ျပည္ျမန္မာသံဃာအေရး ရတက္မေအး

ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၆၊ ၂၀၁၆
M-Media

ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီအုပ္စု မဘသအဖြဲ႕မွ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ သံဃာမ်ား၏စုစည္းမႈကို ၂၀၁၅ ေအာက္တိုဘာ ၄ ရက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ သု၀ဏၰအားကစားရံုးတြင္း၌ ေတြ႕ရစဥ္ (ဓာတ္ပံု – ၿဖိဳးေမာင္ေမာင္၊ AFP)

– ႏႈတ္သရမ္းသည္ဟု ေက်ာ္ၾကားေနေသာ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီဘုန္းႀကီးက NLD အစိုးရအဖြဲ႕အား ၎တို႔၏ အခရာအက်ဆံုးျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးကိစၥတစ္ရပ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ပုတ္ခတ္သတိေပးခ်က္တစ္ရပ္ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္သစ္ မက်င္းပမီ ရက္အနည္းငယ္အလိုတြင္ အစြန္းေရာက္အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီ ဘုန္းေတာ္ႀကီးျဖစ္ေသာ ဦး၀ီရသူက မၾကာမီတက္ေရာက္လာေတာ့မည့္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ အစိုးရသစ္သို႔ တင္းမာေသာေလသံျဖင့္ သတိေပးခ်က္တစ္ရပ္ ထုတ္ျပန္လိုက္သည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးကို မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသားတို႔မွ မုဒိန္းက်င့္သတ္ျဖတ္သည့္အေၾကာင္း ရိုက္ကူးထားေသာ ဗီဒီယိုအား သူ၏ ေဖ့စ္ဘြတ္စာမ်က္ႏွာေပၚ တင္ခဲ့သည္။ ယင္းျဖစ္ရပ္သည္ ရခိုင္ျပည္နယ္တစ္ခြင္ လူမ်ဳိးေရးေသြးေခ်ာင္းစီးမႈ ပဋိပကၡကို ေမာင္းျဖဳတ္ေပးခဲ့သည္။ ၎ေနာက္ အလားတူျဖစ္စဥ္မ်ားက မိတၳီလာ၊ မႏၲေလးႏွင့္ လာရိႈးၿမိဳ႕မ်ား၌ ဆင့္ကဲေပၚေပါက္ခဲ့သည္။

“အေမွာင္ဖံုးလႊမ္းေသာ ေန႔ရက္” အမည္ရိွ ယင္းဗီဒီယိုအပိုင္းမွာ ကာလရွည္အခ်ိန္ယူရိုက္ကူးထားေသာဗီဒီယို၏ အျမည္းသေဘာမွ်သာျဖစ္ၿပီး၊ NLD အစိုးရ တာ၀န္ယူမည့္ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေနာက္ပိုင္းမွ ထုတ္ေ၀ျဖန္႔ခ်ိမည္၊ အမ်ဳိးဘာသာသနာကာကြယ္ေရးသာ ထိပ္တန္းဦးစားေပးအဆင့္ျဖစ္ေၾကာင္း NLD အစိုးရအား ျပသရန္ ထုတ္လုပ္ျခင္းျဖစ္သည္၊ သူ၏ဗီဒီယိုကလစ္မွာ ေဖ့စ္ဘြတ္ေပၚတြင္ ေခတၱမွ်သာ တင္ခြင့္ရလိုက္ေသာ္လည္း ဗီဒီယိုအျပည့္အစံုျဖန္႔ခ်ိေရးႀကိဳးပမ္းမႈကို လက္ေလွ်ာ့လိမ့္မည္ မဟုတ္ဟု ဦး၀ီရသူက သူ၏ေဖ့စ္ဘြတ္စာမ်က္ႏွာမွ ဆိုသည္။

ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁ ရက္ေႏွာင္းပိုင္းက အဆိုပါဗီဒီယိုကလစ္သည္ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းစံႏႈန္းမ်ားကို ခ်ဳိးေဖာက္ေနျခင္းေၾကာင့္ ေဖ့စ္ဘြတ္က ဖယ္ရွားခဲ့သည္။ ယင္းကဲ့သို႔ စနစ္တက် အခ်ိန္ကိုက္ထုတ္လႊင့္မႈမွာ NLD အစိုးရမွ ရင္ဆိုင္ရမည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားအနက္ ထိလြယ္ရွလြယ္အျဖစ္ဆံုးအရာအား မီးေမာင္းထိုးျပလိုက္ျခင္းပင္။ ၎ကား ဘာသာေရးဆိုင္ရာ စီမံကြပ္ကဲမႈကိစၥပင္တည္း။

ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ခြဲျခားခ်ဳိးႏွိမ္မႈႏွင့္ အၿငိဳးထားမႈမ်ားအေပၚ ပိုမိုတြန္းအားေပးရႈတ္ခ်ေျပာဆိုျခင္း မရိွသည္ကို ေ၀ဖန္ရမည့္အစား ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီတို႔က NLD မွ မ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒေလးရပ္အား ဆန္႔က်င္သည့္အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အမနာပ ေျပာဆိုသမုတ္လ်က္ရိွသည္။ ယင္းဥပေဒမ်ားကို ေနရာဖယ္ရေတာ့မည့္ အစိုးရေဟာင္းက အတည္ျပဳျပ႒ာန္းခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

NLD အစိုးရမွ ဤအေရးကို ကိုင္တြယ္မည္ဆိုပါက သာသနာေရး၀န္ႀကီးလက္ေအာက္ရိွ ျမန္မာႏိုင္ငံ သံဃာေလာကကို ကိုယ္စားျပဳေနသည့္ ႏို္င္ငံေတာ္ မဟာသံဃာ့နာယက၏အခန္းက႑ကိုပါ ထည့္တြက္ရေပမည္။

ယင္းေကာ္မတီ၌ အဖြဲ႕၀င္ ၄၇ ဦးရိွၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ ဗုဒၶဘာသာဂိုဏ္း ၉ ခုမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပါ၀င္ေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသံဃာေလာကအား အခိုင္အမာထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္အတြက္ ထိုအဖြဲ႕ကို ၁၉၈၀ ခုႏွစ္တြင္ စစ္အစိုးရက တည္ေထာင္ဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့သည္။

၂၀၀၃-၂၀၀၄ ခုႏွစ္တိုင္ေအာင္ ၎ေကာ္မတီသည္ အထိုက္အေလ်ာက္ ၾသဇာႀကီးမားခဲ့ေသာ္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ေထာက္ခံေရး၊ မေထာက္ခံေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ အျငင္းပြား အုပ္စုကြဲလာေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးနားလည္သည့္ သံဃာမ်ား တိုးပြားလာသည္ႏွင့္အမွ် ယင္းေကာ္မတီအား ၀န္ႀကီး႒ာန၏စြက္ဖက္ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ပိုမိုႀကီးမားလာခဲ့သည္။ ယင္းအဖြဲ႕၏ၾသဇာအာဏာလည္း က်ဆင္းသြားရသည္။

ဦးေဆာင္သူအျဖစ္ ဦး၀ီရသူ ပါ၀င္ေနေသာ မြစ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈမ်ားအေပၚ ေကာ္မတီ၏ ႏႈတ္ဆိတ္ေနျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ထင္ရွားေသာ သံဃာေတာ္အခ်ဳိ႕မွ စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ ျဖစ္ေနခဲ့ၾကကုန္၏။

“၉၆၉ အဖြဲ႕လႈပ္ရွားမႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရတဲ့ ပဋိပကၡေတြထဲ မဟာသံဃာ့နာယကေကာ္မတီက ၾကား၀င္ဖ်န္ေျဖဖို႔ မည္သည့္ႀကိဳးပမ္းမႈကိုမွ် မျပဳလုပ္ခဲ့ၾကဘူး။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြအၾကား မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေအာင္ ဆြေပးတဲ့ လက္သည္တရားခံကို သူတို႔ သိထားၿပီးျဖစ္လို႔ ဘာဆိုဘာမွ မလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္တယ္။ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈေတြထဲ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့ သံဃာေတြက အခုဆိုရင္ တစ္ေက်ာ့ျပန္ ေခါင္းေထာင္လာျပန္ၿပီ။ ေနာက္အစိုးရသစ္က ဒါကို ကိုင္တြယ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္” ဟူ၍ ဘ၀အလင္းဆရာေတာ္ဟု ေက်ာ္ၾကားေသာ ဦးေသာဘိတက မိန္႔ၾကားသည္။

