ကမာၻခ်စ္ စိတ္ဓာတ္ႏွင့္ လူသား၀ါဒ

ဒီဇင္ဘာ ၃ ၊ ၂၀၁၅
ဂ်က္ဖရီတင္အုန္း ( ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသိုလ္ R.I.T)

လူႏွင့္တိရစာၧန္ကြဲျပားျခားနားျခင္းသည္ အသိဥာဏ္ပညာ၊ ဆင္ျခင္တံုတရားျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းႏွင့္အ က်ဳိး၊ အေကာင္းႏွင့္အဆိုး၊ အမွားႏွင့္အမွန္ကို ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားႏိုင္ေသာ စြမ္းအား၊ တိရစာၧန္တြင္ မရွိပါ။ လူတြင္ရွိသည္။

လူအခ်ိဳ႕တြင္ အယူအဆအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အေတြးအေခၚအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ဘာသာအယူ၀ါဒ၊ ဓေလ့ထံုးစံ၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာစကား အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လူရွိလွ်င္ ျပႆနာရွိေကာင္းရွိႏိုင္သည္။ ျပႆနာရွိလွ်င္၊ ဆင္ျခင္ဥာဏ္ႏွင့္ မေျဖရွင္းပဲ ေဒါသေရွ႕ထား၊ စိတ္လိုက္မာန္ပါ၊ ျပဳလုပ္မိပါက ရာဇ၀တ္မႈတစ္ခုခုကို က်ဴးလြန္မိေပမည္။ က်ဴးလြန္သူကို အေရးယူ အျပစ္ေပးႏိုင္ရန္၊ တရားဥပေဒရွိသည္။ က်ဴးလြန္သည့္ အမႈေပၚ မူတည္၍ ေငြဒဏ္၊ ေထာင္ဒဏ္၊ ေသဒဏ္ စသည္ျဖင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးအတြက္ က်ဴးလြန္သူတိုင္းကို အေရးယူ အျပစ္ေပးႏိုင္ရန္၊ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ တရားဥပေဒ ရွိၿပီးျဖစ္သည္။

ဥပေဒသည္ ႏိုင္ငံသားတို႔၏ အသက္အိုးအိမ္၊ စည္းစိမ္ကို ကာကြယ္ရာတြင္ “မဟာတံတိုင္းတစ္ခုသဖြယ္” ျဖစ္သည္။ အားကိုးရာ မိဘသဖြယ္ျဖစ္သည္။ ဥပေဒႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ သူရေရႊမန္း က “ဥပေဒရဲ႕အထက္မွာ ဘယ္သူမွ်မရွိေစရ” ဟူ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တရားေရး၀န္ထမ္းမ်ားအား မွာၾကားခဲ့ ဖူးသည္။

တရားဥပေဒသည္ အုပ္ခ်ဳပ္သူအစိုးရႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခံျပည္သူလူထုအေပၚ လႊမ္းမိုးမႈရွိရမည္။ ဩဇာသက္ ေရာက္မႈရွိရမည္။ အသက္၀င္မႈရွိရမည္။ ကမာၻေပၚတြင္ အင္အားအႀကီးဆံုးႏိုင္ငံတစ္ခုအေနျဖင့္၊ ကမာၻ အလယ္ ႏွစ္(၇၀)မွ် ဦးေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ေသာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ သမၼတ ဘစ္လ္ကလင္တန္သည္ အိမ္ျဖဴေတာ္ White House ၀န္ထမ္းေမာ္နီတာ လူ၀စ္စကီးဆိုသူ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ လိင္ကိစၥတရားစြဲ ခံရ၍သမၼတကိုယ္တိုင္ အာဏာရွိစဥ္အတြင္း တရားရုံးကို သြားခဲ့သည္။ ကမာၻ႕အင္းအားအႀကီးဆံုးႏိုင္ငံ
အေမရိကန္သမၼတႀကီးလည္း တရားရုံးေတာ္ကို ေလးစားသည္။ ဥပေဒကို ေလးစားသည္ကို ကမာၻ႔တလႊားႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ား အတုယူသင့္သည္။

