VOA: ရခိုင္နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန ကင္တားနား အေလးေပးေျပာဆုိ

ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၀၁၄
VOA (ျမန္မာပိုင္း)

ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ေရာက္ရွိေနတဲ့ မစၥတာ ကင္တားနားဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္ ေရာက္ရွိလာတဲ့ သူ႔ရဲ႕ခရီးစဥ္ အဆံုးသတ္တဲ့ေန႔ ရန္ကုန္မွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။

ရန္ကုန္ေလဆိပ္မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲကို ကိုယ္တုိင္သြားေရာက္ သတင္းယူထားတဲ့ ၀ိုင္းေတာ္သား ကိုသားညြန္႔ဦး ကို မဆုမြန္ က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။

ေမး။          ။ ဒီေန႔ မစၥတာ ကင္တားနားက ရန္ကုန္ေလဆိပ္မွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ လုပ္ခဲ့တယ္ဆုိေတာ့ အဓိကက သူ ဘယ္လိုအေၾကာင္းရာေတြကို အေလးေပး ေျပာဆုိသြားပါသလဲရွင့္။

ေျဖ။           ။ ဟုတ္ကဲ့ မဆုမြန္ေရ.. ဒီကေန႔ မစၥတာ ကင္တားနား ေျပာသြားတဲ့ အေၾကာင္းရပ္ေတြကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အေၾကာင္းရပ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား စံုတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ သူ ေတာ္ေတာ္ေလး အေလးအနက္ထားၿပီးေတာ့ ေျပာသြားခဲ့တဲ့အထဲမွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ကိစၥပါတယ္။ ေနာက္ ဒီ ကခ်င္ျပည္နယ္ကိစၥနဲ႔ ဒီအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ကိစၥေတြပါသလိုပဲ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ေပါ့ေနာ္ ယဥ္ေက်းမႈ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ထြန္းကားဖို႔ဆုိတဲ့ကိစၥေတြ ေျပာသြားပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ဆိုရင္ေတာ့ မၾကာေသးခင္တုန္းက ဒူခ်ီးရားတန္းမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သူ အေလးအနက္ အခုလို ေျပာသြားပါတယ္။

သမၼတကေနၿပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းေပးလိုက္တဲ့ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္လိုဟာမ်ိဳး၊ ေနာက္တခုက ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္လိုမ်ိဳး စံုစမ္းေရး၀င္တဲ့ဟာမ်ိဳး၊ ျပည္တြင္းမွာလုပ္ခဲ့တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သူ႔အေနနဲ႔ လြတ္လပ္မႈ၊ ေနာက္တခုက တရားမွ်တမႈ ရွိ မရွိ ဆိုတာ အေတာ္ေလးကို ေမးခြန္းထုတ္ထားပါတယ္။ တကယ္တမ္း ဒီစံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ေတြဟာဆုိရင္ သူေျပာတာက ႏုိင္ငံတကာ စံႏႈန္းစံထားနဲ႔ ကိုက္ညီမႈ မရွိဘူးဆုိၿပီးေတာ့ ေ၀ဖန္သြားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္ေၾကာင့္လည္း သူ႔အေနနဲ႔ ဒီလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီကုိ တင္ျပၿပီးေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ လက္တြဲၿပီးေတာ့ ဒူခ်ီးရားတန္းကိစၥကို ႏုိင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ဖို႔ တုိက္တြန္းသြားမယ္ဆုိၿပီးေတာ့ ေထာက္ျပသြားပါတယ္။

ေနာက္ ရခိုင္ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ပဲ သူေျပာသြားတာက ရခိုင္ျပည္နယ္ကိစၥဟာ ျပည္တြင္းေရး ကိစၥမဟုတ္ဘူး။ ေဒသတြင္း ကိစၥမဟုတ္ဘဲနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ေဒသ တခုလံုးကိုပါ ႐ိုက္ခတ္တဲ့ အေျခအေန ရွိေနတယ္ဆုိၿပီးေတာ့ ဥပမာ – မေလးရွားမွာ ျဖစ္သြားခဲ့တဲ့ ကိစၥကုိပါ ေထာက္ျပေျပာဆုိ သြားတာရွိပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ သူက ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥေတြ၊ ဒီ မူဆလင္ ဆန္႔က်င္ေရး အမုန္းတရားေတြ ျပန္႔ပြားေန၊ ေျပာဆုိေနၾကတဲ့ ကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သူ ေထာက္ျပသြားတာကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာရွိေနတဲ့ ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ခံစားခ်က္ေတြကို ေျပာဆိုသင့္တယ္၊ ဒါကိုလည္း သိဖို႔လိုတယ္၊ နားေထာင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တဘက္မွာ ဒီအေျခအေနေတြကို ႏုိင္ငံေရးအရ အျမတ္ထုတ္တာ၊ လံႈ႔ေဆာ္တာေတြကို သူ ေတြ႔ေနရတယ္။ အဲ့ဒီကေနၿပီးေတာ့မွ အျဖစ္အပ်က္ေတြ၊ အေျခအေနေတြဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္ကိုပါ ေက်ာ္လြန္ၿပီးေတာ့ တျခားေနရာေတြကိုပါ ေရာက္လာၿပီဆိုၿပီးေတာ့ သူက ေထာက္ျပသြားပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာဆိုရင္ ေနာက္တခု သူ စိုးရိမ္တာတခုက ကုလသမဂၢနဲ႔ INGO အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြ လုပ္ေနရတဲ့ လက္ရွိ လူသားခ်င္းစာနာမႈ ကိစၥေတြမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ လုပ္ႏုိင္မလဲဆုိတာ သူ႔အေနနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ စိုးရိမ္တယ္လို႔ ေျပာသြားပါတယ္။

