆိုျပီးတက္လာတယ္။  (၁) အခ်က္ က ကြ်န္ေတာ္ မြတ္စလင္မ္ျဖစ္တာရယ္၊ (၂) အခ်က္က ဦးရာ႐ွစ္ရဲ႕ တူေတာ္တယ္ဆိုတဲ့ဟာကိုေပါ့ေလ၊ သူတို႔က ဒါကိုဖြင့္ေတာ့ မေျပာဘူးေပါ့၊ သို႔ေသာ္လည္း ကြ်န္ေတာ္တို႕ between the lines  သိခဲ့ရပါတယ္။ အဲ့ဒီေတာ့ အဲ့ဒီလုိ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈဆိုတာ အဲ့ဒီတုန္းကတည္းကရွိခဲ့တယ္ဆိုတာ သိခဲ့ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ ေတြ႕ၾကဳံခဲ့ရတယ္။

SBS  –  အဲ့လိုငယ္ငယ္အ႐ြယ္မွာတုန္းက ဒီလိုခြဲျခား ဆက္ဆံမႈကို ခံရတဲ့အခါမွာ ဘယ္လိုခံစားမႈရွိပါသလဲ။

ဦးေအးလြင္  –  အဲ့ဒီ့အခ်ိန္တုန္းက ကြ်န္ေတာ္ ေတာ္ေတာ္ေလး ခံစားရတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က ဘာသာတရားကေတာ့ မိ႐ုိးဖလာ အတိုင္းဘဲေပါ့ေနာ္၊ ေနာက္ျပီးေတာ့ ေက်ာင္းမွာကလည္း အားကစားဘက္မွာ ပိုျပီးေတာ့ အားသန္တယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီလိုဘာသာေရး လႈပ္ရွားမူေတြဆိုတာ တကၠသိုလ္မြတ္စလင္မ္ အသင္းမွာေတာင္ မပါဘူး၊ ႏိုင္ငံေရးေတြဘာေတြလဲ ကြ်န္ေတာ္ အဲ့ဒီ့တုန္းက စာတာဖတ္တာ လက္ေတြ႕မွာ မလုပ္ခဲ့ဘူး။ အားကစားေလာက ေလာက္ပဲရွိတယ္။ ကိုယ္ကိုတိုင္ဘာမွမလုပ္ရဘဲ ဒီလိုျဖစ္တယ္ ဆိုေတာ့က ေတာ္ေတာ္လည္း ခံစားရတယ္။ ခံစားျပီးတဲ့အခါမွာ ဒီလိုခြဲျခားဆက္ဆံမႈဆုိတာ မရွိသင့္ဘူးဆိုျပီးေတာ့ေလ အဲ့ဒီတုန္းကတည္းက ကြ်န္ေတာ္ စြဲစြဲျမဲျမဲ ကြ်န္ေတာ္လက္ခံထား ပါတယ္ခင္ဗ်ား။

SBS  –  ဦးေအးလြင္ အားကစားမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး ထူးခြ်န္တာကို ကြ်န္ေတာ္ေတြ႔ရပါတယ္။ ေ႐ႊတံဆိပ္ေတြ စီးယက္စ္ ဂိမ္းေတြမွာ ေ႐ႊတံဆိပ္ေတြဘာေတြရဆိုတာ သိရပါတယ္။ အဲ့လို အားကစားတဲ့ေနရာမွာေရာ အဲ့လိုခြဲျခားမႈ နိမ့္က်မႈေတြ ႐ွိပါသလား။

ဦးေအးလြင္  –  အဲ့ဒါေတာ့ ေတာ္ေတာ္ထူးျခားပါ ခင္ဗ်ား။ မ႐ွိသေလာက္ပဲ။ ဟိုကစားေဖာ္ ကစားဖက္ PS ေတြ အတြင္းမွာ လည္းမရွိဘူး၊ နည္းျပဆရာဘက္မွာလဲမရွိဘူး။ ဟို အဆင့္ျမင့္ ဘက္ပိုင္းမွာ ႐ွိမလားေတာ့မသိဘူး။ သို႔ေသာ္ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ လက္ေ႐ြးစင္ အဆင့္အထိ ကစားခဲ့တဲ့ အခါမွာ ဒီလိုခြဲျခားဆက္ဆံမႈဆိုတာ မၾကဳံရတဲ့ အျပင္ကို ေလးေလးစားစားေတာင္ အသက္ငယ္ေပမဲ့လည္း နယ္ေတြဘာေတြသြားရင္လည္း ကြ်န္ေတာ္ကို ေလးေလးစားစား ဆက္ဆံတယ္။ ေနာက္ျပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ နည္းျပဆရာလည္း လုပ္ရတယ္။ စက္႐ုံအလုပ္႐ုံေရာ နယ္ဘက္မွာေရာ စစ္ဘက္မွာေရာ
အဲ့လို နည္းျပဆရာ လုပ္ရတဲ့ အခါမွာ ေလးေလးစားစားပဲ ဆက္ဆံတယ္။ မြတ္စလင္မ္မွန္း သိတယ္ေနာ္ ကြ်န္ေတာ္ကို။ သူတို႔အစားအေသာက္ေတြ ဘာေတြလည္း သီးသန္႔ စီစဥ္ေပးပါတယ္။

