ေအာက္တိုဘာ ၂၁ ၊ ၂၀၁၅
M-Media
ဦးအုန္းေမာင္ (ရန္ကင္း) တရားလႊတ္ေတာ္ေ႔ရွေန ေရးသည္။
ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ ဥပေဒ အခန္း(၁)၊ ပုဒ္မ (၂)၊ ပုဒ္မခြဲ (ဃ) ၌လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ဆိုသည့္ စကားရပ္တြင္ (၁) ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ (၂) အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ (၃) တိုင္းေဒသႀကီး (သို႔) ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကုိ ဆိုလိုေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ပုဒ္မခြဲ (ခ) တြင္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ဆိုသည္မွာ လႊတ္ေတာ္တစ္ရပ္သို႔ ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္ခံရသည့္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ကိုေသာ္ လည္းေကာင္း….. ဟုေဖာ္ျပထားပါသည္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒပုဒ္မ (၂၅)၊ ပုဒ္မခြဲ (ခ) တြင္ သက္ဆိုင္ရာ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအျဖစ္ အမည္စာရင္း တင္သြင္းထားသူသည္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ခံပိုင္ခြင့္ မရွိေၾကာင္း (သို႔မဟုတ္) ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံႏုိင္ျခင္း အရည္အခ်င္းႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း မရွိေၾကာင္း၊ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း တစ္ဦးဦးက လံုေလာက္ေသာ အေထာက္အထား တင္ျပ၍ ကန္႔ကြက္ႏုိင္သည္ဟု အတိအလင္း ျပဌာန္းထားပါသည္။
ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥပေဒႏွင့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ၊ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီး ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒတို႔အရ ကန္႔ကြက္ခြင့္ရွိသူမွာ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအမည္စာရင္း တင္သြင္းသူ ေရြးေကာက္ခံမည့္ မဲဆႏၵနယ္ေျမမွ ယွဥ္ၿပိဳင္ေရြးေကာက္ခံမည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း တစ္ဦးဦးကသာ လံုေလာက္ေသာ အေထာက္အထား တင္ျပ၍ ကန္႔ကြက္ပိုင္ခြင့္ရွိေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။
အဆိုပါျပဌာန္းခ်က္ အရ ကန္႔ကြက္သူသည္ ၎မဲဆႏၵ နယ္ေျမတြင္ ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ေရြးေကာက္ခံမည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းသာ ျဖစ္ရမည့္ အျပင္ ကန္႔ကြက္ရာတြင္လည္း လံုေလာက္ေသာ အေထာက္အထား (Sufficient Documents) မ်ားျဖင့္ တင္ျပ ကန္႔ကြက္ ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားပါသည္။ အျခားမည္သူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ကမွ် ခိုင္လံုေသာ အေထာက္အထားမဲ့ ကန႔္ကြက္ခြင့္ရွိေၾကာင္း ျပဌာန္းခ်က္လံုးဝ မပါရွိပါ။ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း တင္သြင္းလႊာကို ကန္႔ကြက္သူမွာ (လ.ဝ.က) ဌာနဆိုင္ရာ ဝန္ထမ္း တစ္ဦးျဖစ္ေနပါက ယင္းကန္႔ကြက္ခ်က္မွာ ဥပေဒႏွင့္အညီ ညီညြတ္ျခင္း မရွိေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။ သက္ဆိုင္ရာေကာ္မရွင္ အဖြဲ႔ခြဲကသာ စိစစ္ၿပီး အမိန္႔ ခ်မွတ္ႏုိင္ပါသည္။
၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ အခန္း-၂၊ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ ပုဒ္မ-၁၀ ၌ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ တစ္ဝွမ္းလံုးတြင္ ႏိုင္ငံသား တစ္မ်ိဳးတည္းသာ ရွိရမည္။သီျခားႏုိင္ငံသားဟူ၍ မရွိဘဲ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံသား ဟူ၍သာရိွရမည္ ဟုျပဌာန္းထားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုဥပေဒကုိ ျပဌာန္း အတည္ျပဳခ်ိန္က ႏိုင္ငံျခားသား မဟုတ္ေသာ၊ ႏိုင္ငံျခားသား မွတ္ပံုတင္ကိုင္ေဆာင္သူ မဟုတ္ေသာ၊ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ရန္ မလိုအပ္ေသာသူအားလံုး ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေၾကာင္း ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ (၁၉၄၇) ခုႏွစ္အရ ထင္ရွားပါသည္။ ႏုိင္ငံျခားသားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကိုလိုနီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေခတ္ ၁၈၆၄ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ား အက္ဥပေဒ (The Foreigners Act) ကို ျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။
ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ေနထိုင္ခြင့္ မရွိဘဲ ျဖတ္သန္းသြားလာျခင္း၊ ခရီးသြားျခင္းတို႔ကို တားဆီးရန္ အတြက္ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းဥပေဒပုဒ္မ (၁) ၌ “ႏိုင္ငံျခားသား “ဆိုသည္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံသား မဟုတ္သူကို ဆိုလိုသည္ဟု အတိအလင္းျပဌာန္း ထားပါသည္။ ယင္းဥပေဒပုဒ္မ ၆ တြင္ ပုဒ္မ(၅) အရ ေၾကျငာထားသည့္ အရပ္ေဒသသို႔ ေရာက္ရွိ လာေသာ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားသည္ ယင္းဥပေဒအရ ခန္႔အပ္ထားေသာ အရာရွိထံ သတင္းပို႔ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းဥပေဒအရ အဆိုပါ ႏိုင္ငံျခားသားကို လတ္မွတ္ထုတ္ေပးရၿပီး၊ လတ္မွတ္မပါဘဲ သြားလာေနထိုင္သူ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအား မည္သို႔ အေရးယူႏုိင္ေၾကာင္း ျပဌာန္းထားပါသည္။ ေဖာက္ဖ်က္သူႏုိင္ငံျခားသားအား ျပည္ႏွင္ႏုိင္ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္က ျမန္မာႏိုင္ငံလူဦးေရကို ယေန႔လူဦးေရႏွင့္ ႏႈိုင္းယွဥ္ၾကည့္ၿပီး ႏိုင္ငံသားႏွင့္ ႏုိင္ငံျခားသားကို မည္သို႔ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့ေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုအခ်ိန္က ႏိုင္ငံျခားသား လက္မွတ္ မကိုင္ေဆာင္ေသာသူမ်ားကုိ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ မွတ္ယူႏုိင္ေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။
၁၉၄၀ျပည့္ႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအက္ဥပေဒအမွတ္-၇ျဖင့္ (၂၃.၃.၁၉၄၀) ရက္တြင္ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ား မွတ္ပံုတင္အက္ဥပေဒ (The Registration of Foreigners Act) ကို (၂၈.၃.၁၉၄၀) ရက္တြင္ အာဏာ တည္ေစခဲ့ပါသည္။ လြတ္လပ္ေရး မတိုင္ခင္ကာလျဖစ္ပါသည္။ ယင္းဥပေဒပုဒ္မ ၂ (က) တြင္ “ႏုိင္ငံျခားသား” ဟူသည္ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားဥပေဒ (၁၈၆၄) တြင္ အဓိပယ္ ေဖာ္ျပထားသည့္ “ႏိုင္ငံျခားသား” ကို ဆိုလုိေၾကာင္း အတိအလင္းျပဌာန္းထားပါသည္။ ယင္းဥပေဒအရ ထိုအခ်ိန္က ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ရွိေနေသာ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား မွတ္ပံုတင္ၿပီးျဖစ္ရာ ႏုိင္ငံျခားသား မွတ္ပံုတင္မကိုင္ေသာသူမ်ားသည္ (၁၉၄၇) ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ-၁၀ အရ တစ္မ်ိဳးတည္းေသာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံသားျဖစ္ေၾကာင္း ေပၚလြင္ ထင္ရွားပါသည္။ ႏိုင္ငံျခားသား မဟုတ္ေၾကာင္း သက္ေသ ထင္ရွားျပႏိုင္သူမ်ားသည္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ပါသည္။
၁၉၄၀ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား မွတ္ပံုတင္ ဥပေဒအရ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ား မွတ္ပံုတင္ေရး နည္းဥပေဒကိုု ျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။ လြတ္လပ္ေရး ကာလျဖစ္ပါသည္။ ယင္း ဥပေဒသည္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး တစ္ႏွစ္အၾကာ (၄.၁.၁၉၄၉) ရက္တြင္ စတင္အာဏာတည္ခဲ့ပါသည္။ ယင္းနည္း ဥပေဒ အရ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း သြားလာေနထိုင္ေသာ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားကို မွတ္ပံုတင္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားသား မွတ္ပံုတင္ မကိုင္ေဆာင္ေသာသူမ်ားသည္ (၁၉၄၇) ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ အရ ႏုိင္ငံသားမ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။
ထို႔ေနာက္ (၁၉၄၇) ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရး (လတ္တေလာျပဌာန္းခ်က္) မ်ား အက္ဥပေဒကို ျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။ ယင္းအက္ဥပေဒ ပုဒ္မ-၂ (င) အရ “ႏိုင္ငံျခားသား” ဆိုသည္မွာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံသား မဟုတ္သျဖင့္ ထိုအခ်ိန္က ရ ႏိုင္ငံျခားသားမဟုတ္သူမ်ားသည္ “ႏုိင္ငံသား” ျဖစ္ေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။ ယင္းဥပေဒပုဒ္မ-၂ (ဆ) အရ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအား “ျပည္တြင္း ဝင္ေရာက္ေနထိုင္ခြင့္ လက္မွတ္” ထုတ္ေပးသျဖင့္ ယင္းလတ္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္သူ မဟုတ္သူမ်ားသည္ ႏုိင္ငံသားမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္အထိ ႏိုင္ငံသားမ်ားသည္ မည္သည့္ လက္မွတ္မွ် ကိုင္ေဆာင္ရျခင္း မရွိေသးသည္ကို သတိျပဳသင့္ပါသည္။
ဤကဲ့သို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ “ႏုိင္ငံသား” ႏွင့္ “ႏိုင္ငံျခားသား” ကြဲျပားေစရန္ ၁၈၆၄- ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား အက္ဥပေဒမွသည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ား မွတ္ပံုတင္ေရး နည္းဥပေဒျပဌာန္းၿပီး စတင္ အာဏာတည္သည့္ (၄-၁-၁၉၄၉) ရက္ထိ ႏိုင္ငံျခားသား မဟုတ္သည့္ ႏုိင္ငံသားမ်ားသည္ မည္သည့္ႏိုင္ငံသား လက္မွတ္မွ် ကိုင္ေဆာင္ျခင္းမရွိဘဲ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ (၁၉၄၇) အရ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ တရားဝင္ရပ္တည္ေနသူမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