ယဥ္ေက်းေသာႏိုင္ငံ၊ ယဥ္ေက်းေသာလူ႕အဖြဲ႕အစည္းတိုင္းသည္ တရားဥပေဒကို ေလးစားသည္။ တရား ဥပေဒ၏အကာအကြယ္ကို ရယူသည္။ တရားေရး၀န္ထမ္းမ်ားသည္လည္း၊ တရားစီရင္ရာ၌ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမၾကည့္ အာဏာ power ကိုမၾကည့္၊ တရားမွ်တမႈ (Justice) ကိုသာၾကည့္သည္။

အတိတ္ေဟာင္း၊ စနစ္ေဟာင္းမွ လူသားမ်ားသည္ “အင္အားသည္ အမွန္တရား” (Might is Right) ဟု လႊဲမွားစြာ လက္ခံယံုၾကည္ခဲ့ၾကသည္။ အင္အားရွိသူ၊ အာဏာရွိသူတို႔က၊ အင္အားခ်ိဳ႕တဲ့သူ အာဏာမဲ့သူ တို႔အေပၚ၊ အႏိုင္က်င့္၊ ဗိုလ္က်၊ လုယက္တိုက္ခိုက္၊ သိမ္းပိုက္ရာမွ၊ အရသာေတြ႕သြားကာ ပေဒသရာဇ္စ နစ္၊ အာဏာရွင္စနစ္တို႔ ကမာၻတလႊားေပၚေပါက္ခဲ့ၾကသည္။

ယေန႕ကမာၻေပၚတြင္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၃၀ ေက်ာ္ရွိသည္။ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၀၀ နီးပါးရွိ သည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေသာႏိုင္ငံမ်ားတြင္ စစ္အာဏာရွင္မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ တိုင္းျပည္မ်ား မပါသေလာက္ ျဖစ္သည္။ ဥပမာျပရလွ်င္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံ၊ က်ဴးဘားႏိုင္ငံႏွင့္ ဇင္ဘာေဘြ၊ ဆူဒန္ စသည့္ႏိုင္ငံမ်ားကို ေလ့လာေတြ႕ရွိႏိုင္သည္။

ကမာၻ႕ Media မ်ား၏ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ကမာၻ႕ျပည္သူလူထုသည္ လူထုကိုအေျခခံေသာ လူထုကတင္ ေျမွာက္ေရြးေကာက္ေသာ ဒီမိုကေရစီစနစ္အရသာကို ျမည္းစမ္းမိၾကသည္။ လိုလားေတာင့္တ လာၾကသည္။ ထို႕ေၾကာင့္လည္း အဖိႏွပ္ခံ ကမာၻတ၀န္းမွ ျပည္သူလူထုသည္ အသက္ေသြး၊ ေခၽြးတို႔ကို စြန္႔လႊတ္ အနစ္နာခံကာ၊ ဒီမိုကေရစီ ပန္းတိုင္အတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကသည္။

ဒီမိုကေရစီစနစ္တြင္ “အမွန္တရားသည္ အင္အား” (Right is Might) ျဖစ္သည္။ လူျဖဴ၊ လူမဲ၊ ဘာသာအယူ၀ါဒ၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ မည္မွ်ပင္ ကြဲျပားျခားနားပါေစ လူထုေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ “အသည္းၾကားက မဲတစ္ျပား” သည္ အေရးပါလာသည္။ သက္ဆိုင္ရာဒီမိုကရက္တစ္ အစိုးရမ်ားသည္၊ ျပည္သူလူထု၏ဆႏၵကို အေလးထားရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဥာဏ္နီ၊ ဥာဏ္နက္၊ ကလိမ္ကက်စ္၊ ဥာဏ္ဆင္သံုးၿပီး မဲလိမ္၊ မဲခိုး၊ ႀကိဳတင္မဲ စသည္ျဖင့္ လူထု၏ဆႏၵကို ဥပကၡာျပဳကာ၊ လူထု၏ခံုကို အေခ်ာင္လုထိုင္ခ်င္သူ၊ ထင္ရာစိုင္း ရာဇ၀င္ရုိင္းေအာင္ ျပဳလုပ္ေနသည့္ အာဏာရွင္မ်ားလည္း၊ ကမာၻတ၀န္းမွာ က်န္ေနေသးသည္။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လတြင္၊ ဇင္ဘာေဘြ အာဏာရွင္ ေရာဘတ္မူဂါဘီ၏အတြင္းေရးမ်ားကို လူမႈေရးကြန္ရက္ Facebook ေပၚတြင္ ေဖာ္ထုတ္တင္ျပမႈေၾကာင့္၊ ထိုအာဏာရွင္ႀကီးသည္ အႀကီးအက်ယ္ေဒါသအိုးေပါက္ကြဲကာ Post တင္သူအား ေဖာ္ထုတ္ေပးႏိုင္သူအား ဆုေငြ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃ သိန္းေပးမည္ဟု ဆုေငြထုတ္ခဲ့သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အာဏာရွင္မ်ားသည္ Media ကိုေၾကာက္ၾကသည္။ ဥာဏ္နီ၊ ဥာဏ္နက္ မီးကုန္ယမ္းကုန္သံုး၍ Media ကိုထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားၾကသည္။

