စြယ္စုံအႏုပညာရွင္ ရတနာပုံ ေမာင္စု

ဇူလိုင္ ၃၀၊ ၂၀၁၄
M-Media

ဆရာေမာင္စုကို မႏၱေလးၿမိဳ႕ ၂၆ ဘီလမ္း ခ်မ္းေအးသာဇံ အလယ္ရပ္၌ အဘ ဦးသာဒြန္း၊ အမိ ေဒၚၾကည္တုိ႔မွ ၁၉၀၁ ခုႏွစ္တြင္ ဖြားျမင္သည္။ ေမြးခ်င္း ၄-ဦးအနက္ အေထြးဆုံး သားျဖစ္သည္။ မႏၱေလးသား ျဖစ္၍ ရတနာပုံ ေမာင္စုဟူေသာ အမည္ကိုသာသုံးသည္။

မိခင္ ေဒၚၾကည္သည္ မႏၱေလးၿမိဳ႕ (အေနာက္ျပင္) ခ်မ္းေအးသာဇံ ၈၃လမ္း တုိက္တန္းရပ္ေန မုဟမၼဒီယာ အာရဗီသိပၸံေက်ာင္းႏွင့္ အိုးေတာ္ ဗလီဒါယကာ၊ ျမဴနီစပယ္ ေကာ္မတီလူႀကီး၊ ပတၱျမားေက်ာက္ကုန္ သည္ ဦးဘုိးသက္၏ႏွမျဖစ္သည္။

ဆရာသည္ ငယ္စဥ္က မႏၱေလးၿမိဳ႕ ၀က္စလီေက်ာင္းတြင္ အထက္တန္းပညာရပ္မ်ားကို သင္ယူခဲ့ၿပီး ၂၆ ဘီလမ္း ႀကိဳးမဲ့ ေၾကးနန္းရုံးတြင္ အလုပ္၀င္ခဲ့သည္။

ဆရာစုသည္ မိခင္ေဒၚၾကည္၏ ညီမ ဘဂၤလားေဆးျပင္းလိပ္ ကုန္သည္ ေဒၚရီ၏သမီး မၿငိမ္းႏွင့္ လက္ထပ္ခဲ့သည္။ ဆရာသည္ ဂီတႏွင့္သာ ေမြ႕ေလ်ာ္ၿပီး အေပါင္းအသင္းခင္မင္သည္။ ၾကာေသာ္ အိမ္ေထာင္ ေရးတြင္ ထိခိုက္လာသည္။ သေဘာထားခ်င္း မတိုက္ဆိုင္ျဖစ္ကာ သားဦး အစၥမာအိလ္ ရရွိၿပီးေနာက္ ေခတၱ ခြဲခြာေနထုိင္ရာမွ ေနာင္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ အၿပီးအပိုင္ အေျခခ်ကာ မိမိ၀ါသနာသန္ရာ ပန္းခီ်ဂီတပညာႏွင့္ အသက္ေမြး ၀မ္းေက်ာင္းျပဳခဲ့သည္။

ရန္ကုန္တြင္ ေဒၚျမင့္ျမင့္ႏွင့္လက္ထပ္ရာ သမီးေဒၚရင္ရင္စု ေဒၚျဖဴျဖဴစု၊ သား ဦးေသာင္းစု (ေသာင္းစု/သုေတသန)တုိ႔ ဖြားျမင္သည္။

ဆရာသည္ စႏၵယားႏွင့္ဂီတာ တီးအလြန္ကြ်မ္းက်င္သည္။ ေတးဂီတနယ္တြင္ မင္းသားႀကီး ခင္ေမာင္ရင္ႏွင့္ အတူ လႈပ္ရွားခဲ့သည္။ ကိုယ္တိုင္ေရး၊ ကိုယ္တုိင္တီး၊ ကိုယ္တိုင္ဆိုၿပီး ကိုလံဘီယာ ဓာတ္ျပားကုမၸဏီတြင္ ဓာတ္ျပား ၁၃ခ်ပ္သြင္းခဲ့သည္။ အသံသြင္းခဲ့ေသာ ဓာတ္ျပားအခ်ဳိ႕မွာ –

