လူမ်ဳိးေရး ပဋိပကၡမ်ား၊ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္၊ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းပုံပါ ႏုိင္ငံေတာ္ အေျခခံမူ

ေမ ၆၊ ၂၀၁၄
M-Media
ေဆာင္းပါးရွင္ – ေမာင္သမာဓိ

(၁) စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ရၿပီ။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ ေပမီ ေဒါက္မီ ရေနၿပီဟု ယုံၾကည္ေၾကာင္း ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္က ဧၿပီလ ၃၀ ရက္ေန႔က မဇၥ်ိမကုိ ေျပာသည္ဟု ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔ထုတ္ Mizzima Daily သတင္းစာတြင္ ေရသား ေဖၚျပထားသည္ကို ဖတ္လုိက္ရပါသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီမွ ဦးေဇာ္သက္ေထြးမွ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္က ေပမီ ေဒါက္မီ ႐ွိေနၿပီ ဆုိတာ ဘယ္ေပတံနဲ႔ တုိင္းတာပါသလဲဟု ေမးခြန္းထုတ္လုိက္ပါသည္။

(၂) အစြန္းေရာက္ မီဒီယာႏွင့္ အစြန္းေရာက္ တရားစီရင္ေရး မ႑ဳိင္

ဖြဲႊစည္းပုံက အသိအမွတ္ ျပဳထားေသာ ဘာသာတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုအၾကား အမုန္းတရား စကား (Hate Speech) ႏွင့္ ခြဲျခား ဆက္ဆံေသာ အသုံးအႏႈံးမ်ားကုိ သတင္းစာႏွင့္ စာနယ္ဇင္းမ်ားတြင္ အေရးယူမႈမ႐ွိဘဲ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚ ေရးသားခြင့္ ႐ွိေနခ်ိန္တြင္ ၿမဳိ႔နယ္ ပညာေရးမွဴး႐ုံးတစ္ခုတြင္ ႐ုံးခ်ိန္အတြင္း သတင္း သြားယူေသာ DVB သတင္းေထာက္ ကုိေဇာ္ေဖတစ္ေယာက္  ပုိင္နက္က်ဴးလြန္မႈႏွင့္ တရားဆြဲ ခံရကာ ေထာင္ ဒဏ္ အျပစ္ေပး ခံရေလသည္။

မႏၱေလးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အိမ္မီးေလာင္မႈတြင္ အိမ္ေထာင္ဦးစီး တစ္ေယာက္ကုိသာ တရားစြဲေသာ္လည္း ၄၈ လမ္းေက်ာင္း မီးေလာင္မႈတြင္ လူႏွစ္ဦးကုိ တရားစြဲၿပီး ႏွစ္ဦးစလုံးကုိ ၈ ႏွစ္စီ ေထာင္ဒဏ္ ခ်မွတ္ေလသည္။

တရားဥပေဒ စုိးမုိးေရးႏွင့္ တည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္းေရး ေကာ္မတီ ဥကၠဌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကုိယ္တုိင္ တည့္မတ္၍ မရႏုိင္ေတာ့ေသာ တရားစီရင္ေရး မ႑ဳိင္အျဖစ္သုိ႔ ေရာက္မွန္းမသိ ေရာက္သြား ေပေတာ့သည္။

(၃) ႏႈတ္က ျငင္းေသာ္လည္း လုပ္ရပ္က ဝန္ခံ။

အဓမၼလုပ္အားေပး ခုိင္းေစမႈ မရွိပါဟု အစဥ္တစုိက္ ျငင္းခဲ့ေပမဲ့ အဓမၼလုပ္အားေပး ခုိင္းေစျခင္းမွ ကာ ကြယ္ေပးသည့္ ဥပေဒကုိ ျပဌာန္းေပးခဲ့ရသည့္ အျပင္ အဓမၼ လုပ္အားေပး ခုိင္းေစျခင္းကုိ ေစာင့္ၾကည့္ေသာ ILO ႐ုံးတစ္ခုကို္ Trader Hotel တြင္ ဖြင့္ခြင့္ ျပဳခဲ့ရေလ၏။

ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ႐ွိပါဟု အင္ဒုိနီး႐ွားႏုိင္ငံတြင္ သမၼတႀကီးဦးသိန္းစိန္ ျငင္းဆန္ခဲ့ေသာ္လည္း ယၡဳအခါ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား စိစစ္ေရး ေကာ္မတီဖြဲ႔ကာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား စာရင္းကုိ ျပဳစုေစ၏။

ကေလးစစ္သား မ႐ွိပါဟု ေတာက္ေလွ်ာက္ျငင္းဆန္လာခဲ့ေသာ္လည္း ကေလးစစ္သားမ်ားကုိ မိဘ မ်ားထံ ျပန္အပ္သည့္ အခန္းအနားမ်ားကုိ စစ္ဌာနခ်ဳပ္မ်ားတြင္ အဆက္မျပတ္ က်င္းပေပးေနရေလ၏။

ျမန္မာျပည္တြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ မ႐ွိပါဟု အစဥ္တစုိက္ ျငင္းေနရာက ထူးျခားေသာ စကားတစ္ခ်ဳိ႔ကုိ ဧၿပီလ ၅ ရက္ေန႔ထုတ္ ေၾကးမုံသတင္းစာတြင္ ပါ႐ွိေသာ မ်ဳိးျမင့္ေသာင္း ေရးသည့္ သတင္းေဆာင္းပါးတြင္ ဖတ္လုိက္ရပါ သည္။ ျမန္မာ့ သမုိင္းကုိ ေလ့လာၾကည့္ပါတယ္ ဆုိတဲ့ ဦးရဲထြဋ္က ရုိဟင္ဂ်ာဆုိတဲ့ ေဝါဟာရ ဟာ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ကေန ၁၉၅၀ ေက်ာ္ႏွစ္ေတြအထိ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ မူဂ်ာဟစ္ ခြဲထြက္ေရး လႈပ္႐ွားမႈေတြကတဆင့္ စတင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေပမဲ့ လက္႐ွိဘဂၤါလီေတြဟာ ျဗိတိသွ်ကုိလုိနီ လက္ထက္ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ သန္းေကာင္စာရင္း ေကာက္စဥ္ကပင္ ႐ွိေနခဲ့တယ္ လုိ႔ ဆုိတယ္ခင္ဗ်ာ့။

ကြ်န္ေတာ္ စဥ္းစားလုိ႔ မရတာက ျမန္မာျပည္ရဲ့ လက္႐ွိတည္ဆဲ ႏုိင္ငံသားျပဳမႈ ဥပေဒဟာ ရုိဟင္ဂ်ာ ဆုိတဲ့ ေဝါဟာရကုိ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳတာလား၊ လြန္ခဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၈၀ ေက်ာ္ကတည္းက ေနထုိင္ခဲ့ ေၾကာင္း ေသခ်ာေနတဲ့ လူေတြကို ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳတာလားဆုိတဲ့ အခ်က္ပါဘဲ။

ဒါေပမဲ့ ေသခ်ာတာ တစ္ခုကေတာ့ ဗဒုံမင္းေခၚ ဘုိးေတာ္ ဘုရား (ဦးဝုိင္း) ရခုိင္ကုိ သိမ္းပုိက္ခဲ့တဲ့ သ မုိင္းနဲ႔ ၁၈၀၁ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ Dr. Francis Buchanan ရဲ့ ျမန္မာ တုိင္းရင္းသားေတြ အေၾကာင္းကုိ ေရး သားထားတဲ့ စာအုပ္ေတြကုိ ဖတ္ၿပီးရင္ေတာ့  ဦးရဲထြဋ္ အပါအဝင္ ျမန္မာ အစုိးရအဖြဲ႔ဝင္ေတြရဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာ ေပၚ အျမင္ဟာ ႀကိမ္းေသ ေျပာင္းလဲ သြားပါ လိမ့္မယ္။ မွန္နန္းရာဇဝင္ ကုိေရးသားခဲ့တဲ့ပညာ႐ွင္ နာမည္ကုိက ဦးကုလား တဲ့ဗ်ာ။ ကဲ.. ျမန္မာျပည္မွာ ကုလား မ႐ွိဘူးလုိ႔ ျငင္းဦးမလား။