SBS  –  ကြ်န္ေတာ္တို႔ လြတ္လပ္ေရးရျပီးေတာ့ ဦးႏုေခတ္၊ ေနာက္ျပီးေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းအာဏာ သိမ္းျပီးေတာ့ ဒီစစ္အာဏာရွင္ေခတ္၊ ဒီေခတ္ေတြမွာ ကြ်န္ေတာ္လည္း ျမန္မာျပည္မွာ ၇၁-ခုႏွစ္ထိ ေနခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဒီမြတ္စလင္မ္ ျမန္မာေတြနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာေတြၾကားမွာ အခုလိုမ်ဳိး ျပႆနာေတြ အၾကီးအက်ယ္႐ွိတယ္ဆိုတာ တခါမွ မေတြ႔ခဲ့ဘူး၊ အခုက်မွဘာေၾကာင့္ျဖစ္လာတယ္လို႔ ဦးေအးလြင္အေနနဲ႔ ထင္ပါသလဲ။

ဦးေအးလြင္  –  ဒါတမင္ဖန္တီးမႈေတြပါ ကြ်န္ေတာ္တို႔က ႏွစ္ေပါင္းေထာင္နဲ႔ခ်ီျပီး အတူတကြေန ခဲ့ၾကပါတယ္။ လူေတြဆိုေတာ့ ျပႆနာေတာ့ ႐ိွတာေပါ့ Social Dispute  ေပါ့ေနာ္ ။ သို႕ေသာ္လည္းပဲ ဘာသာေရးအေနနဲ႔ ဘယ္တုန္းကမွ စြဲဖက္ခဲ့တာမ႐ွိခဲ့ပါဘူး။ အခုျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြကလည္း ဒီလိုဘဲ ရာဇ၀တ္မႈေတြပါ။ ရာဇ၀တ္မႈေတြ၊ ခိုက္ရန္ေဒါသျဖစ္တာေတြ ႐ွိတယ္။ သို႔ေသာ္ဘာသာေရးနဲ႔ မပတ္သက္တာေလးကို ဘာသာေရးျဖစ္လာေအာင္ ဖန္တီးမႈေတြ႐ွိပါတယ္။ အဲဒီ့လိုလူတစ္စုရဲ႕ စနစ္တက် ဖန္တီးမႈေတြေၾကာင့္ ဒီလိုဘာသာေရးအသြင္ေဆာင္တဲ့ လူမ်ဳိးေရးအသြင္ေဆာင္တဲ့ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ အဲ့လိုဘဲ ယုံၾကည္ပါတယ္။

SBS : ဟုတ္ကဲ့ ကြ်န္ေတာ္ အဲ့ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး လူတိုင္းအေတာ္မ်ားမ်ား သတင္းစာေတြ ပါလီမန္ထဲက အမတ္ေတြ သူတို႔ေတြ လူတစ္စုကဒီလို ျပႆနာကို တမင္တကာလုပ္ေနတယ္ဆိုျပီး ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုခ်ိန္ထိ အဲ့ဒီလူတစ္စုဆိုတာ ဘယ္သူလဲဆိုတာ ဘယ္သူမွ ထုတ္ေဖာ္မေျပာၾကေသးပါဘူး။ အဲ့ဒါဘာေၾကာင့္ပါလဲ။

