IS ကုိ လက္နက္ေတြ ဘယ္သူေထာက္ပံ့ေနလဲ

ဒီဇင္ဘာ ၈၊ ၂၀၁၅
M-Media

– အီရတ္နဲ႔ ဆီးရီးယားမွာ IS အဖြဲ႕ရဲ႕ အၾကမ္းဖက္လႈပ္ရွားမႈကုိ အဲဒီအဖြဲ႕ကုိ တုိက္ခုိက္မယ္လုိ႔ ဆုိထားတဲ့ ႏုိင္ငံေတြက လက္နက္ေတြ သြယ္၀ုိက္ေထာက္ပံ့ေပးျခင္းအားျဖင့္ ကူညီေနတယ္လုိ႔ ႏုိင္ငံတကာ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Amnesty International က အဂၤါေန႔မွာထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

Taking Stock: The arming of Islamic State ဆုိတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ အဲဒီအစီရင္ခံစာမွာ ဒီလုိ ေဖာ္ျပလုိက္တာျဖစ္ၿပီး ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က အေမရိကန္ဦးေဆာင္တဲ့ အီရတ္က်ဴးေက်ာ္စစ္ကလည္း ဒီအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ကုိ လက္နက္ေတြ တစ္ပံုတစ္ပင္ ရရွိေစခဲ့တယ္လုိ႔ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။

IS အဖြဲ႕ဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ လက္နက္ခဲယမ္းေတြကို အီရတ္စစ္တပ္ရဲ႕ လက္နက္တုိက္ေတြကုိ ၀င္စီးရာကေန ရရွိထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တုိက္ပြဲေတြ၊ အီရတ္စစ္တပ္ရဲ႕ အညံ့ခံမႈနဲ႔ တရားမ၀င္ကုန္သြယ္မႈေတြကေန တစ္ဆင့္လည္း သူတုိ႔ဟာ လက္နက္ေတြ ရရွိခဲ့ၿပီး သူတုိ႔အတြက္ လက္နက္ခဲယမ္းဟာ ဖူဖူလုံလံု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ အီရတ္ရဲ႕ ဒုတိယအႀကီးဆံုး မူဆုိးလ္ၿမိဳ႕ကုိ IS က သိမ္းပုိက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ပုိင္း အီရတ္စစ္တပ္ရဲ႕ လက္နက္တုိက္ေတြကေန အေမရိကန္က ထုတ္လုပ္တဲ့လက္နက္ေတြ စစ္ဘက္ဆုိင္ရာယာဥ္ေတြ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာထုတ္ လက္နက္ေတြကုိ IS က အံုနဲ႔က်င္းနဲ႔ ရရွိခဲ့တယ္လုိ႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ကေတာ့ သူတုိ႔ လုယက္ရရွိထားတဲ့ အဲဒီလက္နက္ေတြကုိ ကုိင္ၿပီး စစ္ေရးျပတာကုိ ဆုိရွယ္မီဒီယာေတြမွာေတာင္မွ လႊင့္တင္လုိက္ပါေသးတယ္။

“အီရတ္ကုိ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ လက္နက္ေတြ အဆီးအတားမရွိ စီး၀င္ခဲ့တာဟာ IS အဖြဲ႕က အဲဒီေဒသေတြကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္တဲ့အခါ သေဘာပါလာခဲ့ၿပီး သူတုိ႔ေတြဟာ အ႐ုပ္ဆုိင္ထဲက ကေလးေတြလုိ ျမဴးထူးၾကပါေတာ့တယ္။ ယူေကအပါအ၀င္ အျခားႏုိင္ငံေတြက အမႈမွတ္အမွတ္မဲ့ တင္ပုိ႔ေပးလုိက္တဲ့ လက္နက္ေတြက IS လက္ထဲမွာ အဆံုးသတ္သြားတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္အလက္ဟာ လက္ရွိ လက္နက္ေရာင္း၀ယ္မႈ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကုိ ရပ္တန္႔ဖုိ႔ အေၾကာင္းျပခ်က္ေကာင္း ျဖစ္သင့္ပါတယ္” လုိ႔ ယူေက Amnesty အဖြဲ႕ရဲ႕ လက္နက္အစီအစဥ္ဆုိင္ရာ ဒါ႐ုိက္တာျဖစ္သူ အုိလီဗာ စပရာဂူးက ဆုိပါတယ္။