(၄) ေရငုတ္၍ အေလးစြန္႔သလုိပ။

ေအာက္ျပည္ ေအာက္႐ြာတြင္ သား အမိ ႏွစ္ဦး႐ွိေလသည္။ တစ္ဦးတည္းေသာ သား ျဖစ္သူသည္ အ ရက္ေသစာကုိ မိဘမသိေအာင္ ခိုးေသာက္႐ုံသာမက တစ္ခုလပ္ အမ်ဳိးသမီး တစ္ဦးႏွင့္ တိတ္တိတ္ပုံး ခ်စ္ႀကဳိး ဝင္ေနသည္ကုိ ၾကားသိရေသာ မိခင္ျဖစ္သူက သားကုိ  မသင့္ေတာ္ေၾကာင္း ဆုံးမရာ သားျဖစ္ သူက အေမ့ကုိ သတင္းေပးသူမ်ားသည္ မိမိကုိ မလုိမုန္းထား ႐ွိသူမ်ားသာျဖစ္ၿပီး ထုိသတင္း မ်ားသည္လည္း ေကာလဟာလ မ်ားသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျဖၾကားေလသည္။

ထုိအခါ မိခင္လုပ္သူမွ သားျဖစ္သူကုိ ေျပာလုိက္သည့္ စကားမွာ မွတ္သားေလာက္သည္သာမက လက္႐ွိ အစုိးရႏွင့္ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီးဌာနကုိ ေစာင္းေျပာေလသလားဟု ထင္လုိက္မိပါသည္။

ဒီမွာငါ့သား မင္းရဲ့လုပ္ရပ္က ေခ်ာင္းထဲမွာ ေရဆင္းခ်ဳိးတဲ့အခါ သူမ်ား မသိေအာင္ ေရငုတ္ၿပီး ေခ်း (ခ်ီး) ယိုတဲ့ သူလုိဘဲ၊ နင္ျပန္မေပၚေသးဘူး နင္ ယုိလုိက္တဲ့ ခ်ီးတုံးက နင့္ထက္အရင္ ေပၚေလာ ေပၚေနၿပီ ဟူ၏။

(၅) လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိခြင့္ကုိ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒပါ ႏုိင္ငံေတာ္ အေျခခံမူေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ စဥ္းစားဖုိ႔လုိ။

ရုိဟင္ဂ်ာ ဆုိတဲ့ အသုံးအႏႈံးဟာ အခုအခ်ိန္မွာ သာမန္ျပႆနာ တစ္ရပ္အေနနဲ႔ မွတ္ယူလုိ႔ မရေတာ့ဘဲ ႏုိင္ငံလုံၿခဳံေရးနဲ႔ အမ်ဳိးသားေရးဆုိင္ရာ ျပႆနာအျဖစ္ ကူးေျပာင္းေရာက္႐ွိလာၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျပႆနာမ်ဳိး ဟာ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိခြင့္႐ွိတယ္ဆုိတဲ့ ႐ႈေထာင့္တစ္ခုတည္းက ၾကည့္လုိ႔မရဘဲ၊ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒပါ ႏုိင္ငံေတာ္ အေျခခံမူေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ထည့္သြင္းစဥ္းစားရတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္လုိ႔ ႐ႈျမင္ဖုိ႔လုိတယ္ဟု ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ၏ ေျပာေရးဆုိခြင့္ ႐ွိသူလည္းျဖစ္၊ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီးလည္းျဖစ္သူ ဦးရဲထြဋ္က ေျပာေၾကာင္း၊ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၅ ရက္ေန႔ထုတ္ ေၾကးမုံသတင္းစာ စာမ်က္ႏွာ ၁၀ တြင္ ကေလာင္႐ွင္ မ်ဳိးျမင့္ ေသာင္းက ေဆာင္းပါး အဖြင့္ ေရးသားထားပါသည္။