တစ္ရြာသား(၁၉၃၅)၊ ႏွစ္သြယ္စၾကာ(၂၉၃၆)၊ လူပ်ဳိစင္(၁၉၃၇)၊ ခါေႏြဦး (၁၉၃၈)၊ ဂြဒ္ႏိုက္ဒါလင္ (၁၉၃၈)၊ ေလာက ဤဘုံ(၁၉၃၈)၊ ေမာင္တုိ႔ရြာ(၁၉၄၁)တုိ႔ ျဖစ္သည္။ ဇာတိ ခ်က္ေႂကြ၊ ညိဳညိဳေလး၊ ျမတ္ႏိုးသူ တို႔မွာ မႏၱေလးအလြမ္းေျပဟု လူသိမ်ား ေက်ာ္ၾကားသည္။

ဆရာ၏ ဓာတ္ျပားေတးသီခ်င္းမ်ားကို ယခု ထက္တိုင္ ျမန္မာ့အသံမွ မၾကာခဏ လႊင့္ထုတ္ေပးလ်က္ ရွိသည္။ တစ္ရြာသား၊ ခါေႏြဦး၊ လူပ်ဳိစင္၊ ဇာတိခ်က္ေႂကြတို႔မွာ မ႐ိုးႏိုင္ေသာေတးမ်ားျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ႀကီးမွဴး က်င္းပေသာ ၂၀၀၃-ခုႏွစ္ ဆိုကေရးတီးၿပိဳင္ပြဲ ဓမၼေတးက႑တြင္ ေလာကဤလူ႕ဘုံ ေတးကို ၿပိဳင္ပြဲ၀င္ ေတးအျဖစ္ သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းခဲ့သည္။

ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ထုတ္ေ၀ေသာ ေတးပညာရွင္ႀကီးမ်ား၏ ေခတ္ေဟာင္းေတးမ်ား အတြဲ ၂-တြင္ ရတနာပုံ ေမာင္စု၏ အတၳဳပၸတၱိ အက်ဥ္းႏွင့္ ကိုယ္တိုင္ေရးဆုိေသာ ေတးသီခ်င္းမ်ားေဖာ္ျပခဲ့သည္။

ဆရာစုသည္ ေတးဂီတပညာရွင္ျဖစ္[ုံသာမက ပန္းခ်ီပညာတြင္လည္း ထူးခၽြန္ေျပာင္ေျမာက္ေသာ ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေက်ာ္ ကမၻာသိ ပုဂၢဳိလ္ တစ္ဦး ျဖစ္သည္။ ဆရာစုသည္ ထုိအခါက လမ္းပန္း အဆက္အသြယ္ ခက္ခဲသည့္ ေတာင္ေပၚေဒသမ်ားသို႔ သြားေရာက္ဎ တိုင္းရင္းသားဓေလ့ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို ပန္းခ်ီပညာႏွင့္ ေရွးဦးမွတ္တမ္းတင္ႏုိင္သူ ျဖစ္သည္။ ဆရာ့၏ လက္ရာ  Tribes  of  Burma ပန္းခ်ီကားမ်ားကို ထုိစဥ္က နာမည္ႀကီးေသာ စထရင္းဟိုတယ္ (Strand  Hotel) က အမ်ားဆုံး ၀ယ္ယူအားေပးသည္။ အမ်ဳိးသားျပတိုက္ တြင္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံရပ္ျခား ျပတိုက္အခ်ဳိ႕တြင္လည္းေကာင္း ခ်ိတ္ဆြဲျပသထားသည္။ စစ္ႀကိဳႏွင့္ စစ္ႀကီး အျပီးတြင္ ကုမၸဏီအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ အသင္း အဖြဲ႕မ်ားက ျပကၡဒိန္ ထုတ္ လုပ္ရာတြင္ ဆရာစုကေရးဆြဲေပးရ သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ စိန္ရတုပြဲ ႏႊဲစဥ္က စိန္ရတု ခန္းမေဆာင္ျပခန္းတြင္ ေဖာ္ျပပါတုိင္းရင္းသား ပန္းခ်ီ ကားမ်ား ခင္းက်င္းျပသထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။

ဆရာသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ၁၅၇-လမ္းတြင္ အေျခခ်ေနထုိင္ၿပီး ၁၉၆၅-ခု ေအာက္တုိဘာလ ၁၇-ရက္ေန႔တြင္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ အမိန္႔ ေတာ္ခံယူသည္။ ဆရာ့ကို ကန္ေတာ္ကေလး စြႏၷီ မြတ္စလင္သခၤ်ဳိင္း တြင္ ျမဳပ္ႏွံထားသည္။

ဆရာကိုယ္တိုင္ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ စာတမ္းေရးထုိးထားေသာ ပန္းခ်ီကားမ်ားမွာ
Padaung Man    –  Leiktho,  Toungoo  Dist
Padaung  Roman  –  Leiktho,  Toungoo  Dist
Kachin  Old  Man  –  Jan  Gyan,  N.S.S
Kachin  Old  Roman  –  Jan  Gyan,  N.S.S
Maingtha  Old  Man  –  Sinlumkaba,  Bhamo  Dist
Maingtha  Old  Roman  –  Sinlumkaba,  Bhamo  Dist
Shan  Chinese  Old  Man  –  Lashio,  N.S.S
Shan  Chinese  Old  Roman  –  Nam  Kham,  Shan  State
Hill  Karen  Man  –  Yado,  Toungoo  Dist
Hill  Karen  Girl  –  Yado,  Toungoo  Dist
Hkahku  Kachin  Man  –  Sumprabum  Division
Hkahku  Kachin  Girl  –  Sumprabum  Division
က်ား မ စုစုေပါင္း ၁၂ ပုံ ျဖစ္သည္။

ဆရာစု ေရးဆုိတဲ့ ဂြတ္ႏိုက္ဒါလင္သီခ်င္း

မေပၚလည္းတ . . .ေပၚလည္းတတဲ့ . . .ေသာ္တာမင္းသြင္ ခ်စ္စရာ ျဖဴျဖဴခင္ . . .တစ္ေန၀င္ ျမင္ခ်င္ႏိုးနဲ႔ . . .တစ္မိုးေသာက္တြင္ ေတြ႕စမ္းခ်င္တာ ေမာင့္စိတ္ထဲမွာပင္ . . .ေတြ႕ျပီးရင္လည္း ေတြ႕ခ်င္ . . . ျမင္ၿပီးရင္လည္းျမင္ခ်င္ . . .ခ်စ္မ၀ သူတြင္ . . . အိုင္အမ္(မ္) သင့္ကင္းေအာ့(ဖ္)ယူ ဆြိဟတ္ . . .ဒါလင္ . . .တစ္ ေန႔မျမင္ တစ္ႏွစ္ပင္ ထင္မိမယ္ခင္ . . .

ခ်စ္သူကို လြမ္းကာတလွ်င္ . . .လေရာင္မွာ ေပၚမယ္ထင့္ . . . ညသန္းေခါင္မွာ ေမွ်ာ္မယ္အစဥ္ . . .တစ္ေယာက္တည္းကြယ့္ အၿမဲ ေန႔တိုင္းပဲ ယူ႕ကိုသာ ေတြ႕ျမင္ၾကည္လင္ ေအးခ်မ္းရွာ . . .စန္းေသာ္တာ လြမ္းစရာ . . .စိတ္ကူးနဲ႔သာ ႐ူးလိမ့္မယ္ ေမာင္ထင္ ျမင္လွည့္ပါဦး မမုန္းနဲ႔အပ်ဳိစင္ . . . . . .

