စနစ္တက် ဖိႏွိပ္မႈမ်ားေအာက္မွ ၀မ္းတစ္ထြာကုိ ေျဖရွင္းေနရသည့္ ဂါဇာမွ ငါးဖမ္းလုပ္သားမ်ား

မတ္ ၁၇ ၊ ၂၀၁၅
M-Media

-အဘူ မုိဟာမက္ အလ္-ဟစ္စီတစ္ေယာက္ ၎၏ ဘ၀တစ္သက္တာကုိ ငါးဖမ္းေလွမ်ားေပၚတြင္ ကုန္ဆံုးခဲ့ၿပီး  ေနာက္ဆံုးတြင္ ဂါဇာအေျခစုိက္ ပါလက္စတုိင္း ငါးဖမ္းလုပ္သားမ်ားအဖြဲ႕၏ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

အစၥေရးႏွင့္ အီဂ်စ္တုိ႔၏ ဂါဇာအား ၈ ႏွစ္ၾကာပိတ္ဆုိ႔ထားမႈေၾကာင့္ ပါလက္စတုိင္း ငါးဖမ္းသမားမ်ားအေနျဖင့္ သင့္ေတာ္သည့္လူမႈဘ၀ကုိ မရရွိႏုိင္ေတာ့ဟု အသက္ ၇၀ အရြယ္ ဟစ္စီက ဆုိသည္။

“ဒီအလုပ္က မိသားစုအတြက္ လံုေလာက္ေအာင္ မေထာက္ပံ့ႏုိင္ပါဘူး”

ငါးမ်ားမ်ား ဖမ္းရသည္ျဖစ္ေစ၊ မဖမ္းရသည္ျဖစ္ေစ ငါးဖမ္းေလွအား တစ္ေန႔တာ အသံုးျပဳရန္အတြက္ ေလာင္စာဆီ လီတာ ၈၀၀ လုိအပ္သည္။

“အဲဒီအတြက္ ငါးဖမ္းသမားေတြဟာ ရွက္ကဲလ္ေငြ ၄၂၀၀ (ကန္ေဒၚလာ ၁၀၈၀) ေလာက္ သံုးရပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလက်ရင္ သူတုိ႔ဟာ ဒီကုန္က်စားရိတ္ကုိ ကာမိေအာင္ေတာင္ ငါးမရပါဘူး” ဟု ဟစ္စီက ဖြင့္ဟခဲ့သည္။

အစၥေရးက ဂါဇာေဒသအား ၅၁ ရက္ၾကာ တုိက္ခုိက္မႈကုိ အဆံုးသတ္သြားေစသည့္ ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔ အပစ္ရပ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္တြင္ ငါးဖမ္းဇုန္ကုိ ေရမုိင္ ၆ မုိင္အျဖစ္ ေပးသြားမည္ဟု အစၥေရးက သေဘာတူညီခဲ့ေသာ္လည္း ငါးဖမ္းလုပ္သားမ်ားႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားက အစၥေရးမွာ ထုိသေဘာတူညီခ်က္ကို ပံုမွန္လုိလုိ ခ်ိဳးေဖာက္ေနသည္ဟု စြပ္စြဲခဲ့ၾကသည္။

အစၥေရးစစ္တပ္မွ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ တစ္ဦးကေတာ့ ငါးဖမ္းလုပ္သားမ်ားအား ခြဲေ၀ေပးေသာ ေနရာပမာဏကုိ ဂါဇာသုိ႔ ဦးတည္သည့္ လက္နက္ပုိ႔ေဆာင္ျခင္းကဲ့သုိ႔ လံုၿခံဳေရးၿခိမ္းေျခာက္မႈျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။

“ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္က ဟားမက္စ္ေတြ ဒံုးက်ည္တည္ေဆာက္ႏုိင္ေစမယ့္ ပစၥည္းေတြ ဂါဇာကုိ ဦးတည္ေပးပုိ႔မႈကုိ တားဆီးလုိက္တယ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။ ေရတပ္က ပိတ္ဆုိ႔တားဆီးမႈဟာ တရား၀င္ၿပီး အစၥေရးရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကုိ ထိန္းသိမ္းဖုိ႔အတြက္ လုိအပ္ပါတယ္” ဟု ၎က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