Media ေၾကာင့္လည္း ၎တို႔၏ အဓမၼလုပ္ရပ္သည္ “ဘူးေပၚသလို” ေပၚခဲ့သည္။ ယေန႔လူထုသည္ Media ကိုအားေပးသည္။ အားကိုးသည္။ Media သည္လူထုအတြက္ နားမ်က္စိ ျဖစ္လာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္းMedia ကို ႏိုင္ငံ၏စတုတၳမ႑ိဳင္ ဟုတင္စားေျပာဆိုၾကျခင္းျဖစ္သည္။ Media ေၾကာင့္ ယေန႔ကမာၻႀကီး သည္ ရြာပံုစံ (Globalization) ျမင္လာရသည္။

ကမာၻေပၚရွိ ဘာသာတရားမ်ားကို ေစ့ေစ့စပ္စပ္ေလ့လာၾကည့္လွ်င္ မည္သည့္ဘာသာတရားကမွ် အစြန္းေရာက္သူမ်ား (Extremists)၊ အၾကမ္းဖက္သူမ်ား (terrorists)ကို လံုး၀အားေပးျခင္း မရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ဘာသာတရားတိုင္းသည္ ယံုၾကည္သူတိုင္းကို လိမၼာယဥ္ေက်းေအာင္ အက်င့္စာရိတၱေကာင္းမြန္ေအာင္ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတို႔ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေအာင္ သင္ၾကားေပးသည္။ မယုတ္၊ မလြန္၊ အလယ္၊ အလတ္ လမ္းစဥ္သည္ ေလာကလူအားလံုးအတြက္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေၾကာင္းကို သင္ၾကားေပးသည္။

လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးမွာ အစြန္းေရာက္လွ်င္ လူ႔ေဘာင္အဖြဲ႕အစည္း၏ အျပင္ဖက္ကို ေရာက္သြားတက္သည္။ လူမ်ိဳးစြဲ ဘာသာစြဲ အစြန္းေရာက္မိႈင္းမိေနသူမ်ားသည္ “စိတ္ေရာဂါေ၀ဒနာရွင္မ်ားႏွင့္ တူသည္”ဟု ကမာၻေက်ာ္ အေမရိကန္စိတ္ပညာပါရဂူတစ္ဦးက မိန္႔ဆိုခဲ့ဖူးသည္။ ထိုသူမ်ားကို ဘာသာေရး၊ ႏိုင္ငံေရး”အဆိပ္မိႈင္းမ်ား” သြတ္သြင္းရန္ အလြန္လြယ္ကူသည္။ ထိုသူမ်ားသည္ ထိလြယ္၊ ရွလြယ္၊ ခံစားလြယ္တက္ၿပီး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းစဥ္ႏွင့္ ကင္းေ၀းတတ္သည္ဟု ထိုပညာရွင္ႀကီးက မွတ္ခ်က္ခ် ေျပာဆိုခဲ့ပါသည္။