ဦးေအးလြင္  –  အဲ့ဒါက လူတစ္စုဆိုတာမွာ ကြ်န္ေတာ္စကားေလး တစ္လုံးသုံးထားတာ ႐ွိတယ္။Unholy Alliance ဟို အုပ္စုတစ္စုထဲက မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ၀ိုင္းျပီးေတာ့ ဒါကို Exploit လုပ္တဲ႔ လူအုပ္စုေတြ Sector ေတြ Different Sectors ေတြ ဥပမာ စီးပြားေရး အရျဖစ္မယ္၊ ႏိုင္ငံေရး အရျဖစ္မယ္။ အဲ့လိုပုဂၢဳိလ္ေတြက စုေပါင္းျပီးေတာ့ ဖန္တီးတာ ႐ွိတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ကြ်န္ေတာ္ျမင္တာက ဒီဘာသာေရး လူမ်ဳိးေရး အထိက႐ုဏ္း မဟုတ္ဘူးဆိုေပမယ့္လည္း  တစ္ကမာၻလုံးမွာရွိသူ Nationalism အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒ ဆိုတဲ႔ဟာေလးကလဲ Globalization  React လုပ္တဲ့အေနနဲ႔ တစ္ကမာၻလုံးမွာရွိသလို ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမန္မာျပည္မွာလည္း ဒီ Element ေတြက႐ွိတယ္။ အဲ့လို ႐ုိး႐ုိးသားသား သူတို႔ ကိုယ့္အမ်ဳိးကာကြယ္ေရး၊ ကိုယ့္ဘာသာကာကြယ္ေရး ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးဘာသာ သာသနာ ကာကြယ္ေရးဆိုျပီးေတာ့ ႐ုိး႐ုိးသားသား ကိုယ့္မ်ဳိးခ်စ္ စိတ္ဓာတ္ ႐ွိေနတဲ့လူေတြကို အဲ့ဒီလို သိမ္းသြင္းစည္း႐ုံး ျပီးေတာ့ကာ သူတို႔က ဒါကို ဖန္တီးလိုက္တဲ့အခါမွာ ကိုင္တြယ္ရ နည္းနည္း ခက္သြားတယ္။ ေနာက္ျပီးေတာ့ အမ်ားျပည္သူေတြ နားေယာင္သြားမွာလည္း ကြ်န္ေတာ္တို႔ကစိုးရိမ္ရတယ္။ အဲ့ဒီလို Element ေလးေတြကိုလဲ သူတို႕ အသုံးခ်ေနတာကိုေတြ႔ ရတယ္။ အဲ့ေတာ့ ေနာက္ကြယ္က လက္သည္ကိုေဖာ္တဲ့အခါမွာ အဲ့ဒီ့ barrier ကလည္း ရွိေနတယ္ ။ အဲ့ဒါေၾကာင့္  ကြ်န္ေတာ္တို႕ အခက္အခဲေလးနဲနဲ ရွိေနပါတယ္။

SBS  –  ဒါေပမယ့္ ေနာက္ကြယ္မွာေပါ့ေလ အတိအလင္းေတာ့ မဟုတ္ဘူး ေနာက္ကြယ္မွာေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားက ေျပာၾကတယ္။ ဒါက စစ္အာဏာ႐ွင္ေခတ္က အာဏာ မ႐ွိေတာ့တဲ့ စစ္ဗိုလ္ေတြက စစ္တပ္က အာဏာျပန္သိမ္းရင္ သူတို႔ေနရာျပန္ရမယ္ဆိုတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ တမင္တကာသက္သက္တိုင္းျပည္ထဲမွာ ဒီလိုပဋိပကၡေတြျဖစ္ျပီး အၾကီးအက်ယ္ တိုင္းျပည္က မျငိမ္မသက္ျဖစ္လို႔႐ွိရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အေျခခံအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ ဥပေဒအရဆိုလို႔႐ွိရင္လည္း စစ္တပ္က အခ်ိန္မေ႐ြး အာဏာျပန္ယူလို႔ရတယ္ စစ္တပ္က အာဏာျပန္ယူလို႔႐ွိရင္ သူတို႔က အာဏာျပန္ရမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာနဲ႔လုပ္ေနတယ္ဆိုျပီး အတိအလင္းေတာ့ မဟုတ္ဘူးေလ ေနာက္ကြယ္မွာ လူတိုင္းေျပာေနၾကပါတယ္။ အဲ့ဒါကေရာ ဟုတ္တယ္ ထင္ပါသလား။

ဦးေအးလြင္  –  ဒီသီအိုရီေတြက အမ်ားၾကီး႐ွိတယ္ ေနာက္ျပီးက ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေတြ႔ခဲ႔ရတာေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားကေပါ့ေလ ဘယ္ေခတ္မွာဘဲျဖစ္ျဖစ္ အာဏာ႐ွင္ လူတန္းစားဆိုတာ မိမိအုပ္ခ်ဳပ္သူကို အုပ္ခ်ဳပ္ရလြယ္ေအာင္ အျမဲေသြးခြဲရတယ္။

