ဘုိကုိဟရမ္ လက္ေအာက္မွ တုန္လႈပ္ဖြယ္အေတြ႕အႀကံဳ မ်ား

ေမ ၁၄ ၊ ၂၀၁၅
M-Media

– ဘုိကိုဟရမ္မ်ားမွာ လူငယ္ေလးမ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသားႀကီးမ်ားကုိ ၎တုိ႔၏ မိသားစုမ်ားေရွ႕၌ သတ္ျဖတ္ခဲ့ကာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ားကုိ ေတာထဲသုိ႔ေခၚ သြားခဲ့ၿပီးေတာထဲအေရာက္တြင္ အမ်ားစုမွာ အစာေရစာျပတ္လတ္ျခင္းႏွင့္ ေရာဂါ ဘယမ်ားေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ရသည္ဟု ဘုိကုိဟရမ္လက္မွ လြတ္ေျမာက္လာသူမ်ားက အစုိးရ ဒုကၡသည္ စခန္းသုိ႔ ျပန္လည္ေရာက္ လာၿပီးေနာက္ တနဂၤေႏြေန႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ႏုိက္ဂ်ီးရီးယားစစ္တပ္မွာ ႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္း ဆမ္ဘီဆာ သစ္ေတာအတြင္း ျပဳလုပ္ေသာ အဓိက စစ္ဆင္ေရးတြင္ ရာႏွင့္ခ်ီေသာ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ားကုိ ဘုိကုိဟရမ္မ်ားလက္မွ ၿပီးခဲ့သည့္ သီတင္းပတ္တြင္ ကယ္ဆယ္ႏုိင္ခဲ့သည္။ ျပန္ေပးဆြဲ ခံထားရသူမ်ားအေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထုိစစ္ဆင္ေရးကုိ ႏုိင္ငံတကာက အာ႐ံုစုိက္ၾကသည္။

ကယ္ဆယ္ႏုိင္ခဲ့သူမ်ားကုိ ထရပ္ကားမ်ားျဖင့္ တင္ေဆာင္ကာ ၿပီးခဲ့သည့္ တနဂၤေႏြေန႔က ႏိုင္ငံ အေရွ႕ပုိင္း ယိုလာၿမိဳ႕ရွိ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ အာဏာပုိင္မ်ား လက္သုိ႔ အပ္ႏွံခဲ့ၿပီး ေကၽြးေမြးျခင္း၊ ျပဳစုကုသျခင္းတုိ႔ကုိ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည္။ ၎တုိ႔မွာ သတင္းေထာက္မ်ားအား ပထမဆံုး အႀကိမ္အျဖစ္ စကားေျပာႏုိင္ခဲ့သည္။

“ကၽြန္မတုိ႔ကုိ တစ္လက္မေတာင္ ေရြ႕ဖုိ႔ မေပးပါဘူး။ အိမ္သာသြားခ်င္တယ္ ဆုိရင္ေတာင္မွ သူတုိ႔က အေနာက္ကလိုက္ပါတယ္။ ကၽြန္မတုိ႔ကုိ ေနရာတစ္ခုထဲမွာ ဖမ္းထားတယ္။ ကၽြန္မတုိ႔ အက်ဥ္းသားဘ၀ ေရာက္ခဲ့တာပါ” ဟု လြတ္ေျမာက္လာ သူမ်ားထဲမွ တစ္ဦးျဖစ္သူ အာဆာဘီ အူမာ႐ူက သူမအဖမ္းခံခဲ့ရသည့္ အေျခအေနကုိ ေျပာျပခဲ့သည္။

“ဒီေန႔ အသက္ရွင္ခြင့္ရတဲ့အတြက္ ဘုရားသခင္ကုိ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ကၽြန္မတုိ႔ရဲ႕ အသက္ေတြကုိ ကယ္တင္ေပးခဲ့တဲ့ အတြက္လည္း ႏုိက္ဂ်ီးရီးယားစစ္တပ္ကုိ ကၽြန္မတုိ႔ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္” ဟု သူမက ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

