ဒီဇင္ဘာ ၂၁၊ ၂၀၁၃
M-Media
စာတမ္း႐ွင္ – ခင္ေမေထြး
၁။ “ပန္းေသး” ဟူေသာ ေ၀ါဟာရ
ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀ွမ္းလံုးတြင္ “ ပန္းေသး ” ဟုေျပာဆိုပါက တရုတ္မုစ္လင္မ္မ်ားကို ဆိုလိုေၾကာင္း အမ်ားအားျဖင့္ သိရိွၾကပါသည္။
ေရွးႏွစ္အေတာ္ၾကာမွစျပီး ျမန္မာမင္း အဆက္ဆက္ ႏွင့္ တိုင္းျပည္အေပၚ သစၥာရွိစြာျဖင့္ ေအးခ်မ္းစြာေနထိုင္လာၾကေသာ လူမ်ဴိးႏြယ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ပန္းေသး ဟူေသာ စကားလံုးသည္ အဘယ္မွ ဆင္းသက္လာသည္ ဟုခိုင္လံုေသာ အေထာက္အထားမ်ား အတိအက် ရွာေဖြ မေတြ႕ရေပ။
ပန္းေသး ဟူေသာေ၀ါဟာရမွာ ျမန္မာမုစ္လင္မ္မ်ားကို “ ပသီ ” ဟုေခၚေသာ ေ၀ါဟာရႏွင့္ သေဘာတရားအားျဖင့္ အတူတူပင္ျဖစ္သည္။ “ပသီ” ႏွင့္ “ပန္းေသး ” ဟူေသာ ေ၀ါဟာရႏွစ္ခုလံုးမွာ ပါရ္စီ (ပါးရွန္း/ဖာရ္စီ) စကားမွ ဆင္းသက္လာဟန္တူ ပါသည္။ “ပါရ္စီ” မွ “ပါစီ” ၊ တဖန္ ပါစီ မွ ပသီ – ပန္းေသး – စသျဖင့္ စကားလံုး ေရြ႕ေလ်ာၿပီး အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းလဲေခၚတြင္ လာၾကပံုရပါသည္။ အဆိုတစ္ခုအရ တရုတ္ျပည္တြင္ ပန္းထိုးပညာ၊ အႏုပညာမ်ားကို တစ္ဖက္ကမ္းခတ္ တတ္ကၽြမ္းေသာ တရုတ္မုစ္လင္မ္မ်ားကို တရုတ္ပန္းေသး ပညာအား အစြဲျပဳျပီး တရုတ္ပန္းေသး ဆိုျပီး ေခၚဆိုလာၾကသည္ဟု ေျပာၾကပါသည္။ ထိုအခ်ိန္က တရုတ္မူဆလင္ အမ်ဳိးသမီး အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ ပိုးခ်ည္ေရာင္စံုျဖင့္ ပန္းခက္ ပန္းႏြယ္ ပန္းပြင့္ ပန္းရြက္မ်ားကိုထိုးတတ္ ခ်ဴပ္တတ္သျဖင့္ ထိုအတတ္ပညာကို ပန္းေသးပညာ ဟု ေခၚေ၀ၚၾကသည္ကို ျမန္မာ ရာဇ၀င္ႏွင့္ ျမန္မာစာေပတို႔တြင္ ေတြ႕ရွိရေပသည္ ။ ေနာက္ထပ္ အဆိုတစ္ခုအရ တရုတ္မုစ္လင္မ္မ်ားကို ရွမ္းစကားျဖင့္ “ပန္းေဆး” ဟု ေခၚဆိုရာမွ “ပန္းေသး” ျဖစ္လာေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ မည္သို႔ပင္ ေခၚေ၀ၚေစကာမူ အေၾကာင္း တစ္ခုေသခ်ာေနသည္မွာ ပန္းေသးမ်ားသည္ တရုတ္ျပည္မွ ျမန္မာျပည္ထဲသို႔ ရာစုႏွစ္ မ်ားစြာ ကတည္းက ၀င္ေရာက္ အေျခစိုက္ေနထိုင္လာခဲ့ၾကေသာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ တရုတ္လူမ်ဳိးႏြယ္မ်ား ဧကန္အမွန္ပင္ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာျပည္ရွိ တရုတ္မုစ္လင္မ္မ်ားကို ပန္းေသးဟု ေခၚဆိုၾကေသာ္လည္း တရုတ္ျပည္ရွိ တရုတ္မုစ္လင္မ္မ်ားကိုမူ ပန္းေသးဟု မေခၚၾကေပ။ တရုတ္စကား “ေဟြေဟြး” ဟုေခၚဆိုၾကပါသည္။ “ေဟြ” ဟူေသာစကားးမွာ “ျပန္လွည့္လာသည္” ျဖစ္ျပီး “ေဟြး” မွာ “အမွန္တရား ” ျဖစ္သျဖင့္ အမွန္တရား/သစၥာတရားဘက္သို႔ ျပန္လွည့္ လာသူ ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ အဆုိပါ “ေဟြေဟြး” ဟူေသာ အေခၚအေ၀ၚမွာ တရုတ္ျပည္တြင္ မြန္ဂိုမင္းဆက္မ်ား (၁၂၇၉-၁၃၆၈) ၊ “မင္” မင္းဆက္မ်ား (၁၃၆၈-၁၆၄၄) လက္ထက္ကပင္စျပီး တရုတ္ မုစ္လင္မ္မ်ားကို စတင္ေခၚေ၀ၚလာၾကေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။ ယခုလက္ရိွ တရုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံ အလံရိွ ၾကယ္နီငါးပြင့္ အနက္ တစ္ပြင့္မွာ တရုတ္မုစ္လင္မ္တို႔ကို ကိုယ္စားျပဳေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္သည္။
၂။ တရုတ္ျပည္သို႕ အစၥလာမ္သာသနာ ၀င္ေရာက္လာျခင္း
(က) ေရလမ္းခရီးျဖင့္ ၀င္ေရာက္လာျခင္း
ေရွးႏွစ္ေပါင္း (၁၃၀၀) ေက်ာ္ကစျပီး အစၥလာမ္ ဘာသာသည္ တရုတ္ျပည္သို႔ ေရေၾကာင္းလမ္းျဖင့္ ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါသည္။ တရုတ္ျပည္သို႔ အစၥလာမ္ ဘာသာ မေရာက္မီ ကပင္ အာရပ္ကုန္သည္မ်ား ႏွင့္ ပါရွန္းကုန္သည္မ်ားသည္ ရြက္သေဘာၤမ်ားျဖင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ၾကရန္ အိႏၵိယ သမုဒၵရာကို ျဖတ္ေက်ာ္ျပီး မိုင္ေပါင္း ၅၀၀၀ ေက်ာ္ ၆၀၀၀ ခန္႕ေ၀းေသာ တရုတ္ျပည္သို႔ သြားလာေလ့ရိွၾကသည္။ ကုန္ကူးသန္းသြားလာခဲ့ရင္း ကန္တုန္ျမိဳ႕၌ ပထမဦးစြာ အစၥလာမ္ ဘာသာကို စတင္ ျဖန္႔ခ်ိခဲ့ေၾကာင္း အာရဗ္ လူမ်ဴိးမ်ား ရာဇ၀င္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္ကိုေတြ႕ရွိရေလသည္။
တရုတ္ႏိုုင္ငံ ျမိဳ႕ေတာ္ ေဘဂ်င္းမွ Niujie ဗလီ
ခရစ္ ၆၂၈ ခုႏွစ္ – ဟစ္ဂ်ရီသကၠရာဇ္ ၆ ခုႏွစ္တြင္ တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္(SAW)သခင္ သက္ေတာ္ ထင္ရွားရွိစဥ္က သာ၀ကၾကီး ၀ဟဗ္ ဘင္န္ အဘီကဗ္ရွားဟ္ (ရႆြိ) သည္ ပင္လယ္ေရေၾကာင္း ခရီးျဖင့္ အိႏၵိယ၊ သီဟို၊ အင္ဒိုခ်ဳိင္းနား (ယခု မေလးရွား ႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွားေဒသမ်ား)ကို ျဖတ္ေက်ာ္ျပီး တရုတ္ျပည္ ကန္တံုျမိဳ႕သို႕ သြားေရာက္ ကာ “တန္”မင္းဆက္ တိုင္စြန္ဘုရင္ထံ သ၀ဏ္လႊာ ဆက္သေလသည္။ နဗီတမန္ေတာ္သည္ သာ၀ကၾကီး ၀ဟဗ္ ဘင္န္ အဘီကဗ္ရွားဟ္ကို တရုတ္ျပည္သို႔ သာသနာျပဳ ရန္ မလႊတ္မွီအလ်င္က တရုတ္ ဘုရင္မင္းျမတ္သည္ ထူးျခားေသာ အိမ္မက္ကို ျမင္မက္ေတာ္မူေလသည္။ ထိုအိမ္မက္ထဲတြင္ အေနာက္အရပ္မွ အလင္းေရာင္တစ္ခု ေပၚထြက္လာျပီး သူေတာ္စင္ တစ္ပါးကို ဖူးေျမာ္ရေၾကာင္းမက္ရာ မွဴးမတ္ပညာရွင္မ်ားအား အိပ္မက္၏ နိမိတ္အား ဖတ္ၾကားေစ၏။ မွဴးမတ္ပညာရွင္မ်ားက အေနာက္ ႏိုင္ငံတြင္ သူေတာ္စင္တစ္ပါး ပြင့္မည့္ နိမိတ္ လကၡဏာျဖစ္ပါေၾကာင္း သံေတာ္ဦးတင္ ေလွ်ာက္ထားၾကပါသည္။ ယခုတဖန္ အာေရဗ်ႏိုင္ငံမွေရာက္ရွိလာေသာ သာ၀ကၾကီး ထံမွ နဗီတမန္ေတာ္သခင္သည္ အလႅာဟ္အသွ်င္ျမတ္၏ ေစတမန္ေတာ္ျဖစ္ေၾကာင္း စံုလင္စြာ ၾကားရေသာအခါ တရုတ္ဘုရင္မင္းျမတ္ သည္ မိမိ ျမင္မက္ေသာအိမ္မက္ႏွင့္ ကိုက္ညီေနသျဖင့္ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ေတာ္မႈေလသည္။ ထိုမင္းလက္ထက္တြင္ ကြန္ျဖဴးရွပ္ ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာကို အမ်ားစု ကိုးကြယ္ၾကေသာ္လည္း ခရစ္ယာန္ ႏွင့္ အစၥလာမ္ဘာသာမ်ားကိုပါ လြတ္လပ္စြာ သာသနာျပဳခြင့္ ေပးသည့္ အျပင္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားကို အတားအဆီး မရွိသြားလာခြင့္ ေပးထားေလသည္။