သုိ႔ေသာ္လည္း ၁၉၉၃ ခုႏွစ္က ေအာ္စလိုတြင္ အစၥေရးႏွင့္ ပါလက္စတိုင္းေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကား လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ေသာ ေအာ္စလုိသေဘာတူညီခ်က္အရ ငါးဖမ္းလုပ္သားမ်ားကုိ အနည္းဆံုး ေရမုိင္ ၂၀ ခန္႔ ခြဲေ၀ေပးရမည္ဟု ပါရွိသည္။ အစၥေရးအာဏာပုိင္မ်ားမွာ မၾကာေသးမီႏွစ္မ်ားအတြင္း ငါးဖမ္းဇုန္၏ အက်ယ္အ၀န္းကုိ ခ်ံဳ႕ခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္အား တုိက္ခုိက္ၿပီးေနာက္တြင္ျဖစ္သည္ဟု အစၥေရးလူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ B’Tselem ၏ ဒါ႐ုိက္တာျဖစ္သူ ဆာရစ္မီေခလီက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“အေရးႀကီးဆံုး သက္ေရာက္မႈက သူတုိ႔ရဲ႕ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းအလုပ္နဲ႔ ပတ္သက္တာပါ။ တကယ္လုိ႔ အစၥေရးက တစ္ဖက္မွာ ဒါဟာ လံုၿခံဳေရး အႏၱရာယ္လုိ႔ေျပာရင္ (ငါးဖမ္းလုပ္သားေတြကုိ) အျခားေရြးခ်ယ္မႈတစ္ခုေတာ့ ေပးရပါမယ္” ဟု မီေခလီက ဆုိသည္။

ဂါဇာမွ ငါးဖမ္းလုပ္သားမ်ားမွာ ယခင္က အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ားသုိ႔ သြားလာ ေရာင္းခ်ႏုိင္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ယေန႔အခ်ိန္တြင္ေတာ့ ထုိကဲ့သုိ႔ မဟုတ္ေတာ့။

“ငါးဖမ္းသမားေတြဟာ အီဂ်စ္၊ လစ္ဗ်ား၊ လက္ဘႏြန္ႏုိင္ငံေတြကုိ အရင္က သြားႏုိင္ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ မသြားႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ဂါဇာအက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာေတာင္ ငါးဖမ္းလုပ္သားေတြ ရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္သမွ်အရာတုိင္းကုိ အစၥေရးက ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေတာင္ဘက္မွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့အခါ အီဂ်စ္ကလည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိ ပုိလုိ႔ေတာင္ ၿခိမ္းေျခာက္ပါတယ္” ဟု အလ္-ဟစ္စီက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

အသက္ ၅၁ ႏွစ္အရြယ္ရွိၿပီး ငါးဖမ္းေလွပုိင္ရွင္ျဖစ္သူ ခါမစ္ အဘူ ဆက္ဒက္က ငါးဖမ္းလုပ္သားမ်ားမွာ ေရမုိင္ ၆ မုိင္ အစြန္းသုိ႔ ကပ္သြားလွ်င္ အစၥေရးေရတပ္က မၾကာခဏ ဖမ္းဆီးၿပီး အခ်ိဳ႕ကုိ အေျမာက္မ်ား၊ ေသနတ္မ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ေလာက္က ကၽြန္ေတာ္ တစ္ႀကိမ္ အဖမ္းခံခဲ့ရပါတယ္။ သူတုိ႔ အက္ရွ္ေဒါ့ (အစၥေရးေတာင္ဘက္ပုိင္းၿမိဳ႕) ကုိ ေခၚသြားၿပီး ကၽြန္ေတာ့္ကုိ စစ္လားေဆးလား လုပ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ငါးဖမ္းေလွကို ၆ လေလာက္ဖမ္းထားၿပီးမွ ျပန္ေပးပါတယ္” ဟု ဆက္ဒက္က ဆုိသည္။

ငါးဖမ္းလုပ္သားမ်ားတြင္ မိသားစု၀န္ထုပ္၀န္ပုိးႀကီးမ်ားကုိ ထမ္းထားရသူမ်ားရွိၿပီး အစၥေရး၏ ပိတ္ဆုိ႔ထားမႈမ်ားေၾကာင့္ ဘ၀ကုိ ခက္ခက္ခဲခဲ ႐ုန္းကန္ေနၾကရေလသည္။