အမ်ိဳသမီးမ်ားႏွင့္ ကေလးငယ္ ၂၇၅ ဦးမွာ စေနေန႔ေႏွာင္းပုိင္းက ဒုကၡသည္စခန္းသုိ႔ ေရာက္လာခဲ့ၾကၿပီး ၎တုိ႔ထဲမွ အခ်ိဳ႕မွာ ဦးေခါင္းႏွင့္ ေျခလက္မ်ားတြင္ ပတ္တီးမ်ား စီးထားၾကသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္တစ္ပတ္ အဂၤါေန႔မွစ၍ ၾကာသာပေတးေန႔ အထိ ဘုိကုိဟရမ္၏ ေျခကုပ္ စခန္းျဖစ္သည့္ အဆုိပါ ေတာထဲမွ အမ်ိဳးသမီး ၇၀၀ေက်ာ္ကုိ ကယ္တင္ႏုိင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆံုး အသုတ္အျဖစ္ ၿပီးခဲ့သည့္ တစ္ပတ္ ေသာၾကာေန႔တြင္ အမ်ိဳသမီးႏွင့္ ကေလးငယ္ ၂၃၄ ဦးကုိ ထပ္မံ ကယ္တင္ႏုိင္ခဲ့သည္။

“စစ္သားေတြကုိ ေတြ႕တဲ့အခါ အကူအညီရဖုိ႔ အတြက္ ကၽြန္မတုိ႔ လက္ေတြကုိ ေ၀ွ႕ယမ္းျပ ခဲ့ပါတယ္။ အေစာင့္ခ်ထားတဲ့ ဘုိကုိဟရမ္ေတြက ကၽြန္မတုိ႔ကုိ ခဲေတြနဲ႔ ပစ္ေပါက္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ထပ္ ပုန္းခုိဖုိ႔ေနရာကုိ သြားဖို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မတုိ႔ ျငင္းဆုိ ခဲ့ပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ စစ္သားေတြက ကၽြန္မတုိ႔ကုိ ကယ္တင္မွာမုိ႔လုိပါပဲ” ဟု အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္ ကေလး ၂ ေယာက္မိခင္ အူမာ႐ူက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဘုိကုိဟရမ္လက္တြင္ ဖမ္းဆီးခံထားရသူမ်ားမွာ အဟာရခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းႏွင့္ ေရာဂါဘယမ်ားကုိ ခံစားေနၾကရသည္။

“ေန႔တုိင္း ကၽြန္မတုိ႔ထဲက တစ္ေယာက္စီ ေသတာကုိ ကၽြန္မတုိ႔ ျမင္ေနရၿပီး ကုိယ့္အလွည့္ကုိ ေစာင့္ေနၾကရပါတယ္” ဟု အူမာ႐ူက ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

အျခား အဖမ္းဆီးခံတစ္ဦးျဖစ္သူ စီစီလီယာ အဘဲလ္က သူမႏွင့္ က်န္ရွိသည္ ကေလးငယ္ ၈ ေယာက္ကုိ စစ္ေသြးႂကြမ်ားက ေတာထဲသုိ႔ အတင္းအဓမၼ ဖမ္းဆီေခၚေဆာင္သြားျခင္းမျပဳမီ သူမ၏ ခင္ပြန္းႏွင့္ အႀကီးဆံုးသားအား ၎တုိ႔ေရွ႕မွာပင္ ဘုိကုိဟရမ္တုိ႔က သတ္ပစ္ခဲ့သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

