ခြဲျခားမႈ၊ အစြန္းေရာက္မႈေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အလွမ္းေ၀းေနေသးတဲ့ အာဖဂန္နစၥတန္

ဇြန္ ၂၄၊ ၂၀၁၆
M-Media

– ၿမိဳ႕ေတာ္ ကဘူးလ္မွာ စေနေန႔ကျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲတစ္ခုမွာ အေသခံဗံုးခြဲမႈ ၂ ခုေၾကာင့္ လူေပါင္း ၈၀ ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ၂၃၀ ဒဏ္ရာရရွိခဲ့တဲ့အတြက္ အာဖဂန္နစၥတန္က ႏုိင္ငံေတာ္၀မ္းနယ္ဖြယ္ေန႔အျဖစ္ ေၾကျငာလုိက္ပါတယ္။

႐ုပ္ျမင္သံၾကားကေနျပဳလုပ္တဲ့မိန္႔ခြန္းမွာ အာဖဂန္သမၼတ အရွ္ရက္ဖ္ ဂါနီက အဲဒီတုိက္ခုိက္မႈအတြက္ တာ၀န္ရွိသူေတြကုိ အျပစ္ေပးသြားမယ္လုိ႔ ကတိျပဳခဲ့ပါတယ္။

“အျပစ္ရွိသူေတြအားလံုးကုိ ကၽြန္ေတာ္ လက္စားေခ်သြားမွာပါ” လို႔ ဒီေန႔မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္၀မ္းနည္းဖြယ္ေန႔ ေၾကျငာမႈမွာ ဂါနီက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အာဖဂန္ဆုိင္ရာ ကုလသံအမတ္ တာဒါမီခ်ီ ယာမာမုိတိုကေတာ့ ဒီတိုက္ခုိက္မႈကုိ ႐ႈတ္ခ်ခဲ့ၿပီး စစ္ရာဇ၀တ္မႈျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အေမရိကန္ကလည္း ဒီကိစၥကုိ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမွာ ကူညီေပးသြားမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

အာဖဂန္ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနက ေနာက္ထပ္ ၁၀ ရက္အတြင္း လူစုလူေ၀းေတြ မျပဳလုပ္ဖုိ႔ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီ စေနေန႔တုိက္ခုိက္မႈဟာ ႏုိင္ငံရဲ႕ ဓာတ္အားလုိင္းအသစ္က သူတုိ႔ေနထုိင္ရာ ျပည္နယ္ေတြကုိ ေက်ာ္သြားတာကုိ မေက်နပ္တဲ့အတြက္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ဟာဇာရာလူနည္းစုေတြရဲ႕ ဆႏၵျပမႈအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

“IS အဖြဲ႕က တုိက္ခုိက္ေရးသမား ၂ ေယာက္ဟာ အာဖဂန္နစၥတန္က ကဘူးလ္ၿမိဳ႕မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ရွီယုိက္ေတြရဲ႕ ဆႏၵျပမႈအတြင္းမွာ အေသခံဗံုးခဲြခဲ့ပါတယ္” လုိ႔ IS နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ ၀ဘ္ဆုိက္ Amaq မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အာဖဂန္ရဲ႕ အဓိကေထာက္လွမ္းေရး ေအဂ်င္စီျဖစ္တဲ့ NDS က တာ၀န္ရွိသူေတြကေတာ့ ဒီတုိ္ကခုိက္မႈဟာ နန္ဂါဟာျပည္နယ္ အာခ်င္ခ႐ုိင္အေျခစုိက္တဲ့ အဘူအလီလုိ႔ေခၚတဲ့လူက IS အဖြဲ႕၀င္ တုိက္ခုိက္ေရးသမားတစ္ဦးျဖစ္သူ ျပဳလုပ္တာျဖစ္ၿပီး ဗံုးခြဲသမား ၃ ဦး ပါ၀င္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အခင္းျဖစ္ပြားၿပီးၿပီးခ်င္း အေရးေပၚကားေတြ အခင္းျဖစ္ရာေနရာကုိ အလ်င္အျမန္သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး အာဏာပုိင္ေတြက လမ္းဆံုေတြကုိ ပိတ္ခဲ့ကာ ဆႏၵျပမႈေတြကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ႔အတြက္ ကြန္တိန္နာေတြကုိလည္း လမ္းခြေတြမွာ ခ်ထားခဲ့ပါတယ္။

“ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ပြားတဲ့ေနရာနဲ႔ မီတာအနည္းအငယ္အကြာက လူအုပ္ႀကီးထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္ ရွိေနတာပါ။ ေတာ္ေတာ္အသံက်ယ္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္လည္း ေတာ္ေတာ္ေလး တုန္လႈပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ အေလာင္းေတြ ျပန္႔က်ဲတာကုိလည္း ကၽြန္ေတာ္ ေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။ ဒီႏုိင္ငံမွာ လူ႕အသက္ေတြက တန္ဖုိးမရွိေတာ့ဘူးလားဗ်ာ” လုိ႔ ဆႏၵျပမႈမွာ ပါ၀င္ခဲ့သူ မဟ္ဒီအလီက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