ေနာက္တခု ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြကို သူ သြားခဲ့တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြ ခံစားေနရတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈေတြကို သူ ေထာက္ျပပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း ကခ်င္ျပည္နယ္မွာဆုိရင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရွိေနတဲ့ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားမႈေတြ၊ ေနာက္တခုက အတင္းအဓမၼ ဖမ္းဆီးမႈေတြ၊ ေနာက္တခုက ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈေတြ ဒါမ်ိဳးေတြဟာဆုိရင္ အစိုးရဘက္ကေရာ၊ တဘက္က လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ သူပုန္အဖြဲ႔အစည္းေတြကပါ လုပ္ေနတာေတြ႔ရေတာ့ KIO နဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါမွာလည္း ဒီကိစၥကို သူ ေတာ္ေတာ္ေလး ေျပာခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ တဘက္မွာ ဒီကိစၥေတြ ေျပလည္ဖို႔ဆုိရင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ လုပ္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

KIO ဘက္ကလည္း သူ႔ကို ေဆြးေႏြးတာကေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ဆုိရင္ေတာ့ တဘက္မွာ ႏုိင္ငံေရးအရ ေဆြးေႏြးမႈေတြ ရွိလာရမယ္ဆုိတဲ့ အာမခံခ်က္မ်ိဳး ေပးဖို႔လိုတယ္ဆုိၿပီးေတာ့ ေထာက္ျပပါတယ္။ သူျမင္တဲ့အခ်က္ကေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးမွာ ေစာင့္ၾကည့္ေရးစနစ္ေတြ အားနည္းတဲ့အခါက်ေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္ၾကတယ္သာေျပာတယ္။ ပစ္ခတ္မႈေတြ ျပန္ျပန္ျဖစ္ေနတာကို သူ ေထာက္ျပသြားတယ္။ အဲေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အခု သြားေနတဲ့ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔ဆုိတဲ့ကိစၥက အေတာ္ေလးကို Challenging စိန္ေခၚခ်က္ ျပႆနာတရပ္ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကို သူ ေထာက္ျပသြားပါတယ္။

ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဒါဟာ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ လက္ရွိကာလမွာ အေတာ္ေလး အေရးႀကီးတယ္ဆုိတာကိုလည္း ေထာက္ျပသြားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

ေမး။          ။ အဲေတာ့ မစၥတာ ကင္တားနားက အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္ကိုလည္း သူ႔ဒီခရီးစဥ္ထဲမွာ သြားေရာက္ ေလ့လာခဲ့တယ္ဆုိေတာ့ အခု အာဏာပိုင္ေတြဘက္ကေန ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အားလံုးနီးပါး ျပန္လႊတ္ေပးလိုက္ၿပီလို႔ ေျပာတယ္။ ဆိုေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေရာ သူ ဘာမ်ား ေျပာဆုိခဲ့တာ ရွိပါသလဲရွင့္။