Divided Rule ဆိုတာ အဂၤလိပ္ လက္ထက္မတိုင္ခင္မွာ ပေဒသရာဇ္ေခတ္မွာလည္း ဒါ႐ွိခဲ့တယ္။
အဂၤလိပ္ေခတ္မွာလည္း ႐ွိခဲ့တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတိုင္းအဆင့္ဆင့္က ဒီ Divide Rule Policy ကို  က်င့္သုံးခဲ့တယ္ဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ establish fact ေပါ့ေနာ္။ အခုလည္းဘဲ ဒီလူတန္းစားေတြက အေျပာင္းအလဲ တစ္ခုကိုုလုပ္ခ်င္တယ္။ အေျပာင္းအလဲက သိပ္မ်ားျမန္ဆန္သြားရင္ သူတို႔ရဲ႕ေနာက္ေၾကာင္းေတြ ျပန္ေပၚမွာကို စိုးရိမ္တဲ့ လူေတြက သတိထားဖို႔ အတြက္ Signal ေလးေပးေနတာလား။ ကြ်န္ေတာ့္ရဲ႕ မွန္းဆခ်က္ေပါ့ေနာ္။ အေျပာင္းအလဲ သိပ္ျမန္သြားလို႔ democratization Process က တတယ္ Full Refresh  ျဖစ္သြားရင္ Rule of law လာမယ္။ Rule of law လာရင္ သူတို႔ရဲ႕ ေနာက္ေၾကာင္းေတြ ျပန္ေကာက္လိုက္လို႔ရွိရင္ သူတို႔က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြ အျပင္ကို ကြ်န္ေတာ္ထင္တာ စီးပြားေရးမွာ ေတာ္ေတာ္ နက္နက္႐ႈိင္း႐ႈိင္း၀င္ေနတာ႐ွိတယ္။ စီးပြားေရးမွာ ေတာ္ေတာ္ နက္နက္႐ႈိင္း႐ႈိင္း ၀င္ေနတဲ့အခါမွာ သူတို႔အေနနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးဒါနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေျဖ႐ွင္းရတာေတြ ခက္လာမယ္။ အဲ့ေတာ့ ဒီ democratization process ကို နဲနဲေလးျမန္တာကို သူတို႕မလိုလားဘူးနဲ႔ တူတယ္။ ေနာက္ျပီးေတာ့ သတိေပးတဲ့ သေဘာေပါ့ေနာ္။ ငါတို႔အခ်ိန္မေ႐ြးျပန္လာႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အဲ့ဒီ့ပုံစံမ်ဳိး လုပ္ေနတယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ ထင္တယ္။

SBS  –  ေနာက္တစ္ခုက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဒီမြတ္စလင္မ္ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာ လူမ်ဳိးေတြၾကားမွာ ျပႆနာျဖစ္ေနတဲ့ အထဲမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဘာမွ ၀င္မေျပာတဲ့ အတြက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အျပစ္တင္ၾကတယ္ ေ၀ဖန္ၾကတယ္။ ဦးေအးလြင္ အေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လို ျမင္ပါသလဲ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို။