တုိက္ခုိက္မႈအတြင္းမွာ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရတဲ့ ဆႏၵျပသူတစ္ဦးကေတာ့ မိမိတုိ႔အေနနဲ႔ အစုိးရအေပၚမွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ဆံုး႐ံႈးလာခဲ့ၿပီး ဒီထိခုိက္ခံစားရမႈကေန ျပန္လည္နလန္ထူလာမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။

“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕အခြင့္အေရးကုိ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေတာင္းဆုိၾကသူေတြပါ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဘယ္သူ႕ကုိ နာက်င္ေစခဲ့လုိ႔လဲဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္းကုိ ဘာ့ေၾကာင့္ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရတာလဲ။ သူ အသက္ေပးရတာ ထုိက္တန္ရဲ႕လား။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး တုန္လႈပ္မိပါတယ္” လုိ႔ ဆႏၵျပသူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဇာဖာရ္က ဆုိပါတယ္။

စေနေန႔ကျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဒီတုိက္ခုိက္မႈဟာ ႏွစ္ငယ္အနည္းငယ္အတြင္း ကဘူးလ္မွာျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ တုိက္ခိုက္ခုိက္မႈေတြထဲမွာ အဆုိးဆံုးလည္းျဖစ္ပါတယ္။ အရင္က IS ဟာ အာဖဂန္ႏုိင္ငံအေရွ႕ပုိင္းမွာသာ အေသခံတုိက္ခုိက္မႈေတြျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး အခု ကဘူးလ္ကုိတုိက္ခုိက္မႈဟာ သူတုိ႔အဖြဲ႕ရဲ႕ လုပ္ႏုိင္စြမ္းကုိ ျပသလုိက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

တာလီဘန္ကေတာ့ ဒီတုိက္ခုိက္မႈမွာပါ၀င္မႈမရွိဘူးလုိ႔ ျငင္းဆုိခဲ့ၿပီး ဒါဟာ ျပည္တြင္းစစ္မီးေမႊးဖုိ႔အတြက္ လုပ္ႀကံမႈတစ္ခုသာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေၾကျငာခ်က္မွာ ဖာ္ျပထားပါတယ္။

ပါရွန္စကားေျပာတဲ့ ဟာဇာရာလူမ်ိးေတြဟာ အာဖဂန္လူဦးေရရဲ႕ ၉ ရာခုိင္ႏႈန္းရွိၿပီး ႏုိင္ငံရဲ႕ တတိယအမ်ားဆံုး လူနည္းစုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ဟာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကုိ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ ခံစားခဲ့ရၿပီး တာလီဘန္အစုိးရလက္ထက္မွာ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ အသတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။

အလယ္အာရွႏုိင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ တာ့ခ္မန္နစၥတန္၊ ဥဇဘက္ကစၥတန္၊ တာဂ်စ္ကစၥတန္၊ အာဖဂန္နစၥတန္နဲ႔ ပါကစၥတန္တုိ႔ကုိ ဆက္သြယ္မယ့္ ၅၀၀ ကီလုိဗုိလ္ TUTAP ဓာတ္အားလုိင္းစီမံကိန္းဟာ ေစာေစာပုိင္းက ႏုိင္ငံအလယ္ပုိင္း နန္ဂါဟာျပည္နယ္ကုိ ျဖတ္သန္းဖုိ႔ သတ္မွတ္ထားတာပါ။

ဒါေပမယ့္ ဒီလမ္းေၾကာင္းကုိ အာဖဂန္အစုိးရက ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီး ကာဘူးလ္ေျမာက္ဘက္ ေတာင္တန္းမ်ားထူထပ္ရာ ေဒသကေနတစ္ဆင့္ သြယ္တန္းဖုိ႔ စီစဥ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အစုိးရက ဒီလုိ လမ္းေၾကာင္းတုိေအာင္ ေဆာင္ရြက္မႈဟာ စီမံကိန္းကုိ ပုိမုိျမန္ဆန္ေစၿပီး ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာ သက္သာေစမယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဟာဇာရာလူမ်ိဳးစုေခါင္းေဆာင္ေတြကေတာ့ အစိုးရရဲ႕ ဒီအစီအစဥ္ကုိ ႐ႈတ္ခ်ခဲ့ၿပီး မိမိတုိ႔လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကုိ ေဘးဖယ္ထုတ္လုိတဲ့ ေဆာင္ရြက္မႈသာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ၾကပါတယ္။

Ref: Aljazeera

(Aljazeera သတင္းဌာနတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ Afghanistan mourns protest blast victims ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။)