၂၀၁၅ စက္တင္ဘာ ၁၄ ရက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတစ္ခု၏ မဘသအခမ္းအနား၌ ခင္းက်င္းျပသထားေသာ ကမာၻတစ္၀ွန္းမြတ္စ္လင္မ္တို႔၏အၾကမ္းဖက္ရုပ္ပံုကားခ်ပ္မ်ားကို မယ္သီလရင္မ်ားမွ စိတ္၀င္တစား ၾကည့္ရႈေနၾကစဥ္ (ဓာတ္ပံု – ၿဖိဳးေမာင္ေမာင္၊ AFP)

အစိုးရသစ္တက္လာၿပီးေနာက္ လူမ်ဳိးေရးဘာသာေရးမတည္ၿငိမ္မႈမ်ား ထပ္မံျဖစ္လာမည္ကို စိုးရိမ္ေနသည့္ ဦးေသာဘိတက ေကာ္မတီအား ဆံုးျဖတ္ေဆာင္ရြက္ခြင့္အာဏာ ပိုမိုေပးသင့္ေၾကာင္း အႀကံျပဳထား၏။ စစ္တပ္အရာရိွေဟာင္းမ်ားအေနႏွင့္ ဘာသာသာသနာေရးရာအား ၀င္ေရာက္ထိန္းခ်ဳပ္ကိုင္တြယ္ရန္ မအပ္စပ္သည့္အေပၚ “သာသနာေရး၀န္ႀကီး႒ာနတစ္ခုလံုးကိုလည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ျပဳလုပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္” ဟု မိန္႔ဆိုပါသည္။

၎ဆရာေတာ္အတိုင္း ေသာကျဖစ္ေနသည့္ ေနာက္ထပ္ရဟန္းတစ္ပါးျဖစ္သူ စာေရးဆရာေဆာင္းပါးရွင္ အရွင္မိုးသု (ဦးေခမာနႏၵ)က ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္ေသာ သံဃာမ်ားကိုလည္း ဥပေဒႏွင့္အညီ အေရးယူသင့္ေၾကာင္း Frontier သို႔ မိန္႔ၾကားသည္။

“လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ ၃ ႏွစ္ကတည္းက အဲ့ဒီသံဃာေတြကို ပါတီႀကီးတစ္ခုနဲ႔ ၾသဇာရွင္တစ္ခ်ဳိ႕က အကာအကြယ္ျပဳ က်ားကန္ေပးခဲ့ၾကတယ္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈဟာလည္း သူတို႔ေအာက္မွာ ျပားျပား၀ပ္ခဲ့ရတယ္”။

အစိုးရသစ္လက္ထက္တြင္ လူမ်ဳိးေရးဘာသာေရးဆိုင္ရာ မၿငိမ္သက္မႈ ထပ္မံျဖစ္ပြားလာႏိုင္ေခ်ရိွေၾကာင္း သတိေပးလိုေသာအားျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကမာၻေအးဘုရား၌ တည္ရိွေနသည့္ ေကာ္မတီ၏ ဖြဲ႕စည္းပံုကို ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္သင့္သည္ဟူ၍ အရွင္မိုးသုက သြယ္၀ိုက္ညႊန္းဆိုလိုက္ပါသည္။

“ကမာၻေအးဘုရားပရ၀ုဏ္ထဲကေန မေကာင္းတဲ့သူအခ်ဳိ႕ကို အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ ဖယ္ထုတ္ပစ္ဖို႔ လုိအပ္ပါမယ္”။

သဟဇာတလူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္ေစေရးႀကိဳးပမ္းမႈ တစ္စိတ္တစ္ေဒသအရ ႏိုင္ငံေတာ္မဟာသံဃာ့နာယက ေကာ္မတီအား ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္မႈျပဳလုပ္မည္ဆုိလွ်င္ NLD အဖို႔ သာသနာေရး၀န္ႀကီး ေရြးခ်ယ္ေရး၌ အတန္ပင္ သတိထားရေပမည္။