ဦးေအးလြင္  –  ကြ်န္ေတာ္ ျမင္တာကေတာ့ျဖင့္ရင္ေလ အဲ့ဒီ့ဖန္တီးေနတဲ႔ ပုဂၢဳိလ္က ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဘာေျပာမလဲ အဂၤလိပ္စကားပုံကို  ျမန္မာလိုျပန္ရင္ ခဲတစ္လုံးနဲ႔ ငွက္ႏွစ္ေကာင္ကို ပစ္တဲ့သေဘာ႐ွိတယ္ေနာ္။ သူတို႔ အေနနဲ႔က ေဒၚစုရဲ႕ ဒီထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားမႈရယ္၊ ျပည္သူရဲ႕ အမ်ားေထာက္ခံမႈရယ္ကို လုပ္ဖို႔ သူတို႔ ရ႐ွိေနတာကို ဘယ္လိုဆုတ္ယုတ္ သြားေအာင္လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ နည္းဟန္ပုံစံေတြကို သူတို႕လုပ္ပါလိမ္႔မယ္ ေဒၚစုက ဘာျဖစ္ေနလဲဆိုရင္ ဗုဒၶဘာသာတခ်ဳိ႕ရဲ႕ၾကားမွာ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္အမ်ဳိးသားေတြရဲ႕ၾကားမွာ မြတ္စလင္မ္ေတြကို ကာကြယ္တယ္လို႔ထင္တယ္။ မြတ္စလင္မ္ေတြ ဟာလည္းဘဲ ေျပာသင့္ေျပာထိုက္တာကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း မေျပာဘူးလို႔ထင္တယ္။ အဲ့ဒီေတာ့ အုပ္စုႏွစ္စုစလုံးက ေဒၚစုကို အထင္လြဲျခင္းခံေနရတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ အေနနဲ႔ကေတာ့ သူ႔ကို ခုခံကာကြယ္ေနစရာမလိုပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ့္စိတ္ထင္ သူ႔ရပ္တည္မႈ႕က အစကတည္း တစိုက္မတ္မတ္ပဲ႐ွိခဲ့တယ္။ (၁) အခ်က္က ဘာလဲ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ႔မ႐ွိေစရ၊ ၾကီးႏိုင္ငယ္ညွင္းဆိုတာ မ႐ွိေစရ၊ ေနာက္ျပီးေတာ့ ဒီဥပေဒေတြဘာေတြ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒတို႔ဘာတို႔ဆိုတာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စံခ်ိန္စံႏႈန္းနဲ႔ ျပည့္မွီရမယ္ ဆိုတာေတြကို  ေျပာတယ္။ ဒီထက္ပိုျပီးေတာ့လဲ ေျပာလို႔ရမွာမဟုတ္ဘူး။

SBS  –  ေနာက္တစ္ခု ဒီ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာျပည္ထဲမွာျဖစ္တဲ႔ မိထၱီလာတို႔၊ လား႐ႈိးတို႔မွာ ျဖစ္တဲ႔ ဒီဘာသာေရး အထိက႐ုဏ္းကို တစ္ခ်ဳိ႕ေတြက ဒါေပါ့ေလ ျမန္မာ မြတ္စလင္မ္နဲ႔ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာၾကားမွာ ျဖစ္တဲ့ ျပႆနာလို႔ျမင္တယ္။ ဒီရခိုင္ျပည္နယ္မွာျဖစ္တဲ႔ ဟာက်ေတာ့ သူတို႔ အေတာ္မ်ားမ်ားက အဲ့ဒီလိုမျမင္က်ဘူး။ ဒါက ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္က လာတဲ့လူေတြနဲ႔ ရခိုင္လူမ်ဳိးေတြၾကားမွာ ဒါလူမ်ဳိးေရးလို ဟာမ်ဴိးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဦးေအးလြင္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။

ဦးေအးလြင္  –  ကြ်န္ေတာ္ကလည္း Same Patten ပဲထင္တယ္။ ဒီကိစၥဟာလည္း မ႐ွိဘူးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ တစ္ဖက္နဲ႔ တစ္ဖက္အျငင္းပြားမႈေလးေတြရွိေနၾကတာ မွန္ေသာ္လည္းဘဲ ရခိုင္ေဒသမွာ ျဖစ္ေနတာဟာကလည္း ဖန္တီးမႈပဲ။ အဲ့ဒါက ျပည္မကိုကူးလာတဲ့အခါမွာလည္း ဖန္တီးမႈပဲ။ အဲ့ေတာ့ျပည္မမွာ အခုန အကိုၾကီးေျပာသလို ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ စစ္စစ္မ်ားႏွင့္ျဖစ္လာတဲ့ ကိစၥက်ေတာ့ အစၥလာမ္ကို ဘာသာေရးအေနနဲ႔ အသုံးခ်တယ္ဆိုတာ ပိုေပၚလြင္လာတယ္။ ရခိုင္မွာလည္း သူတို႔က ဒီရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ႔ ဒီျပႆနာကို ျပန္ျပီးေတာ့ ေဖာ္လာတာ၊ ျပီးတဲ့အခါမွာ မတည္ျငိမ္မႈနဲ႔ အခုနေျပာတဲ့ သူတို႔အျမတ္ထုတ္ခ်င္တဲ့ ဒီအုပ္စုရဲ႕လက္ရာေတြဆိုတာ ကေတာ့ ဘယ္ေဒသမွာဘဲျဖစ္ျဖစ္ အင္မတန္ ထင္ရွားေပၚလြင္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား။