စစ္တပ္မ်ား ေရာက္မလာခင္ ႏွစ္ပတ္အရင္က သူမမွာ အစားေသာက္ကုိ ျပည့္ျပည့္၀၀ မစားခဲ့ရ။

“ကၽြန္မတုိ႔ကုိ ေန႔လည္ပုိင္းမွာ ေျပာင္းဖူးေျခာက္ပဲ ေကၽြးပါတယ္။ ဒါဟာ လူေတြအတြက္မေကာင္းပါဘူး။ ဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့ ကၽြန္မတုိ႔ထဲက ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဆမ္ဘီဆာ သစ္ေတာထဲမွာ ေသခဲ့ရပါတယ္။ ကၽြန္မတုိ႔ကုိ ကယ္တင္ၿပီးတာေတာင္မွာ ဒီေနရာကုိလာတဲ့လမ္းမွာ ၁၀ ေယာက္ေလာက္ ေသဆံုးခဲ့ပါတယ္” ဟု အဘဲလ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

အထူးကုသမႈ

ဘုိကုိဟရမ္လက္မွ လြတ္ေျမာက္လာသူမ်ား အစုိးရ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းသုိ႔ ေရာက္ရွိၿပီးၿပီးခ်င္း ေပါင္မုန္႔မ်ားေႂကြးကာ လက္ဖက္ရည္ကုိ မတ္ခြက္ႏွင့္ တုိက္ခဲ့သည္။ ၎တုိ႔ထဲမွ ၁၉ ဦးမွာ အထူးၾကပ္မတ္ ကုသရန္ အတြက္ ေဆး႐ံုတင္ခဲ့ရသည္ဟု အဒါမာ၀ါျပည္နယ္ အေရးေပၚ စီမံ ခန္႔ခြဲေရးေအဂ်င္စီမွ ေဒါက္တာ မုိဟာမက္ အာမင္ႏူ ဆူေလမန္နီက Reuters သတင္းဌာနသုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ႏုိက္ဂ်ီးရီးယားစစ္တပ္က ၎တုိ႔မွာ ၿပီးခဲ့သည့္တစ္ပတ္ စေနေန႔က အာဒါမာ၀ါျပည္နယ္တြင္ ကင္းလွည့္ေနစဥ္ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ကေလးငယ္ ၂၆၀ ကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ထုိအထဲမွ အခ်ိဳ႕က စစ္တပ္ႏွင့္ ဘုိကုိဟရမ္တုိ႔ တုိက္ခုိက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားေနစဥ္ ၎တုိ႔၏ အုိးအိမ္မ်ားကုိ စြန္႔ခြာထြက္ေျပခဲ့ၾကၿပီး အခ်ိဳ႕မွာ ျပန္ေပးဆြဲခံခဲ့ရေသာ္လည္း ဘုိကိုဟရမ္တုိ႔၏ လက္မွ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ခဲ့သည္။

ႏုိက္ဂ်ီးရီးယားစစ္တပ္က ၿပီးခဲ့သည့္တစ္ပတ္ တနဂၤေႏြေန႔တြင္ ဘုိကုိဟရမ္အား အစားေသာက္ႏွင့္ ေလာင္စာဆီ ေထာက္ပံ့ေနသူ တစ္ဦးကုိ ဖမ္းဆီးခဲ့သည္ဟု ေၾကညာခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ႏုိင္ငံတကာ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္သည့္ Amnesty International ကမူ ႏုိက္ဂ်ီးရီးယား အေနာက္ပုိင္းအား သိမ္းပုိက္ အုပ္ခ်ဳပ္ခ်င္သည့္ ဘုိကုိဟရမ္တုိ႔ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ အစပုိင္းမွစ၍ ဖမ္းဆီးထားသူ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ မိန္းကေလးငယ္ အေရအတြက္မွာ ၂၀၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္ဟု ခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္ထားသည္။ အမ်ားစုမွာ ထမင္းခ်က္မ်ား၊ လိင္ကၽြန္မ်ား သုိ႔မဟုတ္ လူသားတံတုိင္းအျဖစ္ အသံုးျပဳခံခဲ့ရသည္။