ပါတီအတြင္းပိုင္းသတင္းအရ ထိုေနရာတြင္ သာသနာေရးဒု၀န္ႀကီး သူရဦးေအာင္ကိုအား ခန္႔အပ္ဖြယ္ရိွေၾကာင္း သိရသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ေထာက္ခံအားေပးသူအျဖစ္ လူသိမ်ားေသာ သူရဦးေအာင္ကိုသည္ မၾကာေသးမီက ျပည္ေထာင္စုႀကံ႕ခိုင္ေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီမွ ႏႈတ္ထြက္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။

“သူရဦးေအာင္ကို ၀န္ႀကီး ျဖစ္လာရင္ အင္မတန္ေကာင္းမြန္ပါလိမ့္မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူဟာ ေလးစားၾကည္ညိဳဖြယ္ရာ အရည္အခ်င္းရိွတဲ့ ဒု၀န္ႀကီးတစ္ဦးျဖစ္ေနလို႔ပါ” ဟု ဦးေသာဘိတက ဆိုသည္။

သာသနာေရး၀န္ႀကီး႒ာနလက္ေအာက္တြင္ ႒ာနခြဲ ၂ ခုရိွ၏။ သာသနာေရးရာစီမံ႒ာနႏွင့္ သာသနာစည္ပင္ျပန္႔ပြားေရး႒ာနတို႔ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ထို႒ာနႏွစ္ခုစလံုးမွာ ဗုဒၶဘာသာအတြက္သာ သီးသန္႔ အက်ဳိးေဆာင္လ်က္ရိွသည္။

“သာသနာေရး၀န္ႀကီး႒ာနဟာ ဗုဒၶဘာသာတစ္ခုတည္းအတြက္ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ ဘာသာတရားအားလံုးအတြက္ ထည့္သြင္းအက်ဳိးေဆာင္သင့္ပါတယ္။ အဲ့ဒီ၀န္ႀကီး႒ာနကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္တာက အေကာင္းဆံုးျဖစ္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္လို႔ ဆက္လက္ထားရိွမယ္ဆိုရင္ ဘာသာတရားအသီးသီးအတြက္ ဆိုင္ရာ႒ာနခြဲေတြ ထားရိွၿပီး အသိပညာျပည့္၀တဲ့သူေတြကို ခန္႔အပ္ထားရိွသင့္တယ္။ ဒီ႒ာနရဲ႕၀န္ထမ္း အားလံုးနီးပါးက စစ္တပ္က လာတဲ့သူေတြခ်ည္းျဖစ္ေနတယ္။ ဘာသာေရးဆိုင္ရာကိစၥေတြကို မ်ားမ်ားစားစား သိနားလည္သူေတြ မဟုတ္ၾကပါဘူး” ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အစၥလာမ္ဓမၼဗိမာန္၏ ဦးေဆာင္ေဆာ္ၾသေရးမွဴး အလ္ဟဂ်္ ဦးေအးလြင္က ဆိုသည္။

NLD ပါတီ၏ ဥပေဒအႀကံေပး ဦးကိုနီကလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ေနာက္ထပ္ျဖစ္လာႏိုင္ေခ်ရိွေသာ စိုးရိမ္ဖြယ္ လူမ်ဳိးေရးဘာသာေရးဆုိင္ရာ မတည္ၿငိမ္မႈမ်ားအေပၚ သတိမျပတ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားသည္။

“သူမကေတာ့ စြမ္းသေလာက္ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္သြားမွာပါ”။

လူထုႏွင့္ သံဃာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ဒီမိုကေရစီတန္ဖုိးမ်ားႏွင့္စပ္လ်ဥ္းၿပီး ဦးေသာဘိတက ဤသို႔ မိန္႔မွတ္ခဲ့ေပသည္။

“လူထုကေတာ့ ဒီမိုကေရစီရသြားပါၿပီ။ သံဃာေတြကေတာ့ မရေသးဘူး”။
Ref : Frontier Myanmar
Mratt Kyaw Thu’s “The State of the Sangha”
Translated by Myintmoh Maung Maung