ွSBS  –  ဟုတ္ကဲ့ ေနာက္ ကြ်န္ေတာ္တို႕ ဒီ ရခိုင္မွာေပါ့ အခုလက္႐ွိအစိုးရေျပာေနတာ ဒီလြတ္လပ္ေရး မတိုင္ခင္မွာ ေရာက္ေနတဲ့ ဒီဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ကလူေတြကို တိုင္းရင္းသားေပးမယ္။ လြတ္္လပ္ေရးေနာက္ပိုင္းမွာ ေရာက္လာတဲ့ လူေတြကေတာ့ ကမာၻ႔ ကုလသမဂၢက တစ္ခုခုလုပ္ရမယ္ေျပာပါတယ္။ အဲ့ဒီ့ အဆုိနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေရာ ဦးေအးလြင္ အေနနဲ႔ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။

ဦးေအးလြင္  –  ကြ်န္ေတာ္အေနနဲ႔ကေတာ႔ ကြ်န္ေတာ္ အၾကိမ္ၾကိမ္လည္းေျပာဖူးတယ္။ ဘာသာတူျခင္းျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဘက္လိုက္ျပီး ကြ်န္ေတာ္ မေျပာပါဘူး။ အဲ့လိုမေျပာရျခင္းသည္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ တရားေတာ္က ကန္႔ကြက္ထားတယ္။ မင္းဘာတြက္ျဖစ္ေစ ေဆြမ်ဳိး အတြက္ျဖစ္ေစ၊ ညီအကိုတြက္ျဖစ္ေစ ေနာက္ဆုံး မင္း ကိုယ္တိုင္ရဲ႕ Interest ကို ျဖစ္ေစ ထိလာပါေစတဲ့ အမွန္တရားဘက္ကပဲရပ္ရမယ္တဲ႔။ အဲ့ေတာ့ ဘာသာတူေတြဆိုျပီး တစ္ဖက္ကလိုက္ေျပာေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သမိုင္းေၾကာင္းျပန္ၾကည့္ရင္ အကိုၾကီး ကြ်န္ေတာ္တို႔ Geography မွာလည္းborder ကို လူကလုပ္တာ။ အဲ့ဒီေခတ္အခါတုန္းက ျမန္မာဗုဒၶဘာသာေတြ ရခိုင္ ဗုဒၶဘာသာေတြရဲ႔ ဘုရင္မ်ား အားေကာင္းရင္ ဟိုး ဒါကား   အထိ သူတို႔ႏိုင္တယ္။ ဟိုဘက္က မဂုိဘုရင္ေတြ အားေကာင္းရင္လည္းပဲ စစ္ေတြအထိ သူတို႔ႏိုင္ခဲ႔တယ္။ အဲ့ေတာ့ ဒီအုပ္စုေတြဟာ မတူက်ေပမဲ့လည္း အတူတကြ ယွဥ္တြဲျပီးေနထိုင္ၾကတယ္ဆုိတာ သမိုင္းေၾကာင္းရ အမ်ားၾကီး႐ွိတယ္။ အဂၤလိပ္ကလာတယ္ အဂၤလိပ္လုပ္ခဲ့တဲ့ border ကို အတည္ယူျပီးေတာ့ ဒီဘယ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ေနခဲ့တဲ့ လူက်ေတာ့ေပးမယ္ မေနခဲ့တဲ့လူေတာ့ မေပးဘူး ဆိုတာေလးကေတာ့ျဖင့္ ဒါနည္းနည္းေလး ဒီ မ.ဆ.လ ေခတ္က ေသြးခြဲ အုပ္ခ်ဳပ္ခ်င္တဲ့ လူမ်ားရဲ႕ ျပဳလုပ္ထားေသာ ဥပေဒေပၚမွာ ဒါကို အျမတ္ထုတ္သြားတဲ့ သေဘာလို႔ ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ဒီအုပ္စုေတြဟာ ဒီေဒသမွာ ဒီ Region မွာ interminglion ပါ။ သူတို႔ဟာ အျမဲတမ္း လူမ်ဳိးစ႐ုိက္ ဘာသာမတူရင္လည္း မတူမယ္ တူတာေတြလည္း ရွိတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး တူတာေတြလည္းရွိမယ္။လူေတြကမသိက်လို႔ Similarities ေတြလည္းရွိတယ္။မတူတာေတြလည္းရွိတယ္။ သို႔ေသာ္ They were there all together သူတို႔ ႏွစ္ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာကတည္းကိုက ဒီ border ဆိုတာ အဂၤလိပ္က လုပ္လိုက္တဲ့အခါမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဟုိဘက္ဒီဘက္ဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျဖစ္သြားတဲ့ သေဘာပါ။ ကၽြန္ေတာ္ေတာ့ အဲ့လိုပဲျမင္ပါတယ္။