ကမာၻေပၚတြင္ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အစည္းအေ၀းမ်ား၊ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိသည့္အနက္ေစ့စပ္၊ ေဆြးေႏြး၊ အေျဖရွာသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားသည္ အခ်ိန္အၾကာဆံုးပြဲစဥ္ ျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႔ရမည္။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ အေလ်ာ့၊ အတင္း၊ အေပး၊ အယူျဖင့္သာ  “ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပန္းတိုင္” ကို ေရာက္ႏိုင္သည္။ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန္မာန၊ အတၱစိတ္မ်ား ပါ၀င္လာပါက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစမည္။

ယေန႔ကမာၻေပၚတြင္ လူဦးေရ သန္းေပါင္း ၇၀၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္။ လူမ်ိဳးေပါင္း ၅၀၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္။ ဘာသာစကားေပါင္း ၆၀၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္။ အေရွ႕ေတာင္ အာရွတြင္ လူဦးေရ အမ်ားဆံုး သန္း ၂၀၀ ေက်ာ္ ရွိသည့္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံတြင္ ေျပာဆိုသံုးစြဲသည့္ ဘာသာစကား ၂၅၀ ေက်ာ္ရွိသည္ကို ေထာက္ရႈလွ်င္ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္ေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာ ေနထိုင္လ်က္ရွိသည္ သိႏိုင္သည္။

B.B.C အသံလႊင့္ဌာန၏ မွတ္တမ္းအရ ကမာၻ႔လူဦးေရ၏ သန္းေပါင္း ၂၀၀၀ ေက်ာ္သည္ ခရစ္ယာန္ဘာသာကို သက္၀င္ယံုၾကည္ၾကသည္။ သန္းေပါင္း ၁၆၀၀ ေက်ာ္သည္ အစၥလာမ္ဘာသာကို သက္၀င္ယံုၾကည္ၾကသည္။ သန္းေပါင္း ၈၀၀ ေက်ာ္သည္ ဟိနၵဴဘာသာကို သက္၀င္ယံုၾကည္သည္။ သန္းေပါင္း ၅၀၀ ေက်ာ္သည္ ဗုဒၶဘာသာကို သက္၀င္ယံုၾကည္ၾကသည္။ မည္သည့္ဘာသာကိုမွ် သက္၀င္ယံုၾကည္ျခင္းမရွိသည့္သူေပါင္း သန္း ၈၀၀ ေက်ာ္ ရွိသည္။ ဂ်ဴးဘာသာ၊ ဆစ္ခ္ဘာသာ၊ ဂ်ိန္းဘာသာ၊ ကြန္ျဖဴးရွပ္၀ါဒႏွင့္ နတ္ကိုးကြယ္သည့္သူမ်ားလည္း ဒုနဲ႔ေဒးရွိသည္။

လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ ရိုးရာအစဥ္အလာ ယဥ္ေက်းမႈ မတူကြဲျပားျခင္း (Diversity) ကို “ငါႏွင့္မတူ ငါ့ရန္သူ” ဟု မ်က္မွန္စိမ္းတပ္ ၾကည့္ေနမည့္အစား “မတူကြဲျပားျခားနားျခင္းကို” အင္အားတစ္ရပ္ အလွအပတစ္ရပ္၊ ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာတစ္ခုအေနႏွင့္ အသံုးခ်သင့္ပါတယ္ဟု ၂၀၁၂ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ခ်စ္ၾကည္ေရးအလည္အပတ္ေရာက္ရွိစဥ္ အေမရိကန္သမၼတ ဘာရက္အိုဘားမားက ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္ခန္းမတြင္ သမိုင္း၀င္ မိန္႔ခြန္းတစ္ခုႃမြက္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ ထိုအခမ္းအနားကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘယ္ဆုရွင္ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ သီတဂူ ဆရာေတာ္ႀကီး ေဒါက္တာ အရွင္ညာနိသရ၊ “၈၈” မ်ိဳးဆက္ပြင့္လင္း လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတို႔ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။