“အႏၱရာယ္ေတြကုိ ပုိၿပီး ဂ႐ုတစ္စုိက္ တြက္ဆသင့္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြကုိ မီးေလာင္ရာ ေလပင့္ေပးမယ့္ လက္နက္ေရာင္းခ်မႈေတြကုိ တားဆီးဖုိ႔ မေဆာင္ရြက္ခင္ အဆုိးဆံုးအေျခအေနႀကီးကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေစာင့္မေနသင့္ပါဘူး”

IS ရဲ႕ လက္နက္တုိက္ထဲက လက္နက္ေတြထဲမွာ လူက အလြယ္ထိန္းခ်ဳပ္လုိ႔ရတဲ့ ေလေၾကာင္းရန္ကာကြယ္ေရးစနစ္ MANPADSေတြ၊ ပဲ့ထိန္း တင့္ဖ်က္ဒံုးက်ည္ေတြ၊ လက္နက္တပ္ တုိက္ပြဲ၀င္ယာဥ္ေတြ၊ ႐ုရွားနဲ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ထုတ္လုပ္တဲ့ ကာလာရွင္ေကာ့ဗ္ ႐ုိင္ဖယ္မ်ိဳးစံု၊ အေမရိကန္ထုတ္ M16 ႐ုိင္ဖယ္ေတြနဲ႔ Bushmaster လက္နက္ေတြ ရွိေနပါတယ္။

“IS လုိ႔ေခၚတဲ့ လက္နက္ကုိင္အုပ္စုဟာ အမ်ိဳးအမ်ိဳးအဖံုဖံုေသာ လက္နက္ေတြကုိ အသံုးျပဳႏုိင္ေနတာက ပစ္စလတ္ခတ္ လက္နက္ေရာင္း၀ယ္မႈဟာ ဒီလုိ ႀကီးမားတဲ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြကုိ ျဖစ္ေစတတ္ပါလားဆုိတဲ့ အေကာင္းဆံုးေသာ ဥပမာ တစ္ရပ္ပါပဲ” လုိ႔ Amnesty International က လက္နက္ထိန္းခ်ဳပ္မႈ၊ လုံၿခံဳေရးနဲ႔ လူ႕အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ သုေတသနပညာရွင္ ပက္ထရစ္ ၀ီလ္ကန္က ဆုိပါတယ္။

“ညံ့ဖ်င္းတဲ့စည္းမ်ဥ္းဥပေဒေတြ၊ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ စုႏွစ္ေတြအတြင္းမွာ အီရတ္ႏုိင္ငံကုိ လက္နက္အဆီးအတားမရွိ စီးဆင္းမႈေတြကုိ ေစာင့္ၾကည့္အကဲျဖတ္မႈ လစ္ဟာတာေတြက IS နဲ႔ အျခားလက္နက္ကုိင္အုပ္စုေတြ မႀကံဳစဖူး လက္နက္အင္အားကုိ ရရွိေစခဲ့ပါတယ္” လုိ႔ သူက ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အေမရိကန္ေတာ့ ယခင္ကအမွားေတြကေန ရရွိခဲ့တဲ့ သင္ခန္းစာေတြကုိ နာယူမယ့္ပံု မေပၚေသးပါဘူး။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အၾကားမွာ အေမရိကန္ဟာ အီရတ္အစုိးရနဲ႔ ေဒၚလာဘီလီယံနဲ႔ခ်ီ လက္နက္ေရာင္းခ်မႈ စာခ်ဳပ္ေတြ ခ်ဳပ္ဆုိခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ေဒၚလာ သန္း ၅၀၀ တန္ဖုိးရွိတဲ့ လက္နက္ငယ္ေတြနဲ႔ ခဲယမ္းေတြကုိ အီရတ္ကုိ ေပးပုိ႔ခဲ့ပါတယ္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာမွာ အေမရိကန္ကြန္ဂရက္ဟာ အာဖဂန္၊ အီရတ္နဲ႔ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံေတြလုိ ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္ေတြက စစ္ပြဲေတြအတြက္ ေဒၚလာ ဘီလီယံ ၆၀ ေထာက္ပ့ံေပးဖုိ႔အဆုိကုိ အတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ အလယ္အလတ္သူပုန္ေတြကုိ ေလ့က်င့္ေပးဖို႔ ေဒၚလာ သန္း ၅၀၀ ေလာက္ကုန္ၾကမယ့္ အစီအစဥ္တစ္ခုမွာ လက္တစ္ဆုပ္စာေလာက္သာ လူလူသူသူ ျဖစ္လာတာကလြဲလုိ႔ အစီအစဥ္ အလုပ္မျဖစ္တဲ့အခါမွာေတာ့ အိမ္ျဖဴေတာ္ဟာ ေျခမကုိင္မိ လက္မကုိင္မိ ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။