SBS  –  အဲ့ဒီ့ေတာ့ ေနာက္တစ္ခုက ကြ်န္ေတာ္ ဒီ youtube မွာလိုက္ၾကည့္ေတာ့ ေတာင္ၾကီးမွာ ဆရာေတာ္က နာမည္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ ဒီဘုန္းၾကီးတစ္ပါး က ကြ်န္ေတာ္ အထင္ကေပါ့ေလ ဒီကုရ္အာန္ထဲက အခ်ဳိ႕ဟာေတြကို ႐ြတ္ျပီးေတာ့ အဲ့ဟာကို အမ်ဳိးမ်ဳိး ေနာက္ေျပာင္ျပီး လုပ္တာေတြဘာေတြရွိတယ္။ အဲ့လိုမ်ဳိးေတြကို ဒါက ဘာသာေရး ျပႆနာျဖစ္ေအာင္လုပ္ေနတာ တစ္ခုကို အစိုးရက ဘာေၾကာင့္မတားပါလဲ။

ဦးေအးလြင္  –  အဲ့ဒါကေတာ့ အင္မတန္ကို ေျဖရ ခက္တဲ့ ေမးခြန္းတစ္ခုပါပဲ။ ကြ်န္ေတာ့္ကိုလည္း ဒီအေမရိကမွာ VOA ကလဲ ေမးဖူးပါတယ္။ အဲ့တုန္းက ကြ်န္ေတာ္ ဘယ္လိုေျဖဖူးလဲဆိုေတာ့ ဒီပုဂၢဳိလ္ေတြကို အေရးယူလိုက္ရင္ သူတို႔ Hero ျဖစ္သြားမယ္။ Hero ျဖစ္သြားရင္ သူတို႔လိုခ်င္တဲ့ဟာကို သူတို႔ရသြားမယ္။ အဲ့ဒီနည္းထက္ ဒီျဖင့္နည္းနဲ႔မ်ားေျဖ႐ွင္းမလားဆိုျပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ေစာင့္ၾကည့္ေနတာေပါ့ေနာ္။ Hate Speech ေတြေပါ့ေနာ္ . အဲ့ဒီတရားေဟာ ထားေတြေရာ ေနာက္ဘာသာေရးကို တိုက္႐ုိက္ေစာ္ကား ထားေတြေရာ႐ွိပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ complain လုပ္ရင္လည္း သူတို႔ အေရးယူေနပါတယ္ ဟန္႔တားေန ပါတယ္လို႔ေျပာတယ္။သို႔ေသာ္လည္းပဲ အကိုၾကီးေျပာတဲ႔ အေခြေတြဟာ အမ်ားၾကီး ျပန္႔ႏွံ႔ေနတယ္။ ဘာသာကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မေျပာဘူး ဘာသာထဲမွာ႐ွိတဲ့ အစြန္းထြက္သမားေတြ ဘာသာေရးကို မလိုက္နာက်တဲ့ လူေတြကိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ကန္႔ကြက္ပါတယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ နားခံသာေသးတယ္။အခုက ဘာသာတရားကို တိုက္႐ုိက္ဦးတည္ျပီးေတာ့ တိုက္ခိုက္လာမႈေတြရွိပါလ်က္နဲ႕ ယေနထက္တိုင္ေအာင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူမႈေတြ မရွိေသးဘူးဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေတြ႔ရသည့္ တိုင္ေအာင္ ဒီဟာကို တမင္မ်ား ဖန္တီးျပီးေတာ့ ေမြးထားခ်င္တဲ့ အုပ္စုရွိတယ္ဆိုတဲ့ သီအိုရီက ပိုပိုျပီးအားေကာင္းလာတယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။

SBS  –  ေနာက္တစ္ခုက ဒီ သမၼတ အိုဘာမားနဲ႔ျမန္မာျပည္ လာတုန္းက ေတြ႔တုန္းကေရာ ဦးေအးလြင္အေနနဲ႔ ဘာေတြမ်ား ေဆြးေႏြး ဘာေတြမ်ားတိုင္ပင္ခဲ့ပါသလဲ။