ေျဖ။           ။ မစၥတာ ကင္တားနားက သူ႔ရဲ႕ သက္တမ္းကာလအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျပာင္းအလဲ ကာလအတြင္းမွာ ထူးျခားတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြ ခုန သူ႔အေနနဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳၿပီးေတာ့ ေျပာရမယ့္ အေျပာင္းအလဲေတြဆုိလို႔ရွိရင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ေပးလိုက္တာကို သူ အေလးအနက္ထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားတခ်ိဳ႕ အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ က်န္ေနေသးတယ္ဆုိတာကို သူ ေထာက္ျပပါတယ္။ ဥပမာ – အင္းစိန္ေထာင္ကိုသြားတယ္။ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၄ ဦးနဲ႔လည္း ေတြ႔ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္တခုက မၾကာေသးခင္တုန္းက အဖမ္းခံရတဲ့ Unity သတင္းစာတုိက္က သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဖို႔ သူ ႀကိဳးစားတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေထာင္ေျပာင္းလို႔ဆုိၿပီး သူ မေတြ႔ရဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားစိစစ္ေရး ေကာ္မတီက ဦးစိုးသိန္းနဲ႔ ေတြ႔တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ေတြ႔တဲ့အခါ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာတဲ့အခါမွာ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြဘက္ကလည္း ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား စိစစ္မႈေတြကို ဆက္လုပ္သြားမယ္၊ လႊတ္ေပးစရာ ရွိတာေတြ လႊတ္ေပးသြားမယ္ဆုိတဲ့အတြက္ သူ႔အေနနဲ႔ အားရမိတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ရခိုင္ျပည္နယ္ အေရးကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အဖမ္းခံထားရတဲ့ ေဒါက္တာထြန္းေအာင္ေပါ့။ သူကေတာ့ INGO အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းက ပုဂၢိဳလ္ ၃ ဦးဟာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား စာရင္းထဲမွာ မပါဘူးဆုိတာ သူသိရေတာ့ ဒီလူေတြကို ျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ ဆိုတဲ့ကိစၥကိုလည္း သူ႔အေနနဲ႔ ေတာင္းဆုိထားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ေမး။          ။ မစၥတာ ကင္တားနားက အခု သူက သက္တမ္းကုန္ေတာ့မယ့္အခ်ိန္မွာ ျပန္သြားေတာ့မယ္ေပါ့ေနာ္။ ဆုိေတာ့ သူ႔ရဲ႕ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ သက္တမ္းအတြင္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး တုိးတက္မႈေတြ၊ ေနာက္ ဆုတ္ယုတ္မႈေတြ အဲ့ဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ေရာ ဘာမ်ားသံုးသပ္ခ်က္ ေပးသြားတာရွိပါသလဲရွင့္။

ေျဖ။           ။ သူ ၆ ႏွစ္တာ တာ၀န္ယူခဲ့တဲ့ ကာလအတြင္းေပါ့ေနာ္ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ သံုးႏွစ္ကာလအတြင္းမွာ ထူးျခားတဲ့ တိုးတက္မႈေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိခဲ့တာကိုေတာ့ သူ အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။ ခုန က်ေနာ္ေျပာသလိုေပါ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ေပးတဲ့ကိစၥေတြ၊ ေနာက္တခုက တစံုတရာ ႏုိင္ငံေရးအရ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ေပးလိုက္တာေတြ၊ ေနာက္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခြင့္ေတြ ေပးလိုက္တာေတြ ဒါေတြ ရွိတယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံ သြားေနတဲ့ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးမွာ အကဲစမ္းခ်က္၊ အဓိကကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကိစၥပါ။ တဘက္မွာ ဖယ္ထားလို႔ မရဘူးေပါ့။ ႏုိင္ငံေရးအရ တုိးတက္မႈပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စီးပြားေရးအရ တုိးတက္မႈပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥကို အေလးအနက္ထားဖို႔ ဆိုတဲ့ကိစၥကို သူ အေတာ္ေလး ေထာက္ျပသြားပါတယ္။

ဥပမာဆုိရင္ – သီလ၀ါကိစၥဆုိရင္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကိစၥကို လုပ္တယ္ဆုိေပမဲ့ တဘက္မွာ လယ္သိမ္း၊ ယာသိမ္းေတြ လုပ္တဲ့အခါမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ဆံုး႐ံႈးမႈေတြျဖစ္တယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥကို အေလးအနက္ထားမွ ဒီကိစၥက အသြင္ကူးေျပာင္းေရးက ေခ်ာေခ်ာေမြ႔ေမြ႔နဲ႔ ျဖစ္ႏုိင္မယ္ဆုိတာ သူ ေထာက္ျပပါတယ္။ ေနာက္ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ သူ ေျပာတာက ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြ၊ ေနာက္ တရားေရးဆုိင္ရာ ကိစၥေတြမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိေသးတယ္။ သူေျပာတာက – သူကုိယ္တုိင္က ရန္ကုန္တုိင္း ရဲတပ္ဖြဲ႔က ရဲစခန္းတခုမွာ ဖမ္းဆီးခံရၿပီးေတာ့ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းခံခဲ့ရလို႔ ေသဆံုးသြားခဲ့သူရဲ႕ မိသားစုနဲ႔ သူ ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ လက္ရွိ အခ်ိန္ထိကို ဒီတရားေရးစနစ္ေတြနဲ႔ ရဲဌာနေတြမွာ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈေတြ၊ ေနာက္တခုက မမွ်တမႈေတြ ရွိေနတုန္းပဲ။ ဒါေတြက တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ အေတာ္ႀကီးကို အႏၱရာယ္ရွိေနတုန္းပဲဆုိတာကို သူ ေထာက္ျပသြားပါတယ္။

ဒါကေတာ့ ရန္ကုန္ေလဆိပ္ကို ကိုယ္တုိင္သြားေရာက္ၿပီးေတာ့ သတင္းယူထားတဲ့ ၀ိုင္းေတာ္သား ကိုသားညြန္႔ဦးကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

Link =>http://burmese.voanews.com/content/quintana-presser/1854831.html