တရုတ္ျပည္ေရာက္ သာ၀ကေတာ္မ်ားမွာ ဆြယ္တရားေဟာကာ သာသနာမျပဳခဲ့ၾက။ အစၥလာမ့္လမ္းစဥ္ အတိုင္း ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားေနထိုင္ က်င့္ႀကံျခင္းအေပၚ တရုတ္လူမ်ဳိးတို႔မွ အထူးစိတ္၀င္စားၿပီး သာသနာအေၾကာင္းကိုပါ သိရိွလို၍ေမးျမန္းလာခဲ့ၾကသည္။ သို႔ျဖင့္ သာ၀ကၾကီး ၀ဟဗ္ ဘင္န္ အဘီကဗ္ရွားဟ္ႏွင့္ အေပါင္းအပါ တို႔သည္ အစၥလာမ္သာသနာေတာ္၏ အဆီအႏွစ္မ်ားကို တင္ျပကာ ဖိတ္ေခၚခဲ့ဲ့ရာမွ တရုတ္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ တျဖည္းျဖည္း အစၥလာမ္ သာသနာေတာ္ကို လက္ခံယံုၾကည္ လာၾကသည္။ (ေနာင္ေသာအခါ ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္ကိုလည္း တရုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ယူေဆာင္လာျပီး ျဖန္႔ေ၀ သင္ၾကားပို႔ခ်ေလသည္)။ ၀ဟဗ္ ဘင္န္ အဘီ ကဗ္ရွားဟ္ သည္ မိမိဇာတိ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်သို႔ ျပန္သြားခဲ့ခ်ိန္တြင္ တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီး ပရိနိဗၺာန္ စံလြန္သြားၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သိရေသာအခါ တမန္ေတာ္ ညႊန္ေတာ္မူခဲ့ သည့္ တရုတ္ျပည္သို႔သာ ထာ၀ရ အေျခခ်ရန္ ျပန္လွည့္လာၿပီးေနာက္ အစၥလာမ္ သာသနာေတာ္ကို ျဖန္႔ခ်ိယင္း ကန္တုန္ျမိဳ႕၌ အလႅာဟ္အသွ်င္ျမတ္၏ အမိန္႔ကို ခံယူခဲ့ ေလသည္။ ထိုသာ၀ကၾကီး တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ ႏွင့္ ၄င္း၏သခၤ်ဴိင္းေတာ္မွာ ကန္တုံျမိဳ႕၌ ယေန႕တိုင္ ထင္ရွားစြာ တည္ရွိေနပါသည္။
(ခ) ကုန္းလမ္းခရီးျဖင့္ ၀င္ေရာက္လာျခင္း
နဗီတမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္(SAW) သခင္သည္ ဟစ္ဂ်ရီသကၠရာဇ္ ၁၁ ခုႏွစ္ ရဗီအုလ္ေအာင္၀လ္ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ကြယ္လြန္ ၀ဖာ့သ္ ျဖစ္ေတာ္မူေလသည္။ တမန္ေတာ္ ကြယ္လြန္ျပီးေနာက္ အႏွစ္ ၁၀၀ အတြင္း အစၥလာမ္ သာသနာေတာ္သည္ အာရွအေနာက္ပိုင္းမွ တရုတ္ျပည္ အေနာက္ေျမာက္နယ္ အတြင္းသို႔ ဒုတိယအႀကိမ္ ထပ္မံ ေရာက္ရွိလာသည္ဟု သိရပါသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ အာရပ္တို႔၏တန္ခိုးၾသဇာ အာဏာ ၾကီးထြားလာျပီး အာရွအေနာက္ပိုင္းရွိ စမာရ္တန္၊ ဘုခါရာ (အိမာမ္ဘုခါရီ၏ဇာတိ)၊ ခီ၀ါး စေသာ ျမိဳ႕မ်ားအထိ အစၥလာမ္ သာသနာေတာ္ ပ်ံ႕ႏွံ႕လာခဲ့ေလသည္။ အာေရဗ်တိုင္းျပည္မွ တရုတ္ျပည္သို႔ အီရတ္၊ အီရန္ ခိုရာစန္ စသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားကို ျဖတ္၍ ေတာေတာင္ အထပ္ထပ္ေက်ာ္လႊားကာ မိုင္ေပါင္း (၃၀၀၀) ေက်ာ္ေ၀းကြာေသာ တရုတ္ျပည္နယ္စပ္သို႔ ကုန္းလမ္းခရီးျဖင့္ ေရာက္ႏိုင္ေပသည္။ ခရစ္သကၠရာဇ္ (၇၁၅) ခုနစ္၌ ဒမတ္စကတ္ျမိဳ႕ေတာ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ၀လီးဒ္ ဘင္န္ အဗ္ဒုလ္ မာလစ္(က္) ၏လက္ထက္တြင္ ခိုရာပူတန္ျမိဳ႕သံတမန္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္းခံရသူ ကုသိြဳင္ဗဟ္ ဗင္န္ မုစ္လိမဟ္ သခင္ သည္ ဇြဲ လံု႕လ၊ သတၱိ ႏွင့္ လိမၼာ ပါးနပ္မႈ ရွိေသာပုဂၢဳိလ္ ျဖစ္သည္။ သူ၏ ေဟာေျပာခ်က္ျဖင့္ ထိုေဒသရွိ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ တရုတ္လူမ်ဴိးတို႔သည္ အစၥလာမ္ဘာသာကို လက္ခံလာၾကပါသည္။ ၄င္းေဒသမွတဆင့္ တရုတ္ျပည္အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းသို႕ အစၥလာမ္သာသနာ ဆက္လက္ပ်ံ႕ႏွံ႔လာပါသည္။
ခရစ္သကၠရာဇ္ (၇၅၅) ခုနစ္၌ တရုတ္ျပည္ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ေဒသတြင္ “အန္လူရွန္” ဆိုသူ ေခါင္းေဆာင္ေသာ တာတာ လူမ်ဴိးမ်ား၏ ပုန္ကန္ျခားနားမႈေၾကာင့္ တရုတ္ဘုရင္က အာရပ္ႏွင့္ ဥဴးဂါးရ္ စစ္တပ္ကို အကူအညီေတာင္းကာ ႏွိမ္နင္း ရေလသည္။ စစ္ေအာင္ႏိုင္ေသာအခါ တရုတ္ဘုရင္၏ေမတၱာရပ္ခံခ်က္ျဖင့္ ထိုအာရပ္ႏွင့္ ဥဴးဂါးရ္ စစ္သည္တပ္သားမ်ားသည္ မိမိတို႔၏ ေနရင္းအရပ္မ်ားသို႔ မျပန္ၾကေတာ့ဘဲ တရုတ္ျပည္ စီအန္းနယ္တြင္ အတည္တက် ေနထိုင္ၾကေလသည္ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ တရုတ္ မုစ္လင္မ္မ်ားသည္ တရုတ္ျပည္၊ စီအန္းနယ္တြင္ အျမစ္တြယ္ကာ ထပ္ဆင့္ ျပန္႔ပြားလာပါသည္။ စီအန္းနယ္တြင္ ေရွးဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ၾကီး တစ္ေဆာင္ကို ေဆာက္လုပ္ထားခဲ့ရာ ယေန႕တိုင္ တည္ရွိေနသည္။ ခရစ္သကၠရာဇ္ (၇၈၂) ခုနစ္၌ တရုတ္ႏွင့္ တိဗက္တို႕ စစ္ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ မုစ္လင္မ္မ်ား၏အကူအညီျဖင့္ တိဗက္ တပ္မေတာ္ကို ထပ္မံေခ်မႈန္းႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ထို႔ေနာက္ပိုင္း၀ယ္ ယူနန္နယ္ အတြင္းပိုင္းအထိ မုစ္လင္မ္မ်ား ၀င္ေရာက္ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။
၃။ ယူနန္နယ္မွ ပန္းေသးမ်ား
၁၈၅၆ ခုနစ္ မွ ၁၈၇၃ ခုနစ္အထိ တစ္ဆယ့္ခုနစ္ႏွစ္ တိုင္တိုင္ တရုတ္ျပည္ ယူနန္နယ္၌ တရုတ္မူဆလင္ဘုရင္မ်ား ကိုယ့္ထီးကိုယ့္နန္းျဖင့္ စိုးမိုး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကပါသည္။ ယူနန္နယ္သည္ တရုတ္ျပည္၏ အေနာက္ေတာင္ဘက္တြင္ တည္ရွိျပီး ျမန္မာျပည္ နယ္စပ္ႏွင့္ ကပ္လ်က္ နယ္ပယ္ေဒသႀကီးတစ္ခုျဖစ္သည္။ ယင္းယူနန္နယ္သို႔ မုစ္လင္မ္မ်ား အဘယ္သို႔ ေရာက္ရိွလာၾကပံုႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး အဆိုအမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိေလသည္။
ေရွ႕မွီေနာက္မွီ ပန္းေသးလူၾကီးမ်ား၏ေျပာျပခ်က္အရ တရုတ္ ဘုရင္မင္းျမတ္သည္ ၄င္း၏တိုင္းျပည္အတြင္းရွိ မေကာင္း ဆိုး၀ါး မိစာၦမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံ ခ်က္အရ မုစ္လင္မ္ေပါင္း ၃၆၀ က ထုိနတ္ဆိုးနတ္ယုတ္မ်ားကို အျမစ္ကစ၍ သုတ္သင္ေပးလိုက္သည့္အတြက္ တရုတ္ဘုရင္မင္းျမတ္မွာ မ်ားစြာေက်းဇူးတင္ရွိျပီး အာရဗ္မ်ားကို ဂုဏ္ျပဳသည့္အေနျဖင့္ ၄င္းတို႔၏ျမိဳ႕ေတာ္တြင္ အေျခခ်ေနထိုင္ ခြင့္ျပဳလိုက္ေလသည္။ (ထိုေခတ္ကာလတြင္ တရုတ္ျပည္တခြင္၌ မေကာင္းဆိုး၀ါးမိစာၦမ်ား အလြန္ မ်ားျပားေသာင္းက်န္းခဲ့ေၾကာင္း တရုတ္ေရွးေဟာင္းရာဇ၀င္မ်ားက ဆိုထားသည္ကို ေလ့လာႏိုင္ပါသည္)။ ႏွစ္အတန္ၾကာျမင့္လာေသာ အခါ မုစ္လင္မ္လူဦးေရ တိုးတက္မ်ားျပားလာသျဖင့္ နယ္စပ္မ်ားအထိတိုင္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနရာခ် ထားခဲ့ေၾကာင္းသိရပါသည္။
တဖန္ အဆိုတစ္ရပ္တြင္ မုစ္လင္မ္စစ္သည္ေတာ္ ရဲမက္ (၂၀၀၀၀) ႏွစ္ေသာင္း သည္ တရုတ္ဘုရင္မင္းျမတ္၏ ေမတၱာ ရပ္ခံခ်က္အရ တ္ဗက္ႏွင့္စစ္ျဖစ္ေနသည့္ တရုတ္ ဘက္မွ ပါ၀င္ကူညီတိုက္ခိုက္ေပးခဲ့သည္။ စစ္ပြဲေအာင္ျမင္ေသာအခါ မိမိေမြးရပ္ဌါနီ အာရပ္ျပည္သို႕ မျပန္ၾကေတာ့ပဲ တရုတ္ျပည္ ယူနန္နယ္၌ ေအဒီ ၈၀၁ ခုနစ္မွ စ၍ အေျခခ်ေနထိုင္ကာ တရုတ္ဘုရင္၏ သစၥာေတာ္ခံမ်ားအျဖစ္ ေနထိုင္ၾကေလသည္။
