မဒီနဟ္ မွ “၀တ္ေက်ာင္းအက်ဳိးေဆာင္မ်ား” သမိုင္း

ေမ ၁၇ ၊ ၂၀၁၄
M-Media

မကၠဟ္ နဲ႔ မဒီနဟ္ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ႏွစ္ခုအတြက္ နစ္ျမဳပ္အက်ဳိးေဆာင္သူမ်ားရဲ႕ သမိုင္းကို ေျပာမယ္ဆိုရင္ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာဆီ ျပန္ေမွ်ာ္ၾကည့္ရပါလိမ့္မယ္။ မဒီနဟ္ၿမိဳ႕က တမန္ေတာ့္၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မွာ ဆယ္ဦးမွ်သာ က်န္ရစ္ေနေသာ္လည္း သူတို႔အေၾကာင္းေလ့လာၾကည့္ေတာ့ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက မကၠဟ္၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မွာေရာ မဒီနဟ္၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မွာပါ သူတို႔တစ္ေတြ ရိွေနခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေတြ႕ရပါတယ္။

သူတို႔တစ္ေတြရဲ႕ အသြင္အျပင္၊ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈ၊ အိမ္ေထာင္ေရး၊ လစာ၊ တာ၀န္၊ လူမႈအဆင့္အတန္း စသျဖင့္ ေလ့လာမႈမ်ားစြာနဲ႔ေဆြးေႏြးတင္ျပၾကေသာ္လည္း အေသးစိပ္တင္ျပထားတဲ့ သမိုင္း၀င္အေထာက္အထားေတြကို ဘာသာျပန္တင္ျပမႈ မရိွေသးဘူးလို႔ မကၠဟ္ေန႔စဥ္သတင္းစာက ေဖာ္ျပခဲ့တယ္။

ေလ့လာမႈတစ္ရပ္မွာ အဲ့ဒီ ၀န္ေတာ္ေဆာင္ေတြကို စုလ္သြာန္ ႏူရြတ္ဒီးန္ အလ္ရွဟီးဒ္က ဟိဂ်ာ့ဇ္နယ္ဆီ ၁၁၆၁ ခုႏွစ္မွ ေစလႊတ္ပို႔ေဆာင္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ အျခားေလ့လာမႈမ်ားမွာေတာ့ အုမိုင္ယဒ္မင္းဆက္ကိုထူေထာင္သူ မုအာ၀ီယဟ္ ဘင္န္ အဗူစုဖ္ယာန္ က ျမင့္ျမတ္ေက်ာင္းေတာ္ႏွစ္ခုမွာ ၀န္ေတာ္ေဆာင္မ်ားကို ပထမဆံုး ခန္႔အပ္တဲ့ ဘုရင္ျဖစ္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။

အဲ့ဒီ ၀န္ေတာ္ေဆာင္မ်ားရဲ႕ ၀တၱရားကေတာ့ ျမင့္ျမတ္ေက်ာင္းေတာ္ႏွစ္ခုကို မ်က္ေျခမျပတ္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရျခင္းျဖစ္တယ္။ တမန္ေတာ္ရဲ႕ ဂူဗိမာန္ကို ေစာင့္ၾကပ္ျခင္းလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ သူတို႔တစ္ေတြကို တမန္ေတာ့္၀တ္ေက်ာင္းမွာ စတင္ထားရိွတယ္လို႔ ေလ့လာ သံုးသပ္ခ်က္မ်ားက တင္ျပၾကတယ္။ ဒီေကာက္ခ်က္ကို အေၾကာင္းသံုးရပ္ေပၚအေျခခံတင္ျပျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ပထမအေၾကာင္းကေတာ့ ပထ၀ီေဗဒပညာရွင္နဲ႔ခရီးသည္ျဖစ္သူ အိဗ္ႏု ဂ်ဳဗိုင္းရ္ မကၠဟ္ကို ၁၁၈၃ ခုႏွစ္မွာ ေရာက္ရိွတုန္းက သူ႔ခရီးသြားမွတ္တမ္းမွာ ၀န္ေတာ္ေဆာင္မ်ားအေၾကာင္း မေဖာ္ျပခဲ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ မဒီနဟ္က တမန္ေတာ့္၀တ္ေက်ာင္းေတာ္သြားေရာက္ခ်ိန္မွာေတာ့ သူတို႔အေၾကာင္းကို
ေရးသားခဲ့တယ္။

ဒုတိယအေၾကာင္းကေတာ့ ၁၃၂၄ ခုႏွစ္မွာ မကၠဟ္ကို ေရာက္ရိွခဲ့တဲ့ အိဗ္ႏု ဘတူတာ ကလည္း ေရးသားေဖာ္ျပျခင္း မရိွခဲ့ဘူး။ သို႔ေသာ္ မဒီနဟ္ေရာက္တဲ့အခါမွာ သူတို႔အေၾကာင္း ပါ၀င္လာတာေတြ႕ရတယ္။

