လင္းႏုိ႕မွ ကူးစက္သည့္ ဗုိင္းရပ္စ္ပိုးမွာ အာဖရိကအေနာက္ပိုင္းတြင္ ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈအျမင့္ဆုံး ျဖစ္ေန

ဇန္န၀ါရီ ၆၊ ၂၀၁၅
M-Media

– အာဖရိကႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွတုိ႕တြင္ လင္းႏုိ႕မွလူသုိ႕ကူးစက္တတ္သည့္ ဗုိင္းရပ္စ္ပိုးကူးစက္မႈ အႏၱရာယ္အျမင့္မားဆုံးျဖစ္ေနျပီး ေသေစႏုိင္ေလာက္သည့္ ေရာဂါအသစ္မ်ား ေပၚထြက္လာႏုိင္သည္ဟု သိပၸံပညာရွင္မ်ားက ယမန္ေန႔တြင္ သတိေပးေျပာၾကားလုိက္သည္။

အဆုိပါဗုိင္းရပ္စ္မွ ျဖစ္ပြားသည့္ ေရာဂါမ်ား၏ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔ကို zoonotic events ဟု ေခၚဆုိကာ တိရစၧာန္မ်ားမွ တဆင့္ လူသုိ႕ကူးစက္တတ္ၿပီး အထူးသျဖင့္ လင္းႏုိ႕မ်ားသည္ zoonotic ဗုိင္းရပ္စ္အမ်ားအျပား သယ္ေဆာင္ႏိုင္သည္ဟု သိရသည္။

ေခြး႐ူးျပန္ေရာဂါ၊ အီဘုိလာ၊ ဆားစ္၊ မားစ္ စသည့္ေရာဂါတုိ႔မွာ အလြန္ေသးငယ္ေသာ သတၱ၀ါမ်ားမွ ျမစ္ဖ်ားခံလာသည္ဟု သံသယရွိေနၾကၿပီး အာနာဂတ္တြင္ မခန္႔မွန္းႏုိင္သည့္ ကပ္ေရာဂါမ်ားလည္း ထပ္မံ ျဖစ္ပြားႏုိင္သည္။

လန္ဒန္သိပၸံဆုိင္ရာ တကၠသုိလ္ (UCL)၊ လန္ဒန္ႏွင့္ အီဒင္ဘာ့ဂ္တကၠသုိလ္၏ သတၱေဗဒအဖြဲ႕အစည္းရွိ သိပၸံပညာရွင္မ်ားက ကူးစက္မႈျမင့္မားသည့္ ေဒသမ်ားအတြင္း ျဖန္႔က်က္သုေတသနျပဳရန္ ရည္ရြယ္ထားျပီး ေဒသအတြင္းေတြ႕ရွိရသည့္ လင္းႏုိ႕ဗုိင္းရပ္စ္အေျမာက္အမ်ားအပါအ၀င္ လူဦးေရတုိးပြားလာျခင္းႏွင့္ အသားစားရန္အတြက္ လင္းႏုိ႕မ်ားဖမ္းယူျခင္း စသည့္အခ်က္အလက္မ်ားအေပၚ ေလ့လာသုံးသပ္သြားမည္ျဖစ္သည္။

UCL ၏ ေဂဟေဗဒႏွင့္ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမႈဆုိင္ရာ ဥကၠဌျဖစ္သူ ကိတ္ဂ်ဳန္းစ္က သူမ၏ အဖြဲ႕မွာ ပထမဦးဆုံးအေနျဖင့္ ေရာဂါျပန္႕ပြားသည့္ေဒသမ်ားကုိ ေျမပံုျဖင့္ ခ်ျပခဲ့ၿပီး ထုိေျမပံုအရ လူႏွင့္ လင္းႏုိ႕ထိေတြ႕မႈမ်ားသည့္ ေနရာမ်ားကုိ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။ အာဖရိကမွာ လင္းႏုိ႕ဗုိင္းရပ္စ္မ်ိဳးကြဲမ်ားအတြက္ ျပန္႕ႏွံ႕ရာရင္းျမစ္တစ္ခု ျဖစ္ကာ ေတာင္အေမရိကသည္ ကူးစက္မႈအမ်ားဆုံး ခံစားရသည့္ ေနရာမ်ား ျဖစ္ေနသည္။

“ေျမပုံတစ္ခုခ်င္းစီကို ေပါင္းစပ္ျခင္းအားျဖင့္ ေဒသအသီးသီးမွာ လင္းႏုိ႔ကေန ဗိုင္းရပ္စ္ပုိးေတြ လူသုိ႕ကူးစက္မႈေတြကို အလုံးစုံေဖာ္ျပႏုိင္တဲ့ ကမၻာလုံးဆုိင္ရာ ရုပ္ပုံကားခ်ပ္တစ္ခုကို ဖန္တီးႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု သူမက ေျပာသည္။

ဂ်ဳန္းႏွင့္ လက္တြဲလုပ္ကိုင္သူ PhD ေက်ာင္းသားတစ္ဦးျဖစ္သည့္ လုိင္ယမ္ဘရီယာလီက လင္းႏုိ႕မွလူသုိ႕ဗုိင္းရပ္စ္ပိုးကူးစက္ျခင္းမွာ လူဦးေရ အဆမတန္ မ်ားျပားလာျခင္းႏွင့္ ေတာရိုင္းတိရစၧာန္မ်ားရွိသည့္ သစ္ေတာမ်ားတြင္ ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းမ်ား က်ယ္ျပန္႕လာျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“အဲ့ဒီေဒသေတြမွာရွိတဲ့ လူေတြဟာ လင္းႏို႔ေတြကို အသားစားဖုိ႕ အမဲလုိက္ေလ့ရွိျပီး ကိုယ္တြင္းအရည္ေတြနဲ႕ထိေတြ႕ျခင္း၊ လင္းႏုိ႕သားကို မက်က္တက်က္ စားသုံးျခင္းကေန ေရာဂါကူးစက္ႏုိင္တယ္ဆုိတာကိုလည္း သတိမျပဳမိၾကပါဘူး” ဟု ၎က ေျပာသည္။

Ref: Reuters