တစ္ခ်ိန္က တရုတ္ျပည္တြင္ ဆင္းရဲခ်ဳိ႕တဲ့လြန္းသည့္တရုတ္လူမ်ဳိးမိသားစုတို႔သည္ မိမိတို႔၏ ရင္ေသြးမ်ားအား ေရာင္းခ်သည့္ ဓေလ့ရိွခဲ့သည္။ ယင္းကေလးငယ္မ်ားကို မုစ္လင္မ္တို႔မွ ေခၚယူေစာင့္ေရွာက္ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးခဲ့ ၾကသည္။ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ေပး ခဲ့ၾကသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ၁၉ ရာစုတြင္ ယူနန္ျပည္နယ္ရိွ မုစ္လင္မ္ဦးေရ မွာ တဟုန္ထိုး အဆမတန္ တိုးတက္ မ်ားျပားလာရျခင္းတစ္ေၾကာင္း ျဖစ္၏။ တဆက္တည္းမွာပင္ ထိုအခ်ိန္က ယူနန္ႏွင့္ ျမန္မာ ကုန္သြယ္ေရာင္း၀ယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား၌ လည္း ပန္းေသးမ်ားကသာ အဓိက ဦးေဆာင္ခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရွိ ရေလသည္။ ျဗိတိသွ်တို႔၏ ခရီးသြား မွတ္တမ္းမ်ား အရ ၄င္းကုန္သည္တို႔သည္ အာရပ္စာေပကိုသာမ ကုရ္အာန္က်မ္းျမတ္ကိုပါ ေကာင္းမြန္ ကၽြမ္းက်င္စြာ ဖတ္တတ္ေၾကာင္း ႏွင့္ ၄င္းတို႔အနက္ အာရပ္ အဆက္အႏြယ္ အမ်ားစု ျဖစ္ျပီး၊ တူရကီႏြ ယ္ဖြားမ်ားကိုလည္း ေတြ႕ရေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၄င္း တရုတ္ျပည္ဖြား မုစ္လင္မ္မ်ား၏ သြင္ျပင္ လကၡဏာမ်ားမွာ အိႏိၵယလူမ်ဴိး ပံုစံ မဟုတ္ပဲ တရုတ္လူမ်ဳိး (သို႔မဟုတ္) တရုတ္ကျပားမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈ ပံုသ႑န္အတိုင္း ေပၚလြင္ေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
၁၉၀၀ ျပည္႕ႏွစ္ ဝန္းက်င္ ျမန္မာျပည္ေရာက္ ယူနန္ ျပည္နယ္မွ လာေသာ မြတ္စလင္မ်ား (ပန္းေသး)
မူရင္းလင့္ကေတာ့
http://images.rgs.org/imageDetails.aspx?barcode=8916
From ဝါးလံုးရွည္အတီး
(၄-၁၀-၁၉၉၄) ေန႕ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာ ႏွင့္ ေၾကးမံုသတင္းစာမ်ားတြင္ မင္းရဲေကာင္းပံု ေရးသားထားေသာ “တရုတ္ျမန္မာ ဘက္ေပါင္းစံု ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရးသို႔ (ေကာ္လံ – ၅ ) ၌္ “ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀၀၀) ႏွစ္ေထာင္ ကပင္ ယူနန္သည္ တရုတ္ႏိုင္ငံအဖို႕ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ သာမက၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံႏွင့္ပါ ဆက္ဆံေရး၊ ကုန္သြယ္ေရးအတြက္ တံခါးေပါက္ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ေက်ာ္ၾကားေသာ (ပိုးဖဲ လမ္းမၾကီး ) သည္ စင္စစ္ တရုတ္ျပည္၏ ကုန္သြယ္ေရး ဗဟိုလမ္းမၾကီးျဖစ္ပါသည္။ ထိုလမ္းမၾကီးသည္ စီခၽြမ္းျပည္နယ္၏ျမိဳ႕ေတာ္မွ အစျပဳလ်က္ အာရွတိုက္ အလယ္ပိုင္း ႏွင့္ အာေရဗ်ႏိုင္ငံကို ေပါက္ေရာက္ေသာ လမ္းမႀကီး ျဖစ္သည္။ လမ္းမၾကီး ျဖတ္သန္းရာ ျမိဳ႕ၾကီးမ်ားတြင္ ကူမင္း(ခြန္းမင္)၊ တာ့လီ ၊ ေပါက္ဆန္း၊ ထ်န္းခ်ိ တို႕ ပါ၀င္လ်က္ ျမန္မာႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံရိွ ျမိဳ႕ျပေဒသမ်ား ကိုလည္း ျဖတ္သန္းသြားရကာ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ ထို (ပိုးဖဲလမ္းမၾကီး) သည္ တရုတ္ႏိုင္ငံ ႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံ မ်ား၏ အဓိက ဆက္သြယ္ေရး အတြက္ အခ်က္အခ်ာက်ေသာ ဗဟိုလမ္းမႀကီး ျဖစိခဲ့သည္ ” ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ထို သမိုင္းျဖစ္ရပ္ကို ေထာက္ရႈျခင္းအားျဖင့္ အာရပ္တို႔သည္ ေရွးယခင္ႏွစ္ၾကာျမင့္စြာ ကပင္ ျမန္မာျပည္ ႏွင့္ တရုတ္ျပည္သို႕ ကူးလူးသြားလာခဲ့ၾကသည္မွာ ခိုင္လံုေသာ အေထာက္အထားတစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ ဥပမာ – ကတၱီပါ ဆိုသည့္စကားလံုးမွာ အာရဗီစကား ျဖစ္ပါသည္။
၄။ တရုတ္ျပည္ရွိ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ လူမ်ဳိးစုမ်ား
တရုတ္ျပည္တြင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ လူမ်ဳိးႏြယ္စု (၁၀) မ်ဳိး ရွိပါသည္။ ၄င္းတို႔မွာ (၁) ေဟြေဟြး၊ (၂) ဥဴဂါးရ္၊ (၃)ကာဇက္၊ (၄) ခါဂစ္၊ (၅) တာဂ်စ္၊ (၆) တာတာ၊ (၇) ဥဇၹဘက္၊ (၈) တံုရွန္၊ (၉) တာလာ ႏွင့္ (၁၀) ေပါက္အန္း တို႕ ျဖစ္ၾကပါသည္။ တရုတ္မုစ္လင္မ္ အမ်ားစုေနထိုင္ေသာ ျပည္နယ္မ်ားမွာ ယူနန္နယ္ ၊ ကန္တံုနယ္၊ ကန္စုနယ္၊ စီခၽြမ္း နယ္၊ ခ်င့္ဟိုက္နယ္၊ ေက့က်န္နယ္ တို႔ ျဖစ္ၾကျပီး၊ (ထိုစဥ္က) ယူနန္ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ တာ့လီျမိဳ႕သည္ အစၥလာမ့္ဗဟိုဌါနတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့သည္။ အထက္ ေဖာ္ျပပါ ျပည္နယ္အသီးသီးတို႕တြင္လည္း အစၥလာမ္ ဘာသာေရးေက်ာင္းမ်ားကို လြတ္လြတ္စြာ စိတ္တိုင္းက် ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ျပီး တိုင္းရင္းသား ဘာသာစာေပႏွင့္ တကြ အာရပ္ ဘာသာ(အရဗီ) ႏွင့္ ပါးရွန္း ဘာသာ(ဖာရ္စိ)မ်ားကိုပါ တြဲဖက္သင္ၾကားေစပါသည္။ တရုတ္ျပည္ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ တူရကီ – ပါရွန္း အဆက္အႏြယ္ မုစ္လင္မ္ အမ်ားအျပားေနထိုင္ၾကသည္ကိုလည္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။
တရုတ္ျပည္တြင္ မွီတင္းေနထိုင္ၾကေသာ လူမ်ဴိးမ်ားကို တရုတ္လူမ်ဴိးမ်ားဟု သိျမင္ၾက၏။ သို႔ရာတြင္ ထိုလူမ်ဴိးမ်ားသည္ တစ္မ်ဳိးတစ္စားတည္း မဟုတ္ၾကေပ။ တရုတ္ျပည္တြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ လူမ်ဳိးအုပ္စုၾကီး ၅ စု ရွိပါသည္။ ၄င္းတို႔မွာ (၁) ဟန္လူမ်ဳိး၊ (၂) မန္ခ်ဴးလူမ်ဳိး၊ (၃) မြန္ဂို လူမ်ဳိး၊ (၄) ရွီးစန္း (ေခၚ) တိဗက္ လူမ်ဳိး၊ (၅) ေဟြခ်ဴ ေခၚ ေဟြေဟြး -တရုတ္မုစ္လင္မ္တို႕ ျဖစ္ၾကပါသည္။ တရုတ္အမ်ဳိးသား ေခါင္းေဆာင္ၾကီး ေဒါက္တာ စြန္းက်ဴံးဆန္(ဆြန္ယက္ဆင္) တည္ေထာင္ေသာ အမ်ဳိးသား ႏိုင္ငံေတာ္အလံမွာ ငါးေရာင္ျခယ္ အလံျဖစ္ျပီး အနီ ၊ အ၀ါ၊ အျပာ၊ အျဖဴ၊ အနက္ တို႔ျဖင့္ တရုတ္လူမ်ဳိးအုပ္စုၾကီး (၅)စု အား ကိုယ္စားျပဳေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။ ယခု တရုတ္ျပည္သူ႔ သမၼတႏိုင္ငံေတာ္အလံတြင္ ပါရွိေသာ ၾကယ္နီ (၅) ပြင့္၏အဓိပၸာယ္မွာ ထို လူမ်ဳိးအုပ္စုၾကီး ငါးစုကို သရုပ္ေဖာ္ေဆာင္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤသည္ ကို ေထာက္ရႈျခင္းအားျဖင့္ တရုတ္ျပည္ရွိ ေဟြေဟြး မုစ္လင္မ္္ အင္အားသည္ မည္မွ် အထိမ်ားျပားေၾကာင္း အလြယ္တကူ ခန္႔မွန္းႏိုင္ေပမည္။ အစိုးရကပင္ အသိအမွတ္ ျပဳထားရေၾကာင္း မ်က္၀ါးထင္ထင္ ေတြ႕ျမင္ရပါသည္။ တရုတ္ျပည္တြင္ မုစ္လင္မ္္ ဦးေရ သီးသန္႔ေကာက္ယူထားသည့္ တရား၀င္ သန္းေခါင္စာရင္း မရွိျခင္းေၾကာင့္ တရုတ္ မုစ္လင္မ္၏ ပမာဏကို အတိအက် မသိရေသာ္လည္း အစၥလာမ့္ အသိုင္းအ၀ိုင္း၏အဆိုအရ သန္းေပါင္း (၁၀၀) အနည္းဆံုး ရွိေနသည္ ဟု သိရပါသည္။