ဒီထက္ပုိဆုိးတာက အလတ္လတ္သူပုန္ေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕လက္နက္ေတြကုိ အလ္-ႏူဆရာတပ္ဦးလုိ အဖြဲ႕ေတြကုိ လက္လႊဲခဲ့ၿပီး ဆီးရီးယားကုိ ျဖတ္ေက်ာ္သြားခဲ့တဲ့ အခါမွာေတာ့ အေမရိကန္က ေလ့က်င့္ေပးထားတဲ့ အဲဒီသူပုန္ေတြရဲ႕ လက္နက္ေတြဟာလည္း အၾကမ္းဖက္အုပ္စုေတြလက္ထဲကုိ ေရာက္ရွိသြားခဲ့ျပန္ပါတယ္။

“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ အလ္-ကုိင္းဒါးလုိ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ကုိ အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ ကူညီေနသလုိမ်ား၊ အားေပးေနသလုိမ်ား ျဖစ္ေနမလားဆုိၿပီး ေစာေစာပုိင္းကတည္းက စုိးရိမ္မႈေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ စုိးရိမ္မႈက တကယ္ျဖစ္လာတာကုိ ေတြ႕ရေတာ့ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိပါတယ္” လုိ႔ ကြန္နက္တီကတ္ျပည္နယ္က ဒီမုိကရက္ပါတီ၀င္တစ္ဦးျဖစ္သူ ခရစ္ မာဖီက ေျပာပါတယ္။

အေမရိကန္ Amnesty International အဖြဲ႕က အေရွ႕အလယ္ပုိင္းနဲ႔ ေျမာက္အာဖရိကဆုိင္ရာ အသိပညာေပးအဖြဲ႕ ဒါ႐ုိက္တာျဖစ္သူ ဆန္ဂ်ီးဗ္ ဘာရီကလည္း ဒီလုိပဲ ေ၀ဖန္ခဲ့ပါတယ္။

“IS လက္နက္ကုိင္တပ္ဖြဲ႕ကုိ အားနည္းေစဖုိ႔ ေခ်မႈန္းပစ္ဖုိ႔ ဒေရာေသာပါး ေဆာင္ရြက္မႈမွာ အုိဘားမားအစုိးရဟာ ႏိုင္ငံတကာ လူ႕အခြင့္အေရး ၀တၱရားေတြကုိ နင္းေျခမပစ္ဖုိ႔ လုိပါတယ္” လုိ႔ ဘာရီက ဆုိၿပီး ဒီလုိ မဆင္မျခင္ လုပ္ေဆာင္မႈဟာ အီရတ္နဲ႔ ဆီးရီးယားတုိ႔မွာ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကုိ အႀကီးအက်ယ္က်ဴးလြန္ေနတဲ့ လက္နက္ကုိင္အုပ္ိစုေတြရဲ႕လက္ထဲကုိ လက္နက္ေတြပုိၿပီး ေရာက္သြားေစဖုိ႔ လမ္းဖြင့္ေပးလုိက္တာလုိ႔ မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့ပါတယ္။

Ref: RT