(အိုင္ ဒီမွာ လမင္းနဲ႔ မွာၿပီခင္ . . .ယူမိ(ထ္) မီးအင္သမြန္း မုိင္ဒါလင္)၂ . . . ခ်စ္ေရးမ၀ရင္ မ်က္စိလည္ . . .ႀကိဳက္ေရး မ၀ရင္ ခက္မိမယ္ . . .ေန႔တိုင္းေတြးလို႔ ေငးရတယ . . .ေတြ႕ေအာင္ေျပႂကြယ္ ဖုိးလမင္းရယ္ ေအာင္သြယ္ေၾကး . . .ေပးပါ့ မယ္အရင္ . . .
(ပံသုေသလာမဟီ ႏွစ္သိန္းေလးေသာင္း ဒုယွဥ္ . . ခင္ထက္ ပိုမယ္ထင္ ခ်စ္သဒဓါကပင္ . . ပမာေဆာင္ ပုံခင္း . . ခ်စ္ျခင္း မတူဘူးထင္)၂
(မိုင္ဒါလင္ . . .ယူ႕ကို ေန႔တိုင္းျမင္ . . .၀ီ(လ္)ယူဘီ . . .ကြင္း ေအာ့(ဖ္)မိုင္ဒရင္း(မ္) )၂ . . . ေလျပည္ေသြးရင္ ေမြးတယ္လို႔ ေမာင္ထင္  . . . ခ်စ္တဲ့သူ ယူ႕ဆီကပင္ . . . . . .
ႏႈတ္ဆက္ကာ ေမးလိုက္ရင္ . . .ေမတၱာကုန္စင္ပုံမလားခင္ ႐ုတ္တရက္သာ ေထြးပိုက္ခ်င္ . . .အခ်စ္ကိုယုံကာ . . .ပုံမလာခင္ . ..  (ရတနာပုံ ကဗ်ာဆင္ . . .စိတ္၀ယ္မွန္းကာ လြမ္းပါရ အင္)၂ ဂီတာတီးကာပင္ . . .အုိင္ ၀စ္(ရွ္)ယူခင္ ဂြတ္ႏိုက္ဒါလင္ . . .၄
(နန္းေငြယုဂန္ . . .စန္းေသာ္တာတြင္ . . .လပ္ဗလီးဆြိတီး . . . ၅ မွန္းေမွာ္ပါ အစဥ္)၂ စိတ္ထင္သလို ႏွစ္ေယာက္တည္း ယွဥ္လ်က္ ပင္ . . .အိုင္၀စ္(ရွ္)ယူခင္ စက္ရာေဘး အစ္ကိုျမင္ . . .မ်က္ႏွာကေလး မခ်ဳိမခ်ဥ္ ဂြတ္ႏိုက္ဒါလင္ . . .

1.    I  am  thinking  of  you,  sweetheart  darling
2.    You  meet  me  in  the  moon  my  darling
3.    Will  you  be  Ssueen  of  my  dream?
4.    I  wish  you  Khin,  good  night,  darling
5.    Lovely  sweety

ဆိုကေရးတီးၿပိဳင္ပြဲ၀င္ဓမၼေတး ေလာကလူ႕ဘုံ

စံပယ္ေလး … ရုံ … အပြင့္ေတြမွာကုန္ … အငုံေသာ္ က်န္ပါေသးရဲ႕ တစ္ငုံတည္းေနာ္ က်န္ပါေသးရဲ႕ … ပန္ခ်င္သူ မခင္ေလးတုိ႔ရယ္  … ေခါင္းၿဖီးခဲ့ေလးရယ္လို႔ … ေတးကဗ်ာ သီဆိုၾကပုံ …