(၅) ပန္းေသးမ်ား ျမန္မာျပည္တြင္းသို႕ ၀င္ေရာက္လာျခင္း။
ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၂၅၇ ခု နစ္တြင္ မြန္ဂိုဘုရင္ ကူဗလိုင္ခန္႕ မင္းနန္း တက္ေသာအခါ တရုတ္ျပည္ ယူနန္နယ္ ကို တိုက္ခိုက္ သိမ္းယူျပီးေနာက္ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၂၈၄ ခုနစ္ ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၆၄၃ ႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ မိမိအား အဖိုးတန္ လက္ေဆာင္ပ႑ာမ်ား ဆက္သ ရမည္ဟု ပုဂံ တြင္ ထီးနန္း စိုးစံေတာ္မူေနေသာ နရပတိ သီဟ ဘုရင္မင္းထံ ရာဇသံျဖင့္ ရန္စကာ သံတမာန္ မ်ား ေစလြတ္ေတာင္းခံ ေလ သည္။ တရုတ္သံတမန္ မ်ား သည္ ျမန္မာ ဘုရင္ ေရွ႕ေတာ္၌ မေခ် မငံ ေျပာဆို ဆကိဆံၾကသျဖင့္ လာၾကေသာသံ အဖြဲ႕ အားလံုးကို တစ္ေယာက္မက်န္ ကြပ္မ်က္ လိုက္ေလ သည္ ။ဤ အခ်ိန္မွ စ၍ တရုတ္-ျမန္မာ စစ္ပြဲ ျဖစ္လာေလသည္။ ဗန္းေမာ္ျမိဳ႕ အေျမာက္ဘက္ ငေဆာင္ခ်မ္း အရပ္၌ ျဖစ္ပြါးခဲ့ပါ သည္။ ကူဗလိုင္ခန္႕မင္းၾကီး၏ စစ္ဗိုလ္ခ်ဴပ္ၾကီး နစရြတ္ဒင္းန္ ႏွင့္ တာတာရီ ၊ တူရကီ တရုတ္ ရဲမက္ စစ္သည္မ်ားသည္ ျမန္မာျပည္တြင္းသို႕ အလံုး အရင္းျဖင့္ ၀င္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ရာ နရပတိ မင္း သည္ အေရးနိမ့္ျပီး ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ရေလသည္။ ျမန္မာ ရာဇ၀င္ တြင္ နရပတိ သီဟ မင္း ကို တရုတ္ေျပးမင္း ဟု ေခၚတြင္ ေလ သည္။
တဖန္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၈၉၇ ခုနစ္တြင္ တပင္ေရႊထီး မင္း သည္ ဆင္တပ္၊ ျမင္းတပ္၊စစ္သညရဲမက္္အင္အား ၆၀၀၀၀ ေျခာက္ေသာင္း အင္အားျဖင့္ ဟံသာ၀တီ ေျမာက္ဘက္သို႕ ခ်ီတတ္ျပီး က်ားထိုး ဟူေသာ အရပ္မွ ေန၍ ကူဗလိုင္ခန္႕မင္းၾကီး၏ တပ္ၾကီးကို တိုက္ခိုက္ေလရာ အေရးမလွေသာေၾကာင့္ ေနာက္ဆုတ္ရေလသည္။ အထက္ပါ သမိုင္းအရ နရပတိသီဟ မင္းႏွင့္ တပင္ေရႊထီး မင္းမ်ား လက္ထက္ တြင္ ပန္းေသးမ်ားသည္ ျမန္မာျပည္ တြင္းသို႕ ေရာက္ရွိလာၾကေၾကာင္းသိရေလသည္။
(မွန္နန္းရာဇ၀င္ ႏွင့္ ျမန္မာစာညႊန္းးေပါင္းက်မ္း – တတိယ တြဲ – စာမ်က္ ႏွာ ၂၄၇)
ေရွးႏွစ္ေပါင္း ၇၀၀ ခန္႕ေလာက္မွ စ ၍ ျမန္မာျပည္သို႕ ေရာက္ရွိလာၾကေသာ ပန္းေသးမ်ားမွာ တရုတ္တပ္ မ်ား ႏွင့္ အတူပါလာျခင္း သို႕မဟုတ္ အလုပ္ရွာေဖြရန္ ေရာက္လာၾကျပီး မင္းမႈထမ္းမ်ားအျဖစ္ ၀င္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ျပင္ ျမန္မာမင္း မ်ားကလည္း တရုတ္ျမန္မာ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ဆက္ဆံေရးကို အားေပးၾကေသာေၾကာင့္ ပန္းေသး ကုန္သည္မ်ားသည္ ပိုးထည္၊ ဖဲထည္ ႏွင့္ ေရႊ အေရာင္းအ၀ယ္ မ်ားျဖင့္မႏ ၱေလး သို႕ မၾကာ မၾကာေရာက္ရွိလာၾကေၾကာင္းႏွင့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ယူနန္ျပည္ အတြင္း စစ္အတြင္းမွာ လည္းေကာင္း၊ စစ္ျပီးေခတ္မွာ လည္းေကာင္း၊ ပန္းေသးမ်ားသည္ ျမန္မာျပည္အတြင္းသို႕ ၀င္ေရာက္ခိုလံႈလာၾကသည္ကို ခြင့္ျပဳထားေၾကာင္း ေတြ႕ရွိ ရေလသည္။
ယူနန္ျပည္တြင္ စစ္အတြင္းက ထြက္ေျပးလာၾကေသာ ပန္းေသးမ်ားကို မင္းတုန္း မင္းတရားၾကီးက လက္ခံ ေက်ြးေမြး ေစာင့္ေရွာက္ထားေတာ္ မူခဲ့ေလသည္။ ဤသည္ကို ပခန္း မင္းၾကီးက ျမန္မာ ႏွင့္ တရုတ္ သဟဇာတ- သင့္ျမတ္ မဟာမိတ္ ျဖစ္ေန ခ်ိန္တြင္ တရုတ္မင္းကို ပုန္ကန္၍ အေရးနိမ့္ျပီး ျမန္မာ ျပည္တြင္း သို႕ ၀င္ေရာက္လာၾကေသာ တရုတ္ဘုရင္၏ ရန္သူမ်ားကို လက္မခံ သင့္ေၾကာင္း မင္းတုန္း မင္းၾကီး ထံ – ေလွ်ာက္ ထား သံေတာ္ဦးတင္ျပီး ၄င္းပန္းေသး မ်ားကို ေအာက္ျမန္ မာျပည္ ရွိ ျမိဳ႕ရြာ မ်ားသို႕ ေျပာင္းေ၇ြ႕ေနထိုင္ ၾကရန္ ေနျပည္ေတာ္ မွ ႏွင္ထုတ္လိုက္ေလသည္။ ဤနည္း အားျဖင့္ ယူနန္ျပည္ တြင္ စစ္အတြင္းက ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ဘာၾကေသာ ပန္းေသးမ်ားသည္ အထက္ ျမန္မာ ျပည္ ၌ သာမက ေအာက္ျမန္မာျပည္ရွိ ျမိဳ႕ရြာမ်ား သို႕ပါ ပ်ံ႕ႏွံ႕ သြားၾကေၾကာင္း ေတြ႕ ရွိရေလသည္။
တရုတ္-ျမန္မာ ကုန္သည္မ်ားသည္ ထန္ေရြ႕နယ္ ေခၚ ထိပ္ခ်ဴံး နယ္ႏွင့္ ဗန္းေမာ္ ျမိဳ႕ တို႕ တြင္ကုန္းလမ္းခရီးျဖင့္ ကူးလူး ဆက္ဆံ သြားလာ ေရာင္း၀ယ္ေရး အစဥ္အလာ မ်ား ရွိခဲ့ သည္။၄င္းတို႕ ထဲ တြင္ ကုန္သည္ အမ်ားစု မွာ ပန္းေသး မ်ားျဖစ္ၾကေလသည္။ အခ်ဴိ႕ ပန္းေသးမ်ားမွာ ျမစ္ၾကီးနားမွတဆင့္ မိုးေကာင္းျမိဳ႕သို႕ သြား၍ ေက်ာက္စိမ္းတြင္း အရပ္၌ ေက်ာက္စိမ္း တူးေဖာ္ျခင္း လုပ္ငန္းျဖင့္အတည္ တက် သြားေရာက္ လုပ္ကိုင္ေနထိုင္ၾကေလသည္။
အခ်ဴိ႕ တရုတ္မူဆလင္ မ်ားမွာ စစ္ေဘး စစ္ဒဏ္ လြတ္ကင္းရာ တာလီ ျမိဳ႕မွ ယူနန္ အေနာက္ေတာင္ပိုင္း ကိုျဖတ္၍ ျမန္မာျပည္၏ အေရွ႕ေျမာက္ အရပ္ရွိ မိုင္းေမာ – မာန္ထြန္း မွ တဆင့္ ”၀” နယ္အတြင္းသို႕ ၀င္ေရာက္ ခိုလႈံ ေနထိုင္ၾကေလသည္။ ထိုအခါမွ၍ ပန္းေသး မ်ားေျပာင္းေရြ႕ စုရံုးေနထိုင္ျခင္းကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ ”ပန္းလးုံ” ဟုေခၚ၏။ ”ပန္းလုံး”ဆိုေသာ တရုတ္စကားမွာ ”စုရံုး” သည္ ဟုအဓိပါယ္ရသည္။ ေနာက္ပိုင္းဘကာလ ေရြ႕လ်ား လာေသာ အခါ ” ပန္းလံုး” မွ ”ပန္းလုံ”ဟုေခၚ တြင္လာေလ သည္။ ၁၈၈၆ – ခုနစ္တြင္ အဂၤလိပ္တို႕က အထက္ျမန္မာျပည္ကို သိမ္းပိုက္ျပီးေနာက္ ၁၈၈၉ – ခုနစ္တြင္ တရုတ္ႏွင့္ ျမန္မာ နယ္ျခား သတ္မွတ္ ေပးရာတြင္ ”ပန္းလံု ” ျမိဳ႕ သည္ ျမန္မာ နယ္နမိတ္အတြင္း က်ေရာက္လာေလသည္။
ရွမ္းျပည္နယ္ က်ိဳင္းတံုျမိဳ႕မွ ပန္းေသးဗလီ
အခ်ဴိ႕ ပန္းေသးမ်ားသည္ စစ္ေျပးဒုကၡ သည္ မ်ားအျဖစ္ ယူနန္နယ္မွ ျမန္မာျပည္တါင္းသို႕ အေရွ႕ဘက္ပိုင္းမွ ၀င္ေရာက္လာျပီး က်ဴိင္းတံု ျမိဳ႕တြင္ အေျခ စိုက္ ေနထိူင္ၾကေလသည္။ က်ဴိင္းတံု ျမိဳ႕ ၌ ယခုအခါ ပန္းေသး ဦးေရ မွာ (၅၀၀၀) ေက်ာ္ခန္႕ ရွိသည္ ဟု ယူဆ ရေလသည္။
တရုတ္ျပည္ ယူနန္နယ္မွ အေၾကာင္းအမ်ဴိးမ်ဴိး ျဖင့္ ျမန္မာျပည္တြင္းသို႕ ၀င္ေရာက္အေျခ စိုက္လာၾကေသာ ပန္းေသးမ်ားသည္ ႏွစ္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် မင္းမႈထမ္းျခင္း ကုန္ကူးသန္း ေရာင္း၀ယ္ျခင္း အိမ္ေထာင္က် ျခင္း စေသာ ကိစၥရပ္မ်ား အေပၚ အေၾကာင္းျပဳ အေျခခံျပီး ယခုအခါ ပန္းေသးအမ်ားစုကို ဗန္းေမာ္၊ ျမစ္ၾကီးနား၊ မႏ ၱေလး ၊ မိုးကုတ္၊ တန္႕ယန္၊ လားရႈိး၊ ကြန္လႈံ၊ ေတာင္ၾကီး၊ က်ဴိင္းတံု ႏွင့္ ရန္ကုနု္ စေသာ ျမိဳ႕ၾကီး မ်ားတြင္ ေတြ႕ရွိရေလသည္။
(၆) ပန္းလံုပန္းေသးမ်ား။
လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း (၂၀၀) ေက်ာ္ခန္႕တြင္ ရွမ္းျပည္ ေျမာက္ပိုင္း ယခု ကိုးကန္႕ နယ္ေျမ အတြင္း တရုတ္ျပည္ နယ္စပ္အနီး တြင္ ”တိုက္က်ားက်ိတ္” ဟူေသာ ျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႕ ရွိခဲ့သည္။ ၄င္းျမိဳ႕သည္ ေျမျပန္႕လြင္ျပင္ ၌ တည္ရွိျပီး အေရွ႕ဘက္တြင္ ”ရင္းစင္း” အေနာက္ဘက္တြင္ ”မုကြာက်ဴိက္” အေနာက္ေ တာင္ဘက္တြင္ ” မလိပါး” ၊ ေျပာက္ဘက္တြင္ ”စင္းက်ိတ္ ” ဟူေသာ ရြာမ်ား ရွိပါသည္။ (ေျမပံု ကို ပူးတြဲ တင္ျပပါသည္။)
”တိုက္က်ားက်ိတ္” ျမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္ေသာ လူမ်ဴိး မ်ားမွာ ပန္းေသး လူမ်ဴိး မ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။ လူဦးေရ ေျမာက္ ျမား စြာ ေနထိုင္ေသာ ျမိဳ႕ ၾကီး တစ္ျမိဳ႕ ျဖစ္ပါသည္။ ယေန႕ ထက္တိုင္ ၄င္း ”တိုက္က်ားက်ိတ္” တည္ရွိရာ ေနရာ တြင္ ျမိဳ႕ရိုး၊ က်ဴံး၊ ကတုတ္၊ စသည္တို႕၏အၾကြင္းအက်န္မ်ား ထင္ရွားစြာ တည္ရွိေနေသး၏။ ထိုျမိဳ႕မွ ပန္းေသး လူမ်ဴိး အခ်ဴိ႕ တို႕ သည္ ေတာင္ပိုင္းသို႕ ဆင္း ျပီး သံလြင္ျမစ္ အေရွ႕ဘက္ ”၀” နယ္အတြင္း ရွိ ”နမ္းေပါ့ ” ဟူေသာ ရြာအတြင္း သို႕ ေရြ႕ေျပာင္းေနထိုင္ ခဲ့ၾကပါသည္။
”တိုက္က်ားက်ိတ္” ျမိဳ႕ တြင္ ေအးခ်မ္းစြာ ေနထိုင္လာရာမွ တရုတ္ျပည္တြင္ အလံျဖဴ ႏွင့္ အလံနီ အေရးအခင္း စတင္ျဖစ္ပြါးခဲ့ပါသည္။ မုစ္လင္မ္္ ျဖစ္ေသာ အလံျဖဴ တပ္မ်ား အေရးနိမ့္သျဖင့္ ပန္းေသးမ်ားေနထိုင္ေသာ ”တိုက္က်ားက်ိတ္” ျမိဳ႕ သို႕ ဒုကၡ သည္ မုစ္လင္မ္္မ်ား ၀င္ေရာက္ ခိုလႈံခဲ့ပါ သည္။ ရန္ျငိဳးမကုန္ေသးေသာ မန္ခ်ဴး အလံနီ တပ္မ်ားက ”တိုက္က်ားက်ိတ္” ျမိဳ႕ အထိ လိုက္လံ တိုက္ခိုက္ၾကသည္ ။ အင္အား မမွ်ေသာေၾကာင့္ ”တိုက္က်ားက်ိတ္” ျမိဳ႕သူ ျမိဳ႕သားမ်ား မရႈမလွ ေသေၾကၾကရျပီး ျမိဳ႕ပါ ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံလိုက္ရပါသည္။ ထို႕ ေၾကာင့္ ၁၈၅၀ ခုနစ္ေက်ာ္ကာလတြင္ က်န္ရွိေသာ ပန္းေသး မ်ားသည္ စစ္ေျပးဒုက သည္အျဖစ္ ကိုးကန္႕နယ္ အေနာက္ ေတာင္ ပိုင္းသို႕ ထြက္ေျပးလာၾကပါသည္။ ”မလိပါး” ၊ ”ၾကာဇီရု” ေခၚ ”ေဟြ႕ဇီၾကာခ်န္႕” စေသာ ရြာမ်ား တြင္ လည္းေကာင္း ထိုမွ တစ္ဖန္ ေတာင္ပိုင္းရွိ ”ထိန္ေျမဖုန္” ၊စန္းေရွာင္” စေသာ ရြာမ်ား တြင္ တိမ္းေရွာင္ ခိုလႈံလာၾကပါသည္။
ထိုမွ တဖန္ ပန္းေသးမ်ားသည္ ”ကန္မႈိင္း ၊ ခမ္းတိန္ ” ရြာမ်ားသို႕ ေျပာင္းေရြ႕လာသည္။ အခ်ဴိ႕ မွာ မူ သံလြင္ျမစ္ တစ္ေလွ်ာက္လိုက္ ျပီး ရွမ္းျပည္ အတြင္းသို႕ ဆင္းသြားခဲ့သည္။ အမ်ားစုမွာ သံလြင္ျမစ္ ”နမ့္စီခ” ကူးတို႕ဆိပ္ မွ ကူးကာ သံလြင္ျမစ္ အေရွ႕ဘက္ ”၀” နယ္ အတြင္း ရွိ ”နမ့္ေပါ့ ” ရြာသို႕ ေရာက္ရွိသြားသည္။ နမ္ေပါ့ ရြာတြင္ ယခင္က ”တိုက္က်ားက်ိတ္” ျမိဳ႕မွ ေျပာင္းေရြ႕လာေသာ ပန္းေသးမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေနထိုင္ေလသည္။
နမ့္ေပါ့ ရြာသို႕ ပန္းေသးမ်ားတေျဖးေျဖး ျပန္လည္ စုရံုးလာၾကသျဖင့္ ျပန္လည္ စုစည္းျခင္းဟု အဓိပါၸယ္ သက္ေရာက္သည့္ ”ပန္းလံု ” ဟူေသာ အမည္ျဖင့္ ေျပာင္းလဲ ေခၚေ၀ၚလာခဲ့ သည္။ ထိုကဲ့သိုစုစည္းကာ ျမိဳ႕သစ္တည္ေထာင္ ျပီး ေနထိုင္ၾကသည္ ကို ”၀” ေစာ္ဘြားမ်ားက သေဘာတူ ခြင့္ျပဳခဲ့ပါသည္။ ၁၈၆၀ ခုနစ္ ေလာက္တြင္ ပန္းေသး အၾကီးအကဲ ”မားလင္ရိုး ” ကို ပန္းလံုျမိဳ႕စားအျဖစ္ ”ကြမ္ျပယ္” ေစာ္ဘြားကခန္႕သျဖင့္ ”မားလင္ရိုး ” သည္ ”ပန္းလုံ ” နယ္တစ္၀ွိက္ ကို အုပ္ခ်ဴပ္ခဲ့ ရေလ သည္။
ယင္းအုပ္ခ်ဴပ္ရေသာ နယ္ေျမ မွာ စတုရန္း မိုင္ေပါင္း (၁၇၀) ခန္႕ ရွိျပီး အေရွ႕ဘက္ရွိ နမ့္မုေခ်ာင္း ၊ွ အေနာက္ ဘက္ သံလြင္ျမစ္၊ ေျမာက္ဘက္ ”ဟိုစြမ္း”ရြာ၊ ေတာင္ဘက္ ”ပန္းႏြိဳင္ရြာ” အထိ ျဖစ္ပါသည္။
၁၈၆၀ ခုနစ္မွ ၁၉၄၅ ခုနစ္အထိ ပန္းလံု ျမိဳ႕ ကို အုပ္ခ်ဴပ္ခဲ့ေသာ ျမိဳ႕စားမ်ားမွာ –
(၁) မာလင္ရီး (၂) မားစန္းတားရင္ (၃)သြင္းတားရင္ (၄)တာဂ်ီးမား ကြယ္ရွင္း (၅)မားရင့္အန္း (၆) မာေမ့ထင္ စသည္တို႕ျဖစ္ပါသည္။
၁၈၉၈ ခုႏွစ္သို႕ ေရာက္ေသာအခါ တရုတ္ျမန္မာ နယ္နိမိတ္သတ္မွတ္ျခင္း စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဤအခ်ိန္ထိ ပန္းလံု သည္ မည္သည့္ ႏိုင္ငံတြင္ ပါ၀င္သည္ကို ျပတ္ျပတ္ သားသား သတ္မွတ္ ထားျခင္းမရွိေသးေပ။ နယ္နိမိတ္သတ္မွတ္ေရး ေကာ္မရွင္ သည္ ”၀” နယ္အတြင္းရွိ သက္ဆိုင္သူမ်ားကို ဖိတ္ၾကားခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ ပန္းလံုျမိဳ႕စား တာဂ်ီးမား ကြယ္ရွင္း တစ္ေယာက္သာတတ္ေရာက္ခဲ့ျပီး အျခားနယ္ရွင္မ်ား တတ္ေရာက္ခဲ့ျခင္းမရွိပါ။ ပန္းလံုကို မည္သည့္ႏိုင္ငံတြင္ ပါ၀င္ ထည့္သြင္းလိုေၾကာင္း ထိုေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕က ေမးျမန္းရာ ျမိဳ႕စား တာဂ်ီးမား ကြယ္ရွင္း က ျမန္မာျပည္တြင္း၌သာ ပါ၀င္ ထည့္သြင္း လိုေၾကာင္း ေျဖၾကားခဲ့ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ပန္းလံုနယ္ကို ျမန္မာျပည္ နယ္နိမိတ္အတြင္း ၌ ထည့္သြင္းသတ္မွတ္ခဲ့ပါသည္။ အဂၤလိပ္ အစိုးရကလည္း တာဂ်ီးမား ကြယ္ရွင္းကို ပန္လံုျမိဳ႕စား ရာထူး၌ပင္ ခန္႕အပ္၍ ပန္းလံုနယ္ကို ဆက္လက္ အုပ္ခ်ဴပ္ေစခဲ့ပါသည္။ ဤတြင္ တာဂ်ီးမား ကြယ္ရွင္း က ပန္းလံု ကို ျမန္မာျပည္အတြင္း ပါ၀င္ရန္ ဆႏၵ ျပဳခဲ့သည့္အတြက္ အျခားနယ္ရွင္မ်ားက မႏွစ္ျမိဳ႕သျဖင့္ ျမိဳ႕စား တာဂ်ီးမား ကြယ္ရွင္း ကို လုပ္ၾကံ လိုက္ေလသည္။
ျမိဳ႕စား တာဂ်ီးမား ကြယ္ရွင္း လုပ္ၾကံခံရျပီး ေနာက္ ပန္းလံု ျမိဳ႕သူ ျမိဳ႕သား မ်ားသည္ တုန္လႈပ္ ေျခာက္ျခားျပီး အေျခအေန ရုတ္ရုတ္သဲသဲ ျဖစ္လာ ခဲ့ပါသည္။ အခ်ဴိ႕က ပန္းလံုျမိဳ႕ ကို စြန္႕ခြါျပီၚ ရွမ္းျပည္ဘက္သို႕ ေျပာင္း ေရြ႕ သြားၾကပါသည္။ ဤသို႕ ရႈပ္ေထြးေနေသာ အေျခ အေန ကို ထိန္းသိမ္းရန္ မားရင့္အန္း ကို ျမိဳ႕စားအျဖစ္ ခန္႕အပ္ျပီး အုပ္ခ်ဴပ ္ေစခဲ့ပါသည္။ အေျခ အေန ျငိမ္းခ်မ္းသြားေသာအခါ မာေမ့ထင္ ကို ျမိဳ႕စား အျဖစ္ တင္ေျမာက္လိုက္ၾကပါသည္။
၁၉၃၄ ခုနစ္တြင္ တရုတ္ႏွင့္ အဂၤလိပ္ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားသည္ ဟိုစြက္ အရပ္၌ ဒုတိယ အၾကိမ္ေျမာက္ တရုတ္ျမန္မာ နယ္နိမိတ္ သတ္မွတ္ေရး အစည္းအေ၀း ျပဳလုပ္ျပန္သည္။ ဤအခ်ိန္တြင္ ”၀” ေစာ္ဘြားမ်ားအားလံုး လိုလိုပင္တတ္ေရာက္ခဲ့သည္။ ထိုအစည္းအေ၀းတြင္ ျမိဳ႕စား မာေမ့ထင္ ၏ တိုက္တြန္းေဆာ္ၾသမႈေၾကာင့္”၀” ေစာ္ဘြားမ်ားအားလံုးက ျမန္မာျပည္ အတြင္း၌သာ ပါ၀င္မည့္ အေၾကာင္း တညီ တညြတ္ တည္းဆႏၵ မဲ ေပးခဲ့ၾကပါသည္။ ယင္းသို႕ ဆႏၵ ေပး သေဘာတူညီမႈေၾကာင့္ ”၀” နယ္ တစ္ခု လံုးကို ျမန္မာ ပိုင္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ပါ သည္။ ယေန႕ထက္တိုင္ ထိုနယ္သည္ ျမန္မာ ပိုင္နက္ နယ္ေျမ ျဖစ္ေနခဲ့ ပါ သည္။ပန္းလံုျမိဳ႕စား မာေမ့ထင္က ”၀” ေစာ္ဘြားမ်ား ကို စည္းရံုးႏိုင္ျခင္းမွာ ျမိဳ႕စား မာေမ့ထင္၏ ဇနီး ၂ ဦး အနက္ တစ္ဦးမွာ ကြန္ျပတ္ နယ္ ရွင္ ေစာ္ဘြား စပ္ထိန္တန္ ၏ ဒုတိယ သမီးေဒၚ အဲ ေကာ္ ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ပင္ျဖစ္သည္။ ေဒၚအဲေကာ္ႏွင့္ သားသမီး ၇ ေယာက္ ထြန္းကားခဲ့ျပီး သားအၾကီး မွာ ”မာကြမ္ ဖု ” ျဖစ္ပါသည္။
