ဇူလိုင္ ၅ ၊ ၂၀၁၆
M-Media
အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ ကမာၻ႕မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအဖို႔ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ဥပုသ္လအၿပီး ေနာက္တစ္ရက္မွာ အာရဗီလို “အီးဒုလ္ ဖိသြ္ရ္” လို႔ေခၚတဲ့ ၀ါကၽြတ္ပြဲေတာ္ကို က်င္းပၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ တစ္ရက္သာ က်င္းပၾကေပမယ့္ ၂ ရက္ သို႔မဟုတ္ ၃ ရက္ထိ ျပဳလုပ္က်င္းပတဲ့ ေနရာေဒသအခ်ဳိ႕လည္း ရိွပါတယ္။
ဒီေန႔ကို အစ္ေန႔ သို႔မဟုတ္ အစ္ကေလး သို႔မဟုတ္ စမိုင္/ရွမိုင္အစ္ လို႔ အလြယ္တကူ ေခၚဆိုတတ္ၾကတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီေန႔ကို အမ်ားျပည္သူအားလပ္ရက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးျခင္း မရိွေသာ္လည္း လုပ္ငန္းရွင္အမ်ားစုကေတာ့ မြတ္စ္လင္မ္လုပ္သား ၀န္ထမ္းေတြအေပၚ နားလည္မႈေပးၿပီး လိုလိုလားလား ခြင့္ရက္ ေပးေလ့ရိွၾကပါတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕ဆိုရင္ လစာ မျဖတ္ေတာက္တဲ့အျပင္ မိမိတို႔ရဲ႕ မြတ္စ္လင္မ ္၀န္ထမ္းမ်ားဆီကို အျခားဘာသာ၀င္ ၀န္ထမ္းမ်ားနဲ႔အတူ အလုပ္ခ်ိန္မွာပင္ တကူးတက အခ်ိန္ယူ သြားေရာက္လည္ပတ္ အားေပးေလ့ရိွပါတယ္။ သိပ္ခ်စ္စရာေကာင္းတဲ့ ဓေလ့တစ္ခုပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တစ္မ်ဳိးတည္းေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ေပးစြမ္းႏိုင္တဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ အစၥလာမ့္အဖြဲ႕အစည္း ဆိုတာ မရိွတာေၾကာင့္ အီးဒ္ေန႔ သို႔မဟုတ္ ရမႆြာန္(ဥပုသ္ေဆာက္တည္ရတဲ့လ) အစျပဳရက္အတြက္ လျမင္ျခင္း/မျမင္ျခင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တညီတညြတ္တည္းျဖစ္ဖို႔ ရံဖန္ရံခါ ခဲယဥ္းတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ၿမိဳ႕ငယ္ေလးျဖစ္ေစ၊ ေက်းရြာမွာပင္ျဖစ္ေစ အီးဒ္ေန႔ စတင္က်င္းပတဲ့ေန႔က ကြဲျပားေနရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အိးဒုလ္ ဖိသြ္ရ္ ေန႔ျမတ္ကို အစဥ္အဆက္ အစိုးရဖက္က အမ်ားျပည္သူအားလပ္ရက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးဖို႔ ခက္ခဲမႈရိွေနတာလည္း ဒီကိစၥေၾကာင့္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ (အမ်ားျပည္သူအားလပ္ရက္ဆိုတာ တင္ႀကိဳသတ္မွတ္ေပးရတာပါ)။
ဒါေပမယ့္လည္း အစၥလာမ္ရဲ႕ အီးဒ္ပြဲေတာ္ေန႔ ၂ မ်ဳိးအနက္ အစ္ႀကီးလို႔ အလြယ္ေခၚၾကတဲ့ “အီးဒုလ္ အႆြ္ဟာ” ေန႔ျမတ္ကိုေတာ့ အမ်ားျပည္သူအားလပ္ရက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးထားပါတယ္။ အစၥလာမ့္ျပကၡဒိန္အရ ဇုလ္ဟိဂ်္ဂ်ဟ္လ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ ႏွစ္စဥ္က်ေရာက္တဲ့ ဒီေန႔မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအဖို႔ ဆင္ႏႊဲက်င္းပခြင့္ ရၾကပါတယ္။ ဒီ အီးဒုလ္အႆြ္ဟာ (တစ္နည္း) ကုရ္ဘာနီအစ္ေန႔ကုိ တစ္ရက္တည္းသာ က်င္းပေလ့ရိွတာက တစ္ေၾကာင္း၊ လျမင္ လၾကည့္ကိစၥကို ဆယ္ရက္အလ်င္ ျပဳလုပ္ၿပီး ရက္သတ္မွတ္ထားႏိုင္တာက တစ္ေၾကာင္း၊ ဇုလ္ဟိဂ်္ဂ်ဟ္လ ၁၀ (သို႔) ၁၁ (သို႔) ၁၂ ရက္ – ၃ ရက္အထိ ျပဳလုပ္ႏိုင္တာကတစ္ေၾကာင္းေၾကာင့္ ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားအတြက္ အားလပ္ရက္အျဖစ္ ေၾကျငာေပးဖို႔ လြယ္ကူမႈ ရိွပါတယ္။ ဟဂ်္ ကိစၥက မြတ္စ္လင္မ္အားလံုးအတြက္ ပိုမိုအေရးႀကီးတဲ့အတြက္ ေဆာ္ဒီအစိုးရရဲ႕သတ္မွတ္ရက္အတိုင္း လိုက္နာၾကတာမ်ားပါတယ္။
မြတ္စ္လင္မ္မ်ားဟာ “သပ္ကဘီရ္” လို႔ေခၚတဲ့ ဖန္ဆင္းရွင္ရဲ႕ႀကီးျမတ္မႈ၊ ဖန္ဆင္းရွင္အေပၚ ခ်ီးမႊမ္းမႈ ကို အီးဒ္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ ၀တ္ျပဳမႈ မစတင္မီအခ်ိန္ကစၿပီး ၃ ရက္တာ တစ္ေလွ်ာက္လံုး (ငါးႀကိမ္ ၀တ္ျပဳမႈ ၿပီးေလတိုင္း) အသံထုတ္ရြတ္ဆို သရဇၥ်ာယ္ေလ့ရိွၾကပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ားစုက စြႏၷီမြတ္စ္လင္မ္ျဖစ္ၿပီး ဟနဖီဓမၼသတ္လမ္းေၾကာင္းအေပၚ လိုက္နာၾကသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလမ္းေၾကာင္းအရ အီးဒ္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ ၀တ္ျပဳမႈကို ၀ါဂ်ိဘ္ (ဖန္ဆင္းရွင္ရဲ႕အမိန္႔ မဟုတ္ေသာ္လည္း တမန္ေတာ့္ဓေလ့အရ အေရးေပၚအေၾကာင္းထူးမရိွဘဲ မပ်က္ကြက္အပ္တဲ့တာ၀န္)အျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ၀တ္ျပဳမႈကို ၂ ရကအသ္(၂ ေက်ာ့)ကို သပ္ကဘီရ္(လက္ေျမွာက္ျခင္း) အပိုေျခာက္ႀကိမ္နဲ႔ စုေပါင္း ၀တ္ျပဳေလ့ရိွပါတယ္။
ရပ္ကြက္ထဲ ၿမိဳ႕ထဲက ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မ်ားမွာ လူမဆန္႔တဲ့အခါမ်ဳိးက်ရင္ ၿမိဳ႕တြင္း သို႔မဟုတ္ ၿမိဳ႕ျပင္က ကြင္းျပင္တစ္ခုခုမွာ အီးဒ္ေန႔ ၀တ္ျပဳမႈကို စုေပါင္းေဆာင္ရြက္ေလ့ရိွပါတယ္။ မလိုလားအပ္တဲ့ အျခားတားျမစ္မႈ၊ တင္းၾကပ္မႈေတြ ရိွၾကေပမယ့္ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ စည္းလြတ္ေဘာင္လြတ္ေပ်ာ္ရႊင္မႈမ်ဳိး မျဖစ္ေအာင္၊ အမ်ားကို မထိခိုက္ေစေအာင္၊ ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ မဂၤလာရိွေအာင္ ကန္႔သတ္ေပးျခင္းပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအေနနဲ႔ ၀ါကၽြတ္ အီးဒ္ပြဲေတာ္မွာ ျပဳလုပ္ေကၽြးေမြးေလ့ရိွတဲ့ စားဖြယ္ရာမ်ားကေတာ့ ဆႏြင္းမကင္း၊ ဟာလ၀ါ၊ ဒန္ေပါက္ထမင္း၊ ေထာပတ္ထမင္း၊ မုန္႔ဟင္းခါး၊ ၾကာဆံဟင္းခါး၊ အုန္းႏို႔ေခါက္ဆြဲ၊ ပန္းေသးေခါက္ဆြဲ၊ လၻက္သုတ္နဲ႔ အေၾကာ္စံု၊ စမူဆာ၊ ေက်ာက္ေက်ာ၊ မုန္႔လက္ေဆာင္း၊ စမုိင္/ရွမိုင္၊ အေအးေဖ်ာ္ရည္မ်ား အပါအ၀င္ ေဒသဆိုင္ရာနဲ႔ လူမ်ဳိးစုရိုးရာ အစားအေသာက္မ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။