၎ေနာက္ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္း ေနထိုင္သူမ်ား မွတ္ပံုတင္ေရး အက္ဥပေဒကို ျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။ ယင္းဥပေဒပုဒ္မ-၂ တြင္ အဆိုပါ မွတ္ပံုတင္ စာရင္းကို ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း ေနထိုင္သူမ်ား မွတ္ပံုတင ္စာရင္းဟုေခၚတြင္ ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ျပဌာန္းခ်က္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ေနထိုင္သူအားလံုးမွာ ႏိုင္ငံသားႏွင့္ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားရွိရာ ႏုိင္ငံျခားသာ းမဟုတ္သူမ်ားအား မည္သူျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသခံကဒ္ျပားထုတ္ေပးရန္ ျပဌာန္းထားပါသည္။ ပုဒ္မ-၇ အရ သက္ေသခံကဒ္ျပားတြင္ အမည္ က်ား/မ၊ အသက္၊ ေမြးသကၠရာဇ္၊ ေမြးဖြားရာတိုင္းျပည္၊ ႏုိင္ငံသားစသည့္ အေၾကာင္းအရာ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားကို ေရးသြင္းရပါသည္။ အမ်ိဳးသား မွတ္ပံုတင္ျဖစ္ပါသည္။ ၎မွတ္ပံုတင္အရ ႏုိင္ငံျခားသား မဟုတ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေနရာ ထိုသူမ်ားသည္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။
၁၉၁၀ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္း ေနထိုင္သူမ်ား မွတ္ပံုတင္ေရး နည္းဥပေဒဒပုဒ္မ-၂ (ဃ) အရ မည္သူမည္ဝါျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသခံကဒ္ျပား (အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္) ထုတ္ေပးပါသည္။ ပုဒ္မ ၈ (၁) အရ မွတ္ပံုတင္စာရင္းပံုစံ-၁ ျပဳလုပ္ပါသည္။ ပုဒ္မ- ၁၂ (၁)အရ အသက္ (၁၂) ႏွစ္ျပည့္ၿပီးသူအားသက္ေသခံကဒ္ျပား ထုတ္ေပးပါသည္။ အဆိုပါ သက္ေသခံကဒ္ျပားသည္ ႏုိင္ငံျခားသားကုိ ထုတ္ေပးျခင္းမရွိပါ။ ပုဒ္မ-၃၃ ၌ အထက္ပါနည္းဥပေဒမ်ားတြင္ မည္သုိ႔ပင္ပါရွိေစကာမူ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားသည္ နည္းဥပေဒ ၂၉၊၃၁ မွတစ္ပါး အျခားဥပေဒမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ျခင္းမွ ကင္းလြတ္ေစရမည္ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ယင္းဥပေဒပုဒ္မ ၃၃ (က)(ခ) တို႔အရ ၁၉၄၀ ျပည့္ႏွစ္ ႏုိင္ငံျခားသား မွတ္ပံုတင္နည္း ဥပေဒမ်ားအရ မွတ္ပံုတင္ ထားသည့္ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားသည္ ဤနည္းဥပေ ဒအရ ႏိုင္ငံျခားသားသို႔ ထုတ္ေပးသည့္ သက္ေသခံကဒ္ျပားျဖစ္သည္ဟု ဆိုလိုျခင္းေၾကာင့္ ႏုိင္ငံျခားသား မွတ္ပံုတင္ထားျခင္း မဟုတ္သူမ်ားသို႔ ထုတ္ေပးသည့္ သက္ေသခံကဒ္ျပားသည္ ႏုိင္ငံသားသို႔ ထုတ္ေပးသည့္ မွတ္ပံုတင္ သက္ေသခံကဒ္ျပားသာျဖစ္ေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။
ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားမွတ္ပံုတင္သည့္ နည္းဥပေဒမ်ား အရ ထုတ္ေပးသည့္ သက္ေသခံလတ္မွတ္သည္ ဤနည္းဥပေဒအရ ႏိုင္ငံျခားသားသို႔ ထုတ္ေပးသည့္ သက္ေသခံကဒ္ျပား ျဖစ္သည္ဟုဆိုလိုျခင္းေၾကာင့္ ႏုိင္ငံျခားသားမွတ္ပံု တင္ထားျခင္း မဟုတ္သူမ်ားသို႔ ထုတ္ေပးသည့္ သက္ေသခံကဒ္ျပားသည္ ႏုိင္ငံသားသို႔ ထုတ္ေပးသည့္ မွတ္ပံုတင္သက္ေသခံ ကဒ္ျပားသာျဖစ္ေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။