၁၉၄၃ ခုနစ္ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ၾကီး အတြင္း ဂ်ပန္တပ္မ်ား သံလြင္ျမစ္ အေရွႈဘက္သို႕ခ်ဥ္းနင္း၀င္ေရာက္လာၾကေသာ အခါ ပန္းလံု ပန္းေသးတို႕သည္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ တို႕၏ ၾသဇာ ကို အာခံခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ တို႕၏ ညွင္းပန္း ႏွိပ္စက္မႈ ၊ မတရားသတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ား ကို ခံခဲ့ၾကပါသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ မ်ားက ပန္းလံုျမိဳ႕ၾကီးကို မီး ရႈိ႕ ဖ်တိဆီးလိုက္ပါသည္။ (ပန္းလံု ျမိဳ႕ ရွိ တစ္ခုတည္းေသာ ဗလီ အေဆာက္အအံု တစ္ခုတည္းသာ မီးမေလာင္ပဲ ယေန႕ တိုင္ တည္ရွိလွ်က္ ရွိေနပါသည္။ ပန္းလံု ျမိဳ႕ မီးေလာင္ ခဲ့ျပီးေနာက္ ျမိဳ႕သူ ျမိဳ႕သား မ်ား တိမ္းေရွာင္ခဲ့ရာမွ ၁၉၄၀ ခုနစ္တြင္ ပန္းလံု ျမိဳ႕သို႕ တဖန္ ေျပာင္းေရြ႕ ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။ ထိုသို႕ ေနထိုင္ရာမွ လပိုင္းအတြင္းတြင္ ”ေကအမ္ဒီ” ”လီပင္ဟြမ္း” ၏ တပ္က ပန္းလံု ျမိဳ႕ကို ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ျပန္သည္။ ျမိဳ႕သူျမိဳကသားမ်ား ကို တိုက္ခိုက္လုယက္ျပီး အိမ္ယာမ်ားကို ဖ်က္ဆီး လိုက္ၾကသည္။ ထို႕ ေၾကာင့္ က်န္ရွိေ နေသးေသာ ျမိဳ႕သူ ျမိဳ႕သားအားလံုး တို႕သည္ ျမန္မာျပည္ အႏွံ႕အျပားသို႕ ေျပာင္းေရြ႕ေနထိုင္ခဲ့ ၾကသည္မွာ ယေန႕ တိုင္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ ပန္းေသး လူမ်ဴိး မ်ား၏ ယေန႕ လက္ရွိ အေျခအေန ။
ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ပန္းေသး လူမ်ဴိး မ်ား၏ ယေန႕ လက္ရွိ အေျခအေန ကို ရႈေထာင့္ အမ်ဴိးမ်ဴိး မွ ေလ့လာ သံုးသပ္ ၾကည့္ရႈျပီး အျပဳသေဘာျဖင့္ အၾကံျပဳ တင္ျပလိုပါသည္။
(က) တိုင္းရင္းသား/ ႏိုင္ငံသား
ကၽြႏႈ္ပ္တို႕၏ ဘိုးဘြားဘီဘင္တို႕ သည္ ျမန္မာျပည္ ၌ ပင္ ေမြးဖြါး ၌ ျမန္မာျပည္ ပင္ ေသဆံုး ခဲ့ၾကပါသည္။ ကၽြႏႈ္ပ္တို႕သည္လည္း ျမန္မာျပည္ ၌ ပင္ ေမြးဖြါး ၍ ျမန္မာျပည္ မွာပင္ ေသဆံုးၾက ရပါမည္။ ထို႕ျပင္ ကၽြႏႈ္ပ္တို႕၏ သားစဥ္ ေျမးဆက္တို႕ သည္လည္း ျမန္မာျပည္ ၌ ပင္ ေမြးဖြါး ၍ ျမန္မာျပည္ မွာ ပင္ ေသဆံုးၾက ရပါ လိမ့္မည္။
ထို႕ေၾကာင့္ ကၽြႏႈ္ပ္တို႕၏ ႏိုင္ငံသား ခံယူခ်က္ႏွင့္ ရပ္တည္ခ်က္တို႕မွာ မွန္ကန္ တိက် ျပတ္သားရန္ လိုအပ္လွပါသည္။ ကၽြႏႈ္ပ္တို႕သည္ ပန္းေသးမ်ားျဖစ္ – တရုတ္ျပည္ ျပန္ရန္လည္း အေၾကာင္း မရွိသလို ကုလားဟု အေခၚခံရ သျဖင့္ ကုလား ျပည္ ျပန္ရန္လည္း အေၾကာင္းမရွိေပ။ ထို႕ ေၾကာင့္ ကၽြႏႈ္ပ္တို႕ ႏိုင္ငံ သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္ျပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ခ်စ္ျမတ္ႏုိးရန္ႏွင့္ သစ္စၥာ ရွိရန္သာ လိုအပ္ပါသည္။ ၄င္းျပင္ အျခားေသာ တိုင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသားမ်ားႏွင့္ ေအးအတူ ပူအမွ် ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေသတပန္ သက္တစ္ဆံုး အတူယွဥ္တြဲ ေနထိုင္သြားၾကရန္ အထူးအေရးၾကီးလွပါသည္။ ကၽြႏႈ္ပ္တို႕သည္ ျမန္မာ ျပည္၏ တိုင္းရင္းသား / ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ေၾကာင္းကို ေလးေလးနက္နက္ ခံယူၾကရမွာ ျဖစ္ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ကၽြႏႈ္ပ္တို႕သည္ အျခား အျခားေသာ ျမန္မာ တိုင္းရင္းသား / ႏိုင္ငံသား မ်ား နည္းတူ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႕ ေရွးႏွစ္ ေပါင္း ရာ ႏွင့္ ေထာင္ ႏွင့္ ခ်ီ ၍ အတည္တက် ေနထိုင္ လာၾကေသာ မ်ဴိးႏြယ္မ်ားမွ ဆင္သက္ လာသည့္ အဆက္ အႏြယ္မ်ား ျဖစ္ၾက ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေတာ္၏ ၁၉၄၈ ခုနစ္၊ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒ အပိုဒ္ -၃ (၁၁) အရ ပုဂိၢဳလ္ တစ္ဦး၏ အမိ အဖ ႏွစ္ဦး စလံုးသည္ တိုင္းရင္းသား / ႏိုင္ငံသား မ်ားျဖစ္ၾကလွ်င္ အဆိုပါ ပုုဂိၢဳလ္သည္ ႏိုင္ငံသားလက္မွတ္ ေလွ်ာက္ထား ရန္ မလို ၊ အလိုအေလွ်ာက္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္သည္။ ဤေနရာတြင္ အထူးသတိ ျပဳရန္ အခ်က္မွာ တိုင္းရင္းသား / ႏိုင္ငံသား ဆိုရာတြင္ ခ်င္း- ကခ်င္- ရွမ္း – ကရင္- မြန္- ကယား – ရခိုင္- ဗမာ တို႕ ႏွင့္ ၁၈၂၄ ခုနစ္ မတိုင္မီက ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းသို႕ လူမ်ဴိးအစုလိုက္ ၀င္ေရာက္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသူမ်ားကို ဆိုလိုပါသည္။
၁၈၉၉ ခုႏွစ္ ရွမ္းျပည္နယ္မွ ေဟြလူမ်ိဳး အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မ်ား (ပန္းေသး)
Photo from – အတီး ဝါးလံုးရွည္
တဖန္ ၁၉၄၈ ခုနစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၁ (ခ) အရ ပုုဂိၢဳလ္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ အမိအဖ ႏွစ္ဘက္ ရွိ အမိဘက္မွ အဖိုးအဖြါး – အဖ ဘက္မွ အဖိုးအဖြါး ၄ ဦး အနက္ အနည္းဆံုး တစ္ဦး သည္ တိုင္းရင္းသား တိုင္းရင္းသူ ျဖစ္ပါက အဆုိပါ ပုုဂိၢဳလ္ သည္ အလိုအေလွ်ာက္ ႏုိင္ငံ သား ျဖစ္ ပါသည္။
တဖန္ ၁၉၄၈ ခုနစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ သားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ – ၄ (၂) အရ ပုုဂိၢဳလ္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ အမိအဖ ႏွစ္ဘက္ ရွိ အမိဘက္မွ အဖိုးအဖြါး – အဖ ဘက္မွ အဖိုးအဖြါး ၄ ဦး စလံုးသည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အတြင္း အေျခ စိုက္ ေနထိုင္ခဲ့ၾက ၍ ၄င္း၏အမိအဖ ႏွစ္ဦးစလံုးသည္ ႏိုင္ငံျခားသား အျဖစ္ ခံယူထား ၾကေသာ္လည္း ထိုကေလး ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္ း ၌ ေမြးဖြါးခဲ့ လွ်င္ အဆိုပါ ပုုဂိၢဳလ္ သည္ အလိုအေလွ်ာက္ ႏုိင္ငံ သား ျဖစ္ ပါသည္။