ဦးေအးလြင္  –  ကြ်န္ေတာ္ သူနဲ႔ကေတာ့ Private ေတြ႔တဲ႔ အထဲမွာ ကြ်န္ေတာ္ မပါဘူး။ သူ႔ရဲ႔ speech ကိုဘဲ သြားနားေထာင္ရတာ႐ွိပါတယ္ ေနာက္ပိုင္း က်ေတာ့ သူ႕ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ဘာေတြနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေတြ႕ရျပဳ ရတာေတြ ရွိပါတယ္ ဒီလို အေမရိကန္ရဲ႕ သေဘာကေတာ့ျဖင့္ diversity လုိ႔ေခၚတဲ့ မတူကြဲျပားမႈကို ဂုဏ္ယူရမယ္ဆိုတဲ့ အိုင္ဒီယာက ကြ်န္ေတာ္တိုနဲ႔ သေဘာထားျခင္း တူညီပါတယ္ ခင္ဗ်။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမန္မာျပည္မွာလဲ ဒါရွိခဲ့ပါတယ္။

SBS  –  ေနာက္ဆုံး အေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ေမးခ်င္တာကေတာ့ ဒီၾသစေတးလ်မွာ ျမန္မာလူမ်ဳိးစုေပါ့ေနာ္ မြတ္စလင္မ္၊ ခရစ္ယာန္၊ ဗုဒၶဘာသာ သူတို႔ကိုေပါ့ေနာ္ ဘာမ်ား မွာၾကားလိုပါသလဲ။

ဦးေအးလြင္  –  ကြ်န္ေတာ္ ေျပာခ်င္တာက ဗုဒၶဘာသာဟာ အင္မတန္ ျငိမ္းခ်မ္းတဲ့သာသနာတစ္ခုပါ။ ထိုနည္းတူစြာဘဲ ဒီ ခရစ္ယာန္၊ ဟိႏၵဴဟာလည္း အင္မတန္ျမင့္ျမတ္ သန္႔စင္တဲ့ ဘာသာတစ္ခပါ၊ အစၥလာမ္ဆိုတာလည္း နာမည္ကိုက ျငိမ္းခ်မ္းေရးပါ။ ဒီေတာ့ ဘာသာေရးေတြက ထြဋ္ျမတ္တယ္။ သို႔ေသာ္ဘာသာေရးကို ကိုယ္စားျပဳပါတယ္ဆိုေသာ အခ်ဳိ႕သူမ်ားရဲ႕လုပ္ရပ္ အဲ့ဒီ့လုပ္ရပ္ေတြကို ၾကည့္လိုက္တာနဲ႔ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ဒီဘာသာ၀င္လို႔ ေျပာထားေသာ္လည္း ဘာသာရဲ႕ သြန္သြင္ဆုံးမမႈနဲ႔မကိုက္ညီတယ္ မကိုက္ညီသမွ် လုံး၀ဆန္႔က်င္တယ္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကိုလုပ္တယ္ အဲ့လိုလုပ္လာျပီဆိုရင္ ကိုယ္က ဒီဘာသာကို ကိုယ္စားျပဳတယ္လို႔ ေျပာပါေသာ္လည္း ဘာသာနဲ႔ ဆန္႔က်င္ေနတာလုပ္တဲ့ အတြက္ သူ႔ရပ္လုပ္ရပ္ကို သူ႔လုပ္ရပ္ Individual လုပ္ရပ္အျဖစ္နဲ႔ပဲျမင္ပါ။ ဒီဘာသာကိုလာျပီးေတာ့ မျမင္ပါနဲ႔။ အဲ့လိုဆိုလို႔႐ွိရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေျခမ မေကာင္း ေျခမ လက္မ မေကာင္း လက္မ ဆိုျပီးေတာ့ ၀ါဒနဲ႔ ၀ါဒီ ခြဲျမင္ရင္ ဘာသာကို ကိုယ္စားျပဳပါတယ္ဆိုတဲ့ လူေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္သည္ သီးျခား ဘာသာသာသနာရဲ႕ အဆုံးအမသည္ သီးျခားဆိုလို႔ရွိရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဥ္တြဲေနႏိုင္မယ္ဆိုတဲ႔ စိတ္ဓာတ္ ကေလးက ပို႐ွင္သန္ လာပါမယ္။ ခြဲျခားျပီး ျမင္ေပးပါလို႔ ကၽြန္ေတာ္ ေမတၱာ ရပ္ခံပါတယ္။

SBS  –  ဟုတ္ကဲ့ ေက်းဇူးအမ်ားၾကီးတင္ပါတယ္ ဦးေအးလြင္။
ဦးေအးလြင္  –  ဟုတ္ကဲ့ Thank you ပါ ခင္ဗ်ား အမ်ားၾကီးကို။