အီးဒ္ေန႔ကာလအတြင္း တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး အျပန္အလွန္ စလာမ္ဆိုျခင္း(ၿငိမ္းခ်မ္းေစေၾကာင္း ေမတၱာပို႔သျခင္း)၊ အီးဒ္ မုဘာရပ္(မဂၤလာ အီးဒ္ေန႔ျမတ္) စကားနဲ႔ ႏႈတ္ခြန္းဆက္ျခင္း ျပဳၾကပါတယ္။ အီးဒ္ေန႔အထိမ္းအမွတ္ ၀တ္ျပဳမႈအၿပီးမွာ အခ်ဳိ႕မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသားမ်ားက သခၤ်ဳိင္းကို သြားေရာက္ၿပီး ကြယ္လြန္သူမ်ားကို ေတြ႕ဆံုဂါရ၀ျပဳတာ၊ ကုသိုလ္ပို႔တာ၊ ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းေပးတာမ်ဳိးလည္း က်င့္မူေလ့ရိွၾကပါတယ္။ ၀ါကၽြတ္အီးဒ္ပြဲေတာ္မွာ သက္ႀကီးရြယ္အိုေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းေတြကို သြားေရာက္ေတြ႕ဆံုႏႈတ္ဆက္တာ၊ စားဖြယ္ရာနဲ႔ပစၥည္းေတြကို လက္ေဆာင္သြားပို႔တာမ်ဳိးကို အစဥ္အလာတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ျပဳေလ့ရိွပါတယ္။ မြတ္စ္လင္မ္မဟုတ္တဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ အာဏာပိုင္ေတြကိုပင္လွ်င္ သြားေရာက္ဂါရ၀ျပဳ ႏႈတ္ဆက္ေပးကမ္းတာမ်ဳိးလည္း ရိွၾကပါတယ္။ မိမိရဲ႕မိသားစု၀င္ေတြ၊ မိမိလက္ေအာက္ခံ လုပ္သား၀န္ထမ္းေတြကို အ၀တ္အစားသစ္မ်ား ဆင္ယင္ေပးေလ့ရိွပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ မိမိတို႔ရဲ႕ရင္ေသြးမ်ားကိုေရာ အျခားကေလးငယ္ေတြကိုပါ ေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္ “အီတီ” ေခၚတဲ့ အီးဒ္ေန႔အထိမ္းအမွတ္ မုန္႔ဖိုးေတြ ေပးတတ္ၾကပါတယ္။ ကေလးငယ္ေတြကလည္း ေဆြမ်ဳိးေတာ္စပ္သည္ျဖစ္ေစ မေတာ္စပ္သည္ျဖစ္ေစ၊ သိကၽြမ္းသူျဖစ္ေစ မသိကၽြမ္းသူျဖစ္ေစ မြတ္စ္လင္မ္အိမ္မွန္သမွ် အုပ္စုေလးဖြဲ႕ၿပီး သြားေရာက္လည္ပတ္စားေသာက္ေလ့ရိွတယ္။ နည္းမ်ားမဟူ ေပးကမ္းတဲ့ အီတီ မုန္႔ဖိုးေတြ ရယူေလ့ရိွပါတယ္။ သက္ငယ္ပိုင္းမ်ားကလည္း မိမိတို႔မိဘ၊ သက္ႀကီးရြယ္အိုေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္းေတြဆီ သြားေရာက္ေတြ႕ဆံု စလာမ္ဆို ႏႈတ္ဆက္ၾကပါတယ္။ မိမိတို႔အခ်င္းခ်င္းအၾကား အမွားအယြင္းရိွရင္ ခြင့္လႊတ္ေပးဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံေတာင္းပန္တတ္ၾကပါတယ္။ မိမိတို႔ဖက္က အခ်ိန္ယူၿပီး သြားေရာက္လည္ပတ္ေလ့ရိွသလို လူမ်ဳိးမေရြး ဘာသာမေရြး မိတ္ေဆြရန္သူမေရြး ဆင္းရဲခ်မ္းသာ အယုတ္အလတ္အျမတ္မေရြး လာေရာက္ေတြ႕ဆံုလည္ပတ္သူမ်ားအတြက္လည္း တံခါးဖြင့္ထားေပးၾကပါတယ္။
ဒါဟာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားရဲ႕ ၀ါကၽြတ္ အီးဒ္ပြဲေတာ္ ျမင္ကြင္းအက်ဥ္း ျဖစ္ပါတယ္။ အာရဗီေ၀ါဟာရ အီးဒ္ ရဲ႕ အဓိပၸာယ္က “ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းေန႔” ျဖစ္တဲ့အတုိင္း အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသာမက ျမန္မာျပည္လူထုအေပါင္း ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ႏိုင္ၾကပါေစလို႔ ဆႏၵျပဳလိုက္ပါတယ္။
××××××××××××
Dr. Ko Ko Gyi’s Burmese Muslims‘ way of celebrating Eid ကို ကိုးကားမွီျငမ္း၍ ဂ်ဴလိုင္ရဲရင့္ ေရးသားသည္။