၎ေနာက္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုသားအျဖစ္ (ေရြးခ်ယ္ေရး) အက္ဥပေဒ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ အက္ဥပေဒ အမွတ္ – ၂၆ ကို (၃.၈.၁၉၄၈) ရက္တြင္ ျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။ ယင္းဥပေဒ မတိုင္မီအခ်ိန္ထိ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္အက္ဥပေဒႏွင့္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္ နည္းဥပေဒတို႔အရ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ သက္ေသခံကဒ္ျပားကို မည္သူ႔ကုိမွ် ထုတ္ေပးျခင္း မရွိေသး၍ ႏုိင္ငံျခားသားမွတ္ပံုတင္ ကိုင္ေဆာင္သူမ်ားမွအပ က်န္ႏုိင္ငံသားမ်ား မည္သည့္ လက္မွတ္မွ် ကိုင္ေဆာင္ခြင့္မရွိေသးေၾကာင္း ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ပါသည္။ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ (၃-ေခါက္ခ်ိဳး) ကို ၁၉၅၆ ခုႏွစ္ခန္႔ကမွ ထုတ္ေပးသည္ဟု သိရပါသည္။ မွတ္ပံုတင္မရမီေသဆံုးသူမ်ား၏ အေထာက္အထားကို တင္ျပႏုိင္မည္ မဟုတ္သကဲ့သို႔ ေသဆံုးသည့္အခါ သက္ဆိုင္ရာသို႔ အပ္လိုက္ရသူမ်ား၏ အေထာက္အထားကိုလည္း တင္ျပႏုိင္မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံသား အျဖစ္ (ေရြးခ်ယ္ေရး) အက္ဥပေဒမွာ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ-၁၁(ဃ) အရ အရည္အခ်င္းျပည့္သူတို႔အား ျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ေပးရန္ ျပဌာန္းျခင္းျဖစ္ သျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ- ၁၁ (က) (ခ) (ဂ) အရ ႏုိင္ငံသား ခံယူလိုေသာ ႏိုင္ငံသား မျဖစ္ေသးသူမ်ားအား ႏုိင္ငံသားေလွ်ာက္ထား ခြင့္ေပးျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္ေထာင္စုသား လက္မွတ္ (UCC) ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသူသည္ ယင္းဥပေဒ ပုဒ္မခြဲ (က) (ခ)(ဂ)(ဃ) (င) ႏွင့္ညီညြတ္လွ်င္ ႏုိင္ငံသား လက္မွတ္ရလိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားႏုိင္သျဖင့္ ၁၉၄၇- ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ- ၁၁ (က) (ခ) (ဂ) အရ ႏုိင္ငံသား အရည္အခ်င္း ရွိၿပီးသူမ်ား ေလွ်ာက္ထားရန္ပင္ မလိုေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံသား အျဖစ္ (ေရြးခ်ယ္ေရး) အက္ဥပေဒမွာ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ- ၁၁ (ဃ) အရ အရည္အခ်င္းျပည့္သူတို႔အား ျမန္မာႏုိင္ငံသား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ေပးရန္ျပဌာန္းျခင္းျဖစ္ သျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ-၁၁ (က)(ခ)(ဂ) အရ ႏုိင္ငံသားခံယူလိုေသာ ႏိုင္ငံသာ းမျဖစ္ေသးသူမ်ားအား ႏုိင္ငံသားေလွ်ာက္ထားခြင့္ေပးျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္ေထာင္စုသားလတ္မွတ္ (UCC) ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသူသည္ ယင္းဥပေဒပုဒ္မခြဲ (က)(ခ)(ဂ)(ဃ)(င)ႏွင့္ ညီညြတ္လွ်င္ ႏုိင္ငံသား လက္မွတ္ရလိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားႏုိင္သျဖင့္ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ-၁၁ (က)(ခ)(ဂ) အရ ႏုိင္ငံသား အရည္အခ်င္း ရွိၿပီးသူမ်ား ေလွ်ာက္ထားရန္ပင္ မလိုေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။
ထိုသုိ႔ေလွ်ာက္ထားခြင့္ရွိသူမ်ားသည္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသားေရြးခ်ယ္ေရ းဥပေဒပုဒ္မ-၈၊ ပုဒ္မခြဲ(၃) အရထင္ရွားပါသည္။ ပုဒ္မခြဲ(၃) တြင္ေလွ်ာက္ထားသူသည္ ႏုိင္ငံျခားသား အျဖစ္ကို စြန္႔လႊတ္ေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္၏ေက်းဇူး သစၥာကို ေစာင့္သိရုိေသမည္ျဖစ္ေၾကာင္း က်မ္းက်ိန္ သစၥာျပဳရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားခ်က ္အရ သိသာထင္ရွားပါသည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒ(၁၉၄၈-ခုႏွစ္ အက္ဥပေဒ အမွတ္- ၆၆) ကို (၄.