“ပါလက္စတုိင္းက ငါးဖမ္းလုပ္သားေတြကလည္း ကမၻာ့ရဲ႕ အျခားေနရာက ငါးဖမ္းလုပ္သားေတြလုိပဲဆုိတာကုိ ကမၻာႀကီးက နားလည္ရပါမယ္။ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ကေလး ၈ ေယာက္ရွိၿပီး ၃ ေယာက္က တကၠသုိလ္တက္ေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ သူတုိ႔အတြက္ ေထာက္ပံ့ရၿပီး ဒီငါးဖမ္းအလုပ္ဟာ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ တစ္ခုတည္းေသာ အလုပ္ပါပဲ” ဟု ဆက္ဒက္က ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ေႏြရာသီ အစၥေရးက ဂါဇာအား တုိက္ခုိက္ျခင္းမျပဳခင္က အစၥေရးေရတပ္မွာ ငါးဖမ္းခြင့္ေပးထားသည့္ ေရမုိင္ ၆ မုိင္အတြင္း ပါလက္စတုိင္းမ်ားအား ပစ္ခတ္မႈေပါင္း အနည္းဆံုး ၁၇၇ ႀကိမ္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္လံုးတြင္ ပစ္ခတ္ခဲ့သည့္ ပမာဏနီးပါးရွိေနသည္ဟု Oxfam လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႕က ဆုိသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ဇန္န၀ါရီေႏွာင္းပိုင္းတြင္မူ အစၥေရးစစ္တပ္မွာ ပါလက္စတုိင္း ငါးဖမ္းေလွတစ္စင္းအား ႏွစ္ျမႇဳပ္ခဲ့ၿပီး ေလွေပၚတြင္ပါလာသူ ၅ ဦးကုိလည္း ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။

မၾကာေသးမီက လက္ထပ္ထားသည့္ အသက္ ၂၀ အရြယ္ မဟ္မူးဒ္ အလ္ ဟစ္စီက ေရမုိင္ ၉ မုိင္ခန္႔ ငါးဖမ္းခြင့္ရလွ်င္ပင္ ဂါဇာမွ ငါးဖမ္းလုပ္သားမ်ားမွား ခ်မ္းသာမည္ဟုဆိုၿပီး ၎ကေတာ့ ပင္လယ္ျပင္တြင္ ၃ ရက္တာ ငါးဖမ္းမွ ၇၅ ရွက္ကဲလ္ (၁၉ ေဒၚလာ) ရရွိသည္ဟု ဆုိသည္။

“ဒါေပမယ့္ ငါးေတြသိပ္မရွိေတာ့တာေၾကာင့္ အခုတစ္ေလာ ဒီထက္၀င္ေငြနည္းပါတယ္”

အဘူ မုိဟာမက္ အလ္-ဟစ္စီ၏ သားတစ္ဦးျဖစ္သူ မုိဟာမက္ကေတာ့ ၎တုိ႔ငါးဖမ္းေလွ၏ ပဲ့ကုိင္ျဖစ္သည္။

“ကၽြန္ေတာ္ ဒီေလွမွာလုပ္လာတာ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ကတည္းကပါ။ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရသမွ်ထဲမွာ အခုအေျခအေနက အဆုိးဆံုးပါပဲ” ဟု မုိဟာမက္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဂါဇာမွ ငါးဖမ္းလုပ္သားအမ်ားစုမွာ ၎တုိ႔၏ ေန႔စဥ္၀မ္းေရးကိုေျဖရွင္းရန္အတြက္ ႏုိင္ငံတကာမွ အကူအညီကုိ မွီခုိေနရသည္။

ထုိကဲ့သုိ႔အခက္အခဲမ်ားၾကားတြင္ အစၥေရးစစ္တပ္ကုိလည္း ေၾကာက္ရေသးသည္။ ဇန္န၀ါရီ ၂၇ ရက္မွ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၉ ရက္အထိ အစၥေရးေရတပ္မွာ ေရမုိင္ ၆ မုိင္ဇုန္အတြင္း အလုပ္လုပ္ေနသည့္ ငါးဖမ္းသမားမ်ားကုိ ပစ္ခတ္မႈ ၁၇ ႀကိမ္ရွိခဲ့သည္ဟု ကုလသမဂၢ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈေရးရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ႐ံုးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“ၿပီးခဲ့တဲ့လအနည္းငယ္က သူတုိ႔ေတြ (အစၥေရးစစ္သားမ်ား) ဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိ ေသနတ္နဲ႔ခ်ိန္ အ၀တ္ေတြခၽြတ္ခုိင္းၿပီး ေရထဲ ခုန္ဆင္းခုိင္းပါတယ္။ အရမ္းေအးတာပဲဗ်ာ” ဟု အဟ္မဒ္ အလ္ ဟစ္စီက ဆုိသည္။