အထက္ပါ အက္ဥပေဒ မ်ားအရ ယေန႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းရွိ ပန္းေသးမ်ိဳး အားလံုးတို႕သည္ တိုင္းရင္း သား ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္မွာ ယံုမွား သံသယ ျဖစ္ဖြယ္ အေၾကာင္းလံု၀ မရွိေပ။ ထို အခ်က္ အလက္မ်ား ကို ကၽြႏႈ္ပ္ တို႕ တစ္ေတြ သည္ ေကာင္းစြာ နားလည္ သေဘာေပါက္ျပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ ျမိဳ႕နယ္ အႏွံ႕ အျပား ရွိ ပန္းေသး ထုအားလံုး ကို လည္း လက္ဆင့္ကမ္း ရွင္းလင္း အသိ ေပးရန္ တာ၀န္ရွိ့ပါေပသည္။ ကၽြႏႈ္ပ္ တို႕၏ ေနာင္လာ ေနာက္သား မ်ားကိုလည္း ၾကည္လင္ ျပတ္သား ေသာ ထိုခံယူခ်က္ အမွန္အတိုင္း ဆက္လက္ ခံယူ ထိန္းသိမ္း သြားၾကရန္ လႈံ႕ေဆာ္ေပးရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
(ခ) ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမႊအႏွစ္မ်ား ထိန္းသိမ္းျခင္း။
ယေန႕ ပညာတတ္ ပန္းေသးလူငယ္မ်ားသည္ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြ အႏွစ္မ်ားကို စိတ္ပါ၀င္စားစြာ ေလ့လာ ရွာေဖြ စုေဆာင္း ထိန္းသိမ္း သြားၾကရန္ အမ်ဴိးသားေရးတာ၀န္ တစ္ရပ္အျဖစ္ လုပ္ေဆာင္သြားၾကရေပမည္။ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြ အႏွစ္ ဆိုသည္မွာ မ်ားစြာ က်ယ္ျပန္႕ လွပါသည္။ အေျပာ လြယ္ သေလာက္ လက္ေတြ႕အားျဖင့္ ခက္ခဲ နက္နဲ လွပါသည္။ ႏွစ္ရွည္ လမ်ား ေငြ ကုန္ လူပန္း ခံျပီး လုပ္ရမည့္ အလုပ္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ဦး တစ္ေယာက္တည္းေဆာင္ရြက္ ၍ မရပါ။ ညီညီ ညြတ္ညြတ္ တတ္ညီ လက္ညီ ျဖင့္ အမ်ားစုေပါင္း လုပ္ေဆာင္မွ ေအာင္ျမင္ပါမည္။ တစ္ခု သတိျပဳရမည္မွာ ” အမွန္တကယ္ လုပ္လွ်င္ အမွန္တကယ္ ေအာင္ျမင္ ရမည္” ေဆာင္ပုဒ္ ကို ႏွလံုးသြင္းထား ရမည္မွာ အဓိက အခ်က္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ဥပမာ -(၁)
ပန္းေသး အေထာက္အထား စာအုပ္၊စာရြက္၊စာတမ္း မ်ား ၊ ဓါတ္ပံု ပန္းခ်ီကားခ်ပ္မ်ား အ၀တ္အထည္မ်ားႏွင့္ လူ႕ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္း မ်ားကို ရွာေဖြ စုေဆာင္းရမည့္ အျပင္ ”သက္ၾကီးစကား၊ သက္ငယ္ၾကား” ဆိုသကဲ့သို႕ ယေန႕တိုင္ သက္ရွိ ထင္ရွား ရွိေနေသးေသာ သက္ၾကီးရြယ္အို ပန္းေသး ဖိုးဖိုး ၊ ဖြါးဖြါး မ်ားထံ ခ်ဥ္းကပ္ျပီး မိမိတို႕ သိလို တတ္လို ရာမ်ားကို စံုစမ္းေမးျမန္းျပီး မွတ္တမ္း တင္ထား ရန္ အထူး လိုအပ္လွပါသည္။
ဥပမာ -(၂)
ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္ ပန္းေသးလူမ်ဴိးမ်ားအမ်ားအျပား ေနထိုင္ ရာေဒသမ်ား ရွိ သမိုင္း၀င္ အေဆာက္အဦးမ်ား ကို အေျခအေန ႏွင့္ အခ်ိန္အခါ ေပးလၽွင္ ေပးသလို လူကိုယ္တို င္သြားေရာက္ ၍ ျဖစ္ေစ၊ ေဆြ မ်ဴိး မ်ား (သို႕မဟုတ္) အသိမိတ္ေဆြ အဆက္အသြယ္ ရွိ ပုုဂိၢဳလ္မ်ား မွ တဆင့္ ျဖစ္ေစ ပန္းေသးလူမ်ဴိးမ်ာႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အေဆာက္အဦးမ်ား၏ ဓါတ္ပံုမ်ား ၊ ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္းမ်ားကို ရွာေဖြ စုေဆာင္းရန္ အထူး အၾကံျပဳ တိုက္တြန္းလိုပါသည္။ မႏၱ ေလးျမိဳ႕ ရွိ ပန္းေသးဗလီ ၀င္းၾကီး ႏွင့္ ပန္းေသးဗလီၾကီး ၊ မိုးကုတ္ျမိဳ႕ႏွင့္ ၾကပ္ျပင္ ျမိဳ႕မ်ား ရွိ ပန္းေသးဗလီၾကီး မ်ားႏွင့္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား၊ လားရႈိး ရန္ကုန္ ႏွင္ အျခား ျမိဳ႕ မ်ား ရွိ ပန္းေသး ဗလီၾကီး မ်ားႏွင့္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား၊၊ ျမန္မာျပည္သို႕ အေၾကာင္းအမ်ဴိးမ်ဴိး ျဖင့္ လာေရာက္ျပီး ျမန္မာျပည္တြင္ပင္ ကြယ္လြန္သြားၾကေသာ ပန္းေသးစစ္ဗိုလ္ခ်ဴပ္ၾကီး မ်ား၊ သံသမနၾ္ကီး္မ်ား ၊ နာမည္ၾကီး ကုန္သည္ သူေဌး သူၾကြယ္မ်ား၊ ဘာသာေရး ေ၇ွ႕ေဆာင္ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား ၊ စာေပပညာရွင္ၾကီးမ်ား၏ ကိုယ္ေရးရာဇ၀င္ သမိုင္းမွတ္တမ္း မွတ္ရာမ်ားႏွင့္ ကဘရ္ သခ်ဴိင္း မ်ားကို စုံစမ္းေလ့လာေဖၚထုတ္မွတ္တမ္းတင္ျပီး ေနာင္လာလတံၱ႕ေသာ ပန္းေသးလူငယ္ မ်ဴိးဆက္သစ္မ်ားအတြက္ ကိုယ့္ လူမ်ူိး ကို ကိုယ္တန္ဖိုးထား ဂုဏ္ယူျပီး မ်ဴိးခ်စ္စိတ္ဓါတ္ ရွင္သန္ေစရန္ ခိုင္မာေသာအေထာက္အထားျဖင့္ စုေဆာင္းထား ရွိ လက္ဆင့္ကမ္းခဲ့ရပါမည္။
ဥပမာ(၃)
ယေန႕ေခတ္ ပညာတတ္ ပန္းေသး လူငယ္ လူရြယ္ ပိုင္း အေတာ္ခပ္မ်ားမ်ားသည္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ တရုတ္ျပည္၊ မေလးရွား၊ စင္ကာပူ၊ ယိုးဒယား၊ ထိုင္၀မ္၊ ကိုးရီးယား၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ဂ်ပန္၊ အဂၤလန္၊ စသည့္ ႏိုင္ငံျခားမ်ားသို႕ ေရာက္ရွိေနၾကပါသည္။ ထိုသူတို႕ ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ရယူျပီး ထိုႏိုင္ငံ ေဒသ မ်ားရွိ ပန္းေသးတို႕၏ သမိုင္း၊ ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈမ်ား၊ ႏွင့္ပတ္သတ္ေသာ သမိုင္း အေထာက္ အထားမ်ားျဖစ္ေစမည့္ စာအုပ္မ်ား၊ ဓါတ္ပံုမ်ားႏွင့္ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ကိစၥ ရပ္မ်ား ကို မွာယူ စုေဆာင္းျပီး ျမန္မာျပည္ အတြင္း ရွိ ပန္းေသး အသိုင္းအ၀ိုင္း အတြင္း ျဖန္႕ခ်ီ လႈံ႕ေဆာ္ေပးရပါမည္။
(ဂ) ပန္းေသးလူဦးေရ
ယေန႕ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပန္းေသး မရွိေသာျမိဳ႕ဟူ ၍ မရွိသေလာက္ပင္ ပန္းေသးမ်ားကို ျမိဳ႕တိုင္း လိုလိုမွာပင္ ေတြ႕ ရွိရပါသည္။ သို႕ ရာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရွိ ပန္းေသး လူဦးေရ အတိအက် ကိုမည္သူမွ် မသိၾကေပ။ ဆိလိုသည္မွာ မ်ဴိးရုိးစဥ္ဆက္ ၄ ဆက္ထိ ပန္းေသးစစ္ကို မဆိုလိုေပ။ ထိုမွ်စစ္ေသာ ပန္းေသးအႏြယ္ ဖြားမ်ားသည္လည္း ယခုအခါ ျမန္မာျပည္တြင္ မရွိသေလာက္ ရွားပါးေနျပီး ျဖစ္ပါသည္။ ပန္းေသး ေသြး ၄ပံု ၁ပံု ပါလွ်င္ ပန္းေသးစာရင္း တြင္ ထည့္သြင္းႏိုင္မည္ဟု ယူဆ ပါ သည္။