လူတစ္ေယာက္တြင္ လက္ေခ်ာင္းငါးမတူကြဲျပား၊ ပံုသ႑ာန္ရွိေနျခင္းသည္ လက္ေတြ႕တြင္ အသံုးတည့္ျခင္းကိုျဖစ္ေစသည္။ သဘာ၀က်သည္။ အဓိပၸါယ္ရွိသည္။ “ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ စမ္းေရေအးေအးကို ေသာက္သံုးလိုလွ်င္ ကမာၻျပည္သူလူထုသည္ လူသား၀ါဒ(Humanism) ကို က်င့္သံုးေဆာက္တည္ရမည္။ လူသား၀ါဒဟူသည္ ေလာကတြင္ လူကို လူလိုျမင္၊ လူလူခ်င္း တန္ဖိုးထားဆက္ဆံသည့္ လမ္းစဥ္ျဖစ္သည္။ႏိုဘယ္ဆုရွင္ ကမာၻေက်ာ္ ရူပေဗဒပညာရွင္ႀကီး ပါေမာကၡ အိုင္းစတိုင္းက “အၾကမ္းဖက္ျခင္းသည္ အၾကမ္းဖက္ျခင္းကို ျဖစ္ေစသည္။” (Violence breeds Violence) ဟု ေျပာခဲ့ဖူးသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ေနရာေဒသတစ္ခုတြင္ မတူကြဲျပားျခားနားသည့္ လူမ်ား ထာ၀ရအတူ ယွဥ္တြဲေနထိုင္လိုလွ်င္တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦးျပင္ပ ပေရာဂမ်ား၊ ေသြးထိုးလႈံ႕ေဆာ္မႈမ်ား၊ သံသယမ်ားကို အသိႏွင့္ယွဥ္ၿပီး လက္ခံရမည္။ ဘာသာအယူ၀ါဒ၊ ဓေလ့ထံုးစံမတူကြဲျပားသူမ်ား အခ်င္းခ်င္း ပြင့္လင္းမႈရွိရမည္။ နားလည္မႈရွိရမည္။ အျပန္အလွန္ ေလးစားခ်စ္ခင္မႈရွိရမည္။ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ေရးပြဲမ်ား၊ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပျခင္း၊ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား ဦးေဆာင္၍ လူထုတရားပြဲမ်ားကို စုေပါင္းက်င္းပျခင္းသည္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈကို ျဖစ္ေစၿပီး ဘာသာေရး ပဋိပကၡမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္သည္။

“သည္းခံခြင့္လႊတ္ျခင္းသည္ နိဗၶာန္၏ ေသာ့ကိုပိုင္ဆိုင္ျခင္း “(Patience is the key of paradise) ျဖစ္ သည္။ အေကာင္းဆံုးေသာ ကလဲ့စားေခ်ျခင္းသည္ သည္းခံခြင့္လႊတ္ျခင္း (The best revenge is forgiveness) ျဖစ္သည္ဟူေသာ ဘာသာေရး အဆံုးအမမ်ားသည္ ကမာၻႀကီးကို ၿငိမ္းခ်မ္းေစေသာၿငိမ္းခ်မ္းေရး တရားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတရားမ်ားကို လက္ကိုင္ထားၿပီး၊ လူသားအခ်င္းခ်င္း၊လူသား ၀ါဒကို က်င့္သံုးမည္။ လူပီသေအာင္ ေနထိုင္ၾကမည္။ “မိမိေၾကာင့္ ကမာၻႀကီး၏ ေရ၊ ေျမ၊ ေလ၊ေတာ၊ ေတာင္၊ သဘာ၀အလွတရားမ်ား (Natural Beauty) ဘယ္ေတာ့မွ မပ်က္စီးေစရ” ဟူေသာ စိတ္ဓာတ္မ်ိဳး ကမာၻခ်စ္စိတ္ဓာတ္ (Global spirit) လူတိုင္းရင္မွာ ထားႏိုင္လွ်င္၊ ကမာၻႀကီးကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနေသာ အစြန္းေရာက္၀ါဒ (Extremism) အၾကမ္းဖက္၀ါဒ (Terrorism) မ်ား အေႏွးႏွင့္ အျမန္ပေပ်ာက္သြားၿပီး၊ သာယာ၀ေျပာေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာကမာၻႀကီးတစ္ခုကို မုခ်ဧကန္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ေပမည္။

ေဆာင္းပါးရွင္ ဂ်က္ဖရီတင္အုန္း ( ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသိုလ္ R.I.T) ေပးပို႔လာသည့္ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါသည္။