တတိယကေတာ့ အီဂ်စ္လူမ်ဳိး သခၤ်ာပညာရွင္ Ahmad Al-Qalqashandi (၁၃၅၅ ခုႏွစ္ေမြးဖြား) က မဒီနဟ္က ၀တ္ေက်ာင္း ၀န္ေတာ္ေဆာင္မ်ားရဲ႕အႀကီးအမွဴး တစ္ဦးကို ခန္႔အပ္တဲ့ ထုတ္ျပန္လႊာတစ္ေစာင္အေၾကာင္း ေရးသားခဲ့တယ္။ မကၠဟ္မွာ အလားတူ ခန္႔အပ္လႊာထုတ္ျပန္ခ်က္အေၾကာင္း ဆိုထားတာ မေတြ႕ရပါဘူး။

မဒီနဟ္က သြိဳင္ဗဟ္တကၠသိုလ္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္အဖြဲ႕၀င္ ေဒါက္တာ အဟ္မဒ္ အလ္ရွာဘီက “လက္ရိွ၀န္ေတာ္ေဆာင္ အမ်ားစုက နာမက်န္းျဖစ္ေနၾကတယ္။ တမန္ေတာ့္၀တ္ေက်ာင္းလာေရာက္ၾကတဲ့ ဧည့္သည္ေတြနဲ႔ ကိုယ္စားလွယ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ႀကိဳဆိုဖို႔ေလာက္သာ တာ၀န္ေပးထား ပါတယ္။ တမန္ေတာ့္ဗလီ၀တ္ေက်ာင္း အေရွ႕ဖက္မွာ တည္ရိွခဲ့တဲ့ ေဒသခံကို အစြဲျပဳလို႔ သူတို႔ကို Aghas လို႔ ေခၚဆိုခဲ့တာျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒီေနရာကေတာ့ ဗလီတိုးခ်ဲ႕စဥ္မွာ ပါ၀င္သြားခဲ့တယ္။ သူတို႔ဟာ မတူကြဲျပားတဲ့ အ၀တ္အစားေတြကို ဆင္ယင္ေလ့ရွိတယ္။ (၀တ္ျပဳရာမွာ) အၿမဲတေစ လိုင္းတန္းတစ္ခုတည္းမွာ အလြန္ရိုက်ဳိးစြာ ရပ္ေလ့ရိွၾကတယ္။

သူတို႔တာ၀န္ထဲမွာ ေသာၾကာေန႔ဓမၼသဘင္အတြက္ အိမာမ္ေလွ်ာက္လမ္းရဲ႕ေသာ့ သယ္ေဆာင္တာ၊ တမန္ေတာ့္ ဓမၼပလႅင္ကို ေသာၾကာညဥ့္ (ၾကာသပေတးရဲ႕ညဥ့္) မွာ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္တာ တို႔ အပါအ၀င္ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အဲ့ဒီတာ၀န္မ်ဳိးေတြကို စိတ္ခ်ယံုၾကည္ရတဲ့ သန္႔ရွင္းေရး ၀န္ေဆာင္မႈ ကုမၸဏီတစ္ခုကို လႊဲေပးထားပါတယ္။ Aghas အမ်ားစုဟာ အီသီယိုးပီးယား နဲ႔ ဆူဒန္ႏိုင္ငံက လာေရာက္ခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္” လို႔ ေျပာျပတယ္။

သူက ဒီလို ထပ္ေလာင္းေျပာျပပါတယ္။ “ ၀န္ေတာ္ေဆာင္ Aghas မ်ားဟာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ထဲက မီးလံုး/မီးေခ်ာင္းနဲ႔ ဖေယာင္းတိုင္ေတြကို အစဥ္တစိုက္ လဲလွယ္ေပးတတ္တယ္။ အိရွာဟ္ ညဥ့္၀တ္ျပဳမႈၿပီးတဲ့ေနာက္ ဗလီအႏွံ႔သြားၿပီး ၀တ္ျပဳသူေတြကို အိမ္ျပန္ၾကဖို႔ ခ်ဳိသာယဥ္ေက်းစြာနဲ႔
တိုက္တြန္းေျပာၾကားေလ့ ရိွပါတယ္။ သူတို႔ထဲက တစ္ဦးကေတာ့ ၀တ္ေက်ာင္းအတြင္းထဲမွာ အိပ္ေလ့ရိွတယ္။ ခ်ဥ္းနင္းက်ဴးေက်ာ္သူမွန္သမွ်ကို ကာကြယ္ဖို႔ပါ။ ဖဂ်ရ္ အရုဏ္ဦး၀တ္ျပဳခ်ိ္န္မတိုင္မွီ မုအပ္ဇင္န္ – ၀တ္ျပဳေရးသံေတာ္ဆင့္ လာႏိုင္ဖို႔ ဗလီကို ဖြင့္ေပးတယ္။ သံေတာ္ဆင့္က ၀တ္ျပဳမႈအတြက္ ဖိတ္ေခၚဟစ္ေၾကြးတာနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ သူက ဗလီတစ္ခြင့္လွည့္ၿပီး တံခါးအားလံုးကို ဖြင့္ေပးပါတယ္ ”။

Ref: Saudi Gazette