ပန္းေသး လူဦးေရ စာရင္းေကာက္ယူရာတြင္ ပန္းေသးမိသားစု အသင္းမွ ဦးစီးျပီးေကာက္ခံ ေပးပါရန္ အေလးအနက္ တိုက္တြန္းလိုပါသည္။ ျပည္သူလူထု ဦးေရ သန္ေကာင္စာရင္းေကာက္ ဌာန တြင္ ပံုစံ စာရြက္တစ္ရြက္ ေတာင္းခံ ျပီး ကိုယ့္ႏွင့္အံ၀င္ ပံုက်မည့္ အေျခအေနေပၚ မူတည္ျပီး လိုတိုး ပိုေလွ်ာ့ ပံုစံသစ္ ရိုက္ႏွိပ္ျပီး အျမိဳ႕ျမိဳ႕ အနယ္နယ္သို႕ နီးစပ္ရာမ်ားထံ အကူ အညီ ေတာင္းျပီးေကာက္ခံလွ်င္ ေအာင္ျမင္ ႏိုင္ပါသည္။ ၄င္းပံုစံ စာရင္းတြင္ လူၾကီး၊ လူငယ္ က်ား မ အသက္ အလုပ္အကိုင္ ပညာ အရည္ အခ်င္း ေနရပ္လိပ္စာ စသည္တို႕ အျပည့္အစံု ပါရွိ သျဖင့္ ၄င္းပံုစံ စာရြက္ မ်ားျပန္လည္လက္ခံ ရရွိလာပါက စုေပါင္း စာရင္းျပဳစု လိုက္ပါက ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္ ပန္းေသးဦးေရ မည္မွ် ရွိသည္ကို သိရွိႏိုင္ပါမည္။ ထိုစာရင္းကိုၾကည့္ ျခင္းအားျဖင့္ က်ား မ အျပင္ ပညာတတ္မည္မွ် ၀န္ထမ္း မည္မွ် ၀န္ထမ္း အျဖစ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသူမည္မွ် ႏွင့္ အျခားေသာစာရင္းမ်ားကိုပါ တစ္ပါတည္း သိရွိႏိုင္ပါမည္။ – လူဦးေရ စာရင္းေကာက္ခံ ျခင္း လုပ္ငန္းကိုလည္းအမ်ဴိးသားေရး တာ၀န္တစ္ရပ္ အ ျဖစ္ အေလးအနက္ထား ေဆာင္ရြက္ၾကပါရန္ အထူး ေမတာ ရပ္ခံအပ္ပါသည္။
မွတ္ခ်က္-
(၁)၁၉၁၁ ခုႏွစ္က ျမန္မာျပည္ – အေထြေထြ သန္ေကာင္စာရင္းေကာက္ယူ စဥ္အခ်ိန္က က်ား ၁၄၂၇ ဦး၊ မ ၇၇၅ ဦး စုစုေပါင္း ၂၂၀၂ ဦး ျဖစ္ေၾကာင္း ။
(၂) အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ၀ါရွင္တန္ ျမိဳ႕ရွိ ျမန္မာလူမ်ဴိး ဦးခင္ ဆိုသူမွ ၄င္းျပဳစုထားေသာ ပန္းေသးလူဦးေရ စာရင္းသည္ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပန္းေသး လူမ်ဴိး တစ္သိန္း ေက်ာ္ရွိေၾကာင္း ေဖၚျပထားသည္ ကို ေတြ႕ ရွိ ရပါသည္။
(ဃ) ပန္းေသး ဘ၀ ပန္းေသးမ်ား ထိန္းသိ္မ္း ျမွင့္တင္။
ကြရ္အာန္ ၁၃ ဂြ်တ္ တြင္ အလာဟ္ အသွ်င္ျမတ္က ဗ်ာဒိတ္ေတာ္တစ္ရပ္ လာရွိသည္မွာ ”အင္းနက္ လ္လားဟာ – လာယိုရႈိင္းေယယို- မာေဗ့ ေကာင္းျမင္- ဘတ္တာ ယိုဂိုင္းေရရႈ- မာ ေဗ အန္း ဖို႕ေစဟင္း(န္) ”- အဓိပါၸယ္မွာ- ” မည္သူ မဆို မိမိဘ၀ကို မိမိ ကိုယ္ တိုင္မျပဳျပင္သမွ်ကာလ ပတ္လံုး – အလာ ဟို အသွ်င္ျမတ္သည္ သင္တို႕အား ျပဳျပင္ေပးလိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။”
ဤကြရ္အာန္ အာယသ္ ေတာ္ ကို ၾကည့္ ျခင္းအား ျဖင့္ ကၽြႏ္ႈပ္တို႕ ပန္းေသးမ်ား၏ ဘ၀ ျမင့္မားေရးသည္ ကၽြႏ္ႈပ္တို႕ တို႕ ၾကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္မႈ တို႕ အေပၚတြင္သာ တည္ရွိေနေၾကာင္းထင္ရွားေပသည္။
ကၽြႏ္ႈပ္တို႕ပန္းေသးလူမ်ဴိးအသိုင္းအ၀ိုင္းတြင္ (၁) ပညာတတ္ လူတန္းစားမ်ား တစ္ေန႕ တစ္ျခား မ်ားျပား လာ ရန္မွာ အဓိက အေရးၾကီးဆံုးအခ်က္ျဖစ္ေပသည္။ ပညာ ဟု ဆိုရာတြင္ ေခတ္ပညာေရာ ဘာသာေရးပညာ ကိုပါ ဆိုလိုပါသည္။ ပညာတတ္နည္းပါးေသာ လူတန္းစား မွာ တစ္ျဖည္းျဖည္း လူ႕ေဘာင္ေလာက မွ တိမ္ေကာ ပေပ်ာက္သြားရမည္မွာ ထံုးစံပင္ ျဖစ္ပါသည္။
(၂)စာရိတ ၱပိုင္းဆို္င္ရာ ကိုယ္က်င့္တရား ရိုးသား ေျဖာင့္မတ္ေကာင္းမြန္ျပီး သိကၡာ သမာဓိ ႏွင့္ ျပည့္စံု ရန္မွာလည္း အထူးလိုအပ္လွပါသည္။ လူတစ္ေယာက္၏ တန္ဘိုး ကို ကိုယ္က်င့္တရားျဖင့္ အဆံုးအျဖတ္ ေပးေလ့ ရွိပါသည္။
(၃) ဘိုးဘြား မိဘ မ်ဴိးရိုးမ်ား၏ ဂုဏ္သိ ကၡာ ကို ထိန္းသိမ္း ရန္မွာ လည္းအေရးၾကီးလွပါသည္။ ယေန႕ ပန္းေသး အသိုင္အ၀ိုင္းတြင္ ရွားရွားပါးပါး အဘိုးအဘြားအေဖ အေမ ပန္းေသးစစ္စစ္္ မ်ား ရွိသည့္ အိမ္မ်ား ၌ ပင္လွ်င္ သားသမီးမ်ားမွာပန္းေသး စကား မေျပာတတ္။ ပန္းေသးအသံုး အႏႈန္း မရွိ။ ပန္းေသး အစဥ္ အလာေကာင္းမ်ား မထိန္းသိမ္း ယဥ္ေက်းမႈ တို႕ကို တန္ဘိုး မထားတတ္ၾကသည့္ မဟာ ခၽြတ္ယႊင္းခ်က္မ်ား ကို ၀မ္းနည္ဖြယ္ ေကာင္းလွပါ သည္။
(၄) အိမ္ေထာင္ေရး ကိစၥ မ်ားတြင္လည္း အေၾကာင္းအမ်ဴိး မ်ဴိး ျပ ၍ ပန္းေသးအခ်ငး္ခ်င္း ဘ၀ ၾကင္ေဖာ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္အိမ္ေထာင္ ျပဳၾကသူမ်ားမွာ အလြန္ ရွားပါး လွပါသည္။ သို႕ရာတြင္ အျခားလူမ်ဴိးထဲမွ အစၥလႅာမ္ ဘာသာ ကို လက္ခံ ယံုၾကည္သည့္ မူဆလင္မ်ားကို ယူလွ်င္ကား သိပ္အဆိုးမဆိုသာ- အျပစ္ မတင္ သင့္ေသာ္လည္း ယခုေခတ္ ပန္းေသး လူငယ္ လူရြယ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဘာသာကြဲမ်ားႏွင့္ အိမ္ေထာင္ ျပဳသြားၾကသည္ကို ေတြ႕ျမင္ရသည္မွာ မ်ားစြာ ၀မ္းနည္း ေၾကကြဲ ဖြယ္ရာပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုျဖစ္ရပ္မ်ားသည္ ပန္းေသးလူမ်ဴိး တို႕၏ အနာဂါတ္ ရင္ေလးဖြယ္ ျဖစ္ ပါသည္။ သားစဥ္ ေျမးဆက္ ျပင္ လို႕ မရေသာ မဟာ့ မဟာ အမွားမ်ဴိး ကို က်ဴးလြန္မႈ မျပဳၾကရန္ အတတ္ႏို္ငဆံုးေရွာင္ၾကဥ္ၾက ရန္ ေကာင္းျမတ္ ျဖဴစင္ေသာ ေစတနာမြန္ျဖင့္ ႏႈိးေဆာ္ရင္ နိဂံုးခ်ဴပ္ လိုက္ပါသည္ ရွင္။
ပန္းေသး အမ်ိဳးသား သမိုင္းအက်ဥ္းခ်ဴပ္ ေရးသားရာတြင္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ စာအုပ္စာတန္းမ်ားကို မွီျငမ္း၍ ေရးသားပါသည္။
(၁) မႏၱေလးျမိဳ႕ ပန္းေသးဗလီၾကီး ၏ ႏွစ္တစ္ရာျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္ ဂုဏ္ျပဳတင္ဆက္သူ မိုးကုတ္ျမိဳ႕မွ အျငိမ္းစား ေက်ာင္းအုပ္ဆရာၾကီး ဟာဂ်ီ ဦးရီစြတ္ ေခၚ ဟာဂ်ီ ဦးဘရီ ၏ ပန္းေသး အမ်ဴိးသားသမိုင္း အက်ဥ္းခ်ဴပ္ စာအုပ္။
(၂) အစၥလာမ့္ စာေစာင္
(၃) ဗမာ မူဆလင္ စာေစာင္အတြဲ (၁) အမွတ္(၂)စာမ်က္ႏွာ(၅၆)- ၁၉၆၂ ခု။
(၄) ကမၻာ့အလင္းစာေစာင္မ်ား
(၅)ေက်ာင္းသံုးျမန္မာရာဇ၀င္(ဦးဘသန္း)
(၆)ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း(၆၊၇၊၉) အတြဲမ်ား။
(၇)မွန္နန္းရာဇ၀င္
(၈) ျမန္မာစာညႊန္းေပါင္းက်မ္း
(၉)ျမန္မာ့သမိုင္း (ဆရာ ဦးေအးေမာင္)
(၁၀) ျမန္မာ ရာဇ၀င္ သိမွတ္ဖြယ္ရာ အျဖာျဖာ(ဦးၾကည္)
(၁၁)ဗမာ-မူဆလင္ ရာဇ၀င္ (ဦးျမ-၁)
(၁၂) ဗမာ-မူဆလင္သမိုင္း(ေရႊဘို ဦးျမဦး)
(၁၃) နိဗါန္ေဆာ္ စာေစာင္ အမွတ္-၂ – စာမ်က္ႏွာ၂၄ ႏွင့္ ၄၆။
(၁၄) အေရွ႕ဖ်ားတိုင္းျပည္မ်ားသမိုင္း အက်ဥ္းခ်ဴပ္။
(၁၅) ပါေမာကၡ ဦးဘညႊန္႕= ပါေမာကၡ ဦးလူေဖ၀င္း
(၁၆)မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ၾကီး
(၁၇)ရုပ္စံု- စြယ္စံုက်မ္း အတြဲ- ၅ – စာမ်က္ႏွာ ၂၄ – ၄၄ ။
- Comming of Islam to Burma down to1700 A.D (Gohmu Ba Shin ).
- M uslim HLRALD (HONG KONG) – 1964 to 1084 Issued.
- Chinese Muslin in Burma (Muslin in Burma puplishers house, Rangoon).
- Islam in china (B.N.A BABBAN)
- History of Burma (G.E. HARVEY)
- Burma past and present. (Peneral Albert Fytch). Pg 96:97:98;113;302.
- Dr. Thaung “Panthay Interlude In Yunan “ Pg 474;478: 480.
- Dr. Anderson. “Panthay in Burma.” Pg 94:220: 225:227:229:233:241:246).
- “Puthi and Panthay “ by bobson-Jobson . Pg 669.
- “History of Burma“ bySir Arthur Phayre.
- “Burma from then earliest times to the presrnt “ ( J.G. SCOTT) Pg 609.
- “The River of Golden sand “ By Capt: Willion Gill. 1883: Pg 251.