အခ်ိဳ႕ငါးဖမ္းလုပ္သားမ်ားမွာ ႏွစ္ဦးသံုးဦးေပါင္း၍ ေလွတစ္စင္းျဖင့္ ငါးဖမ္းထြက္ၾကရၿပီး ဖမ္းဆီးရမိသမွ်ကုိ ခြဲယူၾကကာ ေစ်းတြင္ ျပန္ေရာင္းၾကရသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားအၾကားတြင္ ေဆာင္ရြက္ရသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ၎တုိ႔၏ အေျခအေနက တုိးတက္ျခင္းမရွိ။

“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ငါးေတြကုိ အစၥေရးနဲ႔ အီဂ်စ္ေစ်းေတြမွာ အရင္က သြားေရာင္းေလ့ရွိပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ နယ္စပ္ေတြကုိ ပိတ္လုိက္ၿပီး ပင္လယ္စာေတြရဲ႕ေစ်းကလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး က်သြားခဲ့ပါတယ္။ အရင္က အေနာက္ဘက္ကမ္းမွာ သြားေရာင္းသလုိမ်ိဳးလည္း ေရာင္းလုိ႔မရေတာ့ပါဘူး” ဟု နာမည္ႀကီး အလ္-ဆလာမ္ ပင္လယ္စာ စားေသာက္ဆုိင္ပုိင္ရွင္ျဖစ္ၿပီး ပင္လယ္စာ ျဖန္႔ျဖဴးေရာင္းခ်သူ မြန္နာရ္ အဘူ ဟက္ဆီရာက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဆင္းရဲလွသည့္ဘ၀တြင္ မိသားစုအနာဂတ္အတြက္ ဂါဇာရွိ ငါးဖမ္းလုပ္သားမ်ားက ေခါင္းေျခာက္ရသည္။

“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဟစ္စီမိသားစုကပါ။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ေဖးမၾကေပမယ့္လည္း ပိုက္ဆံရေအာင္ေတာ့ မလုပ္ႏုိင္ၾကပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ကေလးငါးေယာက္ရွိၿပီး အႀကီးဆံုးက အထက္တန္းၿပီးေတာ့မွာပါ။ သူက သိပ္ေတာ္တဲ့ကေလးျဖစ္ၿပီး ေကာလိပ္တက္သင့္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္ ဘယ္တတ္ႏုိင္မွာလဲဗ်ာ”

မိသားစုျပႆနာႏွင့္ပတ္သက္၍ ဖခင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဆမီဟ္က ဖြင့္ဟခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ဂါဇာေဒသရွိ ငါးဖမ္းလုပ္သားမ်ားအား နည္းမ်ိဳးစံုႏွင့္ အစၥေရးက ကန္႔သတ္မႈမွာ ပါလက္စတုိင္းတုိ႔၏ စီးပြားေရးကုိ ခၽြတ္ၿခံဳက်ေစရန္ ေဆာင္ရြက္သည့္ နည္းဗ်ဴဟာမ်ားထဲမွ တစ္ခုဟု ပါလက္စတုိင္း ေပၚလစီကြန္ယက္ အလ္-ရွာဘာကာမွ ဒါ႐ုိက္တာျဖစ္သူ အလ္အာ တာတီရန္က ဆုိသည္။

“ဂါဇာျပည္သူေတြရဲ႕ အဓိကအလုပ္အကုိင္ျဖစ္ၿပီး ပံုမွန္၀င္ေငြရတဲ့ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းဟာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတစ္ခုလုိ႔ အစၥေရးက သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီလုပ္ငန္းနဲ႔ ငါးဖမ္းလုပ္သားေတြဟာ အၿမဲတမ္း ပစ္မွတ္ထား တုိက္ခုိက္ျခင္း ခံေနရတာပါပဲ”

source:aljazeera

ဘာသာျပန္- ေလးေမာင္