၄.၁၉၄၈) ရက္တြင္ ျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။ ယင္းအက္ဥပေဒပုဒ္မ-၃(၁) အရ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပုဒ္မ- ၁၁ (က) အလို႔ဌာ တိုင္းရင္းသား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးဆိုသည္မွာ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ ျမန္မႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒပုဒ္မ-၃ (၁) တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ လူမ်ိဳးအမည္မ်ား အျပင္ ၁၈၂၃-ခုႏွစ္မတိုင္မီ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပါဝင္ေသာနယ္ေျမတစ္ခုခု၌ မိမိတို႔၏ ပင္ရင္းတိုင္ျပည္အျဖစ္ အေျခစိုက္ေနထိုင္ခ့ဲေသာ မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားသည္လည္း “ျမန္မာႏုိင္ငံ တိုင္းရင္းသား” ျဖစ္ေၾကာင္း သတိျပဳရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္ေထာင္စ ုနယ္ေျမဆိုသည္မွာလည္း ယခုတည္ရွိေသာ နယ္ေျမမဟုတ္ဘဲ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ-၁၁(က)(ခ)(ဂ) ပါ နယ္ေျမမ်ားကို ရည္ညႊန္းေၾကာင္းလည္း ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ-၂ (က) အရျမင္သာပါသည္။ ထိုနယ္ေျမဆိုသည္မွာ ျဗိတိသွ်ဘုရင ္မင္းျမတ္၏ အာဏပ်ံ႕ႏွံ႔ရာနယ္ေျမ ျဖစ္ပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ ္လြတ္လပ္ေရးအက္ဥပေဒပူဒ္မ-၂(၂) တြင္ေဖာ္ျပထားေသာ နယ္ေျမမ်ားကို ဆိုလိုပါသည္။ ၁၉၄၇ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပုဒ္မ-၂ (က) အရ “ယခင္ကဘုရင္ခံမွ တဆင့္ျဗိတိသွ်ဘုရင္မင္းျမတ္ စီရင္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ နယ္ေျမအားလံုးသည္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပါဝင္သည္” ဟုဆိုထ္ားပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒပုဒ္မ-၄(၁) အရ ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ-၁၁(က)(ခ)(ဂ) ပါ ႏုိင္ငံသားမ်ားသည္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ၏ႏုိင္ငံသားမ်ား အျဖစ္ တည္ရွိေနသည္ဟု ျပဌာန္းခ်က္ အရလည္း ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈမွာ အလြန္ရွင္းလင္းပါသည္။ ယင္းဥပေဒမ်ားအရ တိုင္းရင္းသားျဖစ္ခြင့္ပင္ရွိသူမ်ားကို ႏုိင္ငံသားခြဲျခားရန္ မသင့္ေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ-၂ (က) ပါနယ္ေျမတြင္ ေမြးဖြားခဲ့သူမ်ားသည္ ပုဒ္မ-၁၁(ခ) အရ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ပါဝင္လတၱံေသာ အာဏာ ပိုင္နက္တြင္ေမြးဖြားသူမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသူမ်ားသည္ ပုဒ္မ-၁၁(ဂ) ပါ အာဏာပိုင္နက္တြင္ ေမြးဖြားသူအျဖစ္လည္း အက်ံဴးဝင္ပါသည္။ ပုဒ္မ-၁၁(ဃ) အရ အဆုိပါ အာဏာျပန္႔ရာနယ္ေျမတြင္ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး ယင္းအေျခခံဥပေဒ အာဏာတည္သည့္ေန႔ရက္ မတိုင္မီ သို႔မဟုတ္ ၁-၁-၁၉၄၂ ရက္မတိုင္မီ (၁၀) ႏွစ္အတြင္း အနည္းဆံုး ၈-ႏွစ္ ထို အာဏာပိုင္နက္အတြင္း ေနထိုင္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ထာဝရေနထိုင္ရန္ၾကံရြယ္၍ ႏုိင္ငံသား အျဖစ္ေရြးခ်ယ္သူတိုင္းသည္လည္း ႏုိင္ငံသားျဖစ္ပါသည္။
၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒပုဒ္မ-၄(၂)အရ၊ ျပည္ေထာင္စုတြင္ ပါဝင္ေသာ နယ္ေျမတစ္ခုတြင္ အနည္းဆံုး ဘိုးဘြားအားလံုး လက္ထက္မွစ၍ မိမိတို႔၏ပင္ရင္း တိုင္းျပည္ အျဖစ္ျဖင့္ မိ်ဳးဆက္မျပတ္ ထာဝစဥ္ အေျခစိုက္ေနထိုင္ခဲ့သည့္ အျပင္ မိမိ၏မိဘႏွစ္ပါးႏွင့္ တကြ မိမိကိုယ္တိုင္ ထိုနယ္ေျမ တစ္ခုခုတြင္ ေမြးဖြားသူျဖစ္လွ်င္ ထိုသူအား ျမန္မာႏုိင္ငံသားဟု မွတ္ယူရမည္ဟု ျပဌာန္းခ်က္အရ ျပည္ေထာင္စု နယ္ေျမ တစ္ခုခုတြင္ အဘိုး၊အဘြားတို႔သည္ ပင္ရင္းတိုင္ျပည္အျဖစ္ မ်ိဳးဆက္မျပတ္ထာဝစဥ္ အေျခစိုက္ေနထိုင္လာ ခ့ဲသည့္ အျပင္ မိဘႏွစ္ပါးႏွင့္ မိမိကိုယ္တိုင္ ထိုနယ္ေျမတစ္ခုခုတြင္ ေမြးဖြားခဲ့လွ်င္ ႏုိင္ငံသားပင္ စီစစ္ရန္ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ဘဲ ယင္းဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ အရ ျမန္မာႏုိင္ငံသားျဖစ္ၿပီးသူမ်ားသည္ ယခုလည္း ႏုိင္ငံသားပင္ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေနပါသည္။
ထို႔ျပင ္၁၉၄၈ခုႏွစ္ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒပုဒ္မ-၅ (က)(ခ)(ဂ) တို႔အရ ေမြးဖြားသူမ်ားသည္လည္း ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံသားျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၈၂-ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသား ဥပေဒ မျပဌာန္းမီက ႏုိင္ငံသားျဖစ္ၿပီး သူမ်ားသည္ ႏုိင္ငံသားမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒပုဒ္မ-၅ (က) အရ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒ အာဏာတည္ၿပီးမွ ျမန္မာႏုိင္ငံသား မိဘ တစ္ပါးပါးမွ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေမြးဖြားသူသည္လည္း ႏိုင္ငံသားျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ-၁၄၆၌ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ၿပီးသူမ်ား အားလံုး ႏုိင္ငံသားပင္ျဖစ္ေၾကာင္း ျပဌာန္းခ်က္ အရ ၁၉၈၂-ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသား ဥပေဒ မျပဌာန္းမီက အထက္ေဖာ္ျပပါ ဥပေဒမ်ား အရ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ၿပီးသူမ်ားအား ႏုိင္ငံသားစီစစ္ရန္ပင္ မလိုေတာ့ဘဲ ႏုိင္ငံသားျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူရပါမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုသူမ်ားႏွင ့္မိဘႏွစ္ပါးအား ၁၉၈၂-ခုႏွစ္တြင္ ႏုိင္ငံသား ဥပေဒျဖင့္ စီစစ္ရန္ မလိုေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။
လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒပုဒ္မ-၁၀ (င) အရ၊ ေမြးဖြားစဥ္က ႏုိင္ငံသား မျဖစ္ေသးေသာ မိဘ တစ္ပါးပါးမွျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ပါးလံုးမွျဖစ္ေစ ေမြးဖြားသည့္ႏုိင္ငံသားသည္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ တင္ေျမွာက္ခံ ပိုင္ခြင့္မရွိေစရဟူသည့္ ျပဌာန္းခ်က္သည္ ဥပေဒႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနပါသည္။ အတိအလင္းႏုိင္ငံျခားသားျဖစ္ေသာ မိဘမ်ားႏွင့္သာ သက္ဆိုင္ေစသင့္ပါသည္။ ပုဒ္မ-၈ (က)(ခ)(ဂ) ပါ အရည္အခ်င္းႏွင့္ျပည့္စံုေသာ ႏုိင္ငံသားမ်ားသည္ အမ်ိဳးသား၊အမ်ိဳးသမီးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး၊ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္ဆိုသည့္ ျပဌာန္းခ်က္ အရ (၂၀၀၈-ခုႏွစ္) ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ မျပဌာန္းမီကလည္းေကာင္း၊ ၁၉၈၂-ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသားဥပေဒ မျပဌာန္းမီကလည္းေကာင္း၊ ယင္းဥပေဒအရ ၁၉၈၉၊ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ခန္႔က ႏုိင္ငံသားစီစစ္ျခင္ းမျပဳမီ ကြယ္လြန္ခဲ့ၾကေသာ အမ်ိဳးသာ းမွတ္ပံုတင္ သက္ေသခံကဒ္ျပား ကိုင္ေဆာင္ခဲ့ၾကေသာ မိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသည့္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားစြာ ရွိပါသည္။ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ မေပၚေသးခင္က ကြယ္လြန္ခဲ့ၾကေသာ မိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားခဲ့သည့္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားစြာလည္း ရွိပါသည္။ အဆိုပါ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအား ေရြးခ်ယ္ခံ ပိုင္ခြင့္ျပဳသည္ဆိုလွ်င္ အလားတူအျခားလႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားလည္း ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ခံ ပိုင္ခြင့္ရွိေၾကာင္း ျမင္သာပါသည္။
သာဓကအားျဖင့္ ယခုက်င္းပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲကာလ (၂၀၁၅) ခုႏွစ္တြင္ အသက္(၇၀) ခန္႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း တစ္ဦးအား ၎၏မိဘႏွစ္ပါးက ၎အား (၁၉၄၅) ခုႏွစ္ခန္႔က ေမြးဖြားရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ၎ကိုေမြးဖြားၿပီးေနာက္ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ သက္ေသခံ လက္မွတ္ ထုတ္ေပးျခင္းမတိုင္မီ ၎မိဘႏွစ္ပါးစလံုး ကြယ္လြန္ခဲ့လွ်င္ မည္သည့္ အေထာက္အထားမွ် ရွိမည္ မဟုတ္ပါ။ ထိုသို႔ဆိုလွ်င္ အဆိုပါကုိယ္စားလွယ္ေလာင္း၏ မိဘႏွစ္ပါး၏ မိဘမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဘိုးဘြားမ်ားမွာ ပို၍ပင္ အေထာက္အထားရွိရန္ အေၾကာင္းရွိမည္ မဟုတ္ပါ။
ထို႔ေၾကာင့္၁၉၄၇၊ ၁၉၇၄၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမ်ားအရ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္း ေနထိုင္သူမ်ား မွတ္ပံုတင္ေရး အက္ဥပေဒႏွင့္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္ နည္းဥပေဒအရ လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ၿပီးေသာ မိဘႏွစ္ပါးက ေမြးဖြားသူသည္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္ယူႏုိင္သည္ျဖစ္ရာ၊ ၎အားေမြးဖြားစဥ္က မိဘႏွစ္ပါးသည္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ၿပီးသူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေနပါ သျဖင့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အျဖစ္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ခံပိုင္ခြင့္ရွိၿပီး ၊ပုဒ္မ-၈ (ခ) ႏွင့္ ညီညြတ္ပါသည္။ ပုဒ္မ-၁၀ (ခ) ႏွင့္ ျငိစြန္းျခင္းမရွိေသာ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း တစ္ဦး ျဖစ္ပါသည္။
သို႔ျဖစ္ရာ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းကို ေမြးဖြားစဥ္က မိဘႏွစ္ပါးႏိုင္ငံသားျဖစ္ရမည္ဆိုသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္သည္ ယခင္တည္ရွိခဲ့ၿပီးေသာ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ ဝိေရာဓ ိမျဖစ္ေစရန္ႏွင့္ ယင္းဥပေဒမ်ားအရ ရရွိၿပီးျဖစ္ေသာ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးမ်ား မဆံုးရႈံးေစသင့္ေၾကာင္း တင္ျပအပ္ပါသည္။