ယခု လြတ္ေျမာက္လာခဲ့သူမ်ားတြင္ လြန္ခဲ့သည့္ တစ္ႏွစ္က ခ်ီဘြတ္ေဒသရွိ စာသင္ေက်ာင္းမွ ဖမ္းဆီးသြားသည့္ ေက်ာင္းသူ ၂၀၀ ေက်ာ္ မပါ၀င္ေသးေပး။ ထုိျပန္ေပးဆြဲမႈက ၆ ႏွစ္ၾကာ သူပုန္ထေနခဲ့သည့္ ဘုိကုိဟရမ္အဖြဲ႕အား တစ္ကမၻာလံုးမွ အာ႐ံုစုိက္လာခဲ့သည့္ ကိစၥျဖစ္သည္။

အူမာ႐ူကမူ ၎တုိ႔အုပ္စုမွာ ခ်ီဘြတ္မွ မိန္းကေလးမ်ားႏွင့္ အဆက္အသြယ္မရဟု ေျပာၾကားခ့ဲသည္။

အိမ္နီးခ်င္း ခ်ဒ္၊ ကင္မရြန္း၊ ႏုိင္ဂ်ာႏုိင္ငံတုိ႔မွ စစ္တပ္မ်ားႏွင့္အတူ ႏုိက္ဂ်ီးရီးယား တပ္ဖြဲ႕မ်ားမွာ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂ လအတြင္ ဘုိကုိဟရမ္မ်ားလက္မွ ပုိင္နက္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ျပန္သိမ္းႏုိင္ခဲ့သည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္တြင္ ဘုိကုိဟရမ္မွာ ၎တုိ႔၏ ၾသဇာကုိ ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏုိင္ငံ ထက္ ပုိႀကီးသည့္ ဧရိယာအထိ ျဖန္႔က်က္ႏုိင္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ဇန္န၀ါရီလက စတင္ ခဲ့သည့္ တန္ျပန္ေခ်မႈန္းမႈမ်ားက ၎တုိ႔အား ဆမ္ဘီဆာ သစ္ေတာအတြင္းသုိ႔ ေရာက္ရွိေစ ခဲ့သည္။ ႏုိက္ဂ်ီးယားစစ္တပ္က ဘုိကုိဟရမ္အဖြဲ႕မွာ ေခ်ာင္ပိတ္မိသြားၿပီဟု ယံုၾကည္ေနၿပီး ၎တုိ႔အား ရွင္းလင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈမွာ ေျမျမႇဳပ္မုိင္းမ်ားေၾကာင့္ ေႏွာင့္ေႏွးေနသည္။

မုိဟာမက္ ဘူဟာရီအား ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ႐ံႈးနိမ့္ၿပီးေနာက္ ေမလကုန္ပုိင္းတြင္ ရာထူးမွဆင္းေတာ့မည့္ သမၼတ ဂြဒ္လက္ ဂ်ိဳနသန္က ႏုိက္ဂ်ီးရီးယားမွာ အၾကမ္းဖက္ ေျခကုပ္ယူမႈ ကင္းစင္သည့္ ေဒသအျဖစ္ႏွင့္ အာဏာအား လႊဲအပ္ေပးသြားမည္ဟု ကတိျပဳခဲ့သည္။

ခ်စားမႈႀကီးမားျခင္းႏွင့္ ေျမာက္ဘက္ပုိင္းရွိ သူပုန္ထမႈကုိ ရွင္းလင္းရန္ မေဆာင္ရြက္ႏုိင္ျခင္းက ဂ်ိဳနသန္တစ္ေယာက္ ဘူဟာရီအား ႐ံႈးနိမ့္ခဲ့ရျခင္း အေၾကာင္းအရင္းလည္း ျဖစ္ေနေပသည္။

ref: Reuters
ေလးေမာင္ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ဘာသာျပန္ဆိုသည္။