(သန္ ဂုံ ပ မ ဗုဒၶျမတ္စြာ ေလးျဖာရွင္ပင္)၂ ပြင့္ရွာေလၿပီ ေခမာေသာင္ကမ္း ျမန္းႂကြခ်ီ … သုံးဆယ့္တစ္ဘုံ … ႀကဳံခ်ည္ေလျငား  … ဆုံလည္ႏြားနဲ႔ ခ်ားရဟတ္ပုံ … (မေနခ်င္ ရတနာပုံ ေန႔စဥ္စိတ္ထဲ စြဲမက္အာ႐ုံ)၂ ကာမညြန္တဏွာ … သံသာ၀ဲက ခြဲထြက္ခ်င္သည္ ေဇာစိတ္ အဟုန္  … အနိစၥ ဒုကၡအနတၱ လကၡဏာ ေတာ္ကိုသာ ျမင္ၾကရင္ … ကမၼ႒ာန္း ဘာ၀နာ ဓူတင္တရားကို ပြားမ်ားကာ အားလုံးလွဴဖုိ႔ပါ … (အရိေမေတၱယ် ေလာင္းဗုဒဓါ)၂ ပင္ကံ့ေကာ္  … ေရႊပလဒင္ျမင့္မွာ … ဘုန္းသြင္ကိုခ ေရွးဦးစြာ … ဖူးေတြ႕ကာပါ့ဆုံ  …  ရတနာပုံ ေမာင္စုမယ္ အထူးပဲ စိတ္လည္းကုန္ လူ႕ျပည္ဌာန ကာမဆယ့္တစ္ခြင္ ဒုကၡနယ္တြင္ မေပ်ာ္ရႊင္ပါဘူးယုံ  …  ေၾသာ္  …  ေလာက ဤလူ႕ဘုံ  …

ပုထုဇဥ္ သဘာ၀မ်ား  …  မလြတ္ႏိုင္ရွာတဲ့ တရားမိုက္မွားကာ လိုက္စား ေလကုန္ ညြတ္ကြင္း၌ ႀကဳံ ကာမဂုဏ္ဘုံကို သံေယာဇဥ္ ခင္တြယ္မိလို႔ မခ်ိေအာင္ပူပုံ … မ်ားသတိ တရားညႇိထားရွိပါ ၾကကုန္…

ဤ … ရတနာပုံ … ေမာင္စုက ဂ႐ုဓမၼ ထားကာပင္ ႏႈိးေဆာ္ခ်င္ ေ၀ဟင္ေရႊၿမိဳ႕ထဲ မဂ္ဖုိလ္ကို … ရက္တုိတိုနဲ႔၀င္ ေၾသာ္ … ေရာက္ႏိုင္ၾကရင္ ေအာင္ပြဲသဘင္ … ၾကံယူေဆာင္ (လူ နတ္ ျဗဟၼာေရာ အနိစၥေကာင္ ႐ုပ္တရား နာမ္တရား သ႐ုပ္ပါ့ေဆာင္)၂ ဒုကၡေဘာင္ … သမုဒယနယ္မွာ ႀကဳံ … မေနခ်င္ စိတ္ထဲ အမွန္ပဲယုံ … ဘူေခမတံ … နိဗၺာန္ျပည္ …  စံရာနန္း … တက္လွမ္းရန္ စိတ္ေဇာသန္ … က်န္ရွင္ေတာ္တစ္ပါးရဲ႕  … ဖ၀ါးေရႊစက္လုံး .. ဖူးရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းပါၾက (နက္သန္ ဘူမိ … နန္းေရႊဘုံ)၂ ေရာက္လြယ္ေအာင္ ႀကံေဆာင္စိတ္အဟုန္ … ကာမ ဆယ့္တစ္ဘုံ လူ႕ျပည္နတ္ရြာထဲ … မေနခ်င္ပါဘဲ … အၿမဲစိတ္ကုန္ ၿငီးေငြ႕ၿပီး ဒိ႒အမွန္ပဲယုံ … ေၾသာ္ … ေလာက ဤလူ႕ဘုံ …  … ပုထုဇဥ္ … ပါၾကကုန္။

ပါေမာကၡ ေဒါက္တာေအာင္ေဇာ္ ေရးသားျပဳစုသည့္ တိုင္းရင္းမြတ္စလင္ စာျပဳစာဆို ပုဂၢိဳလ္ေက်ာ္မ်ား(၂) စာအုပ္မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။