ဦးရဲထြဋ္ကုိ တစ္ခုေမးခ်င္ပါသည္။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္ (Freedom of expression) ႐ွိသည္ဟု ဆုိကာ OIC ဆန္႔က်င္ေရး ဆႏၵျပပြဲတစ္ခုတြင္ သားေဖါက္ႏႈန္းျမန္ အစၥလာမ္၊ တိရိစာၦန္ဝါဒ ဆန္႔က်င္ၾကဆိုေသာ စားတန္းကုိ သံဃာေတာ္မ်ား ကုိင္ဆြဲကာ ဆႏၵျပၾကတာကုိေရာ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒပါ လြတ္လပ္စြာကုိးကြယ္ ခြင့္ ႐ွိသည္ဆုိတဲ့ ဒါမွမဟုတ္ လူမ်ဳိးေရး ဘာသာေရး လႈံ႕ေဆာ္မႈမ်ားသည္ ဤ အေျခခံမူႏွင့္ ဆန္႔က်င္သည္ဆုိတဲ့၊ ႏုိင္ငံေတာ္ အေျခခံမူ ေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ထည့္သြင္းစဥ္းစားရတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္လုိ႔ မ႐ႈျမင္ဘူးလားခင္ဗ်ာ။

(၆) လူမေပၚခင္ ေခ်းတုံး အရင္ေပၚၿပီ။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၅ ရက္ေန႔ထုတ္ ေၾကးမုံသတင္းစာ စာမ်က္ႏွာ ၁၀ တြင္ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း သန္းေကာင္ စာရင္းေကာက္ယူရာတြင္ ပါဝင္ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္ေနသည့္ ဘဂၤါလီလူမ်ားကုိ ေတြ႔ျမင္ရစဥ္ ဟူေသာ ေအာက္ေျခ စာတမ္းပါ ဓါတ္ပုံမ်ားႏွင့္တကြ ကေလာင္အမည္ မ်ဳိးျမင့္ေသာင္း အမည္ျဖင့္ ေဆာင္းပါး တစ္ေစာင္ပါ႐ွိခဲ့ပါသည္။

ဓါတ္ပုံမ်ားတြင္ အိမ္သူအိမ္သားမ်ား၏ မ်က္ႏွာကုိ မမွတ္္မိေအာင္ ဖ်က္ထားေသာ္လည္း စာရင္း ေကာက္သူမ်ား၏ မ်က္ႏွာမ်ားကုိမူ ဖ်က္ထားျခင္း မ႐ွိဘဲ မူလအတုိင္း ထည့္သြင္းထားေလသည္။

ပထမ ဓါတ္ပုံသည္ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ႐ုိက္ယူထားျခင္း မဟုတ္ဘဲ၊ အမွတ္ ၂၂၀ (ေျမညီ) လမ္း ၄၀ အလယ္၊ ေက်ာက္တံတားၿမဳိ႕နယ္၊ ရန္ကုန္တြင္တည္႐ွိေသာ အပ္စမာ (Asmah) ခရီးသြား ကုမၸဏီ အခန္းသာ ျဖစ္ ေၾကာင္း မွတ္မိသူမ်ားက ေျပာၾကပါသည္။

(၇) မ်က္ျမင္ သက္ေသ အေရးႀကီး။

ထုိေန႔က လမ္း ၄၀ အလယ္လမ္း႐ွိ ထုိကုမၸဏီ အခန္းကုိ အရင္ဆုံး စာရင္းေကာက္ယူျခင္းျဖစ္ၿပီး အိမ္႐ွင္မွလည္း စာရင္း ေကာက္ အဖြဲ႔ကုိ အစားအေသာက္မ်ားျဖင့္ ေကာင္းမြန္စြာ ဧည့္ခံသည္ဟု မ်က္ျမင္ သက္ေသ မ်ားက အတိအလင္း ဆုိ၏။

ထုိသတင္းဓါတ္ပုံ ပါၿပီးေနာက္တေန႔ အထက္ပါ အိမ္႐ွင္မွ လမ္းထဲသုိ႔ သန္းေကာင္စာရင္း ေကာက္ရန္ ဝင္လာေသာ ဓါတ္ပုံပါ ဆရာမကုိ လွမ္းေခၚ၍ တစ္စုံတစ္ရာ ေစာဒက (Complaint) တက္ရာ ဤကိစၥမ်ား သည္ မိမိႏွင့္ မဆုိင္ေၾကာင္း၊ သိလည္းမသိေၾကာင္း ေျပာဆို၊ လက္ကာျပကာ ထြက္ခြာသြားေၾကာင္း မ်က္ျမင္ သက္ေသမ်ားက အခုိင္အမာ ဆုိၾက၏။

(၈)  လူမ်ဳိးေရး ပဋိကၡ ေနာက္ကြယ္မွ တာဝန္႐ွိသူ။

ဤကဲ့သုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္႐ွိ႐ွိ သတင္းမွား တင္ျပမႈသည္ ေဆာင္းပါး႐ွင္၏ အာေဘာ္သာ ျဖစ္သည္ဟု ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ ေခါင္းေ႐ွာင္ႏုိင္ေပမဲ့ ျပည္သူမ်ားကုိ သတင္းမွားေပးကာ အစိုးရသတင္းစာတြင္ ဝါဒျဖန္႔ျခင္းအတြက္ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီးဌာနမွာသာ တာဝန္အ႐ွိဆုံး ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။

ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးေဟာင္း ဦးေက်ာ္ဆန္းေခတ္ကလည္း ေတာင္ကုတ္ ျပႆနာႏွင့္ ပတ္သက္၍ သတင္း ထုတ္ျပန္ရာတြင္ အၾကမ္းဖက္ သတ္ျဖတ္ခံရေသာ ျပည္ေထာင္စုသား မြတ္ဆလင္မ်ား ကုိခြဲျခား ဆက္ဆံသည့္ စကားလုံးျဖစ္ေသာ ျပည္တြင္းေန အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မ်ား ဟူ၍၎၊ ခုိးဝင္သူမ်ားအျဖစ္ ပုံေဖၚရန္ မြတ္ဆလင္ ကုလားမ်ား ဟူ၍၎ သုံးႏႈံးခဲ့ဘူးရာ ဝန္ႀကီးေျပာင္းေသာ္လည္း မူဝါဒမွာ မေျပာင္း လဲေသးေၾကာင္း သတိျပဳမိ ပါသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ ေပမီ ေဒါက္မီ ရေနၿပီဟု ယုံၾကည္ ေၾကာင္း ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္က ေျပာဆုိျခင္းသည္ ဤကဲ့သုိ႔ အစုိးရအာေဘာ္ သတင္းစာမ်ားတြင္ သတင္းမွားမ်ားကုိ မီဒီယာက်င့္ဝတ္ႏွင့္ လြတ္ကင္းစြာ ေရးသားခြင့္ ရေနျခင္းကုိ ဆုိလုိေလသလားဟု ေစ့ငု ေနမိ ပါေတာ့သည္။

ေလးစားစြာျဖင့္

ေမာင္သမာဓိ

 

** ေဆာင္းပါးရွင္ ေမာင္သမာဓိ မွ M-Media သို႔ေပးပို႔